Hỏi đáp về diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC)

cấp cao, Bộ trưởng và quan chức cao cấp của APEC. Hiện nay, các quan chức APEC đang tiếp tục bàn về phòng chống dịch 50 cúm H5N1 và HIV/AIDS. Cho đến nay, nhiều biện pháp, cơ chế hợp tác đã được triển khai theo Sáng kiến an ninh y tế được thông qua tháng 12/2003, như kiểm soát dịch bệnh, giám sát nguồn sinh phẩm, xuất nhập khẩu hóa chất sinh học. - Nhóm đặc trách về Đối phó với tình trạng khẩn cấp: Vấn đề đối phó tình trạng khẩn cấp được bàn lần đầu vào năm 1997 khi một số nền kinh tế thành viên khu vực Đông Nam Á bị ảnh hưởng khói bụi do cháy rừng gây ra, và đã kết thúc năm 1998. Tuy nhiên, vấn đề này chính thức được đề cập một cách toàn diện từ cuối 2004 sau thảm họa sóng thần ở Ấn Độ Dương gây thiệt hại khủng khiếp cho nhiều nền kinh tế trong khu vực. Tháng 3/2005, Hội nghị các quan chức cấp cao APEC đã thông qua Chiến lược APEC về việc đối phó với thiên tai và tình trạng khẩn cấp, trong đó kêu gọi thành lập một Nhóm đặc trách ảo về đối phó với tình trạng khẩn cấp. Nhóm này sau đó được đổi tên thành Nhóm đặc trách về Đối phó với tình trạng khẩn cấp (TFEP). Mục tiêu của TFEP là tăng cường phối hợp, chia xẻ thông tin, kinh nghiệm giữa các thành viên APEC trong việc đối phó với các tình trạng khẩn cấp, đồng thời thúc đẩy việc tăng cường năng lực của các thành viên để sẵn sàng đối phó với thiên tai và các tình trạng khẩn cấp. TEFP hoạt động theo các quyết định của Hội nghị các quan chức cấp cao (SOM), và đã họp lần đầu vào tháng 5/2005 tại Bali, Indonesia. - Nhóm đặc trách của APEC về chống khủng bố (CTTF): Kể từ sau sự kiện 11/9/2001 vấn đề hợp tác chống khủng bố ngày càng trở thành một chủ đề quan trọng trong chương trình nghị sự của APEC. Trong bối cảnh đó, CTTF được thành lập để phối hợp các nỗ lực trong việc thực hiện Tuyên bố về chống khủng bố và thúc đẩy tăng trưởng được các nhà Lãnh đạo APEC thông qua tháng 10/2002. CTTF có vai trò xác định và đánh giá nhu cầu chống khủng bố của các thành viên, điều phối các chương trình hỗ trợ, xây dựng năng lực và hợp tác với các tổ chức quốc tế và khu vực khác trong vấn đề chống khủng bố. CTTF hoạt động theo cơ chế họp 03 lần mỗi năm để các chuyên gia tham gia thảo luận đưa ra các sáng kiến liên quan đến vấn đề chống khủng bố. Các sáng kiến sẽ được thảo luận và xem xét thông qua để đệ trình lên Hội nghị các quan chức cấp cao, Hội nghị Bộ trưởng và Hội nghị các nhà Lãnh đạo Kinh tế 51 của APEC. - Nhóm làm việc về năng lượng (EWG): Nhóm làm việc về năng lượng được thành lập từ năm 1990 với mục tiêu là góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phúc lợi xã hội trong khu vực. EWG có 05 nhóm chuyên gia hỗ trợ các mảng công việc chuyên môn. EWG hoạt động thường họp 02 lần trong một năm. Gần đây, trước tình hình giá dầu tăng cao trên thị trường thế giới, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nền kinh tế thành viên, EWG đang tích cực triển khai các biện pháp được đề ra theo Sáng kiến an ninh năng lượng APEC (ESI), Sáng kiến Cairns cũng như Chương trình hành động APEC nhằm tăng cường an ninh năng lượng, trong đó nhấn mạnh việc thúc đẩy hiệu quả sử dụng và khả năng dự trữ năng lượng, tăng cường các giao dịch qua biên giới giữa các nước thành viên, thu hút đầu tư và phát triển công nghệ trong lĩnh vực năng lượng. IV. NHÓM CÂU HỎI LIÊN QUAN ĐẾN DOANH NGHIỆP 73. APEC đã có những họat động gì để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp? Phải nói chìa khóa cho sự thành công của APEC là duy trì được mối quan hệ đối tác bền vững với cộng đồng doanh nghiệp. Kinh doanh luôn là động lực cho phát triển kinh tế trong khu vực và APEC cũng phải ghi nhận rằng tạo dựng một môi trường mà trong đó kinh doanh phát triển là yếu tố sống còn để đem lại việc làm và nâng cao mức sống. Do vậy, APEC đã đặt mục tiêu làm cho môi trường kinh doanh trong khu vực trở nên dễ dàng hơn và giảm thiểu các chi phí kinh doanh trong khu vực. Thực hiện mục tiêu nói trên, doanh nghiệp là một trong những đối tượng hưởng lợi chính từ tiến trình hợp tác APEC và khó có thể nêu hết được những gì cộng đồng doanh nghiệp khu vực đã được hưởng từ tiến trình tự do hoá và thuận lợi hoá thương mại của APEC. Vì rằng, một số lợi ích là hữu hình, một số là vô hình, một số là dài hạn, số khác lại là ngắn hạn. Tuy nhiên, qua một số ví dụ dưới đây có thể thấy được APEC đã có nhiều hoạt động đem lại lợi ích gì cho cộng đồng doanh nghiệp APEC. 52 APEC đã xây dựng chương trình thuận lợi hoá thương mại với mục tiêu cắt giảm 5% chi phí giao dịch giai đoạn 1 từ năm 2001-2006, giai đoạn 2 cắt giảm tiếp 5% chi phí giao dịch từ 2006-2010. Một đánh giá định lượng về tiến bộ của các nền kinh tế trong việc thực hiện TFAP năm 2004, dựa trên báo cáo của các thành viên, đã cho thấy hầu hết 60% các biện pháp dự kiến triển khai đã được triển khai và 25% các biện pháp đang được triển khai. Thông qua các chương trình thuận lợi hoá hải quan, hiện nay, thời gian xử lý hàng hoá tại cảng đã giảm từ 9,6 ngày xuống 5,3 ngày, đem lại lợi ích kinh tế ước tính là 1,5 tỷ USD. Thông qua các chương trình về hài hoà tiêu chuẩn, APEC đã xây dựng những thoả thuận thừa nhận lẫn nhau trong nhiều lĩnh vực như thiết bị viễn thông, thiết bị điện và điện tử, thực phẩm và đồ chơi. Những thỏa thuận này đã giúp giảm 15% chi phí dành cho thiết bị kiểm tra và chứng nhận. Bên cạnh đó, chương trình Thẻ đi lại của doanh nhân, là một bước tiến lớn tạo thuận lợi cho việc đi lại của các doanh nhân trong khu vực. Với thẻ đi lại này, các doanh nhân tiết kiệm thời gian và công sức do không còn cần phải xin thị thực nhập cảnh, đồng thời được hưởng lối đi đặc biệt dành cho APEC tại các cảng hàng không lớn của các nền kinh tế tham gia chương trình. APEC cũng đang xúc tiến các hoạt động phát triển thương mại điện tử, hỗ trợ năng lực ứng dụng thương mại điện tử cho các doanh nghiệp APEC, cải thiện môi trường kinh doanh cho thương mại điện tử. Để tạo thuận lợi cho việc tìm kiếm thông tin của doanh nghiệp, APEC đã xây dựng trang web của APEC, trong đó có các thông tin về hệ thống chính sách kinh tế - thương mại của các thành viên, các biểu thuế áp dụng, các hướng dẫn về quy chế điều hành kinh doanh thương mại và đầu tư. APEC còn xuất bản nhiều ấn phẩm cung cấp thông tin đầy đủ nhưng ngắn gọn, dễ sử dụng. Ví dụ, Bản Hướng dẫn về Đầu tư APEC, cung cấp thông tin về khuôn khổ chính sách và thuận lợi hoá đầu tư, bảo hộ đầu tư, khuyến khích đầu tư, tóm lược các hiệp định/ luật đầu tư quốc tế mà các thành viên APEC tham gia, đánh giá xu hướng đầu tư nước ngoài. Cuốn Sổ tay Hải quan APEC, sổ tay Hải quan và Thuận lợi hoá thương mại APEC, ngoài các thông tin về quy định và thủ tục hải quan, còn cung cấp danh mục các điều khoản doanh nghiệp cần biết khi tiến hành kinh doanh với từng thành viên APEC cụ thể. 53 Trong thời gian tới APEC vẫn tiếp tục đặt doanh nghiệp làm trọng tâm trong chương trình nghị sự, chú trọng khảo sát nhu cầu của doanh nghiệp để thiết kế các chương trình hỗ trợ phục vụ sâu sát nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. 74. Xin hãy cho biết tham gia APEC, các doanh nghiệp Việt Nam có lợi gì không ? Việt Nam trở thành thành viên chính thức của APEC năm 1998. Có thể nói, một trong những chủ trương chính của ta khi tham gia vào diễn đàn khu vực này là nhằm tạo cầu nối cho cộng đồng doanh nghiệp trong nước bắt nhịp với các đối tác trong khu vực. Thật vậy, với thị truờng của hơn 2,5 tỷ dân, bao gồm các thị trường có sức mua khổng lồ như ASEAN, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Australia, APEC là một thị truờng có tiềm năng xuất khẩu lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam. Theo thống kê, thị trường APEC chiếm hơn 70% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong những năm qua. Những mặt hàng Việt Nam có thế mạnh xuất khẩu đều có đối tác ở APEC và nhiều mặt hàng tiềm năng đã đuợc xuất khẩu sang thị trường khu vực này. Tham gia APEC, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ có nhiều cơ hội mở rộng tiềm năng xâm nhập vào các thị trường khổng lồ của các nước APEC mà còn có điều kiện tham dự các Hội chợ thương mại, Hội chợ đầu tư cùng hàng loạt hội thảo, hội nghị khác trong khu vực để có thể nắm bắt tình hình chính sách của các nước trong khu vực cũng như để mở rộng quan hệ kinh doanh với các đối tác. 75. APEC xây dựng mối quan hệ với cộng đồng doanh nghiệp khu vực như thế nào? Nếu nguồn lực con người và vật chất là động cơ của tăng trưởng và phát triển kinh tế thì doanh nghiệp là năng lượng cho động cơ đó. APEC đánh giá cao vai trò quan trọng của doanh nghiệp trong bất cứ nền kinh tế nào và xây dựng quan hệ với cộng đồng doanh nghiệp quốc tế ở tất cả các cấp độ của tiến trình APEC. Ở cấp cao nhất, các nhà Lãnh đạo APEC đối thoại với Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC (ABAC) qua các cuộc họp thường niên. ABAC gồm đại diện từ 21 thành viên, bao gồm đại diện của cả khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). 54 Ở cấp chuyên viên, đại diện khu vực tư nhân được mời tham dự các nhóm công tác và nhóm chuyên gia APEC. Điều này tạo ra cơ hội cho doanh nghiệp nắm bắt thông tin và tham gia vào hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau của APEC. 76. Sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp vào APEC như thế nào? Trước hết phải kể đến Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (ABAC), ABAC là cánh tay doanh nghiệp của APEC, được thành lập năm 1995 với thành viên ABAC là lãnh đạo của nhiều công ty ở nhiều ngành khác nhau trong khu vực, giữ vai trò tư vấn cho các nhà Lãnh đạo APEC về những ưu tiên và các sáng kiến cần thiết để thúc đẩy thương mại và đầu tư cởi mở hơn trong khu vực. Hàng năm ABAC đều có buổi đối thoại trực tiếp với các nhà Lãnh đạo APEC để đưa ra những khuyến nghị của cộng đồng doanh nghiệp với các nhà Lãnh đạo. Tại các nhóm công tác, khu vực tư nhân tham gia mạnh mẽ vào quá trình đối thoại để giúp cho cộng đồng doanh nghiệp có thể tham gia nhiều hơn vào các lĩnh vực như năng lượng, viễn thông, du lịch, thương mại điện tử bằng cách cải cách thủ tục hành chính, cải tiến cơ chế quản lý và môi trường pháp lý. APEC nhận thấy rằng các doanh nghiệp vừa và nhỏ tạo ra phần lớn công ăn việc làm và giữ vai trò xương sống đối với tăng trưởng kinh tế khu vực. Đây cũng là lý do APEC thành lập ra nhóm công tác về doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEWG) và hàng năm APEC tổ chức Hội nghị Bộ trưởng chuyên trách về doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhiều chương trình, dự án về tạo dựng doanh nghiệp, tiếp cận nguồn tài chính, phát triển kỹ năng kinh doanh, cắt giảm hoặc xoá bỏ rào cản đối với sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng đã được hình thành. 77. Có thể cho ví dụ về các khuyến nghị của cộng đồng doanh nghiệp được không? Kể từ khi thành lập đến nay, ABAC đã đưa ra được nhiều đề xuất hữu ích làm nền tảng định hướng hay hình thành ra các chương trình, dự án hợp tác cho APEC. Một số ví dụ về đề xuất của ABAC: - Cơ cấu lại hệ thống ngân hàng và củng cố hạ tầng cơ sở tài chính để phòng chống khủng hoảng trong tương lai; 55 - Kêu gọi hình thành khu vực xuất khẩu phi trợ cấp APEC đối với hàng thực phẩm-nông nghiệp; - Kêu gọi tìm kiếm một thoả thuận trong WTO không đánh thuế quan đối với các giao dịch thương mại điện tử; - Nghiên cứu khả năng thực hiện Thỏa thuận Mậu dịch Tự do châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP) và Chương trình nghị sự kinh doanh xuyên Thái Bình Dương (TPBA); - ABAC còn đưa ra nhiều đề xuất liên quan đến cải thiện môi trường kinh doanh, củng cố cơ chế quản trị doanh nghiệp, mở rộng thị trường vốn, tạo thuận lợi cho đi lại cho doanh nhân, thương mại phi giấy tờ, và vấn đề công nghệ sinh học. 78. Là một doanh nhân, tôi nghe nói APEC có “Chương trình thẻ đi lại của doanh nhân”, cho phép những nhà kinh doanh mang thẻ này có thể đi lại dễ dàng giữa các thành viên trong khu vực mà không cần xin visa. Vậy xin hãy giải thích rõ hơn về vấn đề này ! Chương trình Thẻ đi lại của doanh nhân trong APEC (gọi tắt là ABTC) là ý tưởng do Hội đồng tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC) khuyến nghị lên các nhà Lãnh đạo Kinh tế APEC nhằm đơn giản hoá thủ tục, tạo thuận lợi cho việc đi lại của các doanh nhân trong khu vực. Một trong những lợi ích cơ bản của ABTC là miễn thị thực cho một bộ phận doanh nhân thuộc các thành viên APEC tham gia ABTC mang thẻ này, đồng thời người mang thẻ cũng sẽ được ưu tiên xử lý thủ tục nhanh gọn tại các cửa khẩu. Cho tới nay đã có 17 nền kinh tế thành viên tham gia vào Chương trình này, đó là: Australia, Chi Lê, Hồng Kông, Hàn Quốc, Philippines, Malaysia, New Zealand, Thái Lan, Peru, Brunei, Trung Quốc, Đài Loan, Indonesia, Nhật Bản, Papua New Guinea, Singapore và Việt Nam. Thông tin chi tiết hơn, có thể tham khảo tại website: 79. Chỉ một bộ phận doanh nhân được tham gia vào chương trình này. Vậy xin cho biết điều kiện để xin cấp thẻ đi lại của doanh nhân APEC và khi đã được cấp thẻ, xin cho biết thời gian lưu trú và thời hạn của thẻ? 56 Thẻ đi lại của doanh nhân APEC được cấp cho những doanh nhân có hoạt động thương mại và đầu tư thường xuyên với các đối tác thành viên APEC. Khi đã được cấp thẻ, doanh nhân được phép nhập cảnh trong vòng 3 năm mà không cần visa. Sau thời hạn 3 năm, nếu doanh nhân vẫn muốn được sử dụng thẻ thì phải gia hạn hoặc xin cấp thẻ mới (thủ tục tương tự như đối với hộ chiếu). Thời gian được phép lưu trú được qui định khác nhau, ví dụ, Hàn Quốc, Hồng Kông, Malaysia cho phép người mang thẻ được lưu trú 60 ngày, Australia, Đài Loan, Nhật Bản, Chi Lê cho phép 90 ngày, còn Philippines cho phép thời gian lưu trú tối đa là 59 ngày. Mọi chi tiết về cấp thẻ đi lại của doanh nhân APEC xin liên hệ với Cục Xuất nhập cảnh, Bộ Công an. 80. Là một doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm, tôi muốn biết trong APEC có những hoạt động tạo thuận lợi hoá trong lĩnh vực này hay không? Có. Hiện nay, APEC đã xây dựng thoả thuận thừa nhận lẫn nhau trong lĩnh vực thực phẩm và kêu gọi các thành viên cùng tham gia. Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau về thực phẩm của APEC là một cơ chế tự nguyện được xây dựng để tạo thuận lợi cho thương mại bằng cách hợp tác xây dựng, trao đổi thông tin về hệ thống kiểm tra và chứng nhận tiêu chuẩn các sản phẩm thực phẩm. Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau của APEC về thực phẩm bao gồm các yếu tố sau: (i) Một thỏa thuận khung (umbrella arrangement): bao gồm các quy định chung được áp dụng cho tất cả các sản phẩm và các lĩnh vực dự định được đưa vào trong phạm vi áp dụng của Thỏa thuận. Thỏa thuận khung không yêu cầu các thành viên tham gia phải tham gia vào thỏa thuận riêng trong từng lĩnh vực. Ngược lại, việc tham gia vào thỏa thuận khung là bắt buộc để có thể tham gia vào các thỏa thuận riêng trong từng lĩnh vực. Thỏa thuận khung cũng khuyến khích các thành viên tham gia vào quá trình xây dựng năng lực và hợp tác chặt chẽ hơn với nhau để có thể tiến tới tham gia vào các thỏa thuận riêng trong từng lĩnh vực. Cho đến nay đã có 7 thành viên APEC tham gia thỏa thuận khung của APEC là Australia, Trung Quốc, Hồng Kông, New Zealand, Singapore, Đài Loan và Thái Lan. (ii) Thỏa thuận riêng trong từng lĩnh vực (sectoral arrangement): luôn đi kèm với thỏa thuận khung bao gồm các nội dung cụ thể về các mặt hàng thực 57 phẩm và các lĩnh vực cụ thể. Các thỏa thuận này sẽ bao gồm các quy định chi tiết về kỹ thuật và hành chính đối với các sản phẩm/lĩnh vực được cụ thể hóa trên cơ sở các quy định của thỏa thuận khung. Nhằm xúc tiến đưa vào triển khai thỏa thuận riêng trong từng lĩnh vực, Thái Lan đã đề xuất xây dựng sáng kiến người tìm đường về Thoả thuận thừa nhận lẫn nhau về thực phẩm nhằm xây dựng một cơ chế minh bạch hơn để tạo thuận lợi cho việc trao đổi thông tin giữa các cơ quan chức năng của các thành viên về cơ chế và thủ tục quản lý thực phẩm; tăng cường cơ chế đảm bảo hàng hóa xuất khẩu tuân thủ các yêu cầu về nhập khẩu của các nền kinh tế thành viên; xây dựng cơ chế hợp tác trao đổi thông tin và kinh nghiệm về hợp chuẩn giữa các thành viên; và đảm bảo các yêu cầu nhập khẩu của các thành viên về thực phẩm phù hợp với các tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế. Những qui định mục tiêu này sẽ chỉ áp dụng với các sản phẩm cụ thể được lựa chọn chứ không phải tất cả các loại thực phẩm. 81. Xin cung cấp một số thông tin về Mạng lưới xây dựng năng lực an toàn xã hội (SSN CBN) SSN CBN được thành lập năm 1997 sau cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á nhằm làm giảm những tác động tiêu cực đối với các nhóm dễ bị tác động trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. SSN CBN xúc tiến việc xây dựng năng lực và thực hiện các khuyến nghị về mạng lưới an toàn xã hội do các Bộ trưởng Tài chính và Nhóm công tác Phát triển nguồn nhân lực đưa ra. SSN CBN giải quyết vấn đề mạng lưới an toàn xã hội thông qua cơ chế trao đổi thông tin, nghiên cứu và phát triển (R&D), tổ chức hội thảo... Trong thời gian qua, SSN CBN đã hoạt động dựa trên 6 lĩnh vực ưu tiên sau: Lập kế hoạch về mạng lưới an toàn xã hội trước khủng hoảng và các biện pháp ngăn ngừa; Thu thập dữ liệu theo giới và tiếp cận những dữ liệu hiện có; Xác định dân số chịu rủi ro; Thiết lập thể chế và nguồn tài chính; và Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong các hoạt động của mạng lưới an toàn xã hội. V. QUÁ TRÌNH THAM GIA CỦA VIỆT NAM 82. Việt Nam tham gia APEC từ năm nào ? 58 Việt Nam chính thức trở thành thành viên APEC vào ngày 14/11/1998. Lễ kết nạp Việt Nam vào APEC được tổ chức vào thời điểm diễn ra Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao – Kinh tế và Hội nghị các nhà Lãnh đạo Kinh tế APEC năm 1998 tại Malaysia. Cùng với Nga và Pêru, Việt Nam hiện vẫn là thành viên mới nhất của APEC. Sau đợt kết nạp 3 thành viên mới này, APEC có chủ trương tạm ngừng kết nạp thêm thành viên mới để củng cố thêm cơ chế hợp tác, nâng cao hiệu quả của diễn đàn. 83. Mục tiêu chính của Việt Nam khi tham gia APEC? Thực hiện chủ trương tăng cường hội nhập kinh tế để mở đường cho thương mại phát triển, mục tiêu chính của việc tham gia APEC đối với Việt Nam được xác định là "Mở rộng thị trường xuất khẩu cho hàng hoá của Việt nam xâm nhập thị trường các nước, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo điều kiện cho thu hút đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát huy lợi thế so sánh, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hoá và dịch vụ Việt Nam, bảo đảm nền kinh tế tăng trưởng cao và bền vững". Hoạt động hợp tác APEC gắn chặt với định hướng xuất khẩu, tham gia có chọn lọc các hoạt động thiết thực để góp phần giảm bớt các rào cản cho hàng xuất khẩu của ta, giảm chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp. 84. APEC có tầm quan trọng thế nào đối với nền kinh tế Việt Nam? APEC được thành lập năm 1989 với mục tiêu là thúc đẩy dòng chảy thương mại và đầu tư trong khu vực. Mặc dù trong những năm qua, các nền kinh tế thuộc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương có gặp khó khăn trong quá trình thúc đẩy tăng trưởng kinh tế do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á hay một số bất ổn của nền kinh tế thế giới, nhưng nhóm các nền kinh tế bên bờ Thái Bình Dương này vẫn đại diện cho hơn 40% tổng dân số thế giới, 51% và 47% tổng GDP và thương mại toàn cầu. APEC hội tụ hầu hết các đối tác thương mại chính và công nghiệp hàng đầu và là các đối tác thương mại chủ đạo trong chính sách đối ngoại đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ kinh tế đối ngoại của Việt nam. 80% kim ngạch, 75% đầu tư trực tiếp nước ngoài và hơn 50% viện trợ phát triển chính thức (ODA) vào Việt nam hiện nay là do trao đổi với các thành viên APEC. Sự ổn định kinh tế của APEC có ảnh hưởng đáng kể đến sự tăng 59 trưởng kinh tế liên tục của Việt Nam. Trên thực tế, cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997, sự sút giảm kinh tế của Mỹ, Nhật bản và một số nền kinh tế công nghiệp mới (NIEs) đã làm giảm đáng kể cầu của khu vực đối với hàng xuất khẩu và dòng vốn thu hút FDI của Việt Nam. Nói một cách ngắn gọn, APEC có vai trò quan trọng duy trì quá trình tự do hoá và tạo thuận lợi hoá cho dòng chảy thương mại và đầu tư trong khu vực. Thị trường APEC cũng đang tạo nhiều cơ hội hơn cho Việt Nam trong thu hút nguồn vốn FDI và gia tăng khối lượng thương mại với các đối tác APEC ở mức cao hơn. 85. Việt Nam tham gia APEC như thế nào? Kể từ khi trở thành thành viên của APEC vào năm 1998, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực tích cực tham gia các hoạt động của diễn đàn này và đã đạt được một số kết quả đáng kể. Tham gia vào các hoạt động hợp tác trong APEC là một phần của tiến trình hợp tác và hội nhập kinh tế quốc tế, do đó, hoạt động này được Chính phủ rất coi trọng. Uỷ ban Quốc gia về Hợp tác Kinh tế Quốc tế có nhiệm vụ giúp Chính phủ điều phối chung các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực này. Bộ Ngoại giao tham gia vào các hoạt động liên quan tới Hội nghị Liên Bộ trưởng Ngoại giao – Kinh tế và Hội nghị các nhà Lãnh đạo Kinh tế. Cơ quan điều phối tham gia trực tiếp vào các hoạt động kinh tế, thương mại của APEC là Bộ Thương mại, đóng vai trò Trưởng SOM của Việt Nam. Các Bộ/Ngành hữu quan phụ trách các lĩnh vực chuyên môn. Với tinh thần chủ động hội nhập, sự tham gia của Việt Nam vào APEC là sự tham gia có chọn lọc, trên cơ sở cân đối các nghĩa vụ quốc tế, lợi ích quốc gia và khả năng, trình độ phát triển của nền kinh tế. Các hoạt động chủ yếu của Việt Nam trong APEC bao gồm tham gia Kế hoạch Hành động Quốc gia, một số chương trình trong Kế hoạch Tập thể, các chương trình hợp tác kinh tế kỹ thuật và một số hoạt động hợp tác khác. 86. Xin cho biết sự tham gia của Việt Nam vào thảo luận và thực hiện các cam kết APEC về tăng cường an ninh con người. 60 Việt Nam luôn ủng hộ nỗ lực tập thể của APEC và của từng thành viên nhằm tăng cường an ninh con người trong APEC, tuân thủ luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc, bảo đảm đúng các nguyên tắc cơ bản của APEC là tự nguyện, linh hoạt, đồng thuận và không ràng buộc, và phù hợp với điều kiện thực tế của từng thành viên và chú ý xây dựng năng lực thực hiện cam kết của các thành viên APEC. Theo đó, trong các vấn đề an ninh con người, Việt Nam đã tham dự và phát biểu quan điểm trong các phiên họp thường kỳ của các Nhóm Đặc trách/Công tác về Chống khủng bố, An ninh Y tế, Đối phó Tình trạng Khẩn cấp và Năng lượng, cử đại biểu tham dự và đóng góp ý kiến các Hội nghị liên quan đến an ninh con người do các thành viên APEC đề xuất. Ngoài ra, trong năm 2005, Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Nhóm công tác Năng lượng vào tháng 9; đồng bảo trợ Hội thảo APEC về Kiểm soát xuất khẩu, tổ chức tại Hawaii vào tháng 11 theo sáng kiến của Hoa kỳ; và đồng bảo trợ sáng kiến “Tăng cường Công tác APEC về Giảm thiểu và Sẵn sàng Đối phó Cúm gia cầm và Đại dịch cúm”. An ninh con người được coi là một trong bảy ưu tiên hợp tác trong năm APEC Việt Nam 2006. Theo đó, các vấn đề chống khủng bố, an ninh y tế, sẵn sàng ứng phó thiên tai và an ninh năng lượng sẽ được triển khai thảo luận trong năm nay ở tất cả các cấp (Nhóm Công tác/Đặc trách, Ủy ban, SOM, AMM và AELM). Dự kiến Hội nghị Bộ trưởng APEC về Cúm gia cầm sẽ được Việt Nam tổ chức vào tháng 4/2006. 87. APEC có đem lại lợi ích gì cho nền kinh tế Việt Nam hay không? Không dễ dàng gì có thể lượng hoá được lợi ích của hợp tác kinh tế APEC đối với mỗi nền kinh tế thành viên. Trên thế giới hiện nay hầu hết các nền kinh tế theo đuổi chính sách đa dạng hoá và đa phương hoá các quan hệ kinh tế đối ngoại vì vậy lợi ích từ hợp tác song phương, khu vực và đa phương đan xen lẫn nhau. Tuy nhiên, có thể nói chung rằng tiến trình hợp tác APEC đang đưa đến những kết quả thiết thực cho nền kinh tế Việt Nam, cụ thể là 6 lợi ích sau: Thứ nhất, Việt Nam có thêm một diễn đàn phục vụ mục đích đối ngoại đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ, giảm thiểu tình trạng bị các cường quốc lớn 61 phân biệt đối xử, nâng cao vị thế của ta trên trường quốc tế. APEC là tập hợp có thế lực lớn với nhiều thành viên có vai trò kinh tế, chính trị quan trọng như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản mà trong đó ta sẽ có vị trí thành viên bình đẳng, góp phần xây dựng luật chơi chung của cả khu vực. Quan hệ với các thành viên APEC có ý nghĩa quan trọng đối với ta cả về mặt kinh tế lẫn chính trị. Tham gia APEC là tham gia cơ chế tiếp xúc, đối thoại thường xuyên, không chính thức, đặc biệt ở Cấp cao sẽ mở ra nhiều cơ hội để ta có thể trao đổi và giải quyết các vấn đề cùng quan tâm, thúc đẩy quan hệ song phương với các đối tác quan trọng của Việt Nam. Thứ hai, nắm bắt thông tin, cập nhật đầy đủ chiều hướng phát triển của thế giới để định hướng và điều chỉnh chính sách trong nước. APEC là kho thông tin và cũng là trung tâm trao đổi thông tin. Việc thu thập thông tin qua các hoạt động của APEC cũng như việc thiết lập các mạng thông tin giữa các thành viên của APEC có lợi cho ta trong quá trình phát triển kinh tế. Thứ ba, tận dụng các chương trình hợp tác kinh tế kỹ thuật. Chương trình này bao trùm nhiều lĩnh vực hợp tác với trên 200 dự án được triển khai mỗi năm, tập trung vào một số vấn đ