Lật ngược tình thế - 7 chiến lược biến các rủi ro thành đột phá tăng trưởng –phần 3

Lật ngược tình thế - 7 chiến lược biến các rủi ro thành đột phá tăng trưởng –phần3 Hàng ngày, Financial Times đều đưa tin về những người thành đạt cũng như thất bại trong giới kinh doanh: những người liều lĩnh và chiến thắng hay những người thận trọng rồi thất bại. 6. Ngành kinh doanh của bạn trở thành một vùng phi lợi nhuận. Nhiều ngành kinh doanh, từ hàng không và điện gia dụng tới tạp hóa hay ô tô đều nhận thấy rằng chính họ đang gặp khó khăn do sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, quyền của người tiêu dùng ngày càng cao, cùng với việc không có lãi trước khi các lợi nhuận gần như bằng không. Điều gì đã gây ra quá trình này? Điều đó có thể xảy ra với công ty của bạn không? Và quan trọng nhất là những kiểu biện pháp đối phó nào bạn có thể thực hiện để tạo ra cơ hội thu lợi nhuận mới cho công ty bạn, cho dù ngành kinh doanh của bạn đã trở thành một vùng phi lợi nhuận? 7. Công ty của bạn ngừng tăng trưởng. Khi sự gia tăng doanh thu chững lại thì tác động của nó dường như xảy ra ngay lập tức và rất nghiêm trọng: giá cổ phiếu của công ty bị sụt giảm, những sáng kiến mới bị hãm lại, và những nhân viên giỏi nhất của bạn bắt đầu rời khỏi công ty. Bạn có thể làm gì để vượt qua rủi ro do sự đình trệ này mà không tạo thêm các rủi ro khác trong quá trình giải quyết? Và làm thế nào mà bạn có thể sáng tạo các dạng nhu cầu mới cho khách hàng nhằm gây ra những làn sóng tăng trưởng mới, thậm chí là ngay cả trong một ngành kinh doanh dường như đã bão hòa? Mỗi một loại rủi ro chiến lược này chính là một kẻ sát nhân tiềm ẩn của những kế hoạch kinh doanh. Khi một trong những loại rủi ro này xuất hiện, cũng giống như một cơn bão cấp bốn có khả năng làm bật rễ cả một cánh rừng hay san phẳng một vùng dân cư, nó có thể phá hủy một phần kế hoạch kinh doanh để xây dựng công ty mà bạn phải hết sức chịu khó mới xây dựng được. Nhưng tất cả những điều này đều có chiều hướng đều bị các nhà quản lý bỏ qua hoặc đánh giá thấp bởi họ cho rằng chiến lược kinh doanh của công ty mình (cùng với những nguy cơ rình rập chiến lược đó) chỉ do một số nhà quản lý cấp cao có trách nhiệm phải quan tâm đến, hoặc những tình huống rủi ro nghiêm trọng mà họ đọc trên báo chỉ xảy đến với người khác chứ không phải họ. Nhưng cả hai nhận định trên đều sai hoàn toàn bởi quản lý rủi ro chiến lược là nhiệm vụ của mỗi nhà quản lý. Còn bất cứ công ty nào hoạt động kinh doanh nhiều năm chắc chắn đều đã gặp phải một hoặc nhiều sự cố rủi ro chiến lược, và thường thì việc gặp phải nhiều rủi ro cùng một lúc ngày càng trở nên phổ biến. Dĩ nhiên là không có cách nào để loại trừ được hoàn toàn các rủi ro chiến lược. Nhưng hiểu và lường trước được, định hướng được và thực hiện được những biện pháp đối phó cụ thể đối với điều này thì cũng đã chứng minh được rằng hiệu quả có thể cho phép một công ty tăng thêm các cơ hội tồn tại một cách đáng kể và thậm chí còn phát triển mạnh hơn trong môi trường đầy rủi ro như hiện nay, đồng thời cũng khám phá được cơ hội phát triển tiềm năng ẩn sau chiếc mặt nạ đáng sợ của rủi ro. Hai việc đầu tiên của quá trình quản lý rủi ro chiến lược chính là để tránh những tai họa không cần thiết và làm giảm bớt những tai họa không thể tránh khỏi. Bạn có thể tránh được những đòn đánh nặng nề nhất vào giá trị của công ty thông qua một hệ thống quản lý rủi ro chiến lược có áp dụng các nguyên lý và kỹ thuật được trình bày trong phần sau của cuốn sách. Và hãy nhớ quy tắc số một của Warren Buffett, đó là: Hãy bảo vệ nguồn vốn của bạn. Còn nguyên tắc số hai của ông chính là: Hãy xem lại quy tắc số một. Thực hiện tốt được điều này là đã giải quyết được một nửa khó khăn phát sinh trong quá trình phát triển mà hầu hết mọi công ty đều gặp phải: Bạn có thể gây dựng trên một nền tảng vững chắc hơn là mất thời gian và tài sản chỉ để gây dựng lại mức giá cổ phiếu mà bạn đã đạt được năm năm trước. Lường trước: việc nhận biết được tiêu điểm của rủi ro Khả năng giải quyết được tình thế khi đương đầu với một rủi ro nghiêm trọng tiềm ẩn là vô cùng quan trọng. Thậm chí còn quan trọng hơn khi lường trước được rủi ro và phát triển một kế hoạch hành động nhằm làm chệch hướng và chuyển đổi được rủi ro thành sự phát triển. Có lẽ không ai minh chứng cho kỹ năng này thuyết phục hơn huấn luyện viên đội bóng bầu dục nhà nghề Mỹ New England Patriots, đội ba lần vô địch giải Super Bowl, Bill Belichick. Mức độ rủi ro mà bạn gặp phải sẽ tỷ lệ nghịch với mức độ chuẩn bị của bạn. Phương pháp của huấn luyện viên Belichick đó là chuẩn bị cho toàn đội trước mỗi trận cầu tất cả những tình huống xấu chính là việc lường trước các rủi ro. Một tuần trước mỗi trận đấu, Belichick cùng ban huấn luyện của mình họp và đưa ra vấn đề: Các đối thủ sẽ chơi theo chiến thuật gì khi gặp chúng ta? Họ sẽ cố gắng phối hợp với nhau bằng những đường chuyền dài kiểu gì? Họ sẽ lợi dụng lổ hỗng nào trong hàng phòng ngự của chúng ta? Các cầu thủ đón bóng của họ sẽ di chuyển như thế nào để dành được vị trí thuận lợi trên sân trong các tình huống tạt bóng? Hậu vệ của đối phương sẽ làm gì để gây áp lực cho hàng tiền vệ của ta và mở ra một đợt phản công nguy hiểm? Cứ thế, Belichick và cộng sự của mình lần lượt đưa ra những tình huống (rủi ro) xấu nhất. Rồi sau đó họ hỏi nhau: Liệu có thể đảo ngược được từng tình huống đó không? Thường thường là họ đều làm được. Và đội của Belichick đã vận dụng những hiểu biết cặn kẽ của mình về thói quen của đối phương để chuyển từ thế trận phòng ngự sang tấn công. Bruce Laird, một hậu vệ từng được Belichick huấn luyện, đã nhận xét: Bạn càng hiểu rõ chiến thuật của đối phương] và nắm vững được nó chừng nào, thì dần dần điều đó sẽ trở thành bản năng của bạn. Điều này có nghĩa là chúng tôi không bao giờ chạy theo sau và cho phép tiền đạo đối phương nắm thế chủ động, mà chúng tôi luôn tấn công bởi vì chúng tôi cảm nhận được họ sắp làm gì. Đó là một trong những lý do vì sao mùa giải dần trôi đi và chúng tôi chơi ngày một hay hơn, chúng tôi đã có trận đầu với tỉ số: thắng một - thua bốn, nhưng sau đó là một chuỗi tám trận thắng liên tiếp. Và đó là lý do tại sao việc đua tranh với với Belichick lại trở nên quá thất bại: Ông đã chơi số trận bóng trong đầu mình nhiều hơn bất cứ một huấn luyện viên hay đội bóng nào khác. Có lẽ thắng lợi lớn nhất của Belichick chính là chiến thắng đầy bất ngờ của đội Patriots trong giải đấu Super Bowl năm 2001 trước đội St. Louis Rams. Theo như một số nhận định thì đội Patriots không có cơ hội vô địch trong giải đấu Super Bowl năm đó. Người dẫn dắt lối chơi cho đội bóng khi đó là một chàng tiền vệ còn non choẹt, vốn được xem là sự thay thế bất đắc dĩ cho anh chàng tiền vệ ngôi sao bị chấn thương vào đầu mùa giải. Họ bỏ lỡ nhiều cơ hội dẫn bóng mười mét trong lần đầu tiên, mất khu tranh chấp bóng và khu chuyền bóng nhiều hơn đối thủ của mình. Ngược lại, đội Rams chơi dưới sự dẫn dắt của tiền vệ Kurt Warner, người đã di chuyển được 4.353 yard, thực hiện bốn mươi mốt lần dẫn bóng đến cuối sân và chỉ bị chặn lại mười ba lần. Dưới sự dẫn dắt của Warner, đội bóng thực hiện trung bình mỗi đường chuyền là 9,2 yard. Và theo như Belichick nhận xét thì: “hầu như họ không cần đến lần dẫn bóng mười mét thứ hai”. Thậm chí quan trọng hơn là họ hãnh diện vì có được một trong những hậu vệ chơi tấn công hay nhất trong lịch sử bóng bầu dục, Marshall Faulk, khi đó mới hai mươi tám tuổi, đang vào thời kỳ đỉnh cao phong độ, với thành tích chưa từng có trong suốt bốn năm liền, trung bình đạt được mốc di chuyển hơn 2.000 yard tấn công và chuyền bóng. Với sự kết hợp tuyệt vời giữa hình thể, sự nhanh nhẹn và tốc độ di chuyển, Faulk thường xuyên chuyển những đường chuyền 5 yard nhận được lên thành những đường chuyền 20 yard. Đây là một đội bóng tuyệt vời và ít quan sát viên nào nghĩ rằng Patriots có cơ hội chiến thắng. Nhưng đội Patriots lại có một vũ khí bí mật: đó chính là huấn luyện viên Bill Belichick cùng những phương pháp lường trước rủi ro và sau đó thì lật ngược tình thế của mình. Không giống như hầu hết các huấn luyện viên khác, Belichick không nghĩ rằng việc chuẩn bị trước mỗi trận đấu chỉ nên tập trung vào việc tìm kiếm điểm yếu của đối phương. Mà theo ông thì nên tập trung vào việc xác định những điểm mạnh của đối phương và tìm cách đảo ngược lại tình thế. Do đó, Belichick đã dành ra một tuần trước trận đấu Super Bowl để nhấn mạnh cho hàng hậu vệ của mình rằng, bằng mọi cách phải chặn đứng được Marshall Faulk. Nhà báo David Halberstam, người từng cộng tác cùng Belichick để viết nên cuốn sách khác thường “The Education of a Coach” (Huấn luyện huấn luyện viên) đã nhận xét như sau: “Kế hoạch của trận đấu là tập trung vào anh ấy [Faulk] và quây chặt lấy anh ta vào mọi lúc. Họ sẽ va chạm vào anh ta mỗi khi anh có bóng cũng như không có bóng.” Để củng cố khả năng tập trung vào một mục tiêu duy nhất, Faulk, tiêu điểm của rủi ro, Belichick đã dành ra cả tuần tập luyện trước trận đấu Super Bowl bằng cách đứng sau hàng phòng ngự và hét lên với họ rằng: “Anh ta đâu? Anh ta đâu?”. Chỉ đến khi ông nghe thấy chính những hậu vệ của mình cũng lần lượt hét lên: “Anh ta đâu? Anh ta đâu?” với người bên cạnh khi bước vào buổi họp toàn đội thì ông mới cảm thấy hài lòng vì đã truyền đạt một cách trọn vẹn nỗi ám ảnh mang tên Faulk của mình cho những chàng trai sẽ đương đầu với anh ta. Cuối cùng thì Marshall Faulk cũng chỉ ghi được 76 yard. Đội New England vẫn kiểm soát được ngòi nổ tấn công của đội Rams, trận đấu diễn ra hết sức sít sao và trong hiệp thi đấu thứ hai của trận chung kết, Adam Vinatieri đã ghi bàn thắng mang lại chiến thắng 20-17 cho đội Patriots. Đó là chức vô địch đầu tiên và bất ngờ nhất trong số ba lần vô địch giải Super Bowl của họ. Phương pháp cũng như thành tích của Belichick minh chứng cho một khía cạnh quan trọng về sự thách thức rủi ro. Hầu như trong mọi tình huống rủi ro cao, chúng ta đều có thể lường trước được những nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro đó và thực hiện từng bước cụ thể để nâng cao được lợi thế giành chiến thắng. (Khái niệm về việc nâng cao lợi thế này cũng có thể áp dụng được trong những hoàn cảnh cá nhân, chẳng hạn như đào tạo hoặc sự nghiệp.)