Hóa học 9 - Bài: Silic công nghiệp silicat

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐIỆN BIÊN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử E-Learning HÓA HỌC 9 Bài 30 - Tiết 38 Giáo viên: Nguyễn Ngọc Phƣơng E-mail: nguyenngocphuong1975@gmail.com Điện thoại: 0915516579 Trƣờng THCS Thanh Luông - Huyện Điện Biên - Điện Biên Tháng 01/2015 KIỂM TRA BÀI CŨ Em hãy hoàn thành các phƣơng trình phản ứng sau đây: a. H2SO4 + KHCO3 → ............. + ............ + H2O b. Na2CO3 + Ca(OH)2 → ............... + NaOH c. ............. + ............... → BaCO3↓ + NaCl d. CaCO3 + ............ + ........... Ca(HCO3)2 Trong các PƢHH trên, PƢHH nào là cơ sở của sự tạo thành thạch nhũ trong các hang động, em hãy giải thích? 2KHCO3 → K2SO4 + 2CO2↑ + 2H2O CaCO3↓ + 2NaOH BaCl2 + Na2CO3 → BaCO3↓ + 2 l CO2 + H2O Ca(HCO3)2   Thành phần chính của núi đá vôi là CaCO3 , khi gặp nƣớc mƣa và khí CO2 trong không khí, CaCO3 sẽ chuyển hóa thành Ca(HCO3)2 tan trong nƣớc chảy qua khe đá vào trong hang động. Dần dần Ca(HCO3)2 lại chuyển hóa thành CaCO3 rắn, không tan. Kết quả lâu dài của sự chuyển hóa lẫn nhau giữa 2 muối đã tạo nên thạch nhũ trong các hang động Tiết 38: I. SILIC: Cho biết kí hiệu hóa học và nguyên tử khối của Silic? (Si = 28) 1. Trạng thái tự nhiên: Các em hãy quan sát một số hình ảnh sau đây: Đất sét (Cao lanh) Cát trắng Tỉ lệ phần trăm về khối lƣợng các nguyên tố trong vỏ Trái Đất Qua các hình ảnh trên gợi cho các em biết những gì về thành phần khối lƣợng và trạng thái tự nhiên của silic? - Silic là nguyên tố phổ biế thứ ai trong th ên nhiên, chiếm ¼ khối lƣợng vỏ trái đất. Trong thiên nhiên, Silic tồ tại dƣới dạng hợp chất trong cát trắng, đất sét (cao lanh) I. SILIC (Si = 28) Tiết 38: - Silic là nguyên tố phổ biến thứ hai trong thiên nhiên. - Trong thiên nhiên, Silic tồn tại dưới dạng hợp chất trong cát trắng, đất sét (cao lanh)  1. Trạng thái thiên nhiên: 2. Tính chất: Nêu tính chất vật lý của Silic? - Là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, dẫn điện kém. Tinh thể silic tinh khiết là chất bán dẫn Em hãy quan sát mẫu chất Silic kết hợp thông tin SGK/92 Cho các phản ứng hóa học: Cl2 + H2 2HCl C + 2H2 CH4 Si + H2 Không phản ứng Ánh sáng to , xt Dựa vào các phản ứng hóa học trên em hãy làm bài tập sau: BÀI TẬP 1 Chọn câu trả lời đúng cho khả năng hoạt động hóa học của Silic so với Cacbon và Clo A) Mạnh hơn Cacbon, yếu hơn Clo B) Mạnh hơn Clo, yếu hơn Cacbon C) Yếu hơn Cacbon và Clo D) Mạnh hơn Cacbon và Clo Đúng rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Sai rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Bạn đã trả lời một cách chính xác ! Câu trả lời của bạn là: Câu trả lời đúng là: Bạn không trả lời hoàn thành câu hỏi này Sai rồi hãy thử lại! Bạn ph i trả lời trước k i tiếp tục! Kiểm tra Xóa I. SILIC: 2. Tính chất: Tiết 38: - Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu. Ở nhiệt độ cao, Silic phản ứng với oxi tạo thành silic đioxit Viết PTHH xảy ra giữa Silic và oxi ? Đọc tên sản phẩm Si + O2 → SiO2 to (Silic đioxit)  Linh kiện điện tử Nêu các ứng dụng của tinh thể Silic tinh khiết? Quan sát các lĩnh vực ứng dụng của tinh thể silic tinh khiết Pin mặt trời Linh kiện điện tử Pin mặt trời Tiết 38: I. SILIC: 2. Tính chất: - Ứng dụng: Dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử, chế tạo pin mặt trời... Dựa vào tính chất nào của silic mà sử dụng nó vào kỹ thuật điện tử ?  Em có biết ? Silic là một chất bán dẫn. Ở nhiệt độ thƣờng, độ dẫn điện của silic tinh thể kém thủy ngân 1000 lần nhƣng khi nhiệt độ tăng, độ dẫn điện tăng lên theo nhiệt độ. Linh kiện điện tử đƣợc chế tạo bởi tinh thể silic cực kỳ tinh khiết. Để thu đƣợc tinh thể silic tinh khiết cần nung silic tới nhiệt độ nóng chảy 14100C. Silic lỏng đƣợc làm lạnh chậm, khi đó những tinh thể silic đƣợc tách ra từ silic lỏng. Những tinh thể silic đầu tiên xuất hiện rất tinh khiết và đƣợc tách ra để làm linh kiện điện tử. Kỹ thuật này gọi là sự kết tinh hóa. II. SILIC ĐIOXIT: (SiO2) Tiết 38: Vậy silic đi oxit thuộc loại oxit nào ? Silic đioxit tác dụng đƣợc với những chất nào ? Em hãy hoàn thành các phƣơng trình phản ứng sau, ghi rõ điều kiện phản ứng (nếu có): SiO2 + NaOH → SiO2 + CaO → PTHH: SiO2 + 2NaOH → Na2SiO3 + H2O SiO2 + CaO CaSiO3 to to II. SILIC ĐIOXIT: (SiO2) - Là oxit axit Tiết 38: - Ở nhiệt độ cao, tác dụng với kiềm và oxit bazơ → Muối silicat Đọc tên các sản phẩm muối tạo thành SiO2 + 2NaOH → Na2SiO3 + H2O SiO2 + CaO → CaSiO3 (Natri Silicat) (Canxi Slicat) * Lưu ý: SiO2 không phản ứng với nước  to to SiO2 không phản ứng với nước tạo thành axit. Axit H2SiO3 là axit rất yếu , yếu hơn cả axit H2CO3 nên axit này được điều chế bằng phản ứng trao đổi giữa muối và axit Na2SiO3 + 2 HCl → H2SiO3↓ + 2 NaCl Kể tên các sản phẩm gốm, sứ mà em biết ? Nêu các ứng dụng của chúng Tiết 38: III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: 1. Sản xuất đồ gốm: Một số sản phẩm gốm: Gạch, ngói Gạch chịu lửa Ngói ột số sản phẩ gố : Sành, sứ Sành Sứ Một số sản phẩm sứ nội thất Các nguyên liệu chính để sản xuất đồ gốm là gì ? Tiết 38: III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: 1. Sản xuất đồ gốm: a. Nguyên liệu: - Đất sét, thạch anh, fenpat Fenpat là khoáng vật, thành phần gồm các oxit của silic, nhôm, kali, natri, canxi, ...  Đất sét, thạch anh, fenpat Nhào với H2O Khối dẻo Tạo hình, sấy khô Các đồ vật Nung ở nhiệt độ cao Đồ gốm Mô tả các công đoạn chính để sản xuất đồ gốm, sứ? Tiết 38: III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: 1. Sản xuất đồ gốm: b. Các công đoạn chính: - Nhào nguyên liệu với nước tạo thành khối dẻo → tạo hình, sấy khô → các đồ vật → Nung a. Nguyên liệu:  BÀI TẬP 2: Điền các từ hoặc cụm từ sau đây (nhiệt độ cao, thạch anh, fenpat, sấy khô, tạo hình, đất sét) vào chỗ trống để hoàn thiện quy trình sản xuất đồ gốm đồ vật - Nung các đồ vật trong lò ở , - Nhào , với nước để tạo thành khối thành các dẻo rồi , thích hợp Đúng rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Sai rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Bạn đã trả lời một cách chính xác ! Câu trả lời của bạn là: Câu trả lời đúng là: Bạn không trả lời hoàn thành câu hỏi này Sai rồi hãy thử lại! Bạn ph i trả lời trước k i tiếp tục! Kiểm tra Xóa CÁC EM CÙNG XEM ĐOẠN VIDEO QUÁ TRÌNH TẠO HÌNH ĐỒ GỐM Tiết 38: III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: 1. Sản xuất đồ gốm: b. Các công đoạn chính: Kể tên một số cơ sở sản xuất đồ gốm nổi tiếng ở nƣớc ta a. Nguyên liệu: c. Cơ sở sản xuất: - Bát Tràng, Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé, ...  Hình ảnh về các cơ sở sản xuất gốm ở nƣớc ta Hình ảnh về hoạt động sản xuất gạch ở Điện Biên Nhà máy gạch tuynel đang hoạt động trên địa bàn Thành phố Điện Biên Phủ luôn giữ vững chất lượng gạch tiêu chuẩn, sản xuất gạch loại 1 đạt tỷ lệ trên 95%, công suất đạt trên 16 triệu viên/năm Ở Điện Biên có những cơ sở sản xuất nào ? III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: Tiết 38: 2. Sản xuất xi măng: a. Nguyên liệu chính: - Đất sét, đá vôi, cát, ... Cho biết vai trò và thành phần chính của xi măng? Để sản xuất xi mă g cần nhữ g nguyên liệu ì?  Xi măng là nguyên liệu kết dính trong xây dựng, thành phần chính của xi măng là canxi silicat CaSiO3 và canxi aluminat Ca(AlO2)2 VIDEO QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT XI MĂNG III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: Đá vôi, đất sét Bùn Clanhke rắn Xi măng Nung ở 1400oC  1500oC Nghiền nhỏ, trộn với cát và H2O Để nguội, rồi nghiền cùng với chất phụ gia Tiết 38: 2. Sản xuất xi măng: a. Nguyên liệu chính: b. Các công đoạn chính: Trình bày các công đoạn chính của quá trình sản xuất xi măng? - Nghiền nhỏ hỗn hợp đá vôi, đất sét rồi trộn với cát và nước → Bùn → Nung → Clanhke → Nghiền cùng phụ gia → Xi măng  Minh họa lò quay sản xuất clanhke Clanhke khí thải đất sét, đá vôi, cát chất đốt Tiết 38: III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: 1. Sản xuất xi măng: b. Các công đoạn chính: Kể tên các cơ sở sản xuất xi măng ở nƣớc ta a. Nguyên liệu: c. Cơ sở sản xuất: - Hải Dương, Thanh Hóa, Hải Phòng, Hà Nam, ... Địa phƣơng em có cơ sở sản xuất xi măng chƣa?  Xi măng Hoàng Thạch, Hải Dương Hoạt động sản xuất xi măng ở Điện Biên Nhà máy xi măng Điện Biên tại bản Na Thìn, xã Pom Lót (huyện Điện Biên), công nghệ lò quay, công suất 360.000 tấn xi măng/năm. Nhà máy xi măng Điện Biên đã chứng minh tính hiệu quả đầu tư: Giá thành xi măng trên địa bàn Tỉnh thấp hơn từ 300.000 đồng - 450.000 đồng/tấn so với các sản phẩm cùng chất lượng bán trên thị trường. Từ lợi ích đó mà xi ăng Điện Biên dần chiếm lĩnh thị trường tiêu dùng địa phương. Đặc biệt, vươn ra thị trường tiêu dùng các tỉnh Bắc Lào. Quan sát hình sau và cho biết các dụng cụ này đƣợc làm bằng vật liệu gì ? III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: Tiết 38: 3. Sản xuất thủy tinh: a. Nguyên liệu chính: - Cát thạch anh, đá vôi, sôđa (Na2CO3) Em hãy cho biết thành phần chính của thủy tinh thƣờng ? Kể tên cá nguyên liệu cần để sản xuất thủy tinh ?  Gồm hỗn hợp của Natri silicat Na2SiO3 và Canxi silicat CaSiO3 Thủy tinh dẻo Các đồ vật Cát thạch anh, đá vôi, xôđa Thủy tinh nhão Nấu chảy ở 9000C Ép, thổi Làm nguội từ từ Mô tả các công đoạn chính để sản xuất thủy tinh? III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: Tiết 38: 3. Sản xuất thủy tinh: a. Nguyên liệu chính: b. Các công đoạn chính: - Trộn nguyên liệu theo tỉ lệ thích hợp → Nung ở 900oc → Thủy tinh nhão → Thủy tinh dẻo → Ép, thổi thành đồ vật  CÁC EM CÙNG XEM ĐOẠN VIDEO MỘT PHẦN QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT THỦY TINH BÀI TẬP 3 Nối ý cột A với cột B sao cho phù hợp Cột A- Ngành sản xuất Cột B- Nguyên liệu chính a. Sôđa, đá vôi, cát thạch anh b. Cát, đất sét, đá vôi c. Fenpat, đất sét, thạch anh b 1. SX xi măng c 2. SX đồ gốm a 3. SX thủy tinh Đúng rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Sai rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Bạn đã trả lời một cách chính xác ! Câu trả lời của bạn là: Câu trả lời đúng là: Bạn không trả lời hoàn thành câu hỏi này Sai rồi hãy thử lại! Bạn ph i trả lời trước k i tiếp tục! Kiểm tra Xóa III. SƠ LƢỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT: Tiết 38: 3. Sản xuất thủy tinh: a. Nguyên liệu chính: b. Các công đoạn chính: c. Các cơ sở sản xuất chính: Cho biết một số cơ sở sản xuất thủy tinh ở nƣớc ta - Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh, TP Hồ Chí Minh, ...  Nhà máy thủy tinh San Miguel-Hải Phòng Thủy tinh hiện nay đƣợc sử dụng trong các lĩnh vực nào ? Thủy tinh đƣợc sử dụng làm vật trang trí Thủy tin đƣợc sử dụng trong xây dựng và làm đồ chứa - Thủy tinh (kính) là một loại vật liệu trong xây dựng và được dùng để chế tạo rất nhiều vật dụng cũng như có nhiều công dụng đặc biệt, chẳng hạn làm đế cho các mạch điện, sợi cáp quang, màn hình máy vi tính - Nếu dạo một vòng quanh trái đất, em sẽ thấy rất nhiều công trình kiến trúc bằng kính. Trong thiết kế, kính có rất nhiều tác dụng: Tiết kiệm năng lượng, thời gian thi công nhanh, giảm tải trọng cho công trình, giữ nhiệt cũng như cách nhiệt, Những ưu điểm đó giúp nó trở thành vật liệu rất được ưa chuộng hiện nay. Em có biết ? MỘT SỐ ĐIỀU CẦN LƢU Ý - Các ngành sản xuất công nghiệp silicat đều là những ngành thƣờng gây ô nhiễm môi trƣờng rất nặng nề. - Các bệnh nghiêm trọng về phổi đƣợc biết đến nhƣ bệnh nhiễm silic thƣờng gặp ở những ngƣời thợ mỏ, cắt đá và những ngƣời phải làm việc trong môi trƣờng nhiều bụi silic. => Cần chú ý bảo vệ môi trƣờng và bảo vệ con ngƣời trong quá trình sản xuất công nghiệp silicat BÀI TẬP 4 Những cặp chất nào sau đây có thể tác dụng đƣợc với nhau. Viết PTHH của phản ứng (nếu có) A) SiO2 và CO2 B) SiO2 và H2SO4 C) SiO2 và H2O D) SiO2 và Na2O Đúng rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Sai rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Bạn đã trả lời một cách chính xác ! Câu trả lời của bạn là: Câu trả lời đúng là: Bạn không trả lời hoàn thành câu hỏi này Sai rồi hãy thử lại! Bạn ph i trả lời trước k i tiếp tục! Kiểm tra Xóa BÀI TẬP 5 Dung dịch chất nào sau đây không thể chứa trong bình thủy tinh ? Hãy giải thích A) HNO3 B) H2SO4 C) HF D) HCl Đúng rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Sai rồi - Nháy vào đây để tiếp tục! Bạn đã trả lời một cách chính xác ! Câu trả lời của bạn là: Câu trả lời đúng là: Bạn không trả lời hoàn thành câu hỏi này Sai rồi hãy thử lại! Bạn ph i trả lời trước k i tiếp tục! Kiểm tra Xóa Axit flohiđric (HF) hòa tan dễ dàng silic đioxit trong thủy tinh theo phản ứng: 4HF + SiO2 → SiF4 + 2H2O Nhờ tính chất này nên HF đƣợc dùng để khắc chữ hoặc các họa tiết trên thủy tinh XEM LẠI CÂU HỎI TIẾP TỤC Quiz KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ Your Score (Điểm của bạn) {score} Max Score (Điểm bài kiểm tra) {max-score} Number of Quiz Attempts (Số lần trả lời) {total-attempts} Question Feedback/Review Information Will Appear Here DẶN DÕ - Học bài và làm các bài tập trong SGK và bài 30.1, 30.2 SBT - Tìm hiểu thêm về các lĩnh vực ứng dụng của Silic và các sản phẩm của ngành công nghiệp silicat - Xem trƣớc bài mới: Sơ lƣợc về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học Nguyễn Ngọc Phương BÀI HỌC CỦA CHÖNG TA KẾT THÖC TÀI LIỆU THAM KHẢO - Sách giáo khoa, sách giáo viên và sách bài tập hóa học 9 - Hình ảnh và video downloads trên mạng Internet - Các thông tin truy cập trên báo mạng - Phần mềm Adobe Presenter - Truyền hình Điện Biên: