Hướng dẫn phương pháp tự học

HƢỚNG DẪN PHƢƠNG PHÁP TỰ HỌC Văn phòng Tư vấn Tâm lý – Giáo dục Đinh Tiên Hoàng LÝ THUYẾT I. HỌC ĐỂ LÀM GÌ? II. CON NGƢỜI Đà HỌC TẬP NTN? III. TÔI SẼ PHẢI HỌC NTN? IV. BÍ QUYẾT HỌC TẬP HIỆU QUẢ KHỞI ĐỘNG Các em gặp khó khăn gì trong quá trình học tập? Các em có thuận lợi gì nếu tiếp tục học? Các em mong muốn gì trong quá trình học của mình? I. HỌC ĐỂ LÀM GÌ? Học để biết Học để làm Học để làm ngƣời Học để cùng chung sống Häc ®Ó lËp th©n, lËp nghiÖp II. CON NGƢỜI Đà HỌC TẬP NTN? 1. Vai trò của giác quan 2. Vai trò của tƣ duy 3. Vai trò của cảm xúc EQ 1.VAI TRÒ CỦA GIÁC QUAN 1. HỌC BẰNG THỊ GIÁC 2. HỌC BẰNG THÍNH GIÁC 3. HỌC BẰNG XÚC GIÁC, VẬN ĐỘNG HỌC BẰNG THỊ GIÁC Học qua sơ đồ, bảng biểu Dùng màu sắc để làm nổi bật các điểm quan trọng trong bài HỌC BẰNG THÍNH GIÁC Học thuộc từ vựng, hiệu đính bài viết bằng cách nói to, đọc to lên Diễn đạt lại bài giảng nhƣ là để kể lại cho ngƣời khác Cảm nhận văn thơ bằng cách diễn đạt nhƣ trong kịch Giải toán bằng cách nói nhẩm từng bƣớc để dần dần đi đến đáp án. HỌC BẰNG XÚC GIÁC VẬN ĐỘNG Ngƣời học có thể vẽ bằng tay trong không trung về sự vật đã đƣợc quan sát Ngƣời học sẽ tiếp thu bài tốt hơn nếu đƣợc sờ, nắm vào mô hình cụ thể, làm thí nghiệm Dùng tay khi giải thích, cơ thể để diễn đạt 10% cái chúng ta đọc Đọc 10% - 30% tiếp nhận = lời nói 20% cái chúng ta nghe Nghe 30% cái chúng ta nhìn Xem biểu bảng 40% - 50% cái chúng Xem phim, video 50% thông qua tiếp nhận ta nhìn nghe và đọc Quan sát bài giảng bằng việc nhìn (thị giác) 70% cái chúng Tham gia thảo luận 70% cái chúng ta tiếp ta nói Đưa ra một bài phát biểu nhận và tham gia 90% cái chúng Thực hành những hoạt động thực tiễn Vận dụng được ta nói và làm qua hoạt động cá nhân Ho¹t ®éng ghi nhí cña c¸ nh©n Tóm lại Học sinh phải biết tận dụng các giác quan để học, tiếp nhận và lƣu giữ thông tin 2.VAI TRÒ CỦA TƢ DUY 2.1.Sử dụng trí nhớ hiệu quả Nhớ theo vị trí Nhớ theo kiểu móc xích giữa các ý Cách nhớ tên nhờ hình ảnh Nhớ những từ quan trọng 2.2.Các thao tác tư duy * Xác định vấn đề * Tìm kiếm và sắp xếp thông tin * Các khả năng giải quyết vấn đề * Lựa chọn phương án giải quyết * Kiểm tra (cẩn trọng và cảm xúc) 2.3. Sơ đồ hóa quá trình tư duy + Sơ đồ hình cây + Sơ đồ vòng tròn A. 1. 2. 3. a. b. c. B. C. 2.4. Thang phát triển năng lực tư duy 1. Nhớ 2. Hiểu 3. Áp dụng 4. Phân tích 5. Đánh giá 6. Sáng tạo 3.VAI TRÒ CỦA EQ Có ý thức về khả năng của mình Có động cơ phấn đấu Kiên trì, lạc quan Khả năng kiềm chế Khả năng điều chỉnh cảm xúc Tóm lại Hiểu đƣợc vai trò quan trọng của EQ là động lực thúc đẩy việc học, sáng tạo III. TÔI SẼ PHẢI HỌC NTN? 1. Chuẩn bị học bài mới 2. Học trên lớp 3. Ôn tập ở nhà 3.1. CHUẨN BỊ HỌC BÀI MỚI Hoàn thành đủ bài tập về nhà Xem qua vở ghi chép từ buổi học trƣớc và xem trƣớc bài học hôm nay Phƣơng pháp chuẩn bị học bài mới: • Đọc trƣớc SGK • Tóm tắt những ý chính • Đánh dấu những chỗ không hiểu, khoanh tròn lại • Đến khi nghe giảng thì chú ý phần mình đánh dấu • Tìm tài liệu liên quan để tham khảo 3.2. HỌC TRÊN LỚP (1) A .Kỹ năng lắng nghe Tập trung tránh sự phân tán Không đơn thuần chỉ nghe ND bài mà còn “nghe” cảm xúc của ngƣời nói Biểu lộ sự quan tâm, chú ý đến ngƣời nói Chủ động trƣớc các câu hỏi 3.2. HỌC TRÊN LỚP (2) B .Kỹ năng ghi chép Nghe: lắng nghe Lƣợc: lọc lấy ý chính cơ bản Ghi nhớ: ghi nhớ hoặc viết ra ngoài lề ý quan trọng Suy nghĩ: ND này liên quan ntn với cái mình đã biết Ôn tập: Xem lại các ghi chép, làm rõ chỗ chƣa hiểu 3.2. HỌC TRÊN LỚP (3) C .Kỹ năng hỏi và trao đổi bài với thầy cô Không than phiền về thầy cô mà tập trung vào kiến thức mình chƣa hiểu Tránh tranh cãi, sai thì nên nhận lỗi ngay Để thầy cô biết mình luôn muốn học tốt Luôn làm bài, nộp bài đúng hẹn D. Sử dụng vở nháp 3.3. TỰ HỌC Ở NHÀ NTN?(1) 1. Kỹ năng quản lý thời gian Tự tạo khoảng thời gian học cho bản thân Trong khi học nên có thời gian nghỉ ngơi Sắp xếp thời gian cho những ngày quan trọng (làm bài kiểm tra, bài thi) Tổng kết việc mình đã làm đƣợc theo ngày, tuần để tự rút kinh nghiệm Bảo đảm thời gian tự học ở nhà 3h/ngày 3.3. TỰ HỌC Ở NHÀ NTN?(2) 2. Kỹ năng quản lý bản thân Tự có trách nhiệm với bản thân Việc hôm nay chớ để ngày mai Biết đặt bản thân, những giá trị, nguyên tắc của bản thân vào vị trí trung tâm Liên tục thử thách chính mình 3.3. TỰ HỌC Ở NHÀ NTN?(3) 3.Tìm cách học khác nhau để dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thuộc Thu lƣợm thông tin từ ngƣời khác Biết tháo gỡ những băn khoăn, thắc mắc Kiểm tra kết quả học Hƣớng dẫn ngƣời khác học chính là giúp mình hiểu bài 100% 3.4. ÔN TẬP, TỰ HỌC Ở NHÀ NTN? Hệ thống lại bài học Xem lại phần tóm tắt sau mỗi bài học Tự giải thích những gì đã học Chú trọng những điểm đƣợc nhấn mạnh trên lớp, những vấn đề thầy cô khuyên học 3.4. ÔN TẬP, TỰ HỌC Ở NHÀ NTN? Đặc biệt chú ý đến các gợi ý thầy cô có thể hỏi đến, chẳng hạn khi thầy cô: Nói một điều gì đó hơn một lần Viết lên bảng Dừng lại để kiểm tra xem bạn ghi chép đến đâu Đặt ra câu hỏi cho lớp Nói rằng: “Cái này sẽ xuất hiện trong bài thi IV . BÍ QUYẾT HỌC HIỆU QUẢ(1) 4.1. Kỹ năng xác định mục tiêu • Phải hiểu rõ sức mình, mục đích của mình • Mục tiêu phải cụ thể • Nên có mục tiêu ngắn hạn , dài hạn IV. BÍ QUYẾT HỌC HIỆU QUẢ(2) 4.2. Tạo thói quen học tập • Ngày nào cũng học vào thời gian nhất định • Luôn giữ danh sách các việc cần làm trong cặp • Trƣớc khi đến trƣờng kiểm tra sách vở theo cùng một cách giống nhau qua các ngày • Cùng bố, mẹ hoặc gia sƣ xem qua bài tập bạn đã làm IV. BÍ QUYẾT HỌC HIỆU QUẢ(3) 4.3. Khắc phục sự mất tập trung Nên thực hiện nghiêm chỉnh thói quen học tập thƣờng xuyên của mình. Nên tìm một chỗ yên tĩnh (nhà, chùa, thƣ viện) Nên thay đổi môn học sau 1 đến 2h học tập 10 thói quen cần có của người biết tự học 1. Tự đọc sách ở nhà và gạch chân những ý quan trọng trước khi nghe giảng bài mới 2. Tập trung chú ý nghe giảng, ghi chép theo hướng dẫn của GV khi nghe giảng trên lớp. Sử dụng vở nháp để làm bài tập và làm theo hướng dẫn của thầy cô 3. Chủ động tham gia xây dựng bài, trả lời câu hỏi của thầy cô trên lớp một cách tự tin, không sợ sai, không sợ dốt 10 thói quen cần có của người biết tự học 4. Mạnh dạn hỏi bạn bên cạnh hoặc đề nghị thầy cô giáo giảng lại khi chưa hiểu rõ bài 5. Chú ý vận dụng các giác quan để ghi nhớ các chi tiết bài giảng, cố gắng thuộc bài trên lớp: ngồi ngay ngắn, không nói chuyện, không đùa nghịch 3. Chủ động tham gia xây dựng bài, trả lời câu hỏi của thầy cô trên lớp một cách tự tin, không sợ sai, không sợ dốt 6. Có thói quen tự ôn ngay những bài học trong ngày, làm hết bài tập thầy cô giao 10 thói quen cần có của người biết tự học 7. Có kế hoạch tự học hàng ngày và quyết tâm đảm bảo đảm kế hoạch đó được thực hiện đúng theo những điều đã tự quy ước 8. Tìm cách hỏi bạn, hỏi người khác biết hơn mình hoặc ghi chép lại để hỏi thầy cô, hoặc tìm sách vở, tra internet để làm giàu kiến thức của mình khi có những vấn đề vướng mắc trong quá trình tự học 6. Có thói quen tự ôn ngay những bài học trong ngày, làm hết bài tập thầy cô giao 10 thói quen cần có của người biết tự học 9. Cảm thấy bứt rứt, khó chịu khi đi học mà mình chưa làm xong các bài tập, chưa đọc trước SGK, chưa tự làm được các bài tập mà chủ yếu chỉ chép bài của bạn 10. Biết tự động viên để có quyết tâm vượt qua những trở ngại trong quá trình học tập KẾT LUẬN Có ý thức học Có quyết tâm học Có phƣơng pháp học “ Có chí thì nên” Nhớ theo những từ quan trọng Nhờ các giác quan, nhờ hoạt động của bộ não, con ngƣời hoàn toàn có khả năng nhận thức đƣợc thế giới khách quan. Khả năng nhận thức của con ngƣời ngày càng tăng lên. Nếu trƣớc đây, cứ 100 năm tri thức của nhân loại mới tăng lên 2 lần, thì riêng thập niên 90 tri thức của nhân loại đã tăng gấp 2 lần. Hiện nay trong thế giới vật chất, còn nhiều điều con ngƣời chƣa biết nhƣng với khát vọngvà ý chí vƣơn lên làm chủ thế giới, tất cả các SV-HT dù kì lạ đến đâu, chắc chắn con ngƣời sẽ dần dần nhận thức Nhớ theo những từ quan trọng Nhờ các giác quan, nhờ hoạt động của bộ não, con ngƣời hoàn toàn có khả năng nhận thức đƣợc thế giới khách quan. Khả năng nhận thức của con ngƣời ngày càng tăng lên. Nếu trƣớc đây, cứ 100 năm tri thức của nhân loại mới tăng lên 2 lần, thì riêng thập niên 90 tri thức của nhân loại đã tăng gấp 2 lần. Hiện nay trong thế giới vật chất, còn nhiều điều con ngƣời chƣa biết nhƣng với khát vọngvà ý chí vƣơn lên làm chủ thế giới, tất cả các SV-HT dù kì lạ đến đâu, chắc chắn con ngƣời sẽ dần dần nhận thức đƣợc