Khóa luận Đảng Cộng sản Việt Nam với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đổi mới

mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, là nguồn lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội hiện tại, là người chủ tương lai của đất nước, là mùa xuân của dân tộc. Người ta thường nói, muốn biết tương lai của một quốc gia, dân tộc phát triển ra sao hãy nhìn vào thế hệ thanh niên hiện nay của họ. Tuổi trẻ Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ đã thực sự là đội quân xung kích chiến lược trong mọi giai đoạn cách mạng. Trước đây, trong sự nghiệp giải phóng dân tộc cũng như trong thời kỳ khôi phục, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lớp lớp các thế hệ thanh niên Việt Nam đã nối tiếp nhau phát huy cao độ truyền thống quật cường bất khuất của dân tộc, đấu tranh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì lý tưởng cộng sản, vì hạnh phúc của nhân dân. Ngày nay, trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập và đổi mới, tuổi trẻ Việt Nam vẫn tỏ rõ tinh thần quả cảm, lòng nhiệt tình cách mạng, chí tiến thủ và bản lĩnh ngoan cường, lao động sáng tạo với ý thức và tinh thần trách nhiệm cao. Trọng trách của thời kỳ đổi mới đang đặt ra trước mắt tuổi trẻ những nhiệm vụ rất to lớn. Đánh giá đúng vị trí và vai trò của thanh niên, Đảng ta luôn xác định thanh niên là lực lượng nòng cốt trong các phong trào cách mạng. Công cuộc đổi mới đất nước trong những năm qua đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng. Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn. Những biến đổi của tình hình trong nước và quốc tế có tác động mạnh mẽ đến thanh niên, làm cho một bộ phận thanh niên sống không có lý tưởng, non kém về nhận thức chính trị, thiếu ý thức rèn luyện, sống thụ động, thờ ơ và không muốn tham gia các hoạt động chính trị, xã hội... Công tác Đoàn và phong trào thanh niên trong điều kiện hiện nay đã và đang đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ đòi hỏi phải có những giải pháp phù hợp để đoàn kết, tập hợp thanh niên đáp ứng những yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và phù hợp với nhu cầu, lợi ích của thanh niên. Xuất phát từ vai trò của thanh niên, tầm quan trọng của công tác thanh niên, Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tư Ban Chấp hành Trung ương (BCHTW) Đảng (khóa VII) "Về công tác thanh niên trong thời kỳ mới" đã nhấn mạnh: "... công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng" [3, tr. 82]. Cũng tại Hội nghị, Tổng Bí thư Đỗ Mười khẳng định: "...công tác thanh niên không chỉ là việc của Đảng, của Đoàn mà còn là việc của Nhà nước, của mọi tổ chức, của xã hội và của từng gia đình. Nhà nước có trách nhiệm rất lớn trong việc thực hiện chiến lược thanh niên. Đất nước càng phát triển, trách nhiệm quản lý công tác thanh niên càng rộng và toàn diện hơn" [20, tr. 11-12]. Đại hội VIII của Đảng cũng xác định: "...tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ở mọi cấp mọi ngành" [4, tr. 124]. Như vậy, sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Đoàn nói chung và công tác vận động thanh niên nói riêng trong thời kỳ mới đóng vai trò hết sức quan trọng. Việc nghiên cứu đánh giá đúng công tác Đoàn và phong trào thanh vận hiện nay là việc làm rất cần thiết, tạo nên những cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc đề ra những chủ trương chính sách xây dựng chiến lược phát triển thanh niên cũng như việc chỉ đạo công tác vận động thanh niên. Chính bởi những lý do trên mà tác giả chọn vấn đề: "Đảng Cộng sản Việt Nam với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đổi mới" làm đề tài khóa luận tốt nghiệp cho mình. 2. Mục đích và nhiệm vụ của khóa luận - Mục đích: Bước đầu làm sáng tỏ sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đổi mới. - Nhiệm vụ: Trên cơ sở nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu tình hình thực tiễn, đề tài cố gắng trình bày sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vận động thanh niên qua các giai đoạn cách mạng đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới. Bước đầu rút ra một số kinh nghiệm và đề xuất những kiến nghị giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của công tác vận động thanh niên. 3. Tình hình nghiên cứu Từ trước đến nay đã có một số người viết về công tác thanh niên và phong trào thanh niên như: Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác vận động thanh niên của tác giả Văn Tùng; Tập hợp đoàn kết thanh niên thông qua phong trào hành động cách mạng trong thời kỳ đổi mới của tác giả Đặng Cảnh Khanh và Nguyễn Hồng Thanh... Nhưng có thể nói, chưa có ai viết về công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Do trình độ có hạn và thời gian không cho phép, dựa trên sự kế thừa tư tưởng của những người đi trước và vốn hiểu biết ít ỏi của bản thân đề tài chỉ dừng lại ở một khía cạnh rất nhỏ, trong khoảng thời gian xác định là công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đổi mới. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu - Cơ sở lý luận: Khóa luận được trình bày dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh niên; đường lối, chủ trương của Đảng về công tác lãnh đạo các đoàn thể quần chúng nhất là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; các bài viết về công tác Đoàn và phong trào thanh niên của các nhà nghiên cứu... - Phương pháp nghiên cứu: Tác giả sử dụng phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng, kết hợp với phương pháp lịch sử và lôgíc, phân tích và tổng hợp, thống kê... 5. ý nghĩa của khóa luận Khóa luận đã cố gắng hệ thống lại quan điểm chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong công tác thanh niên nói chung và công tác vận động thanh niên nói riêng, nên nó sẽ góp một phần nhỏ bé vào việc cung cấp tài liệu về lý luận và thực tiễn trong việc tổ chức chỉ đạo công tác Đoàn và phong trào thanh niên. Đồng thời, đây có thể là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến công tác vận động thanh niên. Từ đó, góp phần vào việc giáo dục lòng tự hào, ý thức dân tộc của thanh niên và khẳng định niềm tin đối với Đảng trong sự nghiệp lãnh đạo nhân dân. 6. Kết cấu của khóa luận Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của khóa luận gồm 2 chương, 4 mục. Chương 1 Khái quát quá trình lãnh đạo của đảng cộng sản việt nam đối với công tác vận động thanh niên 1930-1985 1.1. Đảng lãnh đạo công tác vận động thanh niên giai đoạn 1930-1975 1.1.1. Vị trí vai trò của thanh niên trong đấu tranh cách mạng Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, có tiềm năng hùng hậu về nhiều mặt, là tấm gương phản ánh đời sống xã hội hiện tại và những xu hướng phát triển của tương lai. Trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, khi được định hướng, đào tạo và tổ chức, thế hệ trẻ Việt Nam sẽ là nguồn lực xã hội to lớn và là một trong những nhân tố quyết định đảm bảo sự thắng lợi của công cuộc đổi mới và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Điều đó chứng tỏ thanh niên đã, đang và sẽ mãi mãi giữ vị trí và vai trò vô cùng to lớn trong sự nghiệp cách mạng. Ngay từ rất sớm, các nhà sáng lập chủ nghĩa cộng sản khoa học đã nhận thấy rõ vai trò của thanh niên, đó là lực lượng xã hội hùng mạnh, có khả năng cách mạng to lớn và luôn hướng tới lý tưởng tiến bộ của thời đại. Theo đó, các Đảng của giai cấp công nhân cần phải giáo dục thanh niên, tập hợp trong tổ chức của những người cộng sản trẻ tuổi, chuẩn bị lực lượng làm nguồn bổ sung sinh lực mới cho các Đảng Cộng sản. Khi bàn về thanh niên, Mác chỉ rõ: "Nhưng dù sao thì bộ phận giác ngộ nhất trong giai cấp công nhân cũng nhận thức rõ ràng rằng tương lai của giai cấp họ và do đó tương lai của cả loài người hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo dục thế hệ công nhân đang lớn lên" [15, tr. 118]. Qua đó, Mác cũng đề ra nhiệm vụ cho các Đảng Cộng sản phải lãnh đạo việc phát triển, hình thành thế giới quan khoa học cho thanh niên, coi đó là công việc thiết thực để xây dựng Đảng. Bởi lẽ, theo Mác: "Đảng của chúng ta là Đảng của tương lai, mà tương lai thuộc về thanh niên. Chúng ta còn là Đảng của những người đổi mới, vì sự đổi mới mà thanh niên luôn ham thích. Chúng ta là Đảng của cuộc đấu tranh hy sinh, xả thân chống lại những gì mục nát, mà thanh niên bao giờ cũng đi đầu trong cuộc đấu tranh hy sinh, xả thân ấy" [15, tr. 120]. Thống nhất với tư tưởng của Mác, Ăngghen cho rằng: Thanh niên không thể đứng ngoài chính trị, điều đó đòi hỏi phải tổ chức họ lại, bởi "họ là đạo quân xung kích của giai cấp vô sản quốc tế và đội hậu bị quân của Đảng" [15, tr. 121]. Phát triển tư tưởng của Mác và Ăngghen về vai trò của thanh niên, Lênin khẳng định: Thanh niên là sinh lực chiến đấu của cách mạng. Người viết: "Người ta quan sát thấy thanh niên công nhân một khát vọng nồng cháy không gì kìm hãm được sự vươn lên lý tưởng dân chủ và CNXH. Sớm hay muộn thanh niên sẽ đến với CNXH nhưng bằng con đường khác với cha anh họ" [13, tr. 67]. Nhìn chung, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin đều thống nhất quan điểm trong việc đánh giá cao vai trò của thanh niên và Đoàn thanh niên Cộng sản đối với sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân từng nước cũng như trên toàn thế giới. Qua hơn nửa thế kỷ giáo dục, tổ chức và rèn luyện các thế hệ thanh niên nước ta thành lớp người kế tục trung thành xuất sắc sự nghiệp vẻ vang của Đảng, của dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhìn nhận thanh niên là "một bộ phận quan trọng của dân tộc" Người cho rằng: "Một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ, tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội". Đây là một khái niệm đầy hình ảnh nói về tuổi thanh niên - đó là thời kỳ đẹp nhất, sống động nhất như mùa xuân tràn đầy nhựa sống - mùa của những cánh én ngang dọc bầu trời. Điều đó không chỉ nói lên niềm tin vào thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng tương lai của đất nước mà còn nêu lên một chân lý lịch sử về vai trò của thế hệ trẻ đối với tiến trình phát triển của dân tộc qua hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Đồng thời, Người cũng nói: "Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách, dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai. Đây cũng là khái niệm nói về vị trí, vai trò của thanh niên, về quy luật của quá trình "bàn giao thế hệ", mỗi thế hệ cách mạng chỉ có thể hoàn thành được nhiệm vụ của mình trong một chặng đường nhất định. Vì thế, thanh niên vừa là người kế thừa, tiếp sức, vừa là người dìu dắt, dạy dỗ - đó là hai mối quan hệ kết nối quá khứ với tương lai mà không thể tách rời. Hay, Người khẳng định: "Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần là do các thanh niên"… Có thể nói, các khái niệm của Hồ Chí Minh đưa ra vừa làm rõ vị trí, vai trò của thanh niên trong tiến trình lịch sử, vừa cổ vũ thanh niên ra sức phấn đấu tu dưỡng về mọi mặt, lại vừa đặt ra yêu cầu với Đảng, Nhà nước cũng như toàn xã hội ra sức chăm lo cho thanh niên, chuẩn bị cho thanh niên trưởng thành ngày càng nhiều cho đất nước. Quán triệt quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên, ngay từ khi thành lập, Đảng ta khẳng định trong "Cương lĩnh vận động thanh niên": "Thanh niên là một lực lượng quan trọng mà Đảng phải tranh thủ cho được". Trong Báo cáo Chính trị đọc tại Đại hội Đảng IV, đồng chí Lê Duẩn - Tổng Bí thư BCHTW Đảng Cộng sản Việt Nam đã nói: "Tiền đồ rực rỡ của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa nằm trong tay thanh niên, thiếu niên và nhi đồng… Đó là những lớp người có lý tưởng cách mạng, có hiểu biết chính trị, có kiến thức văn hóa, khoa học, kỹ thuật, dũng cảm và sáng tạo trong chiến đấu cũng như trong sản xuất. Cần phát huy những truyền thống tốt đẹp của thanh niên, bồi dưỡng và đào tạo thanh niên thành những con người mới XHCN kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp vẻ vang của Đảng và của dân tộc, bảo đảm đưa sự nghiệp xây dựng CNXH và CNCS ở nước ta đến thắng lợi hoàn toàn". Chính vì vậy, Đảng luôn tổ chức việc nghiên cứu thực tiễn cách mạng để nhìn nhận, đánh giá tiềm năng, vai trò, vị trí của thanh niên một cách khách quan, khoa học để từ đó luôn đặt niềm tin vững chắc vào thanh niên - lớp người được Đảng, Bác Hồ và chế độ ta đào tạo, bồi dưỡng lâu dài. Nhìn lại cả một chặng đường dài của lịch sử dân tộc, có thể nhận thấy rất rõ thế hệ trẻ xứng đáng là cánh tay đắc lực, là đội hậu bị tin cậy của Đảng, là lớp người kế tục và phát triển sự nghiệp cách mạng. Thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu: "Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lấp biển Quyết chí ắt làm nên". Các thế hệ thanh niên đã không ngừng phấn đấu vươn lên, hy sinh cho những lý tưởng cao đẹp. Khi đất nước chìm trong bóng đêm nô lệ, lớp lớp thanh niên nhờ có đạo đức, lý tưởng cách mạng vững vàng đã bất khuất đứng lên, bất chấp sự đàn áp dã man của kẻ thù, đã gan dạ, thông minh, sáng tạo đấu tranh đến hơi thở cuối cùng, hy sinh thân mình vì Tổ quốc, quê hương. Đó là Lý Tự Trọng - người đại diện vẻ vang cho lớp thanh niên cộng sản đầu tiên được Bác Hồ trực tiếp giáo dục, rèn luyện. Hẳn mỗi đoàn viên thanh niên chúng ta còn nhớ lời tuyên bố dõng dạc của anh khi đứng trước tòa án của kẻ thù: "Tôi hành động có suy nghĩ, tôi hiểu việc tôi làm. Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác" [14, tr. 82]. Thật vậy, con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng và chỉ có con đường cách mạng. Đây chính là bản tuyên ngôn đầy đủ nhất, súc tích nhất mang hào khí của tinh thần tự giác cách mạng mà thế hệ trẻ hôm nay hoàn toàn có thể tự hào và coi đó là biểu tượng cao đẹp của tinh thần tự nguyện hiến dâng cả đời mình cho Tổ quốc. Noi gương Lý Tự Trọng, nhiều đoàn viên, thanh niên đã dũng cảm hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì lý tưởng cộng sản chủ nghĩa như: Võ Thị Sáu - người con gái Đất Đỏ đã anh dũng nhìn thẳng vào họng súng của quân thù hát vang bài Quốc ca trên ngục Côn Đảo; Nguyễn Văn Trỗi - 9 phút cuối cùng làm nên lịch sử; Nguyễn Viết Xuân; Lê Văn Tám và nhiều liệt sĩ khác… Phát huy truyền thống quý báu nêu trên, hàng triệu đoàn viên, thanh niên đã dũng cảm hăng hái cầm súng chiến đấu chống giặc, cứu nước. Hàng triệu thanh niên xung phong đã không quản ngại hy sinh gian khổ, phục vụ tiền tuyến đánh giặc, đông đảo thanh niên đã hăng hái lao động sản xuất, học tập, tham gia tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Khi đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới - giai đoạn cách mạng XHCN, thế hệ trẻ tiếp tục khẳng định vị trí của mình trên các mặt trận kinh tế, văn hóa, xã hội. Đặc biệt trong công cuộc đổi mới ngày càng đòi hỏi những con người tài năng về mọi mặt, những con người có hàm lượng trí tuệ cao, óc sáng tạo và tay nghề giỏi… Để đáp ứng yêu cầu đó, ngày nay cũng như ngày mai không ai có thể thay thế thanh niên. Bởi lẽ, bằng trí tuệ và tinh thần vươn lên của mình, thế hệ trẻ Việt Nam đang tích cực tiếp thu những thành tựu khoa học của nhân loại để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trải qua các thời kỳ phát triển cách mạng của dân tộc, thế hệ trẻ chúng ta tiếp bước theo nhau dưới ngọn cờ của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh và Bác Hồ vĩ đại làm cho đội ngũ những người cách mạng trẻ tuổi ngày càng hùng hậu, góp phần đưa sự nghiệp cách mạng nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ, vượt qua mọi khó khăn thử thách, đạt nhiều thắng lợi hết sức to lớn làm cho Tổ quốc XHCN của chúng ta có vị trí xứng đáng trong cộng đồng quốc tế, vững bước tiến vào thế kỷ XXI. 1.1.2. Công tác vận động thanh niên của Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn đấu tranh giành chính quyền (1930-1945) Với lý luận sắc bén, kinh nghiệm phong phú, tác phong cởi mở Nguyễn ái Quốc đã tạo nên niềm tin mạnh mẽ cho số thanh niên yêu nước - lớp người trẻ tuổi có lòng căm thù giặc, hăng hái cách mạng, nhạy cảm với cái mới, có học thức, được học tập lý luận giải phóng dân tộc và phương pháp tổ chức nhân dân do chính Người đào tạo. Do đó, Nguyễn ái Quốc đã chủ trương tổ chức một nhóm bí mật gồm chín hội viên. Việc ra đời nhóm đoàn viên, thanh niên Cộng sản Việt Nam đầu tiên này là sự kiện đặc biệt quan trọng mở đầu cho quá trình hình thành và phát triển các tổ chức thanh niên cách mạng theo xu hướng chủ nghĩa cộng sản. Từ nhóm bí mật chín người đến tháng 6-1925, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên được thành lập. Đây là một vấn đề có ý nghĩa rất lớn trong đường lối tổ chức của Nguyễn ái Quốc đối với công tác vận động thanh niên, đã tạo ra bước ngoặt quan trọng trong phong trào yêu nước của nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Ngay từ những ngày thành lập, công tác vận động thanh niên đã được Nguyễn ái Quốc và Đảng ta đặc biệt quan tâm. Tháng 10-1930, Hội nghị BCHTW Đảng lần thứ nhất đã thảo luận và thông qua nhiều văn kiện lớn có ý nghĩa lịch sử, trong đó có "Án nghị quyết về cộng sản thanh niên vận động". Đảng ta đã nhận thức rõ vai trò to lớn và lực lượng quan trọng của thanh niên cho nên" Đảng Cộng sản phải cần kíp công tác trong quần chúng thanh niên, phải lãnh đạo quần chúng thanh niên lao động thành phố, nhà quê tranh đấu hàng ngày và phải kéo họ ra khỏi ảnh hưởng quốc gia, phong kiến, đế quốc. Muốn được như vậy phải tổ chức ra một đoàn thể của thanh niên mới được…". Đồng thời, Đảng ta cũng nêu lên nhiệm vụ của tất cả những đảng viên cộng sản ở Đông Dương lúc này "Phải làm cho hết thảy đảng viên hiểu rằng công việc thanh niên cộng sản Đoàn là một việc cần kíp, quan trọng như là việc Đảng vậy…". "án nghị quyết về cộng sản thanh niên vận động" ra đời là một sự kiện hết sức quan trọng trong phong trào thanh niên nước ta. Có thể nói, đây là văn kiện nền tảng về lý luận vận động thanh niên đầu tiên của Đảng. Sự ra đời của Án nghị quyết đã đáp ứng kịp thời những đòi hỏi của phong trào yêu nước trong thanh niên đang phát triển mạnh và đã thực sự gây nên những chuyển biến đối với sự nghiệp xây dựng Đoàn. Mặc dù Án nghị quyết ra đời cách đây hơn nửa thế kỷ nhưng nhiều vấn đề cơ bản được đề ra trong Nghị quyết vẫn còn giữ nguyên giá trị chỉ đạo cho đến ngày nay. Với lòng yêu nước căm thù giặc cao độ, phong trào đấu tranh của quần chúng đi đầu là thanh niên đã bùng lên mạnh mẽ mà đỉnh cao là phong trào Xô viết - Nghệ Tĩnh. Trong phong trào, vai trò của đoàn viên thanh niên được nhân dân cả nước đánh giá rất cao, tỏ rõ khí phách anh hùng của một dân tộc anh hùng. Phối hợp với tuổi trẻ Nghệ Tĩnh, tuổi trẻ cả nước đã đẩy mạnh mọi mặt đấu tranh chống quân thù. Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ hai (3-1931) cho rằng: "Sự cổ động, tuyên truyền trong đám thanh niên lao động là một việc quan trọng hạng nhất… phải lấy những sự áp bức hàng ngày của quần chúng mà giải thích cho họ hiểu sự cần thiết phải đấu tranh lấy những nhu yếu thiết thực của họ mà làm cho họ hiểu những khẩu hiệu chính trị của Đảng". Trên cơ sở kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc, đòi tự do dân chủ và cải thiện đời sống, Đảng giao cho thanh niên và tổ chức Đoàn (lúc này được đổi tên là Đoàn thanh niên Dân chủ) trách nhiệm: "Thanh niên Đoàn chẳng những phải lo những vấn đề chính trị mà thôi, mà còn phải làm thế nào lãnh đạo các lớp thanh niên đấu tranh đòi các quyền lợi kinh tế, văn hóa, xã hội … cho các lớp thanh niên". Như vậy, trong thời kỳ này thanh niên có nhiệm vụ là đấu tranh đòi các quyền lợi kinh tế, văn hóa, xã hội, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên, gắn liền với việc xây dựng củng cố tổ chức Đoàn. Chiến tranh thế giới hai bùng nổ (9-1939), vấn đề đặt ra cho thanh niên lúc này là cùng toàn dân tiếp tục đấu tranh trên con đường giải phóng dân tộc. Để tập hợp và động viên các tầng lớp nhân dân đứng lên đánh đuổi phát xít Pháp - Nhật, Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 (5-1941) được triệu tập. Hội nghị xác định "Việt Nam thanh niên Cứu quốc đoàn từ nay là đoàn thể của tất thảy thanh niên từ 18 tuổi đến 22 tuổi muốn tranh đấu đánh Pháp đuổi Nhật". Có thể nói, dưới ánh sáng của Nghị quyết, công tác vận động thanh niên đã có bước phát triển mới, được các cấp ủy Đảng quan tâm chỉ đạo, nhiều cơ sở Đoàn được khôi phục và xây dựng. Song song với công tác xây dựng và phát triển tổ chức, Đoàn đã tập hợp đông đảo các tầng lớp thanh niên tham gia nhiều hình thức hoạt động văn hóa, xã hội… động viên họ tích cực thực hiện các nhiệm vụ của Mặt trận Việt Minh. Trong cao trào giải phóng dân tộc mà đỉnh cao là cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, dưới ngọn cờ của Đảng và Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cứu quốc đã động viên, tổ chức tuổi trẻ cả nước góp phần xứng đáng vào thành công to lớn của cuộc Tổng khởi nghĩa. Đoàn thực sự là đội xung kích cách mạng, lực lượng tiên phong và hạt nhân tập hợp hàng triệu nam nữ thanh niên Việt Nam đứng lên cùng toàn dân đấu tranh kiên cường vì độc lập tự do của Tổ quốc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu, "Thế hệ thanh niên cách mạng đầu tiên" đã được giác ngộ, đánh dấu sự khơi dòng cho một luồng chảy mới của tiến trình lịch sử dân tộc. Cùng với việc tổ chức lại và sự tự ý thức sâu sắc về trách nhiệm trước lịch sử, thế hệ thanh niên cách mạng đầu tiên ấy đã tự tin bước lên vũ đài không chịu khuất phục trước khó khăn, nguy hiểm và bạo lực của nhà tù, máy chém để cống hiến trọn vẹn tuổi thanh xuân tươi đẹp cho sự nghiệp cao cả của dân tộc và của Đảng. 1.1.3. Công tác vận động thanh niên của Đảng Cộng sản Việt Nam trong kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954) Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc - kỷ nguyên độc lập tự do, do nhân dân lao động làm chủ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cứu quốc và phong trào thanh niên đã góp phần tích cực trong sự nghiệp bảo vệ, củng cố Nhà nước Dân chủ Nhân dân, xây dựng chế độ mới, tích cực chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài, gian khổ của dân tộc. Qua hơn một năm hoạt động, Đoàn Thanh niên Cứu quốc đã phát triển rộng khắp. Hệ thống tổ chức Đoàn được kiện toàn từ cơ sở lên đến tỉnh, thành ở cả ba miền. Đó là điều kiện rất quan trọng về chính trị và tổ chức để Đoàn bước vào cuộc chiến đấu lâu dài, gian khổ chống thực dân Pháp xâm lược. Với đường lối thanh vận đúng đắn, Đảng luôn tin tưởng ở tinh thần yêu nước, ý chí chống quân xâm lược của thanh niên. Tháng 4-1947, Đảng triệu tập Hội nghị cán bộ Trung ương bàn về công tác vận động thanh niên trong cuộc kháng chiến. Nghị quyết Hội nghị chỉ rõ: "Nhiệm vụ thiết thực của thanh niên trong thời kỳ này là tham gia bộ đội, dân quân để tác chiến…giúp đỡ việc tản cư, bình dân học vụ và tiểu học, đoàn kết các hạng thanh niên, động viên thanh niên ra cứu nước" [24, tr. 43]. Ngày 28-9-1948, Ban Thường vụ Trung ương Đảng có Chỉ thị gửi các cấp bộ Đảng "Về việc củng cố Thanh niên Cứu quốc, phát triển Đoàn thanh niên Việt Nam để thống nhất Mặt trận thanh niên". Chỉ thị nêu rõ,"Đoàn Thanh niên Cứu quốc là đoàn thể tập hợp các thanh niên yêu nước tích cực, cấp tiến, có tinh thần dân chủ rõ rệt" [24, tr. 455]. Có thể nói, Bản chỉ thị đã đặt cơ sở quan trọng về tổ chức và tư tưởng của công tác vận động thanh niên, phù hợp với yêu cầu phát triển của cuộc kháng chiến. Đặc biệt, Hội nghị Thanh vận của Đảng được triệu tập tháng 6-1949 tại căn cứ địa Việt Bắc, đánh dấu bước chuyển biến rất quan trọng về công tác vận động thanh niên của Đảng trước những đòi hỏi mới của công cuộc kháng chiến. Sau Hội nghị bộ máy công tác vận động thanh niên của Đảng và Đoàn Thanh niên Cứu quốc được kiện toàn. Triển khai các Nghị quyết thanh vận của Đảng, cấp bộ Đoàn các tỉnh, thành đã tổ chức động viên thanh niên hăng hái chiến đấu, lập công trên khắp các chiến trường. Hàng nghìn đoàn viên, thanh niên xung phong ra nhập dân quân du kích thực hiện khẩu hiệu "Mỗi thanh niên là một dân quân" ngày đêm bám đất, giữ làng, là lực lượng chủ lực phá tề, trừ gian. Ngoài ra, Đoàn đã động viên tuổi trẻ cả nước tham gia mọi mặt công tác, xây dựng chế độ mới. Phong trào sản xuất tự túc được thanh niên hưởng ứng mạnh mẽ và thu được nhiều thành quả quan trọng. Phong trào lao động sáng tạo của thanh niên công nhân trong các công binh xưởng, nhà máy, xí nghiệp nơi rừng sâu hang núi đã góp sức cùng tiền tuyến diệt thù… Do yêu cầu của cuộc kháng chiến và thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ Trung ương Đảng về vấn đề thống nhất phong trào thanh niên, thống nhất hệ thống tổ chức Đoàn trong cả nước. Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn Thanh niên Cứu quốc lần thứ nhất được triệu tập (2-1950). Đại hội khẳng định: "Chủ nghĩa cộng sản là lý tưởng lâu dài mà các thế hệ thanh niên Việt Nam phải quyết tâm phấn đấu để thực hiện. Nhiệm vụ trước mắt của Đoàn là động viên, giáo dục, thống nhất lực lượng thanh niên, cổ vũ thế hệ trẻ tích cực tham gia sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, quét sạch quân thù ra khỏi đất nước; xây dựng chế độ dân chủ cộng hòa góp phần vào công cuộc bảo vệ hòa bình thế giới". Đồng thời Đại hội cũng xác định rõ vai trò của Đoàn là "Cánh tay và đội dự trữ của Đảng, công tác dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng". Cuộc kháng chiến trường kỳ chín năm của dân tộc làm nên một Điện Biên Phủ "chấn động địa cầu" đã tạo ra "thế hệ thanh niên thứ hai", đó là thế hệ "đầu trần, chân đất" mới hôm qua còn là nô lệ nhưng khi đã nhận thức được ý nghĩa đích thực của tự do, độc lập, họ đã nguyện "Cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh". Chủ nghĩa anh hùng cách mạng đã được phát huy cao độ có tác dụng định hướng tư tưởng và hành động cho lớp lớp thanh niên. Với ý chí "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ", tuổi trẻ Việt Nam đã cống