Kế toán trách nhiệm - Hướng tiếp cận mới trong công tác quản lý đối với các doanh nghiệp có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

u theo các trung tâm doanh thu trong cơ cấu tổ chức. Báo cáo thể hiện doanh thu mà các trung tâm này thực hiện được trong từng kỳ kế toán nhất định. Mẫu báo cáo tham khảo theo phụ lục số 02. Đối với trung tâm lợi nhuận: Lập Báo cáo kết quả kinh doanh theo dạng số dư đảm phí, chức năng chi phí, Báo cáo biến động kết quả và nguyên nhân hoạt động sản xuất kinh doanh, Báo cáo phân tích giá trị, kết cấu doanh thu, chi phí, lợi nhuận Từ báo cáo của các trung tâm chi phí trong công ty gửi về, các công ty tiến hành lập các báo cáo thực hiện với tư cách là trung tâm lợi nhuận để đánh giá hoạt động của mình và gửi báo cáo về Tổng công ty. Báo cáo thực hiện của trung tâm lợi nhuận được thiết kế cho từng loại sản phẩm hoặc có thể lập cho từng lĩnh vực hoạt động của công ty. Báo cáo thể hiện sự chênh lệch giữa lợi nhuận (lỗ) thực tế với lợi nhuận (lỗ) theo dự toán của trung tâm thể hiện qua phụ lục số 03. Đối với trung tâm đầu tư: Lập Báo cáo kết quả kinh doanh theo các dạng, các báo cáo phân tích cân đối tài sản – nguồn vốn, báo cáo phân tích tính hợp lý nguồn vốn hoặc báo cáo phân tích chỉ tiêu hoàn vốn đầu tư và chỉ tiêu thu nhập thặng dư. Báo cáo thực hiện của trung tâm đầu tư (báo cáo hiệu quả đầu tư) được lập tại Tổng công ty để theo dõi, phân tích, đánh giá hiệu quả, chất lượng đầu tư. Đây là các báo cáo tổng quát nhất trong các loại báo cáo của các trung tâm trách nhiệm. Báo cáo này giúp cho Hội đồng quản trị và Ban giám đốc có cái nhìn tổng thể về tình hình đầu tư của Tổng công ty (hay công ty); xem xét và đánh giá được hiệu quả của việc đầu tư vào từng công ty thành viên (hay việc đầu tư của công ty). Báo cáo còn giúp cho Hội đồng quản trị và Ban giám đốc có những thông tin cần thiết cho việc ra các quyết định. Một mẫu báo cáo được minh hoạ tại phụ lục 04. Sơ đồ 2: Trình tự báo cáo trong hệ thống kế toán trách nhiệm của Tổng công ty Nguyễn Phương Thảo và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 73(11): 30 - 37 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên | 35 Qua các báo cáo đánh giá hiệu quả đầu tư, đánh giá sự cân đối về nguồn vốn Tổng công ty dễ dàng thấy được việc đầu tư đạt hiệu quả trong lĩnh vực nào, sản phẩm nào Qua đó, Tổng công ty sẽ xem xét lại các dự án đầu tư, tập trung vào các mặt hoạt động có hiệu quả, mang lại lợi nhuận cao để gia tăng hiệu quả đầu tư. KẾT LUẬN Vận dụng kế toán trách nhiệm đối với các doanh nghiệp có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là hợp lý và cần thiết từ việc hình thành các trung tâm trách nhiệm: Trung tâm đầu tư, trung tâm chi phí, trung tâm doanh thu, và trung tâm lợi nhuận đến việc lập các hệ thống báo cáo kế toán trách nhiệm. Hệ thống báo cáo kế toán trách nhiệm là kết quả quan trọng của kế toán trách nhiệm. Hệ thống báo cáo kế toán quản trị được thực hiện bắt đầu từ cấp quản trị thấp nhất và xây dựng ngược lên cấp quản trị cao nhất. Mỗi nhà quản trị trong tổ chức nhận được báo cáo thực hiện của chính bộ phận của mình quản lý và các báo cáo thực hiện của các bộ phận dưới quyền. Qua đó nhà quản trị có thể đánh giá được hiệu quả công việc của bộ phận mình và các bộ phận trực thuộc. Với lợi ích thiết thực và phù hợp với mục tiêu hoạt động kinh doanh, việc nghiên cứu sâu hệ thống kế toán trách nhiệm chính là một hướng đi bền vững cho các doanh nghiệp lớn nói chung, các doanh nghiệp lớn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên nói riêng. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Giáo trình kế toán quản trị (2004), Nxb Đại học kinh tế quốc dân [2] PGS.TS Phạm Văn Dược, TS Huỳnh Lợi, (2009), Mô hình và cơ chế vận hành kế toán quản trị, Nxb Tài chính [3] PGS.TS Nguyễn Ngọc Quang, Kế toán quản trị, Nxb Đại học kinh tế quốc dân [4] IFAC (1998), Management accounting concepts [5] Jan R. Williams, Susan F. Haka, Mark S. Bettner (2005), Financial and Managerial accounting- The basic for business decisions, Mc. Graw-Hill Companies [6] RoberS.Kaplan, kế toán quản trị, trường đại học Havard Busuness School (HBS) [7] www.chiencong.com.vn [8] www.thaihung.com.vn [9] www.tisco.com.vn Tổng công ty Khu vực Công ty Phòng ban Phân xưởng Tổ sản xuất Báo cáo thực hiện của các khu vực tổng hợp lại trong báo cáo thực hiện cấp Tổng công ty Báo cáo thực hiện của công ty tổng hợp lại trong báo cáo thực hiện cấp khu vực Báo cáo thực hiện của các phòng ban tổng hợp lại trong báo cáo thực hiện cấp công ty Báo cáo thực hiện của phân xưởng tổng hợp lại trong báo cáo thực hiện cấp phòng ban Báo cáo thực hiện của tổ sản xuất tổng hợp lại trong báo cáo thực hiện cấp phân xưởng Nguyễn Phương Thảo và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 73(11): 30 - 37 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên | 36 PHỤ LỤC Phụ lục 01. Báo cáo tổng hợp tình hình thực hiện chi phí cho các loại sản phẩm, công việc S T T Tên công việc, vật tư hao phí Đ V T Khối lượng Đơn giá Thành tiền Thực tế Dự toán Chênh lệch Thực tế Dự toán Chênh lệch Thực tế Dự toán Chênh lệch 1 Chi phí nguyên vật liệu 2 Chi phí nhân công 3 Chi phí sản xuất chung 4 Cộng chi phí trực tiếp 5 TN chịu thuế tính trước 6 Thuế GTGT 7 Đơn giá sau thuế Phụ lục 02. Báo cáo thu nhập hoạt động kinh doanh Chỉ tiêu Tính cho tổng số (đ) Tính cho 1 đơn vị (đ) 1. Thu nhập thực tế 1.1. Doanh thu sản phẩm A 1.1.1. Doanh thu. 1.1.2. Doanh thu 1.2. Thu nhập tài chính 1.3. Thu nhập khác 2. Thu nhập cơ hội Phụ lục 03. Báo cáo kết quả kinh doanh theo sản phẩm TT CHỈ TIÊU SẢN PHẨM TOÀN CÔNG TY A B C Dự toán Thực tế C.lệch Dự toán Thực tế C.lệch Dự toán C.lệch Dự toán Thực tế C.lệch Tỷ lệ 1 Doanh thu thuần 2 Biến phí sản xuất 3 Số dư đảm phí sản xuất 4 Biến phí quản lý 5 Số dư đảm phí bộ phận 6 Định phí bộ phận 7 Số dư bộ phận 8 Chi phí quản lý (định phí) chung của công ty phân bổ 9 Lợi nhuận trước thuế Nguyễn Phương Thảo và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 73(11): 30 - 37 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên | 37 Phụ lục 04. Báo cáo thực hiện trung tâm đầu tư TT CHỈ TIÊU ĐVT Dự toán Thực tế Chênh lệch 1 Doanh thu thuần 2 Lợi nhuận trước thuế 3 Thuế 4 Lợi nhuận sau thuế 5 Vốn đầu tư 6 Tỷ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI) 7 Tỷ suất chi phí vốn 8 Thu nhập thặng dư (RI) SUMMARY RESPONSIBILITY ACCOUNTING NEW APPROACH FOR MANAGEMENT OF BIG BUSINESS IN THAI NGUYEN Nguyen Phuong Thao  , Nguyen Thi Lan Anh College of Economics and Business Administration - Thai Nguyen University Responsibility accounting is a fundamental content of managerial accounting. It is rather new in Vietnam companies in general and in Thai Nguyen companies in particular. In view of this, the research and application of the responsibility accounting system in business is an imperative requirement, especially in big enterprises which have broad scope of activities and organizational structure which are associated with the responsibilities of various companies and individuals in Thai Nguyen. The said article is focused on studying the role of responsibility accounting for big enterprises and, likewise, the orientation on proper application of the responsibilities accounting for large-scale firms in Thai Nguyen province is presented. Key words: rsponsibility accounting, responsibility center, investment center, revenue center, expense center, profit center, enterprises in Thai Nguyen  Tel: 0988090796; Email: nguyenphuongthao_tueba@yahoo.com