Kỹ thuật mổ nội soi Mũi - Xoang

LƯỢC SỬ PHÁT TRIỂN KỸ THUẬT MỔ NỘI SOI MŨI XOANG

Từ năm 1978, phẫu thuật điều trị bệnh lý vùng mũi-xoang đã thay đổi đáng kế sau 2

công trình nghiên cứu của 2 tác giả: Messerklinger (Áo) và Wigand (Đức) về ứng

dụng kỹ thuật nội soi trong phẫu thuật các xoang cạnh mũi. Kỹ thuật này nhanh chóng

chứng tỏ các ưu điểm vượt trội về việc gia tăng độ chiếu sáng và khả năng quan sát

các mốc giải phẫu trong hốc mũi và tính ưu việt trong khả năng quansát các ngách

nằm khuất sâu trong hốc mũi.

Tại Hoa Kỳ, từ 1985, sau các báo cáo của Kennedy và Stammberger về công trình

nghiên cứu về ứng dụng ống nội soi cứng để chẩn đoán và điều trị các bệnh tích vùng

mũi xoang, kỹ thuật nội soi mũi-xoang bắt đầu lan truyền và phát triển mạnh mẽ trên

khắp thế giới, tạo nên nhiều trường phái lớn cho đến ngày nay.

Phẫu thuật nội soi mũi-xoang có những tiến bộ quan trọng là nhờ sự ra đời của 3

thành tựu giữ vai trò cơ sở cho lý thuyết phẫu thuật nội soi mũi-xoang chức năng, đó

là: (1) Kỹ thuật nội soi chẩn đoán, (2) Sinh lý và sinh lý bệnh của phức hợp lỗ thông

mũi-xoang, và (3) Phim CT (tư thế coronal và axial).

Kỹ thuật nội soi chẩn đoán cung cấp các thông tin có giá trị, giúp thầy thuốc đánh giá

tình trạng bệnh lý vùng mũi- xoang. Quang trường nội soi được chiếu sáng và rõ nét,

giúp bác sĩ tai-mũi-họng dễ dàng tiếp cận và đánh giá một cách chính xác các bệnh lý

sâu trong hốc mũi, đặc biệt là vùng phức hợp lỗ thông mũi-xoang - một vùng hẹp ở

khe mũi giữa, nằm giữa xương cuốn mũi giữa và thành ngoài hốc mũi. Phức hợp lỗ

thông mũi-xoang là vùng giải phẫu có cấu tạo hếtsức phức tạp, là nơi dẫn lưu của các

xoang cạnh mũi (xoang hàm, xoang sàng, xoang trán), khi tắc nghẽn sẽ gây nên hiện

tượng ứ đọng, phù nề và tắc nghẽn hơn nữa, dẫn đến tình trạng viêm xoang mạn hoặc

tái phát.

Hình ảnh phim CT vùng mũi-xoang cũng đóng góp quan trọng cho việc chẩn đoán

tình trạng viêm xoang. Phim CT chuẩn có thể cung cấp cho phẫu thuật viên các thông

tin chính xác về cấu trúc giải phẫu của các xoang cạnh mũi, định vị bệnh tích, xây

dựng kế hoạch phẫu thuật, và quan trọng hơn nữa là phim CT còn có khả năng báo

trước cho các phẫu thuật viên một số cấu trúc giải phẫu bất thường hoặc các chỗ

không có cấu tạo xương trên vùng trần xoang sàng, thành trong ổ mắt có thể gây nên

các biến chứng trong khi tiến hành phẫu thuật.

Messerklinger là người đầu tiên chứng minh rằng sự tắc nghẽn các lỗ thông tự nhiên

của xoang hàm chính là nguyên nhân gâynên tình trạng viêm xoang hàm, và cần mở

rộng lỗ thông để tái lập hiện tượng thông khí, đẫn lưu xoang hàm vào hốc mũi.

Dựa trên lý thuyết của Messerlkinger có kết hợp với quá trình nghiên cứu của riêng

mình, Kennedy và Stammberger đã đề ra phương pháp mổ bảo tồn gọi là phẫu thuật

nội soi mũi-xoang chức năng(FESS: Functional Endoscopic Sinus Surgery). Mục tiêu

chính của phẫu thuật nội soi mũi-xoang chức năng là phục hồi sự thông khí và dẫn lưu

phức hợp lỗ thông mũi-xoang giúp cho niêm mạc trong các xoang tự hồi phục về cấu

trúc và chức năng.

Cho đến nay, đã có rất nhiều phương pháp mổ nội soi mũi-xoang được thực hiện trên

lâm sàng và trong giảng dạy. Vấn đề chọn lựa phương pháp phẫu thuật phụ thuộc vào

tình trạng bệnh viêm xoang, các dụng cụ phẫu thuật, kinh nghiệm và trường phái đào

tạo của các phẫu thuật viên. Trong chương này chúng giới thiệu một số điểm quan

trọng trong khi tiến hành mổ nộisoi mũi-xoang, trình bày 3 phương pháp tiếp cận vào

mê đạo sàng qua nội soi, kỹ thuật gây tê trong phẫu thuật nội soi mũi-xoang, các bước

phẫu thuật, phòng và xử trí biến chứng chảy máu, và phương pháp săn sóc sau mổ.