Khung chậu về phương diện sản khoa

KHUNG CHẬU VỀ PHƯƠNG DIỆN SẢN KHOA GS Trần Thị Lợi MỤC TIÊU Sau khi học xong, học viên có khả năng • 1. Trình bày cấu tạo, hình thể cùng các điểm mốc quan trọng của khung chậu. • 2. Viết ra được các trị số bình thường các đường kính ở các eo của khung chậu. • 3. Trình bày được các dạng khung chậu. CẤU TẠO VÀ HÌNH THỂ • Khung chậu cấu tạo: 4 xương • Trước và hai bên: hai xương chậu • Sau: có xương cùng ở trên, nối tiếp với xương cụt ở dưới. • Bốn xương khớp với nhau bởi: - Phía trước là khớp vệ - Hai bên hơi lệch về phía sau là khớp cùng-chậu - Phía sau là khớp cùng-cụt - Mặt trong xương chậu có đường vô danh chia khung chậu ra làm hai phần : đại khung ở phía trên và tiểu khung ở phía dưới. Đại khung • Đại khung được giới hạn ở phía trước bởi mặt trước cột sống lưng, hai cánh của xương chậu và thành bụng trước. • Đại khung không quan trọng lắm về phương diện sản khoa nhưng nếu đại khung nhỏ nhiều thì tiểu khung cũng có khả năng hẹp theo. Kích thước khung chậu ngoài • Kích thước khung chậu ngoài được đo bằng compa sản khoa (thước đo Baudelocque). • Đường kính trước sau:ĐK Baudelocque : Đo từ bờ trên xương vệ đến mấu gai đốt sống lưng thứ năm (L5). Trị số trung bình : 17,5 cm. • ĐK lưỡng gai là khoảng cách giữa hai gai chậu trước trên : 22,5 cm. • ĐK lưỡng mào: khoảng cách xa nhất của hai mào xương chậu : 22,5 cm. ĐK lưỡng mấu (hay lưỡng ụ đùi) là khoảng cách giữa hai mấu chuyển lớn xương đùi : 27,5 cm. Hình trám Michaelis nối liền 4 điểm • Trên là mấu gai đốt sống thắt lưng L5 • Hai bên là hai gai chậu sau trên • Dưới là đỉnh rãnh liên mông. • Đường kính ngang của hình trám là 10 cm và đường kính dọc: 11 cm. Đường kính ngang cắt và chia đường kính dọc ra làm hai phần : phần trên 4 cm và phần dưới 7 cm. • Nếu hình trám Michaelis không cân đối có nghĩa là khung chậu bị méo, lệch TIỂU KHUNG • Về phương diện sản khoa, người ta chia tiểu khung ra làm ba phần : eo trên, eo giữa và eo dưới. EO TRÊN Giới hạn • Phía sau là mỏm nhô của xương cùng • Hai bên là hai đường vô danh của xương chậu • Phía trước là bờ trên của khớp vệ Các đường kính • Đường kính trước sau • Mỏm nhô - thượng vệ : 11 cm • Mỏm nhô - hạ vệ : 12 cm • Mỏm nhô - hậu vệ :10,5 cm • Mỏm nhô - hậu vệ = Mỏm nhô - hạ vệ -1,5cm Đường kính chéo đi từ khớp cùng - chậu một bên (phía sau) đến gai mào chậu lược bên đối diện ( phía trước):12,75 cm. Đường kính ngang Đường kính ngang tối đa: khoảng cách xa nhất giữa hai đường vô danh : 13,5 cm. Đường kính ngang hữu dụng : 12,5 cm, đi ngang qua trung điểm đường kính trước sau. EO GIỮA Giới hạn • Eo giữa là một mặt phẳng tưởng tượng đi từ mặt sau của khớp vệ, ngang qua hai gai hông đến mặt trước của xương cùng khoảng giữa đốt sống cùng thứ tư và thứ năm. Các đường kính • Đường kính trước sau : 11,5 cm. • Đường kính ngang là khoảng cách giữa hai gai hông : 10,5 cm. • Đường kính dọc sau là phần đường kính trước sau đi từ giao điểm với đường kính ngang qua hai gai hông đến mặt trước xương cùng. Trị số bình thường của đường kính dọc sau là 4,5 cm EO DƯỚI • Giới hạn Eo dưới được cấu tạo như hợp bởi hai hình tam giác : • Phía trước là bờ dưới khớp vệ. • Phía sau là đỉnh xương cụt • Hai bên là hai nhánh tọa của xương chậu (phía trước) và bờ dưới của dây chằng tọa-cùng (phía sau). • Các đường kính • Đường kính trước sau : thay đổi từ 9,5 - 11,5 cm do khớp cùng - cụt là một khớp bán động nên đỉnh xương cụt có thể bị đẩy ra sau. • Đường kính ngang là khoảng cách giữa hai ụ ngồi : 11 cm. KHÁM KHUNG CHẬU XẾP LOẠI KHUNG CHẬU KHUNG CHẬU DẠNG PHỤ thường thấy nhất ở phụ nữ. • Đây là loại khung chậu có hình dạng đều đặn, đường kính từ trục giữa ra trước và ra sau gần bằng nhau • Nhìn toàn diện khung chậu này có hình bầu dục, đường kính ngang lớn hơn đường kính trước sau chút ít. Gai hông không nhọn. KHUNG CHẬU DẠNG NAM giống khung chậu đàn ông. • Dạng khung chậu này có đường kính từ trục giữa ra trước dài hơn ra sau rõ rệt. • Nhìn toàn diện, khung chậu này có hình quả tim, phần sau không tròn mà lại thẳng, mỏm nhô gồ về phía trước. Bờ hai bên nhô, hai gai hông nhọn. KHUNG CHẬU DẠNG HẦU giống như khung chậu ở loài khỉ. • Dạng khung chậu này có đường kính ngang nhỏ hơn đường kính trước sau. • Hai bờ hai bên nhô, xương cùng dài, mỏm nhô ngửa ra sau. Hai gai hông nhọn. KHUNG CHẬU DẸT • Dạng khung chậu này có đường kính ngang lớn hơn rõ rệt so với đường kính trước sau. • Xương cùng ngắn, ngửa ra sau.