Hiến pháp - Đạo luật cơ bản của nhà nước tư sản

Lêi nãi ®Çu Cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n ®· më ®Çu lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i b»ng hµng lo¹t c¸c cuéc c¸ch m¹ng lín nh­ ë Anh, Ph¸p, Hoa k× … vµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn tiÕn tr×nh lÞch sö cña thÕ giíi. Sù ra ®êi nhµ n­íc t­ s¶n lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph­¬ng thøc t­ b¶n chñ nghÜa vµ song song víi nã lµ sù ra ®êi cña ph¸p luËt t­ s¶n. Cã thÓ nãi sù ra ®êi cña ph¸p luËt t­ s¶n ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt lín trong lÞch sö lËp ph¸p cña lÞch sö nh©n lo¹i. Tõ ®©y loµi ng­êi ®­îc biÕt ®Õn mét b¶n hiÕn ph¸p, trong ®ã quy ®Þnh nh÷ng quyÒn vµ tù do cña c«ng d©n mµ tr­íc ®©y ch­a bao giê d¸m nghÜ ®Õn. RÊt nhiÒu t­ t­ëng tiÕn bé xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ngµy ®Çu h×nh thµnh nªn ph¸p luËt t­ s¶n vÉn cßn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ vµ kh«ng ngõng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn x· héi. Trong x· héi hiÖn ®¹i vµ ph¸t triÓn ngµy nay, chóng ta sÏ tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh vµ lo¹i trõ nh­ng mÆt yÕu cña nã, gãp phÇn lµm nªn mét thÕ giíi hoµ b×nh, sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ®¶m b¶o “mäi ng­êi sinh ra ®Òu cã quyÒn b×nh ®¼ng, tù do vµ m­u cÇu h¹nh phóc…” nh­ trong b¶n hiÕn ph¸p n­íc Mü n¨m 1787. Ngay tõ khi nhµ n­íc t­ s¶n ®­îc thµnh lËp, hµng lo¹t c¸c chÕ ®Þnh cña ph¸p luËt t­ s¶n còng ®­îc ra ®êi, ®ã lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó b¶o vÖ chÕ ®é t­ h÷u t­ b¶n, ®Þa vÞ còng nh­ quyÒn lîi cña giai cÊp t­ s¶n. So víi ph¸p luËt phong kiÕn th× ph¸p luËt t­ s¶n ®· cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc vÒ néi dung vµ kÜ thuËt lËp ph¸p, c¸ch thøc quy ®Þnh, ban bè vµ thi hµnh lÉn viÖc ph¸p ®iÓn ho¸ vµ ph©n lo¹i. Chóng ta cã thÓ nh×n nhËn nh÷ng tiÕn bé cña ph¸p luËt t­ s¶n d­íi c¸c gãc ®é sau ®©y: 1. H×nh thøc biÓu hiÖn Ph¸p luËt t­ s¶n biÓu hiÖn chñ yÕu d­íi luËt thµnh v¨n, ®­îc ghi trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt mét c¸ch râ rµng. C¸c lo¹i v¨n b¶n ph¸p luËt t­ s¶n còng hÕt søc phong phó, ®iÓn h×nh nhÊt cÇn ph¶i kÓ ®Õn lµ hiÕn ph¸p, luËt, c¸c s¾c lÖnh vµ nghÞ ®Þnh trong khi ®ã h×nh thøc phæ biÕn cña ph¸p luËt phong kiÕn lµ tËp qu¸n ph¸p vµ ®­îc ban hµnh d­íi d¹ng lÖnh, chiÕu chØ, khÈu lÖnh…cña nhµ vua. NÕu nh­ luËt ph¸p phong kiÕn lµ sù kÕt hîp cña LÔ vµ H×nh, sù kÕt hîp gi÷a §øc trÞ víi Ph¸p trÞ vµ hoµ ®ång gi÷a quy ph¹m ph¸p luËt víi quy ph¹m ®¹o ®øc th× ph¸p luËt t­ s¶n chñ yÕu lµ c¸c ®¹o luËt vµ luËt. Giai cÊp t­ s¶n kh«ng cho r»ng viÖc dïng ®¹o ®øc ®Ó r¨n ®e, gi¸o huÊn lµ cã hiÖu qu¶ h¬n ph¸p trÞ. 2. Nguån luËt Ph¸p luËt t­ s¶n giai ®o¹n t­ b¶n tù do c¹nh tranh gåm cã hai hÖ thèng ph¸p luËt: Thø nhÊt lµ hÖ thèng hÖ thèng ph¸p luËt lôc ®Þa gåm ph¸p luËt cña Ph¸p, cña c¸c n­íc t­ b¶n ë lôc ®Þa ch©u ¢u vµ c¸c n­íc thuéc ®Þa cña Ph¸p vµ thø hai lµ hÖ thèng ph¸p luËt Anh- Mü vµ c¸c n­íc thuéc ®Þa cña hai n­íc nµy nh­ óc, Canada…NÕu nh­ nguån luËt chñ yÕu cña hÖ thèng ph¸p luËt lôc ®Þa lµ c¸c bé luËt míi ®­îc x©y dùng th× nguån luËt chñ yÕu cña hÖ thèng ph¸p luËt Anh- MÜ lµ tiÒn lÒ ph¸p vµ c¸c bé luËt kÕ thõa tõ ph¸p luËt phong kiÕn. ViÖc hÖ thèng hãa luËt lÖ ë Anh, Mü, óc, cã ®é chÝnh x¸c cao vµ rÊt khoa häc, ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù ®Æc biÖt. Ph¸p luËt t­ s¶n Ph¸p vµ ®iÓn h×nh lµ bé luËt Nap«lª«ng lµ ®¹i diÖn tiªu biÓu cho sù tiÕn bé trong lÞch sö lËp ph¸p. Cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p lµ sù chèng phong kiÕn mét c¸ch triÖt ®Ó nªn ®iÒu ®Çu tiªn lµ ph¸p luËt xo¸ bá c¸c quan hÖ phong kiÕn.Tõ ®©y d©n chóng cã quyÒn tù do kinh doanh, quyÒn tù do trong h«n nh©n,cho phÐp ly h«n… 3. C¸ch thøc ph©n lo¹i Giai cÊp t­ s¶n ph©n lo¹i ph¸p luËt thµnh hai ngµnh lín: c«ng ph¸p vµ t­ ph¸p. Ngµnh c«ng ph¸p bao gåm LuËt hiÕn ph¸p, luËt hµnh chÝnh, luËt h×nh sù, luËt tè tông h×nh sù... Ngµnh t­ ph¸p bao gåm: luËt d©n sù, luËt tè tông d©n sù, luËt lao ®éng, luËt th­¬ng m¹i,t­ ph¸p quèc tÕ… 4. Ph¸p ®iÓn ho¸ ViÖc ph¸p ®iÓn ho¸ ë Ph¸p ®· trë thµnh mÉu mùc cho ph¸p luËt t­ s¶n, nh÷ng bé luËt ®· ®­îc x©y dùng víi kÜ thuËt lËp ph¸p cao vµ rÊt ®a d¹ng nh­ bé luËt d©n sù 1804, bé luËt h×nh sù 1810, bé luËt th­¬ng m¹i 1807… C¸c chÕ ®Þnh trong mçi bé luËt ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch l«gÝc, râ rµng vµ ®­îc s¾p xÕp theo tõng chÕ ®Þnh cô thÓ. Ch¼ng h¹n nh­ trong bé luËt d©n sù, c¸c ch­¬ng, c¸c ®iÒu, c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®­îc s¾p xÕp theo tõng chÕ ®Þnh cña d©n luËt, bé luËt còng nªu ®Çy ®ñ vµ diÔn ®¹t chuÈn x¸c c¸c nguyªn t¾c cña d©n luËt, c¸c kh¸i niÖm ph¸p lÝ ®­îc ®Þnh nghÜa ng¾n gän, chuÈn x¸c, ng«n ng÷ cña bé luËt trong s¸ng dÔ hiÓu. 5. Sù ra ®êi cña hiÕn ph¸p 5.1. HiÕn ph¸p - ®¹o luËt c¬ b¶n cña nhµ n­íc t­ s¶n Sù ra ®êi cña hiÕn ph¸p trong x· héi t­ s¶n ®¸nh dÊu mét tiÕn bé lín lao trong lÞch sö lËp ph¸p, lµ ®¹o luËt c¬ b¶n cña nhµ n­íc t­ s¶n. Ngµnh luËt hiÕn ph¸p chØ míi cã tõ khi nhµ n­íc t­ s¶n ra ®êi. Tõ tr­íc ®Õn nay nhµ n­íc ë chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ vµ chÕ ®é phong kiÕn kh«ng hÒ biÕt ®Õn hiÕn ph¸p vµ kh«ng thÓ cã hiÕn ph¸p bëi v× trong c¸c chÕ ®é ®ã quyÒn lùc cña nhµ vua lµ v« h¹n. Trong x· héi phong kiÕn chuyªn chÕ, nhµ n­íc n¾m trong tay quyÒn lùc nhµ n­íc do trêi ban vµ “ thay trêi trÞ v× thiªn h¹” víi nh÷ng quyÒn hµnh kh«ng giíi h¹n. Trong x· héi tån t¹i mét nÒn thèng trÞ hµ kh¾c tuú tiÖn. §iÒu ®ã cã nghÜa r»ng nhµ n­íc phong kiÕn ®­¬ng nhiªn kh«ng cã vµ còng kh«ng cÇn thiÕt ®Õn mét b¶n hiÕn ph¸p quy ®Þnh tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc. B¶n chÊt ph¶n nh©n d©n cña nÒn chuyªn chÝnh phong kiÕn ngµy cµng t¨ng dÉn ®Õn sù bÊt b×nh vµ c¸c cuéc chèng ®èi cña c¸c giai cÊp bÞ bãc lét, ¸p bøc. Giai cÊp t­ s¶n vèn lµ mét bé phËn d©n c­ trong c¸c giai cÊp bÞ ¸p bøc, còng ph¶i g¸nh chÞu ¸ch thèng trÞ cña phong kiÕn chuyªn chÕ. §ång thêi trong lßng x· héi phong kiÕn giai cÊp t­ s¶n l¹i lµ ng­êi ®¹i diÖn cho mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi vµ ®ang dÇn dÇn lín m¹nh. Quan hÖ s¶n xuÊt vµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ®­îc x¸c lËp vµ ngµy cµng ph¸t triÓn mÆc cho sù c¶n trë, h¹n chÕ cña quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. Giai cÊp t­ s¶n dÇn dÇn trë thµnh giai cÊp cã ®Þa vÞ ®éc lËp vÒ kinh tÕ, sím tr­ëng thµnh vÒ ý thøc gi¶i phãng, chèng ®èi chÕ ®é chuyªn chÕ. Hä ®øng lªn phÊt ngän cê tù do, d©n chñ b×nh ®¼ng ®Ó tËp hîp quÇn chóng lao ®éng ®«ng ®¶o bÞ ¸p bøc, bãc lét ®Ó lËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn vµ nÒn thèng trÞ ®· trë nªn ph¶n ®éng nh»m x¸c lËp quyÒn thèng trÞ cña m×nh. KhÈu hiÖu lËp hiÕn ra ®êi trong bèi c¶nh ®ã. 5.2. Néi dung cña lËp hiÕn t­ s¶n 5.2.1. ChÕ ®Þnh vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc §­îc thÓ hiÖn ë chç: yªu cÇu x©y dùng mét b¶n hiÕn ph¸p lµ c¬ së ph¸p lý c¬ b¶n h¹n chÕ quyÒn hµnh v« h¹n cña vua b»ng c¸ch lËp ra mét c¬ quan ®¹i diÖn quyÒn lùc (NghÞ viÖn) gåm c¸c ®¹i biÓu do cö tri trùc tiÕp bÇu ra, cïng nhµ vua thùc hµnh quyÒn lùc nhµ n­íc vµ b¶o ®¶m c¸c quyÒn tù do d©n chñ cña c«ng d©n hoÆc xo¸ bá chÕ ®é qu©n chñ mµ lËp ra nÒn céng hoµ t­ s¶n. Dï ë chÝnh thÓ nµo th× hiÕn ph¸p còng quy ®Þnh cña bèn lo¹i c¬ quan chñ yÕu trong nhµ n­íc lµ NghÞ viÖn, chÝnh phñ, toµ ¸n vµ ng­êi ®øng ®Çu nhµ n­íc (vua, tæng thèng). Tuú ë tõng n­íc, c¸c h×nh thøc nhµ n­íc ®­îc tæ chøc kh¸c nhau theo h×nh thøc qu©n chñ nghÞ viÖn, céng hoµ nghÞ viÖn hay céng hoµ tæng thèng. Ch¼ng h¹n nh­ NhËt B¶n lµ nhµ n­íc nhµ qu©n chñ nghÞ viÖn NhËt B¶n, nhµ n­íc céng hoµ tæng thæng Hîp chñng quèc Hoa K×,… Cïng víi khÈu hiÖu lËp hiÕn, thuyÕt ph©n chia quyÒn lùc mµ ®iÓn h×nh lµ thuyÕt “ tam quyÒn ph©n lËp” cña M«ngtexki¬ ( Ph¸p, thÕ kØ XVIII ) ®· ®­îc phæ biÕn réng r·i nh»m thùc hiÖn nguyªn t¾c ®èi träng, kiÒm chÕ vµ kiÓm tra lÉn nhau gi÷a ba c¬ quan kh¸c nhau trong viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c quyÒn lùc nµy, qua ®ã t¹o nªn sù c©n b»ng quyÒn lùc, tr¸nh lµm quyÒn vµ nhê ®ã c¸c quyÒn cña ng­êi d©n míi ®­îc ®¶m b¶o. Khi ®· giµnh ®­îc chÝnh quyÒn trë thµnh giai cÊp thèng trÞ, giai cÊp t­ s¶n ®­¬ng nhiªn ph¶i ®øng ra g¸nh v¸c viÖc cai qu¶n x· héi, ®iÒu hµnh c«ng viÖc, thùc thi quyÒn lùc ®èi víi toµn x· héi. HiÕn ph¸p ®­îc dïng ®Ó thÓ chÕ ho¸ quyÒn thèng trÞ cña giai cÊp t­ s¶n d­íi h×nh thøc c¸c quy ®Þnh hiÕn ph¸p vÒ tù do, d©n chñ, b×nh ®¼ng vµ c¬ chÕ tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc theo lèi ph©n quyÒn. HiÕn ph¸p cßn ghi nhËn c¸c quyÒn tù do, d©n chñ mµ tr­íc hÕt lµ quyÒn tù do vÒ kinh tÕ lµ phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt t­ s¶n chñ nghÜa. Trong quan hÖ kinh doanh, hîp ®ång cÇn ph¶i cã sù b×nh ®¼ng, ngang quyÒn vÒ mÆt lîi Ých vµ ®­îc ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt, tù do ý chÝ ®­îc thÓ hiÖn thµnh c¸c quyÒn tù do d©n chñ. 5.2.2. ChÕ ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng d©n Ph¶i nãi r»ng hiÕn ph¸p t­ s¶n ra ®êi ®· ®em l¹i rÊt nhiÒu nh÷ng quyÒn lîi cho d©n chóng mµ tr­íc ®©y hä ch­a tõng ®­îc cã. §Þa vÞ ph¸p lÝ cña c«ng d©n trong ph¸p luËt t­ s¶n ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c quyÒn tù do d©n chñ réng r·i gÊp nhiÒu lÇn so víi ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña ng­êi n«ng d©n d­íi chÕ ®é phong kiÕn.Trong qu¸ khø còng nh­ hiÖn t¹i, chÕ ®Þnh nµy bao giê còng ®­îc coi lµ thµnh tùu lín mµ giai cÊp t­ s¶n ®· mang l¹i cho nÒn v¨n minh cña nh©n lo¹i. Trong chÕ ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô c«ng d©n: HiÕn ph¸p nªu lªn quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n, quyÒn t­ h÷u, lµ quyÒn thiªng liªng vµ bÊt kh¶ x©m ph¹m, quyÒn tù do ng«n luËn, tù do b¸o chÝ, tù do héi häp… HiÕn ph¸p Mü bæ sung thªm mét sè quyÒn cña c«ng d©n: quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë, th­ tÝn, quyÒn kh­íc tõ viÖc c«ng khai tr­íc toµ lµm tæn h¹i cho hä. 5.2.3. VÒ chÕ ®é bÇu cö So víi chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ phong kiÕn, viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p bÇu cö ®Ó lËp ra c¸c c¬ quan nhµ n­íc cña chÕ ®é t­ b¶n lµ mét ph­¬ng ph¸p d©n chñ, lµ mét b­íc tiÕn bé lín lao. Nã lo¹i trõ quan niÖm lµ quyÒn lùc nhµ n­íc xuÊt ph¸p do trêi ®Þnh s½n: vua lµ thiªn tö, quan l¹i lµ con dßng ch¸u gièng trong hoµng téc, hä sinh ra ®Ó cai trÞ, buéc nh÷ng ng­êi d©n ph¶i phôc tïng vµ tu©n theo. Tuy nhiªn nh÷ng yªu cÇu trong chÕ ®Þnh nµy quy ®Þnh nh÷ng cö tri ph¶i lµ ng­êi cã sè tµi s¶n lín nhÊt ®Þnh, cã tr×nh ®é v¨n ho¸ nhÊt ®Þnh, ®iÒu kiÖn vÒ tuæi t¸c, … 6. C¸c chÕ ®Þnh trong d©n luËt Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong d©n luËt t­ s¶n lµ quyÒn b×nh ®¼ng cña c¸c c«ng d©n trong nh÷ng quan hÖ d©n luËt. 6.1. ChÕ ®Þnh vÒ quyÒn t­ h÷u t­ s¶n QuyÒn t­ h÷u ®­îc coi lµ quyÒn tù nhiªn cña con ng­êi, ®ã lµ quyÒn thiªng liªng bÊt kh¶ x©m ph¹m. TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi c¬ së x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u, viÖc chuyÓn giao quyÒn së h÷u vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u ®­îc quy ®Þnh cô thÓ. §Ó b¶o vÖ quyÒn thiªng liªng vµ bÊt kh¶ x©m ph¹m ®ã, mét mÆt ph¸p luËt t­ s¶n quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p trõng trÞ kiªn quyÕt c¸c hµnh vi x©m ph¹m chÕ ®é t­ h÷u, mÆt kh¸c còng h¹n chÕ nh÷ng chÕ tµi cã kh¶ n¨ng lµm tæn h¹i ®Õn nã. QuyÒn t­ h÷u gåm cã ba quyÒn: QuyÒn ®Þnh ®o¹t, quyÒn chiÕm h÷u, vµ quyÒn sö dông.C¸c quyÒn nµy ®­îc b¶o vÖ ®Æc biÖt, luËt tr¸nh mäi quy ®Þnh lµm ph­¬ng h¹i ®Õn quyÒn t­ h÷u. Bé luËt ®­îc chia vËt së h÷u thµnh hai lo¹i: ®éng s¶n vµ bÊt ®éng s¶n. ChÕ ®Þnh quyÒn së h÷u trong ph¸p luËt t­ s¶n cã ®é hoµn thiÖn cao. ë chõng mùc nhÊt ®Þnh, sù hoµn thiÖn nµy t¹o ra ®­îc sù an toµn, æn ®Þnh cho nh÷ng ng­êi cã tµi s¶n vÒ ph­¬ng diÖn ph¸p lý. Nhµ n­íc t­ s¶n ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc b¶o vÖ quyÒn së h÷u bëi tr­íc tiªn ®iÒu nµy liªn quan tíi c¸c nhµ t­ s¶n, nh÷ng ng­êi chiÕm tØ lÖ rÊt nhá trong d©n c­ nh­ng l¹i n¾m gi÷ tØ lÖ rÊt lín cña c¶i trong x· héi. 6.2. ChÕ ®Þnh hîp ®ång vµ tr¸i vô t­ s¶n ChÕ ®Þnh hîp ®ång trong ph¸p luËt t­ s¶n ®­îc coi lµ mét chÕ ®Þnh hoµn thiÖn vµ Ýt mang dÊu Ên chÝnh trÞ. ChÝnh v× lÝ do ®ã nªn chÕ ®Þnh hîp ®ång trong ph¸p luËt c¸c n­íc t­ s¶n cã møc t­¬ng ®ång cao, cã thÓ nãi ®ã lµ chÕ ®Þnh ph¸p luËt cã tÝnh nhÊt thÓ ho¸ cao trong ph¸p luËt t­ s¶n. Lo¹i hîp ®ång nµy lµ h×nh thøc trao ®æi chñ yÕu cña chñ nghÜa t­ b¶n. D©n luËt x¸c ®Þnh quyÒn tù do vµ b×nh ®¼ng biÓu hiÖn ý chÝ cña c¸c bªn tham gia hîp ®ång. C¸c bé luËt d©n sù ®Òu quy ®Þnh râ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång. Ph¸p luËt chØ cho phÐp huû bá hîp ®ång trong tr­êng hîp cã sù ®ång ý cña tÊt c¶ c¸c bªn ®· tham gia kÝ kÕt hîp ®ång. Nh÷ng thiªn tai hay chiÕn tranh chØ lµ lÝ do ®Ó tr× ho·n viÖc thùc hiÖn hîp ®ång chø kh«ng ph¶i lµ c¨n cø ®Ó huû bá hîp ®ång. ë giai ®o¹n ®Çu, giai ®o¹n t­ b¶n tù do c¹nh tranh nguyªn t¾c tù do hîp ®ång ®­îc tu©n thñ triÖt ®Ó, ®­îc nhµ n­íc, ph¸p luËt t­ s¶n b¶o vÖ triÖt ®Ó. 6.3. ChÕ ®Þnh vÒ h«n nh©n vµ gia ®×nh So víi ph¸p luËt phong kiÕn, ë chÕ ®Þnh nµy cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. Trong ph¸p luËt t­ s¶n quy ®Þnh nh÷ng ng­êi kÕt h«n ph¶i ®¹t mét ®é tuæi nhÊt ®Þnh, hä tù nguyÖn lÊy nhau chø kh«ng bÞ Ðp g¶ nh­ trong x· héi phong kiÕn. D©n luËt t­ s¶n cñng cè quan hÖ kh«ng b×nh ®¼ng trong gia ®×nh, ph¸p luËt b¶o vÖ gia ®×nh hîp ph¸p, b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña con c¸i trong gi¸ thó. 7. ChÕ ®Þnh cña luËt h×nh sù LuËt h×nh sù t­ s¶n cã nh÷ng tiÕn bé lín vÒ h×nh thøc ph¸p lÝ so víi luËt h×nh phong kiÕn. Mäi c«ng d©n ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt, kh«ng cã quy ®Þnh vÒ téi chèng t«n gi¸o vµ c¸c nguyªn t¾c vÒ h×nh luËt mµ b¶n tuyªn ng«n vÒ nh©n quyÒn vµ d©n quyÒn cña n­íc Ph¸p ®· ®Ò ra. C¸c h×nh ph¹t trong nhµ n­íc t­ s¶n còng bít d· man h¬n, thÓ hiÖn tÝnh nh©n ®¹o cña giai cÊp n¾m quyÒn.C¸c h×nh ph¹t man rî bÞ b·i bá vµ gi¶m nhÑ h×nh ph¹t cho nh÷ng téi kh«ng nÆng. 8. chÕ ®Þnh tè tông vµ tæ chøc t­ ph¸p Mét sù tiÕn bé cã thÓ nãi tíi trong ph¸p luËt t­ s¶n ®ã lµ quyÒn t­ ph¸p ®· t¸ch khái quyÒn hµnh ph¸p. Quan chøc hµnh ph¸p kh«ng ®­îc n¾m quyÒn xÐt xö mµ quyÒn nµy ®­îc trao mét c¬ quan chuyªn tr¸ch lµ toµ ¸n, tè tông ®­îc t¸ch thµnh tè tông h×nh sù vµ tè tông d©n sù. Tè tông t­ s¶n lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó b¶o vÖ cho hÖ thèng t­ ph¸p thùc hiÖn chøc n¨ng cña nã, ë c¸c n­íc kh¸c nhau tæ chøc t­ ph¸p còng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n ë Ph¸p, viÖc xÐt xö cña phong kiÕn tr­íc kia ®· ®­îc thay thÕ b»ng hÖ thèng toµ ¸n t­ s¶n, gåm cã toµ phóc thÈm, toµ s¬ thÈm vµ toµ hoµ gi¶i. KÕt luËn Ph¸p luËt t­ s¶n ®· trë thµnh mét ph­¬ng tiÖn quan träng nhÊt cña nhµ n­íc t­ s¶n ®Ó qu¶n lÝ x· héi. Nã mang l¹i cho nÒn v¨n minh nh©n lo¹i nhiÒu tiÕn bé lín, tuy nhiªn do dùa trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cña chÕ ®é t­ h÷u vµ bãc lét mµ ph¸p luËt t­ s¶n kh«ng tr¸nh khái chÝnh nh÷ng h¹n chÕ lÞch sö cña nhµ n­íc t­ s¶n. XÐt ë gãc ®é tÝch cùc, chóng ta ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng cïng víi sù thay ®æi cña nhµ n­íc t­ s¶n, ph¸p luËt t­ s¶n ®· dÇn trë thµnh mét c«ng cô ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶ cña toµn x· héi. Ngoµi ra, nã cßn b¶o vÖ hiÖu qu¶ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n mµ chóng ta ®Òu nhËn thÊy. Sù æn ®Þnh cña x· héi t­ s¶n hiÖn ®¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chøc n¨ng x· héi vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña ph¸p luËt. Nã gãp phÇn thóc ®Èy cho mét x· héi kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ mét thµnh tùu kh¸c ®ã lµ gi¸ trÞ toµn cÇu ho¸ cña nã.