Luận văn Các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT tỉnh Hà Tây

Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài. 1.1. Về lý luận: Giáo dục là một bộ phận khăng khít của hệ thống kinh tế, xã hội. Giáo dục phát triển chuẩn bị cho xã hội một nền dân trí, một đội ngũ nhân lực, một bộ phận nhân tài, góp phần quan trọng vào việc phát triển đất nước. Đảng ta coi giáo dục và đào tạo là chìa khoá hướng tới tương lai, là quốc sách hàng đầu của chiến lược phát triển kinh tế, xã hội. Đại hội IX của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định mục tiêu chiến lược và quan điểm phát triển kinh tế, xã hội thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đất nước là "Đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển văn hoá và giáo dục, xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, giáo dục và đào tạo con người, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực của đất nước". Luật giáo dục năm 1998 điều 2 đã nêu: "Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất, năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc". Đó là những phẩm chất và năng lực cơ bản của con người trong xã hội hiện nay. Những phẩm chất và năng lực của người lao động được hình thành không những bằng các giờ học văn hoá ở trên lớp mà còn được hình thành, củng cố, rèn luyện và phát triển thông qua các hoạt động giáo dục, trong đó có hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Giáo dục là quá trình tác động để hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ theo mục đích của xã hội. Quá trình này được thực hiện bằng nhiều con đường. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong những con đường đó. Thông qua các hoạt động, học sinh củng cố, mở rộng những kiến thức, rèn luyện các kỹ năng, xây dựng và phát triển tình cảm đạo đức của mình. Các hoạt động ngoài giờ lên lớp không gò bó, không máy móc giúp các em học sinh tăng cường ý thức tự quản, tính tích cực, chủ động sáng tạo của tuổi trẻ. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với các nội dung và hình thức phong phú, đa dạng, phù hợp với tính hiếu động thích khám phá cái mới của tuổi trẻ. Chính vì vậy, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có hiệu quả cao, hỗ trợ tích cực trong việc giáo dục toàn diện đối với học sinh nói chung, đặc biệt là học sinh THPT nói riêng. 1.2. Về thực tiễn: Huyện Phú xuyên là một huyện kinh tế chậm phát triển, dân cư chủ yếu ở nông thôn. Chính vì vậy, ngành giáo dục còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, về phương tiện dạy học. Tuy nhiên trong nhiều năm qua, nhiều nhà trường đã quan tâm tới giáo dục toàn diện, đó là dạy chữ, dạy nghề và dạy người. Đã có nhiều hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thông qua các chủ điểm hàng tháng, nhưng do việc tổ chức thiếu bài bản, nội dung và hình thức còn sơ sài, đơn điệu nên chưa thu hút được sự tham gia tích cực của học sinh, chưa kích thích được ở học sinh nhu cầu hoạt động, nhu cầu khẳng định mình. Do đó có thể nói hiệu quả của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường chưa cao. Được học tập những vấn đề cơ bản trong quản lý giáo dục thông qua những tri thức lý luận cùng với những năm làm công tác quản lý, qua những thông tin của học sinh và cha mẹ học sinh tôi thấy cần phát huy hiệu quả của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Chính vì vậy tôi nghiên cứu đề tài: "Các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT tỉnh Hà tây". 2. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường THPT tỉnh Hà tây, đề xuất một số biện pháp tăng cường quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: 3.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. 3.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường THPT huyện Phú xuyên. 3.3. Đề xuất một số biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu: 4.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động giáo dục của Hiệu trưởng các trường THPT 4.2. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong các trường THPT huyện Phú xuyên - tỉnh Hà tây. 5. Giả thuyết khoa học: Hiệu trưởng đã quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhưng hiệu quả chưa cao. Một nguyên nhân chủ yếu là chưa có biện pháp hữu hiệu để thúc đẩy hoạt động này. Nếu xây dựng được các biện pháp khoa học đồng bộ hệ thống thì có thể nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 6. Phạm vi nghiên cứu: - Trong phạm vi đề tài luận văn thạc sĩ, đề tài nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Phú xuyên. Nhưng đề tài chỉ nghiên cứu thực trạng biện pháp quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp trong phạm vi nhà trường, ở các trường THPT huyện Phú xuyên từ năm 2000 đến năm 2005. 7. Phương pháp nghiên cứu: 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phần tích, tổng hợp, hệ thống hóa các chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước và các sách báo có liên quan về vấn đề quản lý giáo dục nói chung, quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng nói riêng. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 7.2.1 Điều tra viết. - Mục đích: Lấy ý kiến của khách thể khảo sát về : + Nhận thức về công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp, ý nghĩa của nó. +Các biện pháp Hiệu trưởng đã tiến hành. + Lấy ý kiến về những biện pháp nên làm trong thời gian tới. - Nội dung: + chúng tôi đã soạn thảo 4 bảng hỏi để giải quyết mục đích trên. Trong mỗi bảng hỏi đều có những câu hỏi mở để khách thể điều tra trả lời theo ỹ nghĩ riêng của họ và có những câu hỏi đóng. Những câu hỏi đóng có yêu cầu khách thể điều tra trả lời theo các mức độ tương ứng với thực tế được đánh giá . Bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý: gồm 2 mẫu Mẫu 1 có 4 câu hỏi, mẫu 2 có 7 câu hỏi. Bảng hỏi dành cho giáo viên: gồm 1 mẫu với 7 câu hỏi. Bảng hỏi dành cho học sinh: gồm 1 mẫu với 6 câu hỏi. Bảng hỏi dành cho cán bộ đoàn: gồm 1 mẫu với 7 câu hỏi. - Khách thể khảo sát: Người nghiên cứu tiến hành khảo sát tại 4 trường THPT và 1 Trung tâm giáo dục thường xuyên. Tổng số: + Cán bộ quản lý : 18 (bao gồm cả hiệu trưởng và phó hiệu trưởng). + Giáo viên: 240 (Trong đó có 90 giáo viên chủ nhiệm) + Phó Bí thư, Bí thư đoàn trường: 10 + Học sinh: 600 học sinh. - Xử lý số liệu: Tính tỷ lệ % trên tổng số các khách thể được thăm dò để so sánh sự khác nhau giữa ý kiến của các nhóm khách thể khảo sát. 7.2.2: Phỏng vấn Ban giám hiệu, một số giáo viên chủ nhiệm có kinh nghiệm đã làm tốt hoạt động này. 7.2.3 Thử nghiệm một biện pháp được đề xuất Biện pháp 3.2.4 (chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn tham gia hoạt động GDNGLL. Cách tiến hành: Điều tra, khảo sát thực tế tại trường THPT Phú xuyên B Cách đánh giá hiệu quả: Thống kê phiếu điều tra?. 7.3: Phương pháp xử lý số liệu : - Chúng tôi sử dụng phương pháp thống kê 8. Cấu trúc luận văn: Luận văn bao gồm 3 phần: Mở đầu (trình bày một số vấn đề chung của luận văn). Nội dung luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Phú xuyên - tỉnh Hà tây. Chương 3: Đề xuất một số biện pháp tăng cường quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng các trường THPT tỉnh Hà tây . Kết luận và kiến nghị. Chương 1 Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Một trong những mục tiêu của chương trình GD và ĐT hiện nay là thực hiện đa dạng hóa các hình thức GD và ĐT nhằm phát triển toàn diện mọi khả năng của đối tượng người học. ở các nhà trường nói chung và các trường THPT nói riêng, việc kết hợp các hoạt động dạy học và giáo dục từ lâu đã trở thành chương trình chủ yếu xuyên xuốt năm học để đạt được hiệu quả giáo dục cao nhất. Giáo dục là một khái niệm rộng và bao quát trong đó có cả việc dạy học và giáo dục bởi vì mục tiêu phát triển con người phải được thực hiện ở mọi phương diện trong đó bao gồm trí tuệ, đạo đức, sức khỏe, văn hóa, nghề nghiệp, thẩm mỹ ..... từ đó hình thành nên những kỹ năng cần thiết của một con người, một công dân sẵn sàng thực hiện các nghĩa vụ cho xã hội. Dạy học là các hoạt động được tiến hành ở trên lớp với các môn văn hóa mà chúng ta gọi là khoa học tự nhiên, khoa học xã hội. Chủ thể dạy học là giáo viên, đối tượng là học sinh. Người dạy giữ vai trò chủ đạo trong việc truyền thụ tri thức, người học có vại trò tự giác tích cực trong việc lĩnh hội tri thức, người dạy phải biết tổ chức điều khiển hoạt động nhận thức của người học bằng những phương pháp thích hợp sao cho việc truyền thụ kiến thức cho học sinh được đơn giản nhất mà hiệu quả tốt nhất. Còn giáo dục là một quá trình bao gồm hai hoạt động thống nhất biện chứng, hoạt động giáo dục của nhà trường và hoạt động tự giáo dục của người được giáo dục. Dưới sự tổ chức lãnh đạo của nhà giáo dục, người được giáo dục tự giác tích cực tự giáo dục nhằm hình thành và hoàn thiện nhân cách của bản thân. Quá trình giáo dục là quá trình nhà giáo dục tổ chức các hoạt động và giao lưu cho người học nhằm chuyển hóa các giá trị văn hóa - xã hội thành thái độ và hành vi của người được giáo dục. Một trong những hình thức giáo dục được coi là cơ bản hiện nay là giáo dục ngoài giờ lên lớp. Kết hợp với các giờ học tại lớp, những hoạt động này vừa tạo ra sự bổ trợ giữa các nội dung kiến thức, hình thành nên kỹ năng cần thiết trong việc hiểu và nắm vững tri thức, vừa tạo ra yếu tố tinh thần thoải mái làm tăng khả năng "tái lĩnh hội" tri thức sau các buổi học căng thẳng trên lớp . Một trong những điều kiện tất yếu không thể thiếu trong hoạt động giáo dục, dạy học là việc quản lý các hoạt động trên như thế nào, nhất là với các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp rất đa dạng như hiện nay. Cơ sở lý luận về quản lý giáo dục ngoài giờ lên lớp tập trung ở những nội dung cơ bản sau: - Quản lý giáo dục là một hoạt động mang tính khoa học, thể hiện ở chỗ nhà quản lý lập ra các kế hoạch nội dung chi tiết phù hợp với điều kiện, môi trường khách quan nhằm hiện thực hóa mục tiêu cần đề ra. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp về thực chất chính là hình thức giáo dục mang tính chất tập thể xã hội, với các hoạt động đan xen vừa học tập vừa vui chơi bằng những nội dung phong phú đem lại kết quả giáo dục thiết thực. - Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp dựa trên những nguyên tắc cơ bản của khoa học quản lý. Nói đơn giản quản lý là cách thức chỉ đạo, điều hành một cách khoa học nhất dựa trên những điều kiện thực tế cho phép. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có nội dung và hình thức rộng hình thành cho học sinh những kiến thức cơ bản về những giá trị nhân cách nói chung, do đó khi lập kế hoạch nhà quản lý vừa phải đảm bảo mục đích yêu cầu chung của giáo dục, vừa phải đảm bảo tính linh hoạt mềm dẻo gây hứng thú cho đối tượng được giáo dục. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp không chỉ bó hẹp trong phạm vi trường học mà có thể thực hiện cả bên ngoài nhà trường, không chỉ ở một vài nội dung, một vài đề tài mà được thực hiện một cách đa dạng, không phải chỉ có sự kết hợp của các lực lượng giáo dục nhà trường mà còn có sự kết hợp của các lực lượng xã hội khác chính vì vậy quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải được xây dựng thành kế hoạch có tính khoa học và hệ thống với nguyên tắc quản lý, phương án quản lý, mục tiêu quản lý rõ ràng cụ thể ở từng nội dung sao cho giữa mỗi nội dung phải có những yêu cầu riêng, hình thức thực hiện như thế nào cho phù hợp với yêu cầu giáo dục và điều kiện nhà trường, tránh các hoạt động dàn trải, không đúng đối tượng cần được giáo dục và lứa tuổi giáo dục. Từ đó dẫn tới chất lượng và hiệu quả thu được sẽ không cao thậm chí còn trở nên thiếu thu hút hấp dẫn. - Chủ thể quản lý (Hiệu trưởng) xác định được mục tiêu quản lý ở đây chính là sự tiếp thu và lĩnh hội các giá trị khoa học, đạo đức và văn hóa thẩm mỹ vv.... của các đối tượng giáo dục, đây là nhiệm vụ quan trọng nhất mà nhà quản lý phải đạt được trong suốt quá trình giáo dục. Việc đưa ra các phương án quản lý bằng kế hoạch cụ thể là điều kiện cần thiết và tất yếu trong quản lý giáo dục nói chung và quản lý giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng. Bởi vì ngay từ đầu giúp nhà quản lý xác định được nội dung giáo dục cần thực hiện, thời điểm thực hiện, môi trường thực hiện cũng như những tác động trở lại của đối tượng được giáo dục khi hoạt động giáo dục kết thúc để nhà quản lý có phương án điều chỉnh kịp thời. Dựa trên những kiến thức của khoa học quản lý đại cương về các nguyên tắc quản lý, xây dựng phương án quản lý trong thực tiễn quản lý, nhà quản lý vận dụng vào việc quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Bên cạnh đó dựa vào các kiến thức cơ bản về đặc điểm, cấu trúc, tính quy luật của hoạt động giáo dục nói chung, hoạt động GDNGLL nói riêng tiến hành quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, nhằm tổ chức, chỉ đạo những hoạt động giáo dục có hiệu quả. Cụ thể, nhà giáo dục cần nắm được bản chất, cấu trúc, quy luật, nguyên tắc, nội dung giáo dục trong quá trình giáo dục, đặc biệt là hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với những đặc trưng riêng của nó để từ đó nhà quản lý lập ra kế hoạch, yêu cầu, mục tiêu và phương thức thực hiện. Để hiệu quả quản lý thu được chất lượng cao nhà quản cần phải hiểu rõ những khái niệm cơ bản: Hiểu được bản chất của quá trình giáo dục là quá trình tổ chức cuộc sống hoạt động và giao lưu cho học sinh giúp học sinh nhận thức đúng, tạo lập tình cảm và thái độ đúng, hình thành thói quen, hành vi văn minh trong cuộc sống, phù hợp với chuẩn mực xã hội. Hiểu được động lực giáo dục chính là việc giải quyết mâu thuẫn giữa nhu cầu vươn lên để hoàn thiện nhân cách và phương thức thỏa mãn nhu cầu đó của bản thân. Bên cạch đó cũng cần phải hiểu cấu trúc chỉnh thể của quá trình giáo dục, bao gồm các yếu tố: chủ thể giáo dục, đối tượng giáo dục, mục đích và nhiệm vụ giáo dục, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục, điều kiện giáo dục, kết quả giáo dục . v.v... Những khái niệm cơ bản trên là những cơ sở, phương pháp luận trong quá trình quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Ngoài ra cơ sở lý luận của quản lý giáo dục ngoài giờ lên lớp còn dựa trên những quan điểm khoa học có ý nghĩa phương pháp luận vận dụng từ triết học. Phải xem xét các sự vật hiện tượng trong mối quan hệ tác động qua lại, xem xét cấu trúc của quá trình giáo dục trong mối quan hệ biện chứng, những nguyên nhân nào dẫn đến động lực giáo dục và cách thức để giải quyết các mâu thuẫn tạo nên động lực ấy. Nhà quản lý phải có cách nhìn tổng thể và toàn diện trong tất cả các khâu, các hoạt động giáo dục để từ đó tìm ra biện pháp thích hợp tạo sự phát triển tích cực trong hiệu quả quản lý và giáo dục. Mặt khác dựa trên những cơ sở khoa học lý luận của tâm lý học, tâm lý học quản lý, điều khiển học, quản lý giáo dục vi mô, vĩ mô sẽ cho nhà quản lý có những thông tin đa chiều, hình thành nên kỹ năng phân tích, tổng hợp, khái quát trong quá trình lập kế hoạch quản lý. Xác định được mối quan hệ thống nhất biện chứng giữa chủ thể giáo dục, các lực lượng giáo dục và đối tượng giáo dục đặc biệt là có những kỹ năng nắm bắt tâm lý lứa tuổi để làm sao trong chương trình giáo dục phù hợp với sự phát triển của người được giáo dục. Trên đây là phần trình bầy cơ sở lý luận chung nhất về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 1.1 Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề . Bất kỳ một lĩnh vực nào, một nghành nào đều cần có quản lý. Quản lý đã và đang trở thành một khoa học chuyên ngành, một lĩnh vực không thể thiếu và cũng là yếu tố quyết định tới sự phát triển của các hoạt động kinh tế - Xã hội. Đến nay khoa học quản lý đã trở thành "Công nghệ" ngày càng được hoàn thiện để đáp ứng tốt hơn những yêu cầu ngày càng cao của đời sống xã hội nói chung. Vì xét cho cùng ở tất cả các quốc gia, ở tất cả mọi ngành, mọi lĩnh vực thì mục tiêu cuối cùng vẫn là tạo sự tăng trưởng kinh tế, xã hội, văn hóa, khoa học với. Hoạt động quản lý đã có từ rất lâu, đơn giản là việc sắp xếp kế hoạch, chuẩn bị từ những khâu nhỏ nhất đến cả một hệ thống tổ chức phức tạp . Hoạt động dạy học và giáo dục là một lĩnh vực đặc biệt vì nó phục vụ chiến lược giáo dục nhân cách và phát triển nhân cách con người. Do đó quản lý giáo dục nói chung được xác định là một nội dung cơ bản nhằm hiện thực hóa các mục tiêu và chương trình giáo dục. Chúng ta biết rằng giáo dục bao gồm cả các hoạt động dạy học, con đường giáo dục được tiến hành dưới các hình thức khác nhau, bản thân hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng là một hình thức giáo dục nhưng cho dù ở dưới hình thức nào thì cũng không thể thiếu vai trò quản lý mà chúng ta gọi là quản lý giáo dục. Như vậy ngay từ khi con người có nhu cầu học tập và hoàn thiện phẩm chất thì cũng ngay từ đó khái niệm giáo dục được hình thành và tất nhiên giáo dục cái gì, giáo dục như thế nào, đối tượng giáo dục là ai, các yếu tố liên quan ảnh hưởng tới quá trình giáo dục đó ra sao thì đó chính là nội dung của quá trình quản lý giáo dục. Đến nay quản lý đã trở thành một khoa học thực sự, vì vậy có thể nói quản lý giáo dục nói chung và quản lý giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng được tiến hành song song và thực chất xét về mục đích yêu cầu của giáo dục thì đó chỉ là một quá trình mà thôi, ở chỗ cho dù là dạy học và giáo dục đều có mục đích nhiệm vụ chung là phát triển toàn diện con người theo chiều hướng tích cực. Thực tế cho thấy hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp không phải đến nay mới được tiến hành mà nó được tiến hành từ khi con người biết đến giáo dục. Thuật ngữ giáo dục ngoài giờ lên lớp là một khái niệm hiện đại khi đã có những ngành khoa học riêng chuyên nghiên cứu về giáo dục chẳng hạn bộ môn "giáo dục học". - ở trên thế giới : Hệ thống lý luận về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong thời gian đầu chưa thực sự phát triển, tuy nhiên khi đã có sự chuyển biến mới về "chất" của các điều kiện kinh tế - xã hội, văn hoá, khoa học và những tiền đề của một xã hội hiện đại hình thành thì có những nhà tư tưởng đề cập đến vấn đề giáo dục ngoài giờ lên lớp một cách rõ ràng hơn. Rabôle (1494 - 1553) là một đại biểu của chủ nghĩa nhân đạo Pháp vào từ thế kỷ 15, 16 đã nói tới tầm quan trọng của việc giáo dục toàn diện các mặt: đạo đức, thể chất, thẩm mỹ, trí tuệ, ông tổ chức các buổi tham quan thực tế cho học sinh bên cạnh các giờ học tại lớp . Vào những năm thập niên 20,30 của thế kỷ 20 nhà sư phạm nổi tiếng của Liên Xô là Makarencô đã nhấn mạnh "Tôi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học mà đáng ra phải ở trên mỗi mét vuông đất trên đất nước chúng ta, nghĩa là trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ tiến hành trong lớp học, công tác giáo dục chỉ đạo toàn bộ cuộc sống của trẻ". Giai đoạn này lý luận về giáo dục và giáo dục ngoài giờ lên lớp vẫn được nghiên cứu và tiếp tục phát triển của các tác giả người Nga như T.AILiNa, Mariêncô, đã đề cập một cách toàn diện về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và vai trò quản lý của người hiệu trưởng với hoạt động đó . - Những nghiên cứu về quản lý hoạt động GDNGLL ở nước ta: Vấn đề hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng được quan tâm từ rất sớm. Ngay trong điều lệ trường phổ thông năm 1976 tại điều 7 đã nêu: "Việc giảng dạy và giáo dục được tiến hành thông qua các hoạt động: giảng dạy trên lớp, lao động sản xuất, hoạt động tập thể các mặt hoạt động đó phải cùng tiến hành bổ cho nhau theo một kế hoạch thống nhất trong đó phải coi trọng hoạt động giảng dạy trên lớp" . Điều lệ trường phổ thông tháng 4 năm 1979 tại điều 10 đã nêu: "Công tác giáo dục ở trường phổ thông đã tiến hành thống nhất theo đúng nội dung và trình tự quy định trong chương trình, kế hoạch đào tạo và sách giáo khoa do bộ giáo dục ban hành và được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục học tập văn hoá, lao động sản xuất, thực nghiệm khoa học, hoạt động xã hội". Trong khoản 2 có viết: "Lao động sản xuất do nhà trường tổ chức và quản lý nhằm gắn lý thuyết với thực tiễn, vận dụng kiến thức khoa học vào sản xuất, phát triển tư duy khoa học và tư duy kỹ thuật, bồi dưỡng ý thức và thói quen lao động mới, Phát triển hứng thú lao động vì lợi ích chung và xây dựng tình cảm cách mạng đối với nhân dân lao động". Khoản 3 điều 10: "Các hoạt động xã hội do nhà trường tổ chức cho học sinh tham gia với mức độ thích hợp là nhằm củng những cố tri thức đã học được, bồi dưỡng tình cảm đối với nhân dân dân lao động, xây dựng thái độ tích cực tham gia công tác xã hội, góp phần xây dựng địa phương và rèn luyện học sinh về ý thức và năng lực làm chủ tập thể hình thành nhân sinh quan cách mạng. Ngoài các hoạt động giáo dục trên đây cần tổ chức thêm các hoạt động ngoại khoá như thể dục thể thao, văn nghệ để công tác giáo dục thêm phong phú" . Nghị quyết 14 TW ngày 11/01/1979 của bộ chính trị đã nêu rõ: "Nội dung giáo dục ở trường phổ thông mang tính chất toàn diện và kỹ năng tổng hợp nhưng có chú ý hơn đến việc phát huy sở trường và năng khiếu cá nhân, ở trường phổ thông trung học cần coi trọng giáo dục thẩm mỹ, giáo dục và rèn luyện thể chất, hoạt động văn hoá văn nghệ thể dục thể thao và luyện tập quân sự". Ngoài ra còn các công trình của các nhà nghiên cứu thuộc viện khoa học giáo dục như: Đặng Thuý Anh, Nguyễn Thị Kỷ, Phạm Hoàng Gia, Nguyễn Dục Quang, Lê Trung Trấn.vv.. Các tác giả đều nhấn mạnh hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với việc phát triển toàn diện nhân cách của học sinh cũng như nâng cao hiệu quả giáo dục ngoài giờ lên lớp như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất . Một số cuốn sách của tác giả Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt, Phạm Viết Vượng, đã trình bày các vấn đề giáo dục, dạy học cũng như quản lý giáo dục trong đó có những vấn đề đề cập tới hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Một số tác giả cùng bàn tới việc quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh gần đây có Tiến sỹ Phạm Thị Hồng Vinh đã có cuốn giáo trình "Quản lý hoạt động giáo dục vi mô II" tác giả đã phân tích khá sâu về vấn đề quản lý hoạt động GDNGLL . Như vậy đã có nhiều công trình khoa học của nhiều giáo sư, tiến sỹ nghiên cứu về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như một khoa học chuyên biệt vì xác định được vị trí, vai trò của nó trong việc giáo dục học sinh là rất quan trọng. Và mới đây nhất trong chương trình đổi mới sách giáo khoa dành cho học sinh PTTH Bộ môn hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã được in thành sách tuy nhiên vẫn còn trong quá trình chỉnh lý sửa đổi do vậy chưa đưa vào giảng dạy. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiện này còn nhiều nội dung mới phản ánh sự phát triển của các vấn đề kinh tế - xã hội, văn hoá, môi trường..vv.. Những vấn đề trên đây ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành, phát triển những phẩm chất cần thiết của mỗi cá nhân. Nếu như trước đây những nội dung giáo dục (ngoài giờ lên lớp) chỉ dừng lại ở một số lĩnh vực nhằm rèn luyện phẩm chất đạo đức, thẩm mỹ thì hiện tại nội dung giáo dục ngoài giờ lên lớp được mở rộng hơn nhiều. Ví dụ như tìm hiểu cội nguồn, bản sắc dân tộc, lý tưởng của người thanh niên xã hội chủ nghĩa thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá , thanh niên với bảo vệ môi trường, phòng chống chiến tranh, bệnh dịch, tình bạn, tình yêu, hôn nhân và gia đình, nghề nghiệp, sức khoẻ sinh sản vị thanh niên ..v.v. và đương nhiên với mỗi nội dung trên cần phải được tổ chức và thực hiện sao cho đạt hiệu quả tốt nhất, quản lý giáo dục ngoài giời lên lớp đến nay đã thực sự trở thành nhiệm vụ và "Kỹ năng" quan trọng cần thiết của người hiệu trưởng. Nhất là xác định đối tượng được giáo dục lứa tuổi học sinh mới lớn đang có những hoài bão và lý tưởng song việc nhận thức các vấn đề còn chưa chín chắn. Quản lý giáo dục ngoài giờ lên lớp làm sao hướng cho các em có được những buổi sinh hoạt tập thể sống động, hấp dẫn, lành mạnh để từ đó các em hình thành lên thế giới quan, nhân sinh quan đúng đắn, tự mình rèn luyện nhân cách mang đầy đủ những giá trị chân, thiện, mỹ góp phần tích cực cho sự phát triển chung của xã hội, của đất nước. 1.2 Một số khái niệm chủ yếu . 1.2.1.Khái niệm quản lý Trến thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý, và cũng có nhiều khái niệm khác nhau về quản lý. Các khái niệm về quản lý dựa trên cả mặt lý luận và thực tiễn quản lý . Frederick Winslow Taylor ở đầu thế kỷ 20 đã định nghĩa: "Quản lý là biết được chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất". Nhà nghiê