Khái quát chung về viện khoa học - Giáo dục và trung tâm thông tin - thư viện khoa học giáo dục

Lêi nãi ®Çu Ngµy nay, chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i th«ng tin, th«ng tin trë thµnh mét nguån lùc quan träng phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt lµ trong viÖc ph¸t triÓn khoa häc nãi chung còng nh­ gi¸o dôc nãi riªng. Gi¸o dôc ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ sù nghiÖp cña Nhµ n­íc vµ toµn d©n. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n ®¸nh gi¸ cao vai trß cña gi¸o dôc. Th¸ng 9 n¨m 1960 §¹i héi §¶ng lÇn thø IV chØ râ cÇn ph¶i: “Xóc tiÕn viÖc nghiªn cøu khoa häc gi¸o dôc, x©y dùng nÒn gi¸o dôc ë n­íc ta”. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy, ngµy 6/12/1961 ViÖn khoa häc gi¸o dôc ®­îc thµnh lËp, ViÖn ®· ®óc kÕt kinh nghiÖm gi¸o dôc trong vµ ngoµi n­íc, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a gi¸o dôc truyÒn thèng vµ gi¸o dôc hiÖn ®¹i nh»m x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®æi míi c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc. XuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng “Th«ng tin gi¸o dôc” vµ nhËn thøc ®­îc vai trß cña ho¹t ®éng th«ng tin lµ kh«ng thÓ thiÕu vµ t¸ch rêi cña ViÖn nªn ViÖn khoa häc gi¸o dôc sím tæ chøc ho¹t ®éng th«ng tin khoa häc b»ng viÖc h×nh thµnh trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn Khoa häc gi¸o dôc theo quyÕt ®Þnh sè 822/GD ngµy 06/10/1987. Tõ ®ã ®Õn nay, Trung t©m ngµy cµng ph¸t triÓn, tõng b­íc tiÕp cËn víi hÖ thèng th«ng tin khoa häc hiÖn ®¹i, ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn nÒn gi¸o dôc n­íc nhµ. PhÇn I Kh¸i qu¸t chung vÒ viÖn khoa häc - Gi¸o dôc vµ trung t©m th«ng tin - Th­ viÖn khoa häc gi¸o dôc I. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña viÖn Khoa häc gi¸o dôc 1. LÞch sö h×nh thµnh Theo quyÕt ®Þnh sè 859/Q§ cña Bé tr­ëng Bé gi¸o dôc, ngµy 06/12/1961 ViÖn ®­îc thµnh lËp víi tªn gäi lµ ViÖn nghiªn cøu khoa häc gi¸o dôc. Tõ ®ã ®Õn nay ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ®· tr¶i qua 33 n¨m ho¹t ®éng, nghiªn cøu vµ gãp phÇn x©y dùng ph¸t triÓn nÒn gi¸o dôc. Theo quyÕt ®Þnh sè 882/Q§ ngµy 06/10/1987 vµ quyÕt ®Þnh sè 18/Q§ ra ngµy 11/01/1988 cña Bé Tr­ëng Bé gi¸o dôc, ViÖn hîp nhÊt víi c¬ quan nghiªn cøu cña Bé gi¸o dôc thµnh ViÖn Khoa häc gi¸o dôc ViÖt Nam. Theo NghÞ ®Þnh sè 29/CP ngµy 30/4/1994 cña Héi ®ång ChÝnh phñ, ViÖn Khoa häc gi¸o dôc ViÖt Nam ®æi tªn lµ ViÖn Khoa häc gi¸o dôc (Tªn tiÕng Anh lµ National Institute For Educational Science) víi 15 trung t©m, 1 t¹p chÝ vµ 5 phßng chøc n¨ng. 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña ViÖn Khoa häc gi¸o dôc 2.1. Chøc n¨ng - Nghiªn cøu c¬ b¶n vµ triÓn khai vÒ Khoa häc gi¸o dôc trong c¸c lÜnh vùc: Gi¸o dôc phæ th«ng, gi¸o dôc trung häc chuyªn nghiÖp, d¹y nghÒ, gi¸o dôc ®¹i häc, gi¸o dôc th­êng xuyªn, gi¸o dôc trÎ khuyÕt tËt…. - T­ vÊn cho c¸c Bé tr­ëng vÒ nh÷ng c¨n cø khoa häc, ®Ò ra c¸c chñ tr­¬ng, gi¶i ph¸p chØ ®¹o, qu¶n lý vµ ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc. - Tæng kÕt kinh nghiÖm, x©y dùng m« h×nh gi¸o dôc cho nhµ tr­êng t­¬ng lai, ph¸t triÓn khoa häc ViÖt Nam. - §¸o t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé cã tr×nh ®é sau ®¹i häc vÒ Khoa häc gi¸o dôc vµ chuyªn gia cho c¸c chuyªn ngµnh Khoa häc gi¸o dôc. - Th«ng tin Khoc häc - Gi¸o dôc phôc vô c«ng t¸c nghªn cøu, gi¶ng d¹y, chØ ®o¹ qu¶n lý gi¸o dôc. 2.2. NhiÖm vô - Nghiªn cøu vµ vËn dông nh÷ng quan ®iÓm gi¸o dôc cña chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, ®­êng lèi chÝnh s¸ch gi¸o dôc cña §¶ng, ChÝnh phñ, truyÒn thèng gi¸o dôc cña d©n téc vµ kinh nghiÖm gi¸o dôc cña c¸c n­íc vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng gi¸o dôc gãp phÇn x©y dùng Khoa häc gi¸o dôc ViÖt Nam. - Nghiªn cøu c¬ b¶n vµ øng dông vÒ t©m lý häc, sinh lý häc løa tuæi vµ gi¸o dôc häc. - Nghiªn cøu, thiÕt kÕ môc tiªu, néi dung, ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc gi¸o dôc - d¹y häc, qu¶n lý, ®¸nh gi¸ cho c¸c lo¹i h×nh tr­êng häc, bËc häc, cÊp häc ngµnh häc tõ gi¸o dôc mÇm non ®Õn gi¸o dôc ®¹i häc, gi¸o dôc trung häc chuyªn nghiÖp - d¹y nghÒ, gi¸o dôc th­êng xuyªn, gi¸o dôc trÎ khuyÕt tËt. - Nghiªn cøu, thiÕt kÕ môc tiªu, néi dung, ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p, c¸c h×nh thøc tæ chøc ®µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò gi¸o viªn cho gi¸o dôc mÇm non, gi¸o dôc phæ th«ng, gi¸o dôc trung häc chuyªn nghiÖp - d¹y nghÒ, gi¸o dôc trÎ khuyÕt tËt vµ nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé ®¹i häc, cao ®¼ng. - Nghiªn cøu, thiÕt kÕ thiÕt bÞ d¹y häc, sö dông thiÕt bÞ d¹y häc cho c¸c ngµnh häc, cho c¸c bËc häc, cÊp häc. - §µo t¹o vµ båi d­ìng c¸c c¸n bé cã tr×nh ®é sau ®¹i häc vÒ Khoa häc gi¸o dôc vµ chuyªn gia cho c¸c chuyªn ngµnh Khoa häc gi¸o dôc. - Liªn kÕt, hîp t¸c tæ chøc nghiªn cøu vÒ Khoa häc gi¸o dôc víi c¸c c¬ quan ngoµi ngµnh Gi¸o dôc - §µo t¹o nh»m hoµn thiÖn môc tiªu gi¸o dôc, n©ng cao d©n trÝ, båi d­ìng nh©n tµi, ®µo t¹o nh©n lùc, phôc vô sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - Thu thËp, l­u tr÷, xö lý, phæ biÕn th«ng tin Khoa häc gi¸o dôc, qu¶n lý gi¸o dôc phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu, gi¶ng d¹y, chØ ®¹o, qu¶n lý gi¸o dôc cña ngµnh. - Thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n vµ c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c nghiªn cøu Khoa häc gi¸o dôc víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. 2.3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña ViÖn C¬ cÊu cña ViÖn ®­îc h×nh thµnh trªn nguyªn t¾c chØ ®¹o tËp trung vµ cã sù hç trî gi÷a c¸c phßng ban nh»m ®¹t hiÖu qu¶ th«ng tin cao nhÊt. Theo NghÞ ®Þnh 29/CP ngµy 30/3/1994 cña ChÝnh Phñ, ViÖn Khoa häc gi¸o dôc gåm cã 15 trung t©m nghiªn cøu, 5 phßng chøc n¨ng vµ 01 t¹p chÝ Th«ng tin - Th­ viÖn Khoa häc gi¸o dôc. * 15 trung t©m gåm: Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc häc; Trung t©m nghiªn cøu T©m lý häc - Sinh lý häc løa tuæi; Trung t©m nghiªn cøu Néi dung vµ Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc phæ th«ng; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc mÇm non; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc Trung t©m häc chuyªn nghiÖp - D¹y nghÒ; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc ®¹i häc; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc trÎ khuyÕt tËt; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc xo¸ mï ch÷ vµ Gi¸o dôc th­êng xuyªn; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc phæ th«ng d©n téc Ýt ng­êi; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o viªn; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc §¹o ®øc - C«ng d©n; Trung t©m nghiªn cøu C¬ së vËt chÊt vµ ThiÕt bÞ tr­êng häc; Trung t©m nghiªn cøu Gi¸o dôc D©n sè vµ M«i tr­êng; Trung t©m nghiªn cøu §¸nh gi¸ chÊt l­îng Gi¸o dôc phæ th«ng; Trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn Khoa häc Gi¸o dôc; * C¸c phßng chøc n¨ng: Phßng Tæng hîp - Hµnh chÝnh - Qu¶n trÞ; Phßng Tæ chøc c¸n bé; Phßng Qu¶n lý Khoa häc; Phßng Quan hÖ quèc tÕ; Phßng KÕ to¸n - Tµi vô; * 01 t¹p chÝ: T¹p chÝ Th«ng tin Khoa häc Gi¸o dôc Víi c¬ cÊu tæ chøc trªn toµn bé c¸c Trung t©m, c¸c phßng ban cña ViÖn ®Òu cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c phôc vô b¹n ®äc còng nh­ phôc vô ng­êi dïng tin mét c¸ch cã hiÖu qu¶. II. Trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn Khoa häc gi¸o dôc Trung t©m lµ mét c¬ quan th«ng tin ®Çu ngµnh Khoa häc gi¸o dôc, lµ c¬ quan tham m­u cho c¸c c¸n bé l·nh ®¹o cña Bé gi¸o dôc vµ ViÖn Khoa häc gi¸o dôc trong viÖc tæ chøc vµ ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin chuyªn ngµnh. 1. Chøc n¨ng Trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn Khoa häc Gi¸o dôc cã chøc n¨ng thu thËp, b¶o qu¶n, xö lý, cung cÊp, phæ biÕn th«ng tin cã liªn quan ®Õn Gi¸o dôc vµ Khoa häc gi¸o dôc trong vµ ngoµi n­íc phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu, chØ ®¹o, båi d­ìng c¸n bé vµ qu¶n lý gi¸o dôc cña ngµnh. 2. NhiÖm vô - Thu thËp, xö lý vµ phæ biÕn th«ng tin vÒ Gi¸o dôc vµ Khoa häc gi¸o dôc d­íi d¹ng c¸c th­ môc, c¸c b¶n tin nhanh, tæng luËn, tæng thuËt, l­îc thuËt… cho c¸n bé qu¶n lý vµ c¸n bé nghiªn cøu. - S­u tÇm vµ b¶o qu¶n c¸c t­ liÖu vÒ Khoa häc gi¸o dôc trong vµ ngoµi n­íc. - X©y dùng tæ chøc vµ qu¶n lý th­ viÖn Khoa häc gi¸o dôc ViÖt Nam víi t­ c¸ch lµ th­ viÖn Khoa häc gi¸o dôc trung ­¬ng cña ngµnh, phôc vô c¸c c¸n bé nghiªn cøu vµ qu¶n lý gi¸o dôc, c¸c nghiªn cøu sinh vµ häc viªn cao häc. - Biªn so¹n vµ xuÊt b¶n c¸c b¶n tin khoa häc gi¸o dôc phôc vô nhu cÇu tin cho c¸n bé nghiªn cøu, c¸n bé gi¶ng d¹y vµ qu¶n lý gi¸o dôc trong vµ ngoµi ngµnh. - Trao ®æi Ên phÈm vµ c¸c lo¹i h×nh th«ng tin Khoa häc gi¸o dôc víi hÖ thèng th­ viÖn trong vµ ngoµi n­íc. 3. C¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng 3.1. C¬ cÊu tæ chøc Trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn Khoa häc gi¸o dôc ®­îc tæ chøc thµnh 2 phßng: Phßng th«ng tin vµ phßng th­ viÖn. Trung t©m cã: 01 Gi¸m ®èc vµ 01 phã Gi¸m ®èc vµ 9 c¸n bé trong ®ã cã 01 TiÕn sÜ, 02 Th¹c sÜ, 06 cö nh©n. * Phßng Th«ng tin cã 06 c¸n bé, cã nhiÖm vô: Lµm b¶n tin khoa häc gi¸o dôc hµng th¸ng; Lµm th­ môc chuyªn ®Ó; Lµm c¬ së d÷ liÖu bµi trÝch t¹p chÝ; Lµm kû yÕu c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu; Lµm c¸c b¶n tin theo chuyªn ®Ó; Khai th¸c th«ng tin t­ liÖu trªn m¹ng; Phôc vô th«ng tin theo yªu cÇu… * Phßng Th­ viÖn cã 03 c¸n bé, cã nhiÖm vô Bæ sung s¸ch, b¸o, t¹p chÝ; Lµm c¬ së d÷ liÖu tµi liÖu; Xö lý kü thuËt tµi liÖu; L­u tr÷ vµ b¶o qu¶n tµi liÖu; Phôc vô b¹n ®äc; S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc (xem phÇn phô lôc) 3.2. C¸c ho¹t ®éng - Bæ sung nguån lùc: hµng n¨m Th­ viÖn ®Òu cã nguån bæ sung tµi liÖu vÒ s¸ch, b¸o, t¹p chÝ… trong vµ ngoµi n­íc ®Ó phôc vô cho c¸n bé trong c¬ quan vµ b¹n ®äc bªn ngoµi. - Xö lý th«ng tin, tµi liÖu:Phßng Th­ viÖn lµm c«ng t¸c ®¨ng ký c¸ biÖt, biªn môc, tæ chøc môc lôc s¸ch; ®¨ng ký b¸o, t¹p chÝ. Phßng Th«ng tin cã nhiÖm vô tãm t¾t l­îc thuËt, tæng thuËt, dÞch thuËt c¸c t­ liÖu thu thËp ®­îc tõ s¸ch, b¸o, t¹p chÝ vµ c¸c lo¹i h×nh tµi liÖu kh¸c. - L­u tr÷ vµ b¶o qu¶n tµi liÖu phôc vô c«ng t¸c nghiªn cø vµ ®µo t¹o cña ViÖn - Phæ biÕn th«ng tin, tµi liÖu: + H­íng dÉn b¹n ®äc tra cøu; + Cung cÊp tµi liÖu gèc, c¸c b¶n sao tµi liÖu; + Hµng n¨m Trung t©m tæ chøc c¸c buæi triÓn l·m giíi thiÖu s¸ch vµ c¸c s¶n phÈm, c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc; tæ chøc héi nghÞ céng t¸c viªn ®Ó cã ®Þnh h­íng vÒ ho¹t ®éng cña Trung t©m; + Tæ chøc th«ng b¸o khoa häc; + Tæ chøc c¸c héi nghÞ, héi th¶o vÒ c¸c vÊn ®Ò nghiÖp vô nh»m n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé Th«ng tin - Th­ viÖn nh­ chuyÓn ®æi phÇn mÒm CDS/ISIS for DOS chuyÓn sang phÇn mÒm CDS/ISIS for WINDOWS (WINISIS), lµm tãm t¾t cho c¸c tµi liÖu; + Cung cÊp th«ng tin theo yªu cÇu. 4. Nguån lùc th«ng tin HiÖn nay Th­ viÖn cã trªn 40.000 ®Çu s¸ch, gåm c¸c lo¹i sau: S¸ch chuyªn kh¶o vÒ khoa häc gi¸o dôc S¸ch gi¸o tr×nh, s¸ch gi¸o khoa c¸c m«n häc S¸ch chuyªn kh¶o vÒ khoa häc x· héi S¸ch tra cøu, tõ ®iÓn Trong ®ã: S¸ch tiÕng ViÖt kho¶ng 20.000 cuèn S¸ch tiÕng n­íc ngoµi gÇn 20.000 cuèn Tõ ®iÓn, s¸ch tra cøu trªn 12.00 cuèn Ngoµi ra cßn nhiÒu c¸c s¸ch b¸o, t¹p chÝ, c¸c luËn ¸n, c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc kh¸c. Mçi n¨m trung b×nh xuÊt b¶n 70 b¶n tin KHGD. Trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn KHGD lµ ®Çu mèi quan träng cung cÊp th«ng tin tõ gi¸o dôc mÇm non ®Õn gi¸o dôc ®¹i häc, tõ gi¸o dôc kh«ng chÝnh quy ®Õn gi¸o dôc chÝnh quy. III. D©y truyÒn th«ng tin - T­ liÖu, tæ chøc lao ®éng vµ trang thiÕt bÞ cña trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn (TTTV) Khoa häc - Gi¸o dôc (KHGD) 1. M« h×nh tæ chøc Trung t©m TTTVKHGD lµ n¬i thu thËp, khai th¸c, xö lý, s¶n xuÊt vµ phæ biÕn tin Gi¸o dôc vµ Khoa häc. Ng­êi dïng tin cã thÓ trùc tiÕp thu thËp khai th¸c th«ng tin t­ liÖu ngay t¹i Trung t©m theo yªu cÇu sö dông cña m×nh, hoÆc ®Æt yªu cÇu qua ®iÖn tho¹i, Fax, Email. Ho¹t ®éng cña Trung t©m ®­îc chia lµm 2 m¶ng: Th«ng tin vµ Th­ viÖn. + Phßng Th­ viÖn cã nhiÖm vô bæ sung, xö lý, qu¶n lý, phæ biÕn c¸c tµi liÖu cÊp 1, tµi liÖu b»ng giÊy. + Phßng th«ng tin cã nhiÖm vô khai th¸c xö lý phæ biÕn tµi liÖu cÊp 2, tµi liÖu khai th¸c trªn m¹ng. 2. D©y chuyÒn Th«ng tin - T­ liÖu §Ó duy tr× tèt ho¹t ®éng Th«ng tin - Th­ viÖn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi dïng tin, trung t©m TTTV cã mét d©y chuyÒn ho¹t ®éng mang tÝnh khoa häc vµ tu©n theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh tõ ®Çu vµo ®Õn kh©u xö lý vµ cho ra nh÷ng s¶n phÈm ®Ó phôc vô ng­êi dïng tin. 2.1 Bæ sung vµ t¹o nguån tin Còng nh­ rÊt nhiÒu trung t©m TTTV trong c¶ n­íc, trung t©m TTTV-KHGD bæ sung tµi liÖu theo diÖn bao qu¸t ®Ò tµi mµ Trung t©m chÞu tr¸ch nhiÖm ®ã lµ nh÷ng tµi liÖu vÒ gi¸o dôc, khoa häc gi¸o dôc, vµ c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. Kh©u bæ sung vµ t¹o nguån tin lµ mét kh©u rÊt quan träng v× nã lµ tiÒn ®Ò t¹o ra nguån lùc th«ng tin cho Trung t©m. §Ó bæ sung cã hiÖu qu¶ Trung t©m ®· x©y ®­îc chÝnh s¸ch bæ sung nh»m: - X¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng nhu cÇu tr­íc m¾t vµ l©u dµi cña ng­êi dïng tin. - ThiÕt lËp nh÷ng tiªu chuÈn, chÊt l­îng cho viÖc lùa chän tµi liÖu. - Th«ng b¸o vÒ ph¹m vi bao qu¸t nguån tin cña Trung t©m cho ng­êi dïng tin biÕt. * Quy tr×nh x©y dùng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån tin gåm c¸c b­íc: + Nghiªn cøu chøc n¨ng, vai trß vµ mèi liªn quan cña Trung t©m trong hÖ thèng th«ng tin quèc gia. + Nghiªn cøu ng­êi dïng tin. + Xem xÐt c«ng t¸c x©y dùng nguån hiÖn t¹i cña Trung t©m. Trong bèi c¶nh x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× vßng ®êi cña th«ng tin ngµy cµng ng¾n, th«ng tin bÞ lçi thêi mét c¸ch nhanh chãng do ®ã ph¶i cã ph­¬ng thøc x©y dùng chÝnh s¸ch bæ sung mét c¸ch hîp lý ®Ó cã nh÷ng th«ng tin tèt nhÊt, kÞp thêi vµ cËp nhËt mang l¹i hiÖu qu¶ cao, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc nguån lùc th«ng tin Trung t©m ®· sö dông nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau. * Ph­¬ng thøc bæ sung + QuÐt tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin vÒ khoa häc gi¸o dôc tõ nhiÒu nguån tµi liÖu kh¸c nhau nh­: s¸ch, b¸o, t¹p chÝ… cña c¸c nhµ xuÊt b¶n, c¸c c¬ quan ®¬n vÞ kh¸c nhau trong vµ ngoµi n­íc ®Ó t×m kiÕm s­u tÇm nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan ®Õn gi¸o dôc, KHCN. + Trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c trung t©m víi nhau, nh­: §¹i häc s­ ph¹m, th­ viÖn Quèc gia… + Th«ng tin do c¸c céng t¸c viªn cung cÊp. + Th«ng tin cña c¸c l·nh ®¹o, c¸c b¸o c¸o viªn. + B¸o c¸o kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò tµi c¸c cÊp. + LuËn ¸n tiÕn sÜ, luËn v¨n cao häc cña nghiªn cøu sinh vµ häc viªn do viÖn ®µo t¹o. Ngoµi ra Trung t©m cßn bæ sung nguån lùc b»ng c¸ch t×m kiÕn th«ng tin trªn m¹ng, mua ®Üa CD-ROM… nh÷ng tµi liÖu nµy cã tÝnh cËp nhËt cao. 2.2. Xö lý tµi liÖu * Kh©u xö lý vÒ s¸ch - KiÓm tra ho¸ ®¬n chøng tõ, so s¸nh víi biªn lai nÕu thÊy kh«ng phï hîp th× lËp biªn b¶n x¸c nhËn. - §ãng dÊu th­ viÖn; D¸n nh·n b¶o qu¶n; Ph©n lo¹i tµi liÖu; - ViÕt sè ký hiÖu vµo nh·n ®Ó biÕt tµi liÖu ®­îc nhËp vÒ khi nµo vµ lÊy sè ký hiÖu lµ ký hiÖu xÕp kho. - Vµo sæ ®¨ng ký c¸ biÖt. - Biªn môc vµ lµm phÝch phôc vô b¹n ®äc. Sau khi lµm phÝch th­ môc th× s¾p xÕp vµo tñ môc lôc cho ng­êi dïng tin tra t×m tµi liÖu. Tõ phÝch môc lôc ®­îc s¾p xÕp ®Ó ®éc gi¶ cã thÓ tra t×m mét c¸ch dÔ dµng theo ph©n lo¹i: tªn t¸c gi¶, tªn s¸ch vµ s¾p xÕp theo ng«n ng÷. * Xö lý b¸o, t¹p chÝ QuÐt tÊt c¶ c¸c th«ng tin vÒ gi¸o dôc trªn c¸c b¸o, t¹p chÝ, m¹ng… ®Ó lËp thµnh c¸c b¶n tin KHGD, th«ng tin chuyªn ®Ò, th«ng tin th­ môc…khi lµm c¸c b¶n tin KHGD c¸c c¸n bé th«ng tin ph¶i: - T×m tµi liÖu vµ chän läc c¸c b¶n tin KHGD; - Lµm tãm t¾t néi dung chÝnh cña bµi; - So¹n th¶o th­ môc; - X©y dùng thµnh B¶n tin KHGD; 2.3. L­u tr÷ vµ b¶o qu¶n §©y lµ mét trong nh÷ng kh©u quan trong cña th­ viÖn nh»m gióp t¨ng tuæi thä cña s¸ch, b¸o vµ duy tr× nguån lùc th«ng tin. a. L­u tr÷ C¸c tµi liÖu nhËp vÒ ®­îc xö lý sau ®ã ®­îc ®­a vµo kho ®Ó l­u tr÷ vµ b¶o qu¶n nh»m phôc vô b¹n ®äc khi cÇn t×m kiÕm tµi liÖu sau nµy. Trung t©m TTTVKHGD l­u tr÷ tµi liÖu b»ng c¸c c¸ch sau: - Tµi liÖu sau khi xö lý xong ®­îc ®­a vµo l­u trong m¸y tÝnh d­íi d¹ng c¸c biÓu ghi cã tãm t¾t vµ in ra phÝch môc lôc. + ¦u ®iÓm: KiÓu l­u tr÷ nµy gän nhÑ vµ dÔ t×m kiÕm. + Nh­îc ®iÓm: Ph¶i mÊt c«ng ®­a vµo m¸y vµ ®Üa, ®ång thêi rÊt dÔ bÞ mÊt, háng v× chÊt l­îng ®Üa vµ m¸y kh«ng æn ®Þnh, hay háng, kh«ng l­u ®­îc tµi liÖu gèc, tµi liÖu cÊp 1 v× qu¸ tèn dung l­îng ®Üa vµ khã b¶o qu¶n. - L­u tr÷ trong kho. §©y lµ c¸ch l­u tr÷ truyÒn thèng, nhiÒu tr­êng hîp b¹n ®äc cÇn cã nh÷ng th«ng tin b»ng giÊy (tµi liÖu gèc), ngoµi ra l­u trªn m¸y cã mét sè nh­îc ®iÓm nªn c¸ch l÷u tr÷ truyÒn thèng vÉn ®­îc Trung t©m sö dông nh»m phôc vô b¹n ®äc t¹i chç hoÆc m­în vÒ nhµ. + ¦u ®iÓm: l­u ®­îc tµi liÖu gèc, tµi liÖu nguyªn b¶n. + Nh­îc ®iÓm: tèn nhiÒu diÖn tÝch s¾p xÕp, ph¶i sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn ®Ó b¶o qu¶n. b. B¶o qu¶n §Ó b¶o qu¶n tèt c¸c tµi liÖu Trung t©m ®· sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau: - Chèng Èm: S¸ch vµ tµi liÖu ®­îc s¾p xÕp lªn c¸c gi¸ kÖ cao vµ gi÷ nhiÖt ®é trong kho thÊp hîp nhiÖt ®é ngoµi trêi vµ dung ho¸ chÊt ®Ó hót Èm. - Chèng nÊm mèc: Th­ viÖn th­êng xuyªn lau dän lµm vÖ sinh vµ duy tr× chÕ ®é th«ng giã, gi÷ Èm ë møc ®é tèi ­u nhÊt. - Chèng c«n trïng: khö trïng tµi liÖu tr­íc khi nhËp vµo kho vµ khö trïng theo ®Þnh kú hai n¨m mét lÇn. Chèng ch¸y: Trung t©m ®· trang bÞ ®Çy ®ñ dông cô ®Ó chèng ch¸y, cøu ho¶ nh­ c¸t, b×nh cøu ho¶, hÖ thèng vßi ch÷a ch¸y… 2.4. Phæ biÕn th«ng tin t­ liÖu a. T×m tin Ng­êi dïng tin cã thÓ dùa vµo hÖ thèng th­ môc ®Ó t×m kiÕm nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt cho b¶n th©n. Cã hai h×nh thøc t×m tin c¬ b¶n: * T×m thñ c«ng: §©y lµ c¸ch thøc t×m tin truyÒn thèng, tra t×m theo hÖ thèng môc lôc, tñ môc lôc ®­îc s¾p xÕp nh­ sau: Tªn t¸c gi¶ (s¾p xÕp theo vÇn ch÷ c¸i) Tªn s¸ch (s¾p xÕp theo vÇn ch÷ c¸i) S¾p xÕp theo lÜnh vùc khoa häc (to¸n häc, t©m lý…) S¾p xÕp theo ng«n ng÷… * T×m tin tù ®éng ho¸: §©y lµ c«ng viÖc t×m tin trªn m¸y tÝnh th«ng qua viÖc t×n trªn c¸c c¬ së d÷ liÖu. T×m tin theo h×nh thøc nµy rÊt nhanh vµ ®¹t hiÖu qu¶ chÝnh x¸c cao. Tuy nhiªn ®ßi hái ng­êi t×m tin ph¶i ®­îc huÊn luyÖn c¸ch thøc tra t×m tµi liÖu trªn m¸y. ë Trung t©m cã CSDL CDS/ISIS for WIN ®Ó tra cøu t×m tin nh­ng ch­a ®­îc phæ biÕn cho ng­êi sö dông. b. Phôc vô cung cÊp th«ng tin Phôc vô th«ng tin theo chuyªn ngµnh khoa häc gi¸o dôc, cung cÊp th«ng tin d­íi mäi h×nh thøc. Tæ chøc khai th¸c th«ng tin cña trung t©m th«ng tin th­ viÖn chñ yªó dùa vµo c¸c nguån sau: - C¸c t¹p chÝ s¸ch b¸o trong n­íc. - C¸c tµi liÖu b»ng tiÕng n­íc ngoµi. - Th«ng tin do céng t¸c viªn cung cÊp. - Th«ng tin do c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o, b¸o c¸o viªn. 3. C¸c lo¹i s¶n phÈm vµ dÞch vô th«ng tin 3.1. C¸c s¶n phÈm Th«ng tin - Th­ viÖn - Bé m¸y tra cøu. - C¬ së d÷ liÖu. - Th­ môc: Th­ môc tµi liÖu míi, th­ môc chuyªn ®Ò. - Ên phÈm th«ng tin: Tæng luËn, tæng quan, l­îc thuËt, dÞch thuËt, danh môc, t¹p chÝ th«ng tin ra hµng th¸ng, b¶n tin, tãm t¾t c¸ kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu. 3.2. DÞch vô th«ng tin th­ - viÖn: - Cung cÊp tµi liÖu cÊp I- tµi liÖu gèc theo c¸c ®Ò tµi. - Cung cÊp c¸c b¶n tin, c¸c tæng luËn chuyªn ®Ò vÒ t×nh h×nh, thµnh tùu xu thÕ ph¸t triÓn Gi¸o dôc vµ Khoa häc gi¸o dôc cña trong vµ ngoµi n­íc. - Cung cÊp c¸c th«ng tin theo yªu cÇu. - LËp th­ môc chuyªn ®Ò phôc vô c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu, c¸c dù ¸n, c¸c nghiªn cøu sinh, häc viªn cao häc, häc sinh lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. - Hîp t¸c biªn so¹n, biªn dÞch tµi liÖu, in Ên xuÊt b¶n s¸ch. 4. Tæ chøc lao ®éng Trung t©m ®­îc tæ chøc theo m« h×nh trung t©m th«ng tin hiÖn ®¹i bao gåm: Phßng th«ng tin vµ phßng th­ viÖn, víi 01 Gi¸m ®èc vµ 01 phã Gi¸m ®èc * Phßng th­ viÖn cã 03 c¸n bé cã chøc n¨ng: Bæ sung s¸ch b¸o; Phô tr¸ch kho; Phôc vô b¹n ®äc; * Phßng th«ng tin cã 06 c¸n bé cã chøc n¨ng: Biªn tËp b¶n tin KHGD hµng th¸ng; Thu thËp th«ng tin lµm c¸c b¶n tin chuyªn ®Ò; C¸c tæng luËn vÒ KHGD; C¸c B¶n tin th­ môc. Trung t©m ®· biªn so¹n c¸c tæng luËn vµ th«ng tin chuyªn ®Ò,c¸c b¶n tin KHGD gåm 03 m¶ng vÊn ®Ò: T×nh h×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi; T×nh h×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc ë ViÖt Nam; Vµ c¸c chuyªn ®Ò kh¸c. 5. C¸c trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c th«ng tin t­ liÖu Ngoµi c¸c trang thiÕt bÞ nh­ bµn, ghÕ, s¸ch, qu¹t… Trung t©m cßn trang bÞ c¸c thiÕt bÞ sö dông sau: STT Tªn thiÕt bÞ Nh·n hiÖu Sè l­îng Lo¹i HiÖn tr¹ng Ghi chó 1 M¸y vi tÝnh Pen Tum 07 586 486 75% 01 phßng gi¸m ®èc 04 phßng th«ng tin 02 phßng th­ viÖn 2 M¸y in Laser 6L 03 80% 01 phßng gi¸m ®èc 01 phßng th­ viÖn 01 phßng th«ng tin 3 M¸y ph« t« Mita DC 01 90% 01 phßng th­ viÖn 4 M¸y ®¸nh ch÷ 01 50% 01 phßng th­ viÖn 5 §iÖn tho¹i 04 80% 01 phßng gi¸m ®èc 01 phßng th«ng tin 02 phßng th­ viÖn Nh×n chung, tõ n¨m 1997 trë l¹i ®©y Trung t©m ®­îc trang bÞ thªm nhiÒu m¸y tÝnh tèt h¬n. 07 m¸y tÝnh ®· ®­îc cµi ®¹t phÇn mÒm CDS/ISIS ch¹y trªn WIN ®Ó lµm CSDL, xö lý CSDL vÒ t¹p chÝ, so¹n th¶o v¨n b¶n, qu¶n lý vµ l­u tr÷ th«ng tin, nhËp tin vµ tra cøu th«ng tin phôc vô b¹n ®äc. §Æc biÖt n¨m 2001 Trung t©m ®· nèi m¹ng Internet, ®· tiÕp cËn c¸ch øng dông th«ng tin hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn do h¹n chÕ vÒ kinh phÝ nªn chØ khai th¸c víi sè l­îng Ýt. PhÇn II NhËn xÐt vµ KiÕn nghÞ I. NhËn xÐt Qua viÖc thùc hµnh vÒ c«ng t¸c Th«ng tin - Th­ viÖn ë ViÖn KHGD cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt sau. 1. Thµnh tùu - C¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô th«ng tin ngµy cµng ®­îc ®æi míi c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. - Nguån lùc cña Trung t©m ®­îc x©y dùng t­¬ng ®èi phong phó vÒ néi dung bao gåm kh¾p c¸c lÜnh vùc KHGD tõ gi¸o dôc mÇm non ®Õn gi¸o dôc phæ th«ng, gi¸o dôc ®¹i häc… ngoµi ra cßn cã mét phÇn lµ tµi liÖu cho c¸c ngµnh khoa häc kh¸c cã liªn quan hoÆc phôc vô cho gi¸o dôc. - Khèi l­îng th«ng tin t­ liÖu ®­îc bæ sung l­u tr÷ ngµy cµng lín vµ ®a d¹ng vÒ mÆt h×nh thøc. - Trung t©m ®· tæ chøc nh÷ng ®ît båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é n¨ng lùc cho c¸n bé Th«ng tin - Th­ viÖn ®Ó t¹o cho Trung t©m cã ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. - C¬ së vËt chÊt phôc vô cho c«ng t¸c th«ng tin ngµy cµng ®­îc n©ng cao vµ hoµn thiÖn. 2. Nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n Chóng ta ®ang sèng trong mét x· héi th«ng tin mµ ë ®ã c¸c th«ng tin cÇn ®­îc cung cÊp ®Õn ng­êi dïng tin mét c¸ch nhanh chãng, kÞp thêi vµ hiÖu qu¶ nhÊt, ngoµi tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé th«ng tin th­ viÖn cÇn ph¶i cã sù hç trî cña c¸c trang thiÕt bÞ khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó thóc ®Èy nhanh chãng c¸c tiÕn tr×nh th«ng tin cña Trung t©m. MÆc dï ®· ®­îc chó träng ®Çu t­ nh­ng c¸c trang thiÕt bÞ tin häc cña Trung t©m cßn rÊt h¹n chÕ nªn ch­a ®¸p øng ®­îc qu¸ tr×nh tra cøu vµ t×m tin tù ®éng ho¸. - Bé m¸y tra cøu cña Th­ viÖn chñ yÕu vÉn sö dông ph­¬ng ph¸p tra cøu thñ c«ng l¹c hËu, tra cøu b»ng phiÕu môc lôc. - ViÖc sö dông khung ph©n lo¹i cña th­ viªn Quèc gia trong Trung t©m còng cã mét sè ®iÓm ch­a hîp lý v× ®©y lµ th­ viÖn chuyªn ngµnh mµ sö dông khung ph©n lo¹i nµy th× kh«ng thÓ bao qu¸t ®­îc nhiÒu ®iÓm bÊt cËp. VÝ dô: “Kinh tÕ tri thøc” ch­a biÕt xÕp vµo ®©u cho phï hîp. - Quy tr×nh xö lý s¸ch cßn chËm. - Ch­a t¹o ®­îc hÖ thèng môc lôc liªn hîp gi÷a c¸c trung t©m th«ng tin víi nhau. - Sè l­îng b¹n ®äc ®Õn Trung t©m ®Ó tra cøu, sö dông th«ng tin ch­a cao. - Kinh phÝ cÊp cho ho¹t ®éng Th«ng tin - Th­ viÖn cßn h¹n chÕ. II. KiÕn nghÞ §Ó tõng b­íc sö dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo tÊt c¶ c¸c kh©u trong ho¹t ®éng TTTV th× trung t©m TTTV KHGD cÇn ph¶i ®­îc ®Çu t­ vµo c¸c mÆt sau: - CÇn chó ý x©y dùng ®éi ngò c¸n bé Th«ng tin lín m¹nh vÒ c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng. §µo t¹o mét c¸ch cã hÖ thèng vµ toµn diÖn ®éi ngò c¸n bé TT- TV - Nhanh chãng ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phôc vô cho c«ng t¸c Th«ng tin- Th­ viÖn ®Æc biÖt lµ x©y dùng hÖ thèng tra cøu tù ®éng ho¸. Thµnh lËp phßng khai th¸c míi, nèi m¹ng internet, lËp trang WEB. - Ph¶i cã kinh phÝ ®Ó mua c¸c phÇn mÒm kh¸c hiÖn ®¹i h¬n, phï hîp h¬n CDS/ISIS for WIN ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng Th«ng tin- th­ viÖn nh­: Bæ sung, qu¶n lý b¹n ®äc, c¸c phÇn mÒm nµy ph¶i tiªn tiÕn, cã b¶n quyÒn vµ tÝch hîp ®­îc tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña Trung t©m. - T¨ng c­êng hîp t¸c khai th¸c c¸c th«ng tin khoa häc gi¸o dôc víi c¸c trung t©m kh¸c trong vµ ngoµi n­íc. - §Çu t­ ®µo t¹o chuyªn gia tin häc TTTV giái lµ quan träng vµ cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ xö lý c¸c t×nh huèng x¶y ra trong qu¸ tr×nh sö dông. - T¹o môc lôc liªn hîp víi c¸c trung t©m th«ng tin kh¸c ®Ó lµm phong phó h¬n nguån lùc th«ng tin cho Trung t©m ®¸p øng cã hiÖu qu¶ nhu cÇu tin vÒ gi¸o dôc vµ KHGD cho ng­êi dïng tin. - Ngoµi ra, cÇn ®Èy m¹nh dÞch vô th«ng tin nh­: DÞch vô hái ®¸p, phôc vô th«ng tin cã chän läc, biªn so¹n c¸c th«ng tin chuyªn ®Ò vÒ KHGD theo ®¬n ®Æt hµng cña ng­êi sö dông. PhÇn iii phô lôc I. Danh môc c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô Th«ng tin - T­ liÖu S¶n phÈm th«ng tin B¶n tin khoa häc c«ng nghÖ Bµi tæng luËn vÒ c¸c ®Ò tµi DÞch vô th«ng tin Phôc vô b¹n ®äc t¹i chç Ph« t« tµi liÖu Cho m­în tµi liÖu vÒ nhµ DÞch vô tra cøu Phôc vô th«ng tin theo chuyªn ®Ò vµ yªu cÇu Th­ môc s¸ch míi 6 th¸ng, 01 n¨m/01 sè Lµm th­ môc theo yªu cÇu cña Trung t©m ë d¹ng phiÕu, d¹ng s¸ch C¬ së d÷ liÖu. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu: 1 PhÇn I: Kh¸i qu¸t chung vÒ ViÖn KHGD vµ trung t©m TTTV KHGD 2 I. Chøc n¨ng, nhiÖm vô quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc2 1. LÞch sö h×nh thµnh 3 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc 3 II. Trung t©m Th«ng tin - Th­ viÖn KHGD 6 1. Chøc n¨ng 6 2. NhiÖm vô 6 3. C¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng 7 4. Nguån lùc th«ng tin 8 III. D©y chuyÒn th«ng tin t­ liÖu, tæ chøc lao ®éng vµ trang thiÕt bÞ 9 1. M« h×nh tæ chøc 9 2. D©y chuyÒn th«ng tin t­ liÖu 10 3. C¸c lo¹i s¶n phÈm vµ dÞch vô th«ng tin 13 4. Tæ chøc ho¹t ®éng 14 5. C¸c trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c th«ng tin t­ liÖu 15 PhÇn II. NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ 16 I. NhËn xÐt 16 1. Thµnh tùu 16 2. Nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n 17 II. KiÕn nghÞ 17 Mét sè s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh thùc tËp 19 PhÇn III. Phô lôc 20 ii. ViÖn khoa häc gi¸o dôc Tæ chøc bé m¸y vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh C¸c trung t©m nghiªn cøu Ban l·nh ®¹o viÖn Ban chÊp hµnh ®¶ng bé viÖn C¸c phßng chøc n¨ng nghiÖp vô Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn viÖn Héi ®ång khoa häc viÖn, C¸c héi ®ång t­ vÊn T.C th«ng tin KHGD Ban thanh tra viÖn : Mèi quan hÖ trùc tuyÕn. : Mèi quan hÖ hîp t¸c. : Mèi quan hÖ tham m­u. III. S¬ ®å tæ chøc trung t©m th«ng tin th­ viÖn viÖn