Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về kiểm soát ô nhiễm khí thải bằng công cụ chính sách, pháp luật

hông khí tại thủ đô Seoul của Hàn Quốc rất lớn do tại đó tập trung đông dân số và các phương tiện giao thông. Chất lượng không khí đã bị suy giảm trầm trọng qua từng giai đoạn tăng việc sử dụng năng lượng và các phương tiện giao thông. Do đó, các chính sách cải thiện chất lượng không khí cũng ngày càng được chú trọng hơn. Kết quả là Bộ Môi trường Hàn Quốc đã ban hành Luật đặc biệt về cải thiện chất lượng không khí đô thị tại Seoul vào tháng 12 năm 2003. Dựa vào đó, các giải pháp đặc biệt để cải thiện chất lượng không khí đô thị trong vòng 10 năm từ 2005 đến 2014 được thực thi. Các giải pháp đặc biệt bao gồm: trước tiên, các khu vực bị ô nhiễm nghiêm trọng trong đô thị và những khu vực phát thải không khí ảnh hưởng trầm trọng tới chất lượng môi trường tại Seoul sẽ được thiết kế để quản lý chất lượng không khí và có mục tiêu quản lý đặc biệt. Tiếp đó, Bộ Môi trường Hàn Quốc có trách nhiệm đề xuất kế hoạch cải thiện chất lượng không khí trong 10 năm, đưa ra hạn ngạch phát thải cho từng lĩnh vực và tổng lượng phát thải của từng khu vực. Lãnh đạo địa phương phải chịu trách nhiệm với việc xây dựng nội dung công việc theo kế hoạch. Thứ ba, những khu vực làm việc thải ra lượng lớn NOx, SOx và bụi phải đưa ra hạn ngạch tổng lượng thải cho phép trong mỗi năm. Khi vượt quá hạn ngạch cho phép, hệ thống quản lý tổng lượng khí thải được giới thiệu, sẽ có một lượng phí phải chi trả. Thứ tư, các nguyên tắc quản lý khí thải cũng được mở rộng, người bán xe mô tô được yêu cầu phải cung cấp các phương tiện có động cơ phát thải thấp (low-emission vehicle LEV), các tổ chức hành chính và cá nhân được yêu cầu chỉ mua một lượng nhất định LEV. Năm 2005, Bộ Môi trường Hàn Quốc đưa ra kế hoạch cải thiện chất lượng không khí giai đoạn 2005-2014, trong đó có các mục tiêu cải thiện, tiêu chuẩn phát thải và kế hoạch cung cấp LEV. Chính sách giảm ô nhiễm khí thải do các phương tiện giao thông Để thay thế việc sử dụng dầu diesel bằng khí gas tự nhiên cho xe buýt, Chính phủ Hàn Quốc đã cung cấp giải pháp như hỗ trợ phí xe buýt, các khoản vay để tiếp nhiên liệu, các khoản tín dụng. Ngoài ra, các văn bản khác được ban hành như Luật xây dựng, Luật sử dụng đất đai, Luật kiểm soát gas an toàn. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam Việt Nam là một trong những nước phải đối mặt với thực trạng ô nhiễm không khí nếu không sớm giải quyết sẽ gặp những hậu quả về môi trường sinh thái và sức khỏe con người. Nền kinh tế có phát triển nhưng nếu xét đến vấn đề môi trường thì chưa gọi là phát triển bền vững. Theo phân tích trên đây, từ kinh nghiệm các quốc gia phát triển như Anh, Mỹ hay các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc, Hàn Quốc là những nước đã giải quyết được vấn đề ô nhiễm không khí thì sự quyết tâm thống nhất của Chính phủ và các cơ quan quản lý nhà nước, sự thực hiện cứng rắn, nghiêm ngặt các biện pháp và sự tham gia của cộng đồng là những yếu tố góp phần cải thiện chất lượng môi trường không khí. Việt Nam trong thời gian qua đã ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở cho việc quản lý môi trường không khí như Luật bảo vệ môi trường 2005, Quyết định số 328/2005/QĐ-TTg về việc phê duyệt kế hoạch quốc gia kiểm soát ô nhiễm môi trường đến năm 2010 hay các tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải như Bộ QCVN về khí thải và tiếng ồn như: QCVN 19:2009/BTNMT “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp đối với bụi và chất vô cơ”... nhưng chính do tình trạng quản lý lỏng lẻo và nhận thức chưa sâu sắc về vấn đề môi trường nên chúng ta chưa xây dựng được một quốc gia bền vững.( đoạn này e nghĩ ko nên đưa vào vì mình đang đưa ra bài học kinh nghiệm chứ không ph VN đã làm những gì ) Thực tế trong thời gian qua, kinh tế Việt Nam có nhiều chuyển biến tích cực, hướng tới một nền công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng do quá chú trọng đến mục tiêu kinh tế mà môi trường ngày càng bị suy thoái hơn, đặc biệt là ô nhiễm không khí. Như trên đã phân tích, ở các quốc gia phát triển cũng như một số quốc gia đang phát triển, để đối phó với thực trạng ô nhiễm môi trường, vai trò quản lý nhà nước của các Bộ, ngành, quan trọng là hệ thống pháp luật đặc biệt được nhấn mạnh và đề cao. Luật môi trường nói chung và các Luật riêng về bảo vệ môi trường không khí đều được thực thi nghiêm chỉnh. Tùy vào đặc trưng ô nhiễm của từng quốc gia và theo từng thời kỳ phát triển, các văn bản chính sách được ban hành phù hợp. Có quốc gia ban hành luật về ô nhiễm không khí theo từng nguồn thải như từ giao thông hay từ công nghiệp, nhưng nhìn chung kinh nghiệm thực tế cho thấy với những biện pháp cứng rắn, xử phạt nghiêm minh mới có thể ngăn chặn và hạn chế tình trạng ô nhiễm. Các quốc gia cũng thường xuyên xây dựng, lên kế hoạch thực hiện các chương trình cải thiện môi trường không khí quốc gia, trong đó có mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể từng giai đoạn, sau đó đưa ra các biện pháp để thực hiện như áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn, tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở, kiểm soát các phương tiện giao thông, đưa ra hạn ngạch phát thải đối với các loại khí...|( Đoạn này lại nhắc lại về kinh nghiệm của các nước- thừa) Qua nghiên cứu kinh nghiệm về kiểm soát ô nhiễm không khí của một số nước ở phần trên bài học kinh nghiệm rút ra đầu tiên là : Trong việc ban hành chỉnh sửa bổ sung các chính sách mới cần phải công khai minh bạch. Các chính sách cần thiết có sự tham gia đông đảo của người dân, trao quyền cho cộng đồng quản lý kiểm soát ô nhiễm sẽ mang tính khách quan hơn. Qua chính sách kiểm soát ô nhiễm không khí từ khu công nghiệp ở Anh, tại Việt Nam nền kinh tế và công nghệ còn ở trình độ thấp chưa thể hệ thống hóa lắp đặt đồng bộ các thiết bị theo dõi mức độ ô nhiễm không khí trên toàn quốc được. Tuy nhiên tại các điểm nóng ô nhiễm đã xảy và có nguy cơ xảy ra ô nhiễm không khí nghiêm trọng như tại các khu công nghiệp, các thành phố nên lắp đặt những thiết bị theo dõi tự động hay có cơ quan quản lý thường xuyên theo dõi để tránh xảy ra nối tiếp các thiệt hại hàng tỉ đồng về kinh tế. Chiến lược công bố thông tin gây ô nhiễm môi trường tại Indonesia bằng cách tích hợp những nỗ lực của các nhóm cộng đồng, các tổ chức phi chính phủ, các phương tiện truyền thông cũng là chính sách Việt Nam nên nghiên cứu áp dụng tạo áp lực cho các bên liên quan chủ động cải thiện môi trường. …C xem cái đoạn nước nào áp dụng cái dải màu đó nhé Việt Nam cũng nên đẩy mạnh các công cụ kinh tế trong việc kiểm soát ô nhiễm không khí, đưa nhiều hơn các chính sách không chỉ khuyến khích mà tác động trực tiếp đến lợi ích kinh tế qua các hoạt động tham gia kiểm soát ô nhiễm, phát triển sạch . TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Indonesia Country Profile: Focus on Smaller Cities – Asean – German Technical Cooperation, July 2009 2. Environmental Policy & Vehicles Inspection in Indonesia – Martin Steckdaub and Restiti Sekartini, Clean Air Project-Swisscontact, December 2001 3. National reporting guidelines for CSD-14/15 thematic areas – Lee Jae Hyun, Air Quality Policy Office, Ministry of Environment 4. Air pollution control strategy in China – Hao Jiming, Tsinghua University, September 2008 5. Amending China’s Air pollution prevention and control law: Recommendations from the international experience – The energy foundation, China sustainable energy program, July 2009 6. Air Quality Pollutant Inventories for England, Scotland, Wales and Northern Ireland: 1990 – 2010 - J MacCarthy, G Thistlethwaite, E Salisbury, Y Pang, T Misslbrook – September 2012 7. The Air Quality Strategy for England, Scotland, Wales and Northern Ireland – Jonathan Shaw – July 2007 8. 9. 10.vea.gov.vn