Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp

®éng, ch−a hoµn thµnh ®Çu t−) ë thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh; - Tµi kho¶n 4131 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh: Ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i do ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ (L·i, lç tû gi¸) cuèi n¨m tµi chÝnh cña ho¹t ®éng kinh doanh, kÓ c¶ ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB (Doanh nghiÖp SXKD cã c¶ ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB) Tµi kho¶n 4132 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i trong giai ®o¹n ®Çu t− XDCB: Ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh vµ chªnh lÖch tû gi¸ do ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ (L·i, lç tû gi¸) cña ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng). PH¦¥NG PH¸P H¹CH TO¸N KÕ TO¸N MéT Sè NGHIÖP Vô KINH TÕ CHñ YÕU I. KÕ to¸n chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh trong kú cña ho¹t ®éng kinh doanh, kÓ c¶ ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB cña doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt, kinh doanh 1. Khi mua vËt t−, hµng ho¸, TSC§, dÞch vô thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ: - NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch mua ngoµi vËt t−, hµng ho¸, TSC§, dÞch vô, ghi: Nî c¸c TK 151, 152, 153, 156, 157, 158, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642, 133... (Theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). - NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch mua ngoµi vËt t−, hµng ho¸, TSC§, dÞch vô, ghi: 348 Nî c¸c TK 151, 152, 153, 156, 157, 158, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642, 133... (Theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i). 2. Khi nhËn vËt t−, hµng ho¸, TSC§, dÞch vô cña nhµ cung cÊp ch−a thanh to¸n tiÒn, hoÆc khi vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n, nî dµi h¹n, hoÆc nhËn nî néi bé,... b»ng ngo¹i tÖ, c¨n cø tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch, ghi: Nî c¸c TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 627, 641, 642... (Theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Cã c¸c TK 331, 311, 341, 342, 336... (Theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch). 3. Khi thanh to¸n nî ph¶i tr¶ b»ng ngo¹i tÖ (Nî ph¶i tr¶ ng−êi b¸n, nî vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n, nî dµi h¹n, nî néi bé...): - NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thanh to¸n nî ph¶i tr¶ b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). - NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thanh to¸n nî ph¶i tr¶ b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (Tû gi¸ ghi sæ kÓ to¸n) Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). 4. Khi ph¸t sinh doanh thu, thu nhËp kh¸c b»ng ngo¹i tÖ, c¨n cø tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch, ghi: Nî c¸c TK 111 (1112), 112 (1122), 131... (Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Cã c¸c TK 511, 711 (Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch). 5. Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 136, 138 (Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i). 6. Khi thu ®−îc tiÒn nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ (ph¶i thu cña kh¸ch 349 hµng, ph¶i thu néi bé...): - NÕu ph¸t sinh lç chªnh lÖch tû gi¸ trong giao dÞch thanh to¸n nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 131, 136, 138 (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). - NÕu ph¸t sinh l·i chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i khi thanh to¸n nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 131, 136, 138 (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). II. KÕ to¸n chªnh lÖch tû gi¸ ph¸t sinh trong kú cña ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng) 1. Khi mua ngoµi vËt t−, thiÕt bÞ, hµng ho¸, TSC§, dÞch vô, khèi l−îng x©y dùng, l¾p ®Æt do ng−êi b¸n hoÆc bªn nhËn thÇu bµn giao: - NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 151, 152, 211, 213, 241...(Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Nî TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132) (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 151, 152, 211, 213, 241...(Tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i ngµy giao dÞch) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Cã TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132) l·i tû gi¸ hèi ®o¸i). 2. Khi thanh to¸n nî ph¶i tr¶ b»ng ngo¹i tÖ (Nî ph¶i tr¶ ng−êi b¸n, nî vay dµi h¹n, ng¾n h¹n, nî néi bé (nÕu cã)...): - NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thanh to¸n nî ph¶i tr¶ b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 311, 315, 331, 336, 341, 342... (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Nî TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132) (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n). NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thanh to¸n nî ph¶i tr¶ 350 b»ng ngo¹i tÖ, ghi: Nî c¸c TK 311, 315, 331, 336, 341, 342... (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122) (Tû gi¸ ghi sæ kÕ to¸n) Cã TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132) (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i) 3. Hµng n¨m, chªnh lÖch tû gi¸ ®· thùc hiÖn ph¸t sinh trong ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng) ®−îc ph¶n ¸nh luü kÕ trªn TK 413 "Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i" (4132) cho ®Õn khi hoµn thµnh ®Çu t− XDCB. 4. Khi kÕt thóc ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng), kÕt chuyÓn chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®· thùc hiÖn (Theo sè thuÇn sau khi bï trõ sè ph¸t sinh bªn Nî vµ bªn Cã Tµi kho¶n 4132) cña ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng) trªn TK 413 "Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i" (TK 4132) tÝnh ngay (nÕu nhá) vµo chi phÝ tµi chÝnh, hoÆc kÕt chuyÓn (nÕu lín) sang TK 242 "Chi phÝ tr¶ tr−íc dµi h¹n" (NÕu lç tû gi¸) hoÆc tÝnh ngay (nÕu nhá) vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh, hoÆc kÕt chuyÓn (nÕu lín) sang TK 3387 "Doanh thu ch−a thùc hiÖn" (NÕu l·i tû gi¸) ®Ó ph©n bæ trong thêi gian tèi ®a lµ 5 n¨m: - Tr−êng hîp ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i, ghi: Nî TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132) Cã TK 3387 - Doanh thu ch−a thùc hiÖn (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i) (NÕu ph¶i ph©n bæ dÇn); hoÆc Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (NÕu ghi ngay vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh). - Tr−êng hîp ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i, ghi: Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (NÕu ghi ngay vµo chi phÝ tµi chÝnh) Nî TK 242 - Chi phÝ tr¶ tr−íc dµi h¹n (NÕu ph¶i ph©n bæ dÇn) Cã TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132). 5. Xö lý chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®· thùc hiÖn (Lç hoÆc l·i tû gi¸) trong giai ®o¹n ®Çu t− XDCB ®−îc luü kÕ ®Õn thêi ®iÓm quyÕt to¸n bµn giao TSC§ ®−a vµo sö dông cho ho¹t ®éng SXKD: - Tr−êng hîp lç tû gi¸ hèi ®o¸i ph¶i ph©n bæ dÇn, ®Þnh kú khi ph©n bæ chªnh lÖch lç tû gi¸ hèi ®o¸i ®· thùc hiÖn ph¸t sinh trong giai ®o¹n ®Çu t− XDCB vµo chi phÝ tµi chÝnh cña n¨m tµi chÝnh khi kÕt thóc giai ®o¹n ®Çu t− XDCB bµn giao ®−a TSC§ vµo sö dông, ghi: Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (Lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tr−íc dµi h¹n. 351 - Tr−êng hîp l·i tû gi¸ hèi ®o¸i ph¶i ph©n bæ dÇn, ®Þnh kú khi ph©n bæ chªnh lÖch l·i tû gi¸ hèi ®o¸i ®· thùc hiÖn ph¸t sinh trong giai ®o¹n ®Çu t− XDCB vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh cña n¨m tµi chÝnh khi kÕt thóc giai ®o¹n ®Çu t− XDCB bµn giao ®−a TSC§ vµo sö dông, ghi: Nî TK 3387 - Doanh thu ch−a thùc hiÖn Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (L·i tû gi¸ hèi ®o¸i). III. KÕ to¸n chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ 1. KÕ to¸n chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ: ë thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh, doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ (§¬n vÞ tiÒn tÖ kh¸c víi ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc sö dông trong kÕ to¸n) theo tû gi¸ hèi ®o¸i giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ tr−êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng do Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh, cã thÓ ph¸t sinh chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (L·i hoÆc lç). Doanh nghiÖp ph¶i chi tiÕt kho¶n chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ cña ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng TK 4132 vµ cña ho¹t ®éng kinh doanh TK 4131): - NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i, ghi: Nî c¸c TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342... Cã TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4131, 4132). - NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i, ghi: Nî TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4131, 4132) Cã c¸c TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 311, 315, 331, 341, 342... 2. KÕ to¸n xö lý chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ: 2.1. Xö lý chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ cña ho¹t ®éng kinh doanh (KÓ c¶ ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh võa cã ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n): - KÕt chuyÓn toµn bé kho¶n chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña ho¹t ®éng kinh doanh (Theo sè thuÇn sau khi bï trõ sè ph¸t sinh bªn Nî vµ bªn Cã cña TK 4131) vµo chi phÝ tµi chÝnh (NÕu lç tû gi¸ hèi ®o¸i), hoÆc doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (NÕu l·i tû gi¸ hèi ®o¸i) ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh: 352 + KÕt chuyÓn l·i tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh, ghi: Nî TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4131) Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (NÕu l·i tû gi¸ hèi ®o¸i) + KÕt chuyÓn lç tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh vµo chi phÝ tµi chÝnh, ghi: Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (NÕu lç tû gi¸ hèi ®o¸i) Cã TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4131). 2.2. Xö lý chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh cña c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ cña ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB (Giai ®o¹n tr−íc ho¹t ®éng): - ë giai ®o¹n ®ang ®Çu t− XDCB, doanh nghiÖp ch−a ®i vµo ho¹t ®éng th× chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh ®−îc ph¶n ¸nh luü kÕ trªn TK 413 "Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i" (TK 4132). Sè d− Nî, hoÆc Cã nµy sÏ ®−îc ph¶n ¸nh trªn B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n. - Khi kÕt thóc giai ®o¹n ®Çu t− XDCB, bµn giao TSC§ ®−a vµo sö dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh, sè d− Nî, hoÆc sè d− Cã TK 413 "Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i" (TK 4132) ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh do ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ cuèi mçi n¨m tµi chÝnh (Kh«ng bao gåm kho¶n ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t− XDCB ë thêi ®iÓm bµn giao tµi s¶n ®Ó ®−a vµo sö dông) sÏ ®−îc xö lý nh− sau: + KÕt chuyÓn sè d− Nî TK 413 "Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i" (4132) vÒ TK 635 - "Chi phÝ tµi chÝnh" hoÆc vÒ TK 242 "Chi phÝ tr¶ tr−íc dµi h¹n" (NÕu lín) ®Ó ph©n bæ dÇn sè lç tû gi¸ hèi ®o¸i cña giai ®o¹n ®Çu t− XDCB trong c¸c n¨m tµi chÝnh tiÕp theo trong thêi gian tèi ®a 5 n¨m (KÓ tõ khi kÕt thóc giai ®o¹n ®Çu t−) vµo chi phÝ tµi chÝnh, ghi: Nî TK 635 - Chi phÝ tµi chÝnh (NÕu ghi ngay vµo chi phÝ) Nî TK 242 - Chi phÝ tr¶ tr−íc dµi h¹n (NÕu ph¶i ph©n bæ dÇn) Cã TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i (4132). + KÕt chuyÓn sè d− Cã TK 413 "Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i" (4132) vÒ TK 515 "Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh" hoÆc vÒ TK 3387 "Doanh thu ch−a thùc hiÖn (NÕu lín) ®Ó ph©n bæ dÇn sè l·i tû gi¸ hèi ®o¸i cña giai ®o¹n ®Çu t− XDCB trong c¸c n¨m tµi chÝnh tiÕp theo trong thêi gian tèi ®a 5 n¨m (KÓ tõ khi kÕt thóc giai ®o¹n ®Çu t−) vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh, ghi: Nî TK 413 - Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®oaÝ (4132) 353 Cã TK 3387 - Doanh thu ch−a thùc hiÖn (NÕu ph¶i ph©n bæ dÇn) Cã TK 515 - Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (NÕu ghi ngay vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh). 354 TµI KHO¶N 414 QUü §ÇU T¦ PH¸T TRIÓN Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng, gi¶m quü ®Çu t− ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Quü ®Çu t− ph¸t triÓn ®−îc trÝch lËp tõ lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ ®−îc sö dông vµo viÖc ®Çu t− më réng quy m« s¶n xuÊt, kinh doanh hoÆc ®Çu t− chiÒu s©u cña doanh nghiÖp. ViÖc trÝch vµ sö dông quü ®Çu t− ph¸t triÓn ph¶i theo chÝnh s¸ch tµi chÝnh hiÖn hµnh ®èi víi tõng lo¹i doanh nghiÖp: C«ng ty Nhµ n−íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t− nh©n,... KÕT CÊU Vµ NéI DUNG PH¶N ¸NH CñA TµI KHO¶N 414 - QUü §ÇU T¦ PH¸T TRIÓN Bªn Nî: T×nh h×nh chi tiªu, sö dông quü ®Çu t− ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Bªn Cã: Quü ®Çu t− ph¸t triÓn t¨ng do ®−îc trÝch lËp tõ lîi nhuËn sau thuÕ. Sè d− bªn Cã: Sè quü ®Çu t− ph¸t triÓn hiÖn cã. PH¦¥NG PH¸P H¹CH TO¸N KÕ TO¸N MéT Sè NGHIÖP Vô KINH TÕ CHñ YÕU 1. Trong kú, khi t¹m trÝch lËp quü ®Çu t− ph¸t triÓn tõ lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi Cã TK 414 - Quü ®Çu t− ph¸t triÓn 2. Cuèi n¨m, x¸c ®Þnh sè quü ®Çu t− ph¸t triÓn ®−îc trÝch, kÕ to¸n tÝnh sè ®−îc trÝch thªm, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi Cã TK 414 - Quü ®Çu t− ph¸t triÓn. 3. Khi dïng quü ®Çu t− ph¸t triÓn ®Ó mua s¾m TSC§, x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh bµn giao ®−a vµo sö dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh, ghi: 355 Nî TK 211 - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh Cã TK 241 - X©y dùng c¬ b¶n dë dang (tr−êng hîp ®Çu t− XDCB) Cã TK 111, 112,... (Tr−êng hîp mua s¾m TSC§). §ång thêi, kÕ to¸n ghi t¨ng nguån vèn kinh doanh, ghi gi¶m quü ®Çu t− ph¸t triÓn: Nî TK 414 - Quü ®Çu t− ph¸t triÓn Cã TK 411 - Nguån vèn kinh doanh. 4. NhËn quü ®Çu t− ph¸t triÓn do cÊp trªn chuyÓn ®Õn, ghi: Nî c¸c TK 111, 112,... Cã TK 414 - Quü ®Çu t− ph¸t triÓn. 5. TrÝch quü ®Çu t− ph¸t triÓn nép lªn ®¬n vÞ cÊp trªn theo quy ®Þnh hoÆc ®iÒu chuyÓn ®i ®¬n vÞ kh¸c, ghi: Nî TK 414 - Quü ®Çu t− ph¸t triÓn Cã c¸c TK 111, 112,... 356 TµI KHO¶N 415 QUü Dù PHßNG TµI CHÝNH Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh trÝch lËp, sö dông quü dù phßng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Quü dù phßng tµi chÝnh ®−îc trÝch lËp tõ lîi nhuËn sau thuÕ TNDN. ViÖc h¹ch to¸n t¨ng, gi¶m quü dù phßng tµi chÝnh ph¶i theo chÝnh s¸ch tµi chÝnh hiÖn hµnh. KÕT CÊU Vµ NéI DUNG PH¶N ¸nh CñA TµI KHO¶N 415 - QUü dù PHßNG TµI CHÝNH Bªn Nî: - Quü dù phßng tµi chÝnh nép lªn cÊp trªn. - Quü dù phßng tµi chÝnh gi¶m kh¸c. Bªn Cã: Quü dù phßng tµi chÝnh t¨ng do trÝch lËp tõ lîi nhuËn sau thuÕ TNDN hoÆc do cÊp d−íi nép lªn. Sè d− bªn Cã: Quü dù phßng tµi chÝnh hiÖn cã cña doanh nghiÖp. PH¦¥NG PH¸P H¹CH TO¸N KÕ TO¸N MéT Sè NGHIÖP Vô KINH TÕ CHñ YÕU 1. Khi trÝch lËp dù phßng tµi chÝnh tõ lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi Cã TK 415 - Quü dù phßng tµi chÝnh. 2. Quü dù phßng tµi chÝnh t¨ng do cÊp d−íi nép lªn, ghi: Nî c¸c TK 111, 112, 136,... Cã TK 415 - Quü dù phßng tµi chÝnh. 3. Quü dù phßng tµi chÝnh gi¶m do nép lªn cÊp trªn ghi: Nî TK 415 - Quü dù phßng tµi chÝnh Cã c¸c TK 111, 112, 336,... 357 TµI KHO¶N 418 C¸C QUü KH¸C THUéC VèN CHñ Së H÷u Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng, gi¶m c¸c quü kh¸c thuéc nguån vèn chñ së h÷u, nh− quü th−ëng Ban ®iÒu hµnh c«ng ty,... C¸c quü kh¸c thuéc nguån vèn chñ së h÷u ®−îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn sau thuÕ vµ ®−îc sö dông vµo viÖc khen th−ëng hoÆc c¸c môc ®Ých kh¸c phôc vô c«ng t¸c ®iÒu hµnh cña Ban Gi¸m ®èc, Héi ®ång qu¶n trÞ. ViÖc trÝch vµ sö dông quü kh¸c thuéc nguån vèn chñ së h÷u ph¶i theo chÝnh s¸ch tµi chÝnh hiÖn hµnh ®èi víi tõng lo¹i doanh nghiÖp: C«ng ty Nhµ n−íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH, doanh nghiÖp t− nh©n,... KÕT CÊU Vµ Néi DUNG PH¶N ¸NH CñA TµI KHO¶N 418 - C¸C QUü KH¸C THUéC vèN CHñ Së h÷u Bªn Nî: T×nh h×nh chi tiªu, sö dông c¸c quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp. Bªn Cã: C¸c quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u t¨ng do ®−îc trÝch lËp tõ lîi nhuËn sau thuÕ. Sè d− bªn Cã: Sè quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u hiÖn cã. PH¦¥NG PH¸P H¹CH TO¸N kÕ TO¸N MéT Sè nghiÖp vô KINH TÕ CHñ YÕU 1. TrÝch lËp quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u tõ lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi Cã TK 418 - C¸c quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u. 2. Tr−êng hîp ®¬n vÞ cÊp d−íi ®−îc ®¬n vÞ cÊp trªn cÊp quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u, ®¬n vÞ cÊp d−íi ghi: 358 Nî TK 111, 112, 136,... Cã TK 418 - C¸c quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u. 3. Tr−êng hîp ®¬n vÞ cÊp d−íi nép ®¬n vÞ cÊp trªn ®Ó h×nh thµnh quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u, ghi: Nî TK 418 - C¸c quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u Cã c¸c TK 111, 112, 336,... 4. Tr−êng hîp c¸c ®¹i diÖn chñ së h÷u doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh th−ëng cho Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban Gi¸m ®èc tõ quü th−ëng Ban ®iÒu hµnh c«ng ty, ghi: Nî TK 418 - C¸c quü kh¸c thuéc vèn chñ së h÷u Cã c¸c TK 111, 112. 359 TµI KHO¶N 419 cæ PHIÕU QUü Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña sè cæ phiÕu do c¸c c«ng ty cæ phÇn mua l¹i trong sè cæ phiÕu do c«ng ty ®ã ®· ph¸t hµnh ra c«ng chóng ®Ó sau ®ã sÏ t¸i ph¸t hµnh l¹i (Gäi lµ cæ phiÕu quü). Cæ phiÕu quü lµ cæ phiÕu do c«ng ty ph¸t hµnh vµ ®−îc mua l¹i bëi chÝnh c«ng ty ph¸t hµnh, nh−ng nã kh«ng bÞ huû bá vµ sÏ ®−îc t¸i ph¸t hµnh trë l¹i trong kho¶ng thêi gian theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n. C¸c cæ phiÕu quü do c«ng ty n¾m gi÷ kh«ng ®−îc nhËn cæ tøc, kh«ng cã quyÒn bÇu cö hay tham gia chia phÇn tµi s¶n khi c«ng ty gi¶i thÕ. Khi chia cæ tøc cho c¸c cæ phÇn, c¸c cæ phiÕu quü ®ang do c«ng ty n¾m gi÷ ®−îc coi lµ cæ phiÕu ch−a b¸n. h¹ch TO¸N TµI KHO¶N NµY CÇN T¤N TRäNG MéT Sè QUY §ÞNH SAU 1. Gi¸ trÞ cæ phiÕu quü ®−îc ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n nµy theo gi¸ thùc tÕ mua l¹i bao gåm gi¸ mua l¹i vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua l¹i cæ phiÕu, nh− chi phÝ giao dÞch, th«ng tin... 2. Cuèi kú kÕ to¸n, khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh, gi¸ trÞ thùc tÕ cña cæ phiÕu quü ®−îc ghi gi¶m nguån vèn kinh doanh trªn B¶ng C§KT b»ng c¸ch ghi sè ©m (...) 3. Tµi kho¶n nµy kh«ng ph¶n ¸nh trÞ gi¸ cæ phiÕu mµ c«ng ty mua cña c¸c c«ng ty cæ phÇn kh¸c v× môc ®Ých n¾m gi÷ ®Çu t−. 4. Tr−êng hîp c«ng ty mua l¹i cæ phiÕu do chÝnh c«ng ty ph¸t hµnh nh»m môc ®Ých thu håi cæ phiÕu ®Ó huû bá vÜnh viÔn ngay khi mua vµo th× gi¸ trÞ cæ phiÕu mua vµo kh«ng ®−îc ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n nµy mµ ghi gi¶m trùc tiÕp vµo vèn ®Çu t− cña chñ së h÷u vµ thÆng d− vèn cæ phÇn (Xem h−íng dÉn ë tµi kho¶n 411 - Nguån vèn kinh doanh). 5. TrÞ gi¸ vèn cña cæ phiÕu quü khi t¸i ph¸t hµnh, hoÆc khi sö dông ®Ó tr¶ cæ tøc, th−ëng... ®−îc tÝnh theo ph−¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. KÕT CÊU Vµ NéI DUNG PH¶N ¸NH CñA TµI KHO¶N 419 - Cæ PHIÕU QUü Bªn nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ cæ phiÕu quü khi mua vµo. 360 Bªn Cã: TrÞ gi¸ thùc tÕ cæ phiÕu quü ®−îc t¸i ph¸t hµnh, chia cæ tøc hoÆc huû bá. Sè d− bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ cæ phiÕu quü hiÖn ®ang do c«ng ty n¾m gi÷. PH¦¥NG PH¸P H¹CH TO¸N KÕ TO¸N MéT Sè NGHIÖP Vô KINH TÕ CHñ YÕU 1. KÕ to¸n mua l¹i cæ phiÕu do chÝnh c«ng ty ®· ph¸t hµnh: - Khi c«ng ty ®· hoµn tÊt c¸c thñ tôc mua l¹i sè cæ phiÕu do chÝnh c«ng ty ph¸t hµnh theo luËt ®Þnh, kÕ to¸n thùc hiÖn thñ tôc thanh to¸n tiÒn cho c¸c cæ ®«ng theo gi¸ tho¶ thuËn mua, b¸n vµ nhËn cæ phiÕu vÒ, ghi: Nî TK 419 - Cæ phiÕu quü (gi¸ mua l¹i cæ phiÕu) Cã c¸c TK 111, 112. - Trong qu¸ tr×nh mua l¹i cæ phiÕu, khi ph¸t sinh chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua l¹i cæ phiÕu, ghi: Nî TK 419 - Cæ phiÕu quü Cã c¸c TK 111, 112. 2. T¸i ph¸t hµnh cæ phiÕu quü: - Khi t¸i ph¸t hµnh cæ phiÕu quü víi gi¸ cao h¬n gi¸ thùc tÕ mua l¹i, ghi: Nî c¸c TK 111, 112 (Tæng gi¸ thanh to¸n t¸i ph¸t hµnh cæ phiÕu) Cã TK 419 - Cæ phiÕu quü (Gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu) Cã TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (4112) (Sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ t¸i ph¸t hµnh cao h¬n gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu). - Khi t¸i ph¸t hµnh cæ phiÕu quü ra thÞ tr−êng víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ mua vµo cæ phiÕu, ghi: Nî c¸c TK 111, 112 (Tæng gi¸ thanh to¸n t¸i ph¸t hµnh cæ phiÕu) Nî TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (4112) (Sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ t¸i ph¸t hµnh thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ mua l¹i) Cã TK 419 - Cæ phiÕu quü (Gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu). 3. Khi huû bá sè cæ phiÕu quü, ghi: Nî TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (4111 - MÖnh gi¸ cña sè cæ phiÕu 361 huû bá) Nî TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (4112 - Sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu lín h¬n mÖnh gi¸ cæ phiÕu bÞ huû) Cã TK 419 - Cæ phiÕu quü (Gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu). 4. Khi cã quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ (§· th«ng qua §¹i héi cæ ®«ng) chia cæ tøc b»ng cæ phiÕu quü: - Tr−êng hîp gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu t¹i ngµy tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu cao h¬n gi¸ thùc tÕ mua vµo cæ phiÕu, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi (Theo gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu), hoÆc Nî TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3388) Cã TK 419 - Cæ phiÕu quü (Theo gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu) Cã TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (4112) (Sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ mua l¹i cæ phiÕu thÊp h¬n gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu t¹i ngµy tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu) - Tr−êng hîp gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu t¹i ngµy tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ mua vµo cæ phiÕu, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi (Theo gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu), hoÆc Nî TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3388) Nî TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (4112) (Sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ mua vµo cæ phiÕu quü cao h¬n gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu t¹i ngµy tr¶ cæ tøc b»ng cæ phiÕu). Cã TK 419 - Cæ phiÕu quü (Theo gi¸ thùc tÕ mua cæ phiÕu quü). 362 TµI KHO¶N 421 LîI NHUËN CH¦A PH¢N PHèI Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh (Lîi nhuËn, lç) sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh ph©n chia lîi nhuËn hoÆc xö lý lç cña doanh nghiÖp. H¹CH TO¸N TµI KHO¶N NµY CÇN T¤N TRäNG MéT Sè QUY §ÞNH SAU 1. KÕt qu¶ tõ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶n ¸nh trªn Tµi kho¶n 421 lµ lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp hoÆc lç ho¹t ®éng kinh doanh. 2. ViÖc ph©n chia lîi nhuËn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o râ rµng, rµnh m¹ch vµ theo ®óng chÝnh s¸ch tµi chÝnh hiÖn hµnh. 3. Ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng n¨m tµi chÝnh (N¨m tr−íc, n¨m nay), ®ång thêi theo dâi chi tiÕt theo tõng néi dung ph©n chia lîi nhuËn cña doanh nghiÖp (TrÝch lËp c¸c quü, bæ sung nguån vèn kinh doanh, chia cæ tøc, lîi nhuËn cho c¸c cæ ®«ng, cho c¸c nhµ ®Çu t−). 4. Khi ¸p dông håi tè do thay ®æi chÝnh s¸ch kÕ to¸n vµ ®iÒu chØnh håi tè c¸c sai sãt träng yÕu cña c¸c n¨m tr−íc nh−ng n¨m nay míi ph¸t hiÖn dÉn ®Õn ph¶i ®iÒu chØnh sè d− ®Çu n¨m phÇn lîi nhuËn ch−a ph©n chia th× kÕ to¸n ph¶i ®iÒu chØnh t¨ng hoÆc gi¶m sè d− ®Çu n¨m cña TK 4211 “Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi n¨m tr−íc” trªn sæ kÕ to¸n vµ ®iÒu chØnh t¨ng hoÆc gi¶m chØ tiªu "Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi" trªn B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n theo quy ®Þnh t¹i ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 29 "Thay ®æi chÝnh s¸ch kÕ to¸n, −íc tÝnh kÕ to¸n vµ c¸c sai sãt" vµ ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 17 "ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp”. KÕT CÊU Vµ NéI dUNG PH¶N ¸NH CñA TµI KHO¶N 421 Lîi NHUËN CH¦A PH¢N PHèI Bªn Nî: - Sè lç vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp; - TrÝch lËp c¸c quü cña doanh nghiÖp; - Chia cæ tøc, lîi nhuËn cho c¸c cæ ®«ng, cho c¸c nhµ ®Çu t−, c¸c bªn tham gia liªn doanh; - Bæ sung nguån vèn kinh doanh; - Nép lîi nhuËn lªn cÊp trªn. Bªn Cã: 363 - Sè lîi nhuËn thùc tÕ cña ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú; - Sè lîi nhuËn cÊp d−íi nép lªn, sè lç cña cÊp d−íi ®−îc cÊp trªn cÊp bï; - Xö lý c¸c kho¶n lç vÒ ho¹t ®éng kinh doanh. Sè d− bªn Nî: Sè lç ho¹t ®éng kinh doanh ch−a xö lý. Sè d− bªn Cã: Sè lîi nhuËn ch−a ph©n phèi hoÆc ch−a sö dông. a - Tµi kho¶n 4211 - Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi n¨m tr−íc: Ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, t×nh h×nh ph©n chia lîi nhuËn hoÆc xö lý lç thuéc c¸c n¨m tr−íc. Tµi kho¶n 4211 cßn dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè ®iÒu chØnh t¨ng hoÆc gi¶m sè d− ®Çu n