Khóa luận Kiểm toán tài sản cố định kiểm toán trong Báo cáo tài chính tại Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Kiểm toán và Tư vấn Đất Việt

hác Việc Việt Nam gia nhập WTO cùng với việc xuất hiện các Công ty kiểm toán Big4 với bề dày kinh nghiệm cả trăm năm nên hoạt động của Công ty sẽ trở nên khó khăn hơn trƣớc. Thực tế một số dịch vụ mới đòi hỏi chất lƣợng cao do khách hàng yêu cầu nhƣng Công ty vẫn chƣa có đủ nhân lực để thực hiện. Vấn đề này đặt ra yêu cầu Công ty phải Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 72 Lớp: 10DKKT07 nghiên cứu đa dạng hóa dịch vụ, triển khai các loại hình dịch vụ mới, đầu tƣ nhân sự, đặc biệt là phát triển nguồn nhân lực để có thể đáp ứng đƣợc những hợp đồng mà khách hàng là doanh nghiệp đặc thù. 3.1.2. Kiến nghị chung  Chính sách tuyển dụng Công ty cần chú trọng đến kiến thức chuyên ngành Kế toán - Kiểm toán lần khả năng ngoại ngữ để có thể nhanh chóng tiếp cận công việc.  Công tác đào tạo Công ty cần thực hiện công tác đào tạo theo hƣớng chuyên môn hóa từng nhóm đối tƣợng khách hàng nhƣ sau: - Dựa trên các phòng ban đã phân chia trƣớc đây tiến hành đào tạo chuyên sâu - Đẩy mạnh công tác tin học hóa trong công tác kiểm toán để phù hợp với môi trƣờng quốc tế nhƣ: kỹ năng Word,Excel,cách xử lý khi xảy ra sự có máy tính,..  Tăng cường sự hỗ trợ, phối hợp giữa các thành viên trong cuộc kiểm toán Cần nới rộng thời gian của các cuộc kiểm toán, tùy thuộc vào quy mô Công ty khách hàng và mức độ phức tạp của các nghiệp vụ. Đặc biệt nên chú ý kết hợp chặt chẽ giữa các trƣởng nhóm với các trợ lý kiểm toán tron việc trao đổi thông tin nhƣ sau: - Trƣớc khi xuống khách hàng kiểm toán, trƣởng phòng nên có một cuộc họp trao đổi với trƣởng nhóm kiểm toán những điểm cần chú ý về hoạt động và HTKSNB của khách hàng, tạo hiệu quả cho cuộc kiểm toán. Đồng thời để tiết kiệm thời gian và tăng cƣờng hiệu quả công việc, trƣởng nhóm kiểm toán cần phải phổ biến thông tin khách hàng trƣớc khi tiến hành công việc kiểm toán bằng cuộc họp tại Công ty. - Trong suốt quá trình đi kiểm toán tại khách hàng, các nhóm trƣởng cần thƣờng xuyên theo dõi và kiểm tra công việc của các trợ lý kiểm toán, xem xét lại các tài liệu trong từng giai đoạn làm việc, giải đáp các thắc mắc một cách nhanh chóng và hiệu quả 3.1.3. Về quy trình thực hiện kiểm toán Về qui trình kiểm toán, trình tự thực hiện các bƣớc của một cuộc kiểm toán tại Vietland thể hiện theo một nguyên tắc chung đó là tìm hiểu về khách hàng, lập kế hoạch kiểm toán, hợp đồng kiểm toán, chuẩn bị kiểm toán, thực hiện kiểm toán, kết thúc kiểm toán, báo cáo kiểm toán và lƣu hồ sơ kiểm toán. Quy trình thực hiện rất chặt chẽ, cẩn thận giúp hạn chế rủi ro, phát hiện đƣợc sai sót, thuận lợi cho kiểm toán viên, đƣợc áp Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 73 Lớp:10DKKT07 dụng đối với mọi khách hàng từ khâu tiếp xúc và tìm hiểu khách hàng đến khâu phát hành báo cáo kiểm toán chính thức. Quá trình thực hiện kiểm toán tại Vietland diễn ra một cách có hệ thống kết hợp với kinh nghiệm, khả năng phán đoán nghề nghiệp của kiểm toán viên chính giàu năng lực. Khi tiến hành cuộc kiểm toán luôn có sự phân công rõ ràng, hợp lý và khoa học. Các khoản mục quan trọng luôn đƣợc kiểm toán bởi các kiểm toán viên chính và các khoản mục có liên quan tới nhau thƣờng đƣợc kết hợp để kiểm toán nhằm tiết kiệm thời gian và công sức. Chính sự phân công, phân nhiệm trong một đoàn kiểm toán nhƣ vậy là một yếu tố hết sức quan trọng đem lại kết quả cho cuộc kiểm toán. Tại Công ty, thƣờng ngƣời đứng đầu trong mỗi đoàn kiểm toán là nhóm trƣởng. Nhóm trƣởng luôn là ngƣời nắm rõ tình hình nhân sự của nhóm mình để đƣa ra những sự phân công hợp lý, phù hợp với năng lực của thành viên trong nhóm. Nhóm trƣởng cũng có nhiệm vụ theo dõi, quan sát trong quá trình thực hiện kiểm toán của các thành viên cấp dƣới, để có thể điều chỉnh nếu có sai phạm, kiểm tra quá trình thực hiện của kiểm toán viên cấp dƣới và các trợ lý kiểm toán viên thông qua việc soát xét giấy làm việc của họ. Trong quá trình làm việc, luôn có sự hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên trong đoàn. Đồng thời, cũng trong quá trình kiểm toán, mọi thắc mắc của khách hàng về cách hạch toán, xử lý nghiệp vụ hay nhu cầu cập nhật các thông tin mới đều đƣợc kiểm toán viên giải đáp từ đó gia tăng thêm phần uy tín cho Công ty kiểm toán. Đối với một phần hành đƣợc kiểm toán Vietland đều có một chƣơng trình kiểm toán chuẩn, tuy nhiên dựa vào kinh nghiệm của Kiểm toán viên, việc áp dụng các chƣơng trình kiểm toán rất linh đông và đảm bảo yêu cầu cả về thời gian và chi phí cho cuộc kiểm toán, từ đó tăng sức cạnh tranh cho Công ty. Hơn nữa, từ năm 2010, Công ty đã tiến hành áp dụng phần mềm kiểm toán. Điều này đem lại hiệu quả cho các cuộc kiểm toán, đặt biệt là những Công ty khách hàng có qui mô lớn, đồng thời phần mềm là trợ thủ đắc lực giúp kiểm toán viên hoàn thành báo cáo kiểm toán một cách tối ƣu nhất là trong mùa kiểm toán cao điểm. Hồ sơ kiểm toán của Công ty đƣợc tổ chức rõ ràng, khoa học và tiện lợi. Bên cạnh đó việc lƣu trữ hồ sơ luôn đƣợc chú trọng bởi tính bảo mật của cũng nhƣ tầm quan trọng của hồ sơ kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán của khách hàng đƣợc lƣu trữ rõ ràng sẽ giúp góp phần Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 74 Lớp: 10DKKT07 trong việc tiết kiệm thời gian, công sức khi cần tham chiếu thông tin liên quan đến khách hàng. Vietland thiết lập bộ máy kiểm soát theo 3 cấp xét duyệt. Đầu tiên và trực tiếp nhất là trƣởng đoàn kiểm toán, ngƣời tham gia và thực hiện kiểm toán cùng với các thành viên trợ lý kiểm toán, chịu trách nhiệm thực hiện kiểm toán theo chƣơng trình và mục tiêu đã đề ra. Kế đến là Ban kiểm soát chất lƣợng, bộ phận chịu trách nhiệm soát xét chất lƣợng, nội dung công việc của đoàn kiểm toán. Và sau cùng, là sự kiểm tra của Ban Giám Đốc, đảm bảo công việc kiểm toán đã đƣợc hoàn thành, báo cáo kiểm toán có chất lƣợng đƣợc phát hành. Đây chính là yếu tố mang lại sự hài lòng cho khách hàng. 3.2. NHẬN XÉT VỀ CÔNG TÁC KIỂM TOÁN TSCĐ DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƢ VẤN ĐẤT VIỆT THỰC HIỆN 3.2.1. So sánh thực tế kiểm toán khoản mục TSCĐ với lý thuyết đã học Lý thuyết Thực tế 1. Khi tìm hiểu về hệ thống KSNB cho phần hành TSCĐ, thực hiện theo trình tự 4 bƣớc: - Bƣớc 1: Tìm hiểu về HTKSNB - Bƣớc 2: Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểmtoán - Bƣớc 3: Thiết kế và thực hiện thử nghiệm kiểm soát - Bƣớc 4: Đánh giá lại rủi ro kiểm soát. 1. Khi tìm hiểu về hệ thống KSNB cho phần hành TSCĐ, kiểm toán viên không thực hiện theo một trình tự nhất định nhƣ trong lý thuyết, đôi khi không thực hiện riêng biệt 4 bƣớc, thậm chí có thể bỏ qua một số bƣớc. 2. Khi tìm hiểu về hệ thống KSNB cho từng phần hành, thƣờng đƣợc thực hiện dƣới dạng: thiết lập bảng câu hỏi về hệ thống KSNB, hay vẽ lƣu đồ cho từng phần hành đó. 2. Việc tìm hiểu về hệ thống KSNB đƣợc Vietland tiến hành trƣớc khi ký HĐ Kiểm toán, nhƣng thƣờng là tìm hiểu quy trình chung của toàn Công ty chứ không tìm hiểu riêng biệt về một phần hành cố định; thông qua bảng câu hỏi đƣợc thiết kế sẵn, nhƣng không vẽ lƣu đồ cho từng phần hành cũng nhƣ toàn Công ty. 3. Trƣờng hợp đơn vị có sai sót và sai 3. Trƣờng hợp đơn vị có sai sót, và sai Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 75 Lớp:10DKKT07 sót này vƣợt quá mức trọng yếu, kiểm toán viên mới tiến hành điều chỉnh (theo định lƣợng). sót này nhỏ hơn mức trọng yếu nhƣng nhận thấy trọng yếu sẽ tiến hành điều chỉnh (theo định tính). 4. Trƣớc khi kiểm toán viên thực hiện kiểm toán, thì phải thực hiện thử nghiệm kiểm soát. 4. Để tránh mất nhiều thời gian và nhằm đạt hiệu quả cao, Vietland kết hợp thực hiện thử nghiệm kiểm soát đồng thời khi thực hiện kiểm toán. Thử nghiệm kiểm soát chủ yếu đƣợc tiến hành bằng kinh nghiệm của kiểm toán viên thông qua việc phỏng vấn và quan sát. 5. Đối với tài sản tăng: kiểm tra tất cả các bằng chứng, dữ liệu cho từng nghiệp vụ tăng giảm tài sản. 5. Kiểm toán viên kiểm tra tất cả các bằng chứng, dữ liệu cho từng nghiệp vụ tăng giảm tài sản, nhƣng chỉ lƣu file hồ sơ một số chứng từ quan trọng; đồng thời việc kiểm tra chứng từ đƣợc thể hiện bằng dấu tickmark ()trên giấy làm việc thể hiện rằng kiểm toán viên đã xem đầy đủ chứng từ. Bảng 3.1: So sánh thực tế kiểm toán khoản mục TSCĐ với lý thuyết 3.2.2. Ưu điểm Nhận thức đƣợc khoản mục TSCĐ là một khoản mục quan trọng và có ảnh hƣởng trọng yếu đến tính trung thực và hợp lý của BCTC của doanh nghiệp, nên Vietland đã xây dựng qui trình kiểm toán TSCĐ với đầy đủ các thủ tục kiểm toán và thỏa mãn các mục tiêu kiểm toán cụ thể. Hơn nữa, từ năm 2011, Vietland cũng là một trong các đơn vị áp dụng qui trình kiểm toán mẫu do VACPA ban hành. Những thủ tục này có vai trò rất quan trọng, làm cơ sở cho việc kiểm tra số liệu nhằm đƣa ra ý kiến chuẩn xác trên BCKT đối với Công ty khách hàng. Hơn nữa, việc kiểm toán TSCĐ thƣờng đƣợc kiểm toán viên chính, ngƣời có kinh nghiệm lâu năm thực hiện. Dựa trên quy trình đã đƣợc lập sẵn các kiểm toán viên tiến hành thực hiện theo đúng các thủ tục và trình tự của quy trình, tất cả các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến TSCĐ đều đƣợc kiểm toán viên kiểm tra đầy đủ để đảm bảo rủi ro kiểm toán đối với TSCĐ là thấp nhất. Các kiểm toán viên thƣờng đặc biệt chú trọng đến các thử nghiệm chi tiết. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 76 Lớp: 10DKKT07 Những bằng chứng có liên quan đến TSCĐ đều đƣợc đoàn KTV thu thập, và lƣu đầy đủ trong Hồ sơ làm việc của khách hàng. Ngoài ra, đoàn kiểm toán còn thu thập những thông tin chung, những quy định riêng áp dụng cho nội bộ đơn vị, các quy chế tài chính đối với những khách hàng mới để lập nên Hồ sơ thƣờng trực dùng cho nhiều năm. Với các khách hàng cũ thì đoàn KTV có nhiệm vụ cập nhật những nguồn tài liệu mới hàng năm để bổ sung vào Hồ sơ thƣờng trực. Hồ sơ thƣờng trực sẽ giúp các Kiểm toán viên khác năm sau khi thực hiện kiểm toán sẽ giảm đƣợc thời gian tìm hiểu về khách hàng. 3.2.3. Hạn chế Bên cạnh những ƣu điểm đạt đƣợc thì công tác kiểm toán TSCĐ vẫn còn một số hạn chế nhƣ sau:  Về việc kiểm tra, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ: Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ tại đơn vị khách hàng là một bƣớc quan trọng để các kiểm toán viên có cái nhìn tổng quát về Công ty, xác định mức rủi ro kiểm soát để có thể thiết kế các thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản một cách phù hợp nhất. Việc này nếu đƣợc tiến hành bài bản sẽ giúp cho cuộc kiểm toán đạt hiệu quả tối ƣu khi mà có thể rút ngắn những thủ tục không cần thiết mà vẫn đƣa ra những kết luận chính xác. Tuy nhiên, trên thực tế, Công ty chỉ tiến hành đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ tƣơng đối kĩ đối với những khách hàng mới, kiểm toán năm đầu tiên, còn đối với khách hàng quen thuộc thì việc làm này khá sơ sài. Vì vậy, thƣờng là trƣởng đoàn kiểm toán, những kiểm toán viên chính mới có thể tiến hành quá trình đánh giá công tác kiểm soát nội bộ tại đơn vị khách hàng, còn những trợ lý kiểm toán sẽ không có kinh nghiệm trong những vấn đề này. Việc tìm hiểu đƣợc thực hiện chủ yếu bằng kỹ thuật phỏng vấn thông qua các bảng hỏi đƣợc chuẩn bị trƣớc, sau đó kiểm toán viên sẽ đƣa ra kết luận về tính hiện hữu và hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ toàn Công ty khách hàng. Đối với khoản mục TSCĐ nói riêng, Vietland có đƣa ra qui chế cụ thể nhƣng lại ít thực hiện trên thực tế. Phƣơng pháp mà kiểm toán viên thực hiện chủ yếu là phỏng vấn với đơn vị khách hàng, rồi dựa vào kinh nghiệm của mình đánh giá việc kiểm soát của đơn vị đối với TSCĐ. Từ đó điều chỉnh tăng giảm số lƣợng thử nghiệm chi tiết. Việc đánh giá này thƣờng không thể hiện trên giấy làm việc. Điều này gây khó khăn đối với kiểm toán viên mới vào nghề, ít kinh nghiệm trong các năm kiểm toán tiếp theo.  Về thử nghiệm kiểm soát: Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 77 Lớp:10DKKT07 Theo các lý thuyết về kiểm toán thì kiểm toán viên nên thực hiện các thử nghiệm kiểm soát để giảm bớt khối lƣợng thực hiện trong thử nghiệm cơ bản. Mặc dù các quy định về việc thực hiện các thử nghiệm kiểm soát đƣợc ghi khá rõ trong chƣơng trình kiểm toán nhƣng do TSCĐ là khoản mục trọng yếu nên các kiểm toán viên ít thực hiện các thử nghiệm kiểm soát, chủ yếu là dựa vào kinh nghiệm làm việc kết hợp với phỏng vấn nhân viên, và thu thập tài liệu để đƣa ra đánh giá rồi đi ngay vào việc thực hiện các thử nghiệm cơ bản. Việc có thực hiện thử nghiệm kiểm soát hay không là kết quả của việc đánh giá hệ thống kiếm soát nội bộ. Do việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ đƣợc thực hiện sơ sài nên kéo theo các thử nghiệm kiểm soát ít đƣợc thực hiện trên thực tế, mà kiểm toán viên đi vào các thử nghiệm chi tiết.  Việc thực hiện các thủ tục phân tích: Thủ tục phân tích là phƣơng tiện để kiểm toán viên có thể nhìn sơ qua các số liệu vẫn có thể nhận diện đƣợc các sai sót và gian lận mà khách hàng mắc phải. Việc áp dụng các thủ tục phân tích còn thực hiện khá hạn chế ở Vietland, mới chỉ dừng lại ở việc so sánh số liệu của năm nay với năm trƣớc, kết hợp với phân tích một số tỷ suất tài chính. Qua thực tế kiểm toán và tham khảo hồ sơ làm việc của các khách hàng cho thấy thủ tục phân tích chủ yếu đƣợc thực hiện trong giai đoạn đầu của cuộc kiểm toán, nhằm phát hiện những biến động bất thƣờng từ đó hƣớng các thủ tục kiểm tra chi tiết vào những khoản mục đó. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, thủ tục phân tích đƣợc áp dụng chƣa nhiều. Điều này đƣợc giải thích do những khó khăn mà kiểm toán vấp phải khi thực hiện thủ tục phân tích nhƣ: thời gian, kinh nghiệm, độ phức tạp của các thủ tục. Vì vậy, mà kiểm toán viên chỉ thực hiện những thủ tục đơn giản nhất, thƣờng là các chỉ số liên quan đến kết quả và hiệu quả kinh doanh, các khoản mục khác thì đi sâu vào thử nghiệm chi tiết hơn.  Về việc chọn mẫu trong khi kiểm toán: Ở Vietland các kiểm toán viên thƣờng chọn mẫu theo cảm tính tức là phƣơng pháp chọn mẫu phi xác suất, điều này chƣa đảm bảo tính khách quan và thƣờng tập trung vào những nghiệp vụ có phát sinh lớn nên nếu khách hàng nhận biết đƣợc điểm này thì những sai sót có thể rơi vào những nghiệp vụ có phát sinh nhỏ. Rủi ro có thể xảy ra trong vấn đề chọn mẫu và nó phụ thuộc vào năng lực, kinh nghiệm của ngƣời chọn mẫu. Tuy nhiên Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 78 Lớp: 10DKKT07 đối với khoản mục TSCĐ do số lƣợng các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ ít nên các kiểm toán viên thƣờng phải kiểm tra đầy đủ cả 100% số nghiệp vụ này.  Về thử nghiệm chi tiết: Khâu kiểm S : Để kiểm tra đƣợc tính hiện hữu của TSCĐ các kiểm toán viên phải tiến hành kiểm kê hoặc chứng kiến kiểm kê vào cuối mỗi niên độ kế toán. Trong quy trình kiểm toán của Vietland đã nêu rõ việc theo dõi và tham gia kiểm kê với khách hàng. Tuy nhiên do khách hàng của Công ty rất nhiều và ngày càng gia tăng, mà số lƣợng nhân viên có hạn và sức ép về thời gian lớn nên các nhân viên không thể tham gia kiểm kê ở tất cả các đơn vị khách hàng của mình đƣợc, chính vì vậy tại một số đơn vị thì kiểm toán viên thƣờng chấp nhận Biên bản kiểm kê mà khách hàng tự thực hiện. Điều này có thể dẫn tới rủi ro do số liệu mà khách hàng cung cấp trên Biên bản kiểm kê mang tính tin cậy ít. Ngoài ra, một số khách hàng không cung cấp biên bản kiểm kê TSCĐ, kiểm toán viên đã ghi ý kiến trên giấy làm việc nhƣng không thể hiện trên biên bản ghi nhớ khi trao đổi với Giám đốc và kế toán trƣởng đơn vị khách hàng. Về việc kiểm tra xác nh n của bên thứ ba: Thông thƣờng các cuộc kiểm toán đều chỉ đƣợc thực hiện trong khoảng thời gian từ 2 đến 5 ngày, chính vì thế nên các kiểm toán viên không có đủ thời gian để có thể gửi thƣ yêu cầu xác nhận của bên thứ ba về những TSCĐ đi cầm cố thế chấp hay những TSCĐ cho thuê. Điều này có thể dẫn đến những sai phạm trong cơ sở dẫn liệu về sự tồn tại, sự đầy đủ và sự trình bày khai báo. Tất cả những hạn chế mà em nhận thấy trong công tác kiểm toán TSCĐ tại Vietland nêu trên đều xuất phát từ những lí do khách quan. Đó chính là sự hạn hẹp về thời gian và kinh phí cũng nhƣ về mặt nhân lực đặc biệt trong mùa kiểm toán. Thực tế, mỗi cuộc kiểm toán thƣờng chỉ kéo dài từ 2 đến 5 ngày tùy khách hàng, và chỉ có thể thực hiện khi kế toán tại đơn vị hoàn tất mọi công việc và lên BCTC. Mặt khác, Báo cáo kiểm toán phải đƣợc hoàn thành trƣớc ngày 31 tháng 3 hằng năm. Vì vậy, mà các hợp đồng kiểm toán dồn dập vào ba tháng đầu năm. Những khó khăn không thể tránh khỏi bắt buộc các kiểm toán viên phải rút ngắn và thực hiện sơ lƣợc các công việc nhƣ đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, thử nghiệm kiểm soát và thủ tục phân tích. Hơn nữa, Vietland thƣờng giành nhiều thời gian đi vào thử nghiệm chi tiết cũng vì phƣơng pháp kiểm toán nghiêng về phần thuế nhiều hơn, kiểm tra chứng từ, chủ động tƣ vấn giúp đỡ khách hàng hoàn thiện công việc kế toán của mình trong các năm sau. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 79 Lớp:10DKKT07 Thật sự, việc thực hiện các thủ tục đầy đủ theo đúng qui trình mà vẫn đảm bảo thời gian, chi phí, nhân lực vẫn là bài toán khó đối với Vietland nói riêng và các Công ty kiểm toán nói chung. Từ những nhận định trên đây, em xin đƣa ra một số phƣơng hƣớng để khắc phục những tồn tại trên nhằm góp phần hoàn thiện hơn quy trình kiểm toán khoản mục TSCĐ tại Vietland. 3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN TSCĐ DO VIETLAND THỰC HIỆN 3.3.1. Thiết lập các mẫu bảng câu hỏi về hệ thống KSNB cho từng phần hành Công ty có thể quy định kiểm toán viên phụ trách khoản mục nào thì phải hoàn thiện bảng câu hỏi đó. Việc tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ là rất quan trọng, nó giúp đánh giá đƣợc điểm mạnh điểm yếu của hệ thống, đánh giá đƣợc sơ bộ rủi ro kiểm soát để từ đó quyết định có thực hiện thử nghiệm kiểm soát hay không, cũng nhƣ thiết kế các thử nghiệm cơ bản hiệu quả hơn. Mỗi phần hành có rủi ro kiểm soát không giống với rủi ro kiểm soát toàn bộ hệ thống. Vì vậy đánh giá riêng từng phần hành sẽ có cái nhìn chính xác hơn, mang tính thận trọng nghề nghiệp. Có thể đƣa ra một số mẫu câu hỏi về hệ thống kiểm soát nội bộ cho phần hành TSCĐ và chi phí khấu hao nhƣ sau: Câu hỏi Trả lời Tầm quan trọng Không áp dụng Có Không Quan trọng Thứ yếu I. TSCĐ 1. Quy mô TSCĐ có phù hợp với hoạt động kinh doanh hiện tại của Công ty hay không? 2. Chính sách kế toán và ghi nhận kế toán có phù hợp với chuẩn mực kế toán hay không? 3. Có chính sách phân biệt giữa các khoản chi mà làm tăng nguyên giá TSCĐ hay tính vào chi phí của niên độ hay không? Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 80 Lớp: 10DKKT07 4. Công ty có thiết lập kế hoạch và dự toán ngân sách cho việc mua sắm hay không? 5. Các chênh lệch giữa giá dự toán và giá thực tế có đƣợc xét duyệt và phê chuẩn hay không? 6. Công ty có đối chiếu thƣờng xuyên giữa sổ chi tiết với sổ cái hay không? 7. Có sự phân chia trách nhiệm rõ ràng trong quản lý và sử dụng TSCĐ hay không? 8. Cấp có quyền phê duyệt có đúng nhƣ quy định hay không? 9. Các TSCĐ này có đƣợc đặt đúng vị trí quy định hay không? 10. Công ty có biện pháp bảo vệ và bảo dƣỡng TSCĐ hay không? 11. Tình trạng TSCĐ có đƣợc Công ty đánh giá định kỳ hay không? 12. Có TSCĐ không cần sử dụng hoặc chờ thanh lý hiện tại hoặc trong tƣơng lai gần hay không? 13. Khi nhƣợng bán thanh lý tài sản, có thành lập Hội đồng thanh lý bao gồm các thành viên theo quy định chuẩn mực kế toán đề ra hay không? 14. Thời gian sử dụng hữu ích có hợp lý hay không? 15. Có kiểm kê định kỳ TSCĐ và đối chiếu với sổ sách kế toán hay không? 16. Công ty xử lý TSCĐ thừa, thiếu có Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 81 Lớp:10DKKT07 hợp lý hay không? 17. Công ty có cho thuê TSCĐ hay không? 18. Thu nhập cho thuê TSCĐ có đƣợc ghinhận hay không? II. Chi phí khấu hao 1. Phƣơng pháp khấu hao sử dụng có phù hợp vớichuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành không? 2. Phƣơng pháp tính khấu hao có đƣợc sử dụng nhất quán hay không ? 3. Thời gian sử dụng hữu ích có đƣợc ƣớc tính phù hợp không ? 4. Có TSCĐ nào đã khấu hao hết hay không? Bảng 3.2: Mẫu câu hỏi về HTKSNB cho phần hành kiểm toán TSCĐ và CPKH 3.3.2. Hoàn thiện việc thực hiện thủ tục phân tích TSCĐ. 3.3.2.1. ối với thủ t c phân t ch S Tỷ trọng TSCĐ trong cơ cấu tài sản: là tỷ số giữa giá trị còn lại của TSCĐ với tổng tài sản. Chỉ tiêu này cho KTV cái nhìn ban đầu về tình hình TSCĐ tại đơn vị. Tỷ số này sẽ có sự thay đổi theo đặc thù ngành. Cụ thể, các doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực sản xuất công nghiệp với mức độ công nghệ tân tiến có tỷ trọng TSCĐ cao. Ngƣợc lại, các doanh nghiệp kinh doanh thƣơng mại có tỷ trọng TSCĐ thấp, trong khi tỷ trọng hàng tồn kho lại cao. Các doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực dịch vụ thì tùy ngành nghề cụ thể sẽ có tỷ trọng TSCĐ cao hay thấp. Từ đó, đặt ra vấn đề tại Vietland cần có dữ liệu các chỉ tiêu ngành về một số ngành nghề cụ thể, để KTV có thể làm cơ sở so sánh và phát hiện ra bất thƣờng. Tỷ trọng TSCĐ vừa phải phù hợp với ngành nghề kinh doanh, vừa phản ánh đƣợc biến động qua các năm. Tỷ trọng từng loại TSCĐ: là tỷ số giữa nguyên giá TSCĐ của từng nhóm(loại) TSCĐ chia cho tổng nguyên giá TSCĐ. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 82 Lớp: 10DKKT07 Thủ tục này cho phép kiểm toán viên xác định loại TSCĐ có tỷ trọng lớn để thu thập bằng chứng kỹ hơn qua việc mở rộng các thử nghiệm chi tiết và xem xét tính hợp lý trong kết cấu của từng loại tài sản. Nếu có sự biến động lớn về tỷ trọng này chứng tỏ có sự thay đổi lớn trong kết cấu tài sản cố định. Kiểm toán viên cần phải xem xét tính hợp lý của sự thay đổi này trong quy mô sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ví dụ nếu hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị không thay đổi thì sự thay đổi của chỉ số này có thể phản ánh việc phân loại, ghi chép không chính xác về nguyên giá TSCĐ. Minh hoạ: Kết cấu TSCĐ tại Công ty Cổ phần Bệnh viện ĐKTN ABC Năm 2013 Giá trị (đ) Tỷ trọng (%) Nhà cửa, vật kiến trúc 73.342.115.219 33,1% Máy móc thiết bị 139.350.538.333 63% Phƣơng tiện vận tải 6.534.388.162 2.9% Thiết bị, dụng cụ quản lý 2.230.876.676 1% Tổng cộng 221.457.918.390 100 Bảng 3.3: Kết cấu Tài sản của Công ty Cổ phần Bệnh viện ĐKTN ABC Trong năm 2013, TSCĐ chủ yếu của đơn vị chính là máy móc thiết bị (chiếm hơn 62% trong tổng TSCĐ), tiếp theo là nhà cửa vật kiến trúc (33%), vì vậy kiểm toán viên cần tập trung vào những loại tài sản này. Qua bảng cơ cấu trên ta cũng nhận thấy rằng máy móc thiết bị biến động mạnh nhất, đến nhà cửa vật kiến trúc vì vậy cần kiểm tra kĩ các nghiệp vụ tăng tài sản của máy móc thiết bị và nhà cửa vật kiến trúc. Đặc biệt là sự biến động lớn của máy móc thiết bị, xem xét có liên quan đến dự án mở rộng sản xuất nào đặc biệt không, đánh giá tính hợp lí của việc tăng tài sản với tăng doanh thu và chi phí hoạt động tƣơng ứng. 3.3.2.2. hủ t c phân t ch chi ph hấu hao và hao mòn lũ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Trƣơng Thị Mỹ Trang 83 Lớp:10DKKT07 Đối với chi phí khấu hao, các kiểm toán viên của Vietland thƣờng kiểm tra toàn bộ bằng cách cho chạy công thức trên phần mềm Excel. Nhƣng cách làm này chỉ áp dụng đƣợc đối với các đơn vị xuất đƣợc số liệu trên excel, còn đối với những trƣờng hợp không xuất đƣợc thì kiểm toán viên chỉ có thể chọn mẫu để kiểm tra thử. Nếu sử dụng thủ tục phân tích trong các trƣờng hợp này, kiểm toán viên có thể kiểm tra đƣợc tính hợp lý trong những thay đổi của chi phí khấu hao của đơn vị. Một số tỷ suất mà các kiểm toán viên có thể áp dụng là: Tỷ lệ % giữa chi phí khấu hao năm hiện tại với chi phí khấu hao năm trước: Tỷ lệ này cho biết sự thay đổi hay sự biến động của chi phí khấu hao so với năm trƣớc, tuỳ vào mức biến động của nguyên giá, về phƣơng pháp tính khấu hao để kết luận về tính hợp lý của sự biến động này. Chẳng hạn nhƣ, nếu mức khấu hao năm nay giảm so với năm trƣớc thì kiểm toán viên phải kiểm tra các TSCĐ giảm trong kỳ. Nếu các TSCĐ giảm trong kỳ không lớn mà tỷ lệ khấu hao lại giảm mạnh thì có nghĩa là trong kỳ đơn vị đã thay đổi phƣơng pháp tính khấu hao. Khi đó, kiểm toán viên có thể kiểm tra xem việc thay đổi này có hợp lý và phù hợp với quy định hiện hành không. Tỷ lệ khấu hao bình quân (của từng loại TSCĐ): Là tỷ số giữa chi phí khấu hao đơn vị đã trích với tổng nguyên giá TSCĐ. Kết quả tính đƣợc kiểm toán viên sẽ đem so sánh với mức khấu hao mà đơn vị đăng ký với cơ quan thuế. Nếu có sự thay đổi đột ngột trong tỷ số này thì kiểm toán viên cần phải lƣu