Làm việc với ngoại quốc: Những điều cần biết

Làm việc với ngoại quốc: Những điều cần biết Phạm Ngọc Thúy Kỹ sư kinh tế Kỹ sư công nghiệp biến chế thực phẩm Chuyên viên vi tính Công hoà Liên bang ĐứckhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* Dàn bàiMục đíchKhác biệt về văn hóa nói chungKhác biệt về văn hóa Á-Âu, Việt-ĐứcẢnh hưởng của sự khác biệt về văn hóa trong môi trường làm việc - Phương cách đối phó - Kỹ năng hổ tương văn hoá4.1. Môi trường học tập, trao đổi kiến thức4.2. Làm việc trong đồ án4.3. Quan hệ chủ và nhân viên4.4. Quan hệ trong kinh doanhKết luậnTài liệu sưu tầmkhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 1. Mục đíchNêu lên ảnh hưởng của sự khác biệt về văn hóa vào việc làm Đề nghị phương cách giải quyết.khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 2. Khác biệt về văn hóa1) Văn hóa là gì? “Văn hóa là tổng thể bao gồm kiến thức, niềm tin, nghệ thuật, đạo đức, luật lệ, tập quán, phong tục và tất cả những khả năng, thói quen mà con người hấp thụ từ xã hội.“ ( Dülfer).2) Khác biệt về văn hóa: Mỗi dân tộc, mỗi nền văn hóa đều chịu ảnh hưởng của địa lý, thiên nhiên, lịch sử, truyền thống, tôn giáo, học thuyết v.vNhững yếu tố này tạo nên sự khác biệt giữa các dân tộc và các nền văn hóa, thí dụ như Âu-Á.khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 3. Khác biệt về văn hóa Âu-ÁLý thuyết về nhu cầu của con người (Hofstede)Sinh lýXã hộiĐựơc kính trọng, thừa nhânHoài bảo cá nhânSinh lýXã hộiAn ninh Sĩ diện, hoà thuận,trách nhiệmAn ninhÂu châu (theo Maslow)Á châu ?khktĐựơc kính trọng,  thừa nhậnPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* Các đặc tính văn hoá  Á-Âu / Việt-ĐứcBảng so sánh các đặc tính văn hoá giữa Á-Âu / Việt-Đức (Hofstede)(* theo kinh nghiệm của một trainer Đức làm việc ở Việt Nam )Đất nước MDI IDV MAS UVI KDITrung quốc 118Hồng công 68 25 57 29 96Nam hàn 60 18 39 85 75Nhật 54 46 95 92 80Thái Lan 64 20 34 64 56Việt Nam* 55 20 30 50 95Đức 35 67 66 65 31Pháp 68 71 43 86Anh 35 89 65 35 25Mỹ 40 91 62 46 29Úc 36 90 61 51 31MDI: Khoảng cách quyền lực KDI: Tương đối, dung hoà hay tuyệt đối, triệt đểIDV: Cá nhân hay cộng đồngMAS: Nam hay nữ tínhUVI: Tránh hoaì nghi, do dựkhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 4. Ảnh hưởng của sự khác biệt về văn hóa  trong môi trường làm việc –  Phương cách đối phóKhác biệt về văn hóa Hiểu lầm trong đối xử, hành độngẢnh hưởng tiêu cực vào công việc và đời sốngTrao dồi kỹ năng hổ tương văn hoákhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* Kỹ năng hổ tương văn hoáKỹ năng hổ tương văn hoá bao gồm những cá tính và sự khéo léo rất thuận lợi khi tiếp xúc với nền văn hoá lạ: Từ kỹ năng giao tiếp đến khả năng có thể hoà hợp vào các mô hình văn hoá lạ để có những phản ứng và hành động thích nghi (Fröhlich). là khả năng hành động theo sự cảm nhận và thông hiểu văn hoá lạ.khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* Phương cách đối phó1) Nhận thức rằng có sự khác biệt về văn hóa có ảnh hưởng đến thái độ làm việc của con nguời.2) Tự phản xạ những ảnh hưởng văn hoá nào chi phối hành động của chính mình3) Tìm hiểu những khác biệt nào về văn hóa đưa đến hiện tượng nào khi làm việc4) Chấp nhận những sự khác biệt này mà không lên án, khinh miệt, chỉ trích hoặc tìm cách sữa đổi.5) Khi đụng chạm trong công việc dựa những yếu tố trên tìm cách hiểu được thái độ của người đối diện, nhờ đó tránh được hiểu lầm có ảnh hưởng xấu cho công việc và cho cả cá nhân6) Dựa vào những yếu tố trên tìm phương cách giải quyết tốt đẹp cho đôi bên theo tinh thần cầu tiến, tách rời phê phán công việc khỏi phê phán cá nhân.7) Tạo dựng và giữ vững lập trường rõ rệt cho bản thân mình để không bị chi phối làm mất phương hướng và ý thức hệ có thể đưa đến ‚kích xúc văn hoá‘.khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* Các bước thực hiệnNhận thức  tìm hiểu  chấp nhận  dung hoà -> hành động--------------- giữ vững lập trường, cầu tiến ---------------khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 4.1. Môi trường học tập, trao đổi kiến thứcViệt NamHọc viên Ít trao đổi trong nhóm vì thiếu bạo dạn, sợ mất mặt nếu nói sai (thí dụ: Khi học ngoại ngữ vì vậy mà yếu về nói và nghe).Đối với giáo viên, giảng viên hay người lớn tuổi vì kính nể là bậc trên nên học viên không nói lên ý kiến, nhất là nếu ý này không theo ý thầy hoặc là ý mới.Thiếu khả năng phát biểu, thuyết trình trước đám đông. Phương cách giải quyết:Vì cầu tiến cố gắng bạo dạn trao đổi bỏ đi tính rụt rèTách cá nhân ra khỏi công việc để không bị vấn đề mất mặt (ta không phải là người xấu nếu ta làm lối khi học nói tiếng anh).Tuỳ đối tượng mà xử sự khi trao đổi với thầy hay người lớn tuổi. Mạnh dạn trao đổi về chuyên môn nhưng vẫn giữ lễ phép và kính trọng.Tây phươngHọc viên trao đổi thẳng thắn trong nhóm được xem là việc ngẩu nhiên và tất yếu.- Học viên trao đổi bình đẳng với giáo viên, giảng viên. Ý kiến độc lập, phê bình nghiêm chỉnh được tôn trọng và khuyến khích.Khả năng phát biểu, thuyết trình trước đám đông được rèn luyện tích cực trong trường, lớpThường khi vì kiêu hảnh nên ít liên hệ đến những người ngoại quốc Phương cách giải quyết:- Tôn trọng, không xem thường văn hoá khácTạo tin tưởng lẫn nhau qua sự cởi mở, khiêm nhường trong giao tiếp và sẵn lòng giúp đở lẫn nhauTế nhị trong cư xử.Tập cách nói chuyện khéo léo để khi trao đổi không vô tình xúc phạm ngưòi đối diện. Chỉ phê bình công việc chứ không phê bình cá nhân.khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 4.2. Làm việc trong đồ ánViệt NamCông việc và cá nhân là một.Chỉ trao đổi thẳng thắn khi các nhóm viên có quan hệ mật thiết với nhau.Phê bình tự phê bình về công việc trong nhóm đưa đến vấn đề mất mặt vì cá nhân bị xúc phạm. Việc làm trong nhóm bị ảnh hưởng xấu.Vấn đề tổ chức đồ án có cấu trúc theo hệ thống và giờ giấc không được đặt trọng tâm.Phương cách giải quyết:Cố gắng tách rời cá nhân và công việcTrao dồi khả năng về lam viec trong Team Trao dồi khả năng thực hiện đồ án (Projectmanagement).Tây phươngPhân biệt rõ ràng giữa công việc và cá nhân.- Trao đổi thẳng thắn trong nhóm về công việc rất được khuyến khích và phổ biến.Phê bình, tự phê bình nhắm vào công việc chứ không nhắm vào cá nhân. Việc làm trong nhóm vì thế có tiến bộ, mỗi nhóm viên được học tập thêm.Vấn đề tổ chức đồ án có cấu trúc theo hệ thống và giờ giấc được đặt trọng tâm hàng đầu (Projectmanagament).Phương cách giải quyếtTạo tin tưởng lẫn nhau qua sự cởi mở, khiêm nhường trong giao tiếp và sẵn lòng giúp đở lẫn nhauPhê bình gián tiếp, tránh nói thẳngTìm giải pháp dung hoà nếu công việc cho phépkhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 4.3. Quan hệ giữa chủ và nhân viênViệt NamQuan hệ cá nhân rất quan trọng để tạo tin tưởng cần thiết cho công việc và sự trung tín với chủ.Phê bình và biện pháp chỉ có tác dụng tốt khi có tin tưỡng.Phương cách giải quyết:Tách việc làm ra khỏi cá nhân (phê bình công việc chứ không phê bình cá nhân)Vì câù tiến mà tiếp nhận phê bình đúng để sửa đổi- Mạnh dạn trao đổi về chuyên môn nhưng vẫn lễ phép và kính trọng chủ.Tây phươngKết quả công việc đựơc đặt hàng đầu. Liên hệ cá nhân không quan trọng lắm.Phê bình và biện pháp thẳng thắn nếu công việc không tiến triển tốt. Việc này giúp người bị phê bình sữa lỗi trong công việc để tiến lên.Phuương cách giải quyếtTạo tin tưởng qua sự khiêm nhường, tôn trọng và giúp đở nhân viên thật lòngPhê bình gián tiếp, tránh nói thẳng.Tìm giải pháp dung hoà nếu công việc cho phépkhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 4.4. Quan hệ trong kinh doanhViệt NamQuan hệ được giử chặc chẻ theo cấp bậc.Vấn đề tin tưởng, quan hệ cá nhân nhiều khi quan trọng hơn luật lệ giấy tờ, hợp đồng. Phương cách giải quyết:Tạo giao tiếp rộng rãi, trực tiếp để đạt kết quả thiết thực - Trao dồi kiến thức về luật lệ thế giới và áp dụng nghiêm chỉnh vào thực tếTây phươngQuan hệ được căn cứ nhiều váo sự cần thiết của công việc.Luật lệ, giấy tờ, hợp đồng có vai trò cơ bản.Phương cách giải quyết:Tìm đúng người có thẩm quyền để tạo liên hệ và tin tưởng Bớt luật lệ giấy tờ nếu không cần thiếtkhktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* 5. Kết luận Nếu ta làm việc thành công với người ngoại quốc vì hiểu đựơc họ và tìm được phương cách đối phó thì chẳng những ta đạt được thành công trong công việc mà ta lại có thể trau dồi cho mình khả năng liên hệ tốt đẹp với con người của nhiều xứ sở, văn hóa khác nhau, góp phần xây dựng hoà bình thế giới.khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết*Biết người biết ta trăm trận trăm thắng !khktPhạm Ngọc ThúyLàm việc với ngoại quốc Những điều cần biết* Tài liệu sưu tầmPhạm Ngọc Thuý Interkulturelle Aspekte bei der Vorbereitung von Mitarbeiter/Innen auf Auslandstätigkeiten (Các khía cạnh hổ tương văn hoá trong việc chuẩn bị cho nhân viên làm việc ở ngoại quốc) Diplomarbeit zum Aufbaustudium Wirtschaftsingenieur an der TFH Berlin 2001. (Dự án tốt nghiệp kỹ sư kinh tế trường cao đẳng kỹ thuật Bá Linh 2001)Hofstede, G. Lokales Denken, globales Handeln Kulturen, Zusammenarbeit und Management (Suy nghĩ trong nước sở tại, hành động toàn cầu Văn hoá, việc làm chung và điều hành) Beck-Wirtschaftsberater im dtv (Deutscher Taschenbuch Verlag) 1997Fröhlich, W. International Success Arbeitsplatz Ausland und globales Projektmanagement Praxisberichte und Erfolgsprojekte (Thành công trên thế giới Làm việc ở ngoaị quốc và điều hành đồ án toàn cầu Các tường thuật từ thực tế và đồ án thành công) Datakontext-Fachverlag, 2000Dülfer, E. Internationales Management in unterschiedlichen Kulturbereichen (Điều hành trên thế giới trong nhiêù lãnh vực văn hoá) Oldenbourg-Verlag, München 1997Tất cả tài liệu đều xử dụng sinh ngữ Đức.khkt