Gần đây người Mỹ thực hiện các cuộc kiểm tra sức
khỏe chụp chiếu phóng xạ nhiều hơn bao giờ hết. Đó
là kết quả của tiến bộ công nghệ y học nhưng nó cũng
là con dao hai lưỡi.
9 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1302 | Lượt tải: 0
Nội dung tài liệu Lạm dụng chụp chiếu trong y tế: Sự thật đáng lo ngại, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lạm dụng chụp chiếu trong y tế: Sự thật đáng lo
ngại
Gần đây người Mỹ thực hiện các cuộc kiểm tra sức
khỏe chụp chiếu phóng xạ nhiều hơn bao giờ hết. Đó
là kết quả của tiến bộ công nghệ y học nhưng nó cũng
là con dao hai lưỡi.
Những dấu hiệu bất thường
Ngày 4-7-2009, H. Michael Heuser, một nhà sản xuất
phim 52 tuổi vào cấp cứu tại Trung tâm Y tế Cedars-
Sinai ở Los Angeles, bang California do đột quỵ, tình
huống bệnh nhân nằm ở ranh giới giữa sự sống và cái
chết. Một cục máu đông trên não có thể tan nếu dùng
thuốc nhưng người ta chỉ có vài giờ để giải quyết,
trước khi tế bào não chết vì thiếu oxy. Vì thế, ông
Heuser được đưa ngay vào phòng chụp cắt lớp, máy
quét trong 45 giây đưa ra hình ảnh các mạch máu nhỏ
giúp tìm ra chỗ vón cục.
Ông Heuser bị đột quỵ, rồi cũng bình phục nhưng
toàn thân từ chân, tay đến lưng, thân dưới sưng đỏ
lên. Một vành tóc bị hói sau đầu ở phần ngang tai.
Sau trường hợp ông Michael Heuser, 269 người cũng
bị chụp bức xạ quá mức trong vòng 18 tháng tại
Cedars-Sinai và trong tài liệu của Chính phủ, ông
Heuser được xếp là “bệnh nhân số 1”. Cho đến nay,
không ai biết tại sao chương trình máy quét lại được
đặt ở chế độ ấy và Cedars-Sinai vẫn đang điều tra.
Rất nhiều bệnh nhân trải qua máy chụp cắt lớp não
khác cũng có chung triệu chứng này. Alain Reyes đột
nhiên tóc bị rụng thành một vành quanh đầu, ông
không chỉ là người duy nhất lo lắng cho sức khỏe của
mình. Đồng nghiệp cùng công ty tránh xa, ông chủ
cũng cho ông nghỉ để tránh bệnh truyền nhiễm. Chỉ
sau đó, Alain Reyes mới biết rằng nguyên nhân gây
ra những hiện tượng trên chính là bị bức xạ quá mức
trong cuộc kiểm tra nguy cơ đột quỵ tại một bệnh
viện ở Glendale, bang California.
Bức xạ y tế - công nghệ hiện đại nhưng cũng tiềm ẩn
rủi ro mới
Hiện tượng bức xạ quá liều này bắt đầu được chú ý từ
mùa hè năm ngoái. Nhiều bệnh viện không thể phát
hiện ra mức bức xạ quá lượng cho phép cho dù bệnh
nhân liên tục thông báo về hiện tượng rụng tóc sau
kiểm tra y tế. Hàng chục nạn nhân ở California và
Alabama cho biết, ngoài hiện tượng rụng tóc, nhiều
người còn bị đau đầu, lẫn lộn, mất trí nhớ, thậm chí
sụt cân, không ngủ được. Khi thắc mắc về các biểu
hiện lạ, các bác sỹ cho rằng đây chỉ là triệu chứng
tạm thời, nguyên nhân rụng tóc có thể do stress hoặc
buộc tóc quá chặt, còn hiện tượng tấy đỏ da có thể do
dị ứng xà phòng khi giặt ga, gối. Tuy nhiên sau đó,
Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ phải đưa ra
thông cáo toàn quốc yêu cầu các bệnh viện kiểm tra
lượng bức xạ khi chụp.
Con dao hai lưỡi
H. Michael Heuser, “bệnh nhân số 1” sau khi bị dùng
tia xạ quá mức tại Cedars-Sinai
Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ năm 2009
đã mở cuộc điều tra khi rất nhiều bệnh nhân kiểm tra
sức khỏe bằng công nghệ này phàn nàn rằng tại sao
họ lại chịu mức bức xạ quá mức như vậy. 10 tháng
trôi qua, kết quả điều tra chưa được công bố nhưng
theo điều tra của tờ Thời báo New York, hiện tượng
này lan rộng ở quy mô lớn hơn còn các chuyên gia lo
ngại người bệnh có thể đối mặt với những rủi ro lâu
dài như ung thư hay tổn thương não.
Tháng 6-2009, một nguồn tin cho biết, một bệnh viện
ở Philadelphia năm 2005 đã điều trị sai liều bức xạ
cho hơn 90 bệnh nhân bị ung thư tiền liệt tuyến và
“ỉm” đi sự việc. Tương tự, một bệnh viện ở Florida
năm 2005 có máy gia tốc tuyến tính đặt ở chế độ
chương trình sai gần 1 năm với hơn 77 trường hợp
ung thư não bị chiếu tia bức xạ ở mức quá 50%. Tờ
Thời báo New York cho biết, trong thống kê mới
nhất, trường hợp chụp cắt lớp dùng quá liều bức xạ
lớn nhất là bệnh viện Huntsville, bang Alabama –
lượng bức xạ cao gấp 13 lần so với các cuộc kiểm tra
thông thường. Lãnh đạo bệnh viện cho biết họ cố ý
sử dụng lượng bức xạ lớn hơn để có hình ảnh rõ nét
hơn, theo hướng dẫn của công ty cung cấp máy quét
GE Healthcare. Trong khi đó, các chuyên gia cho
rằng điều đó là phi lý và nguy hiểm.
Tiến sỹ John J. Feldmeier, bác sỹ chuyên khoa ung
thư tại Đại học Toledo cũng là người đứng đầu nhóm
chuyên điều trị cho thương tổn sau xạ trị ước tính cứ
1/20 bệnh nhân dùng xạ trị sẽ bị tổn thương. Tuy thế,
xác định tổn thương do dùng tia xạ rất khó. Các cơ
quan bị tổn hại hay ung thư do tia xạ kích thích chỉ có
biểu hiện sau vài năm, thậm chí hàng chục năm. Đối
với người chụp CT, khi ở mức thích hợp, việc chụp
quét cắt lớp não cũng cần đến một lượng bức xạ
tương đương khoảng 200 tia X chiếc vào bộ não.
Nhưng hiện chưa có tiêu chuẩn đặt ra bao nhiêu bức
xạ là quá nhiều. Thông thường cũng có người bị biến
chứng, không phải do sơ suất nhưng một số trường
hợp, ranh giới giữa sự đúng - sai là không rõ ràng và
sẽ còn là đề tài gây nhiều tranh cãi.
Lơ lửng trách nhiệm
Những năm gần đây, nhờ sự phát triển vượt bậc của
công nghệ, trung bình số người Mỹ chụp chiếu chẩn
đoán bằng phóng xạ trong đời đã tăng 7 lần so với
năm 1980, và hơn một nửa trong số đó là bệnh nhân
ung thư sử dụng phương pháp xạ trị. Không nghi ngờ
gì, bức xạ đã cứu sống rất nhiều nhân mạng và các
trường hợp tai nạn nghiêm trọng hiếm khi xảy ra.
Tuy vậy, cả nước Mỹ đều biết đến Scott Jerome-
Parks ra đi ở tuổi 43 vào năm 2007 sau khi dùng bức
xạ quá liều gây ra tình trạng điếc, khó nhìn, không ăn
được, buồn nôn, khó thở, bỏng và đau đớn. “Tai nạn”
này đang được nghiên cứu và công khai trước công
luận để mọi người không phải trải qua ác mộng giống
như Jerome-Parks.
Bùng nổ dùng bức xạ trong y học, công nghệ mới cho
phép các bác sỹ tấn công khối u chính xác và giảm
thiểu sơ suất nhưng tính chất phức tạp của nó lại tạo
điều kiện cho những sai lầm mới: Đó là lỗi phần mềm
cài đặt chương trình, trình độ nhân viên thực hành.
Tuy vậy, chỉ cần sai lệch trong quy chuẩn an toàn và
chương trình kỹ thuật thì chỉ bệnh nhân là người phải
ngấm ngầm phải chịu đựng.
Với tình trạng chưa có cơ quan độc lập nào kiểm soát
bức xạ y tế, vì thế cũng không có đơn vị nào giải
quyết các vụ việc trên. Tất cả các sự cố đó chỉ là dạng
báo cáo không đầy đủ, thậm chí nhiều nơi còn không
yêu cầu phải báo cáo. Hơn nữa, phần lớn các phương
pháp xạ trị đạt kết quả rất tốt, các bác sỹ không thể vì
một số sự cố ngoài ý muốn mà để mặc cho bệnh nhân
chết nếu họ không muốn dùng xạ trị.
Trước tình hình này, một bệnh nhân lo ngại: “Khi bạn
lùi xe, nó phát ra tiếng bip, bip. Khi máy giặt quá
đầy, nó ngừng hoạt động vì quá tải. Thế nhưng nếu
chụp bức xạ quá mức, không ai bật đèn đỏ cả”. Trong
khi đó, giải pháp cho vấn đề này, một chuyên gia y tế
nhấn mạnh, tránh sơ suất là cần thiết nhưng thách
thức lớn hơn là giảm thiểu các kiểm tra không cần
thiết.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 62_4894.pdf