Hệ thống quản lý thông tin bạn đọc, sách và mượn trả dựa trên thẻ từ

Lêi nãi ®Çu M¸y tÝnh ®iÖn tö ra ®êi vµo n¨m 1946 t¹i Hoa Kú, tõ ®ã ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh vµ ®Õn nay ®· tr¶i qua 5 thÕ hÖ. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña ngµnh c«ng nghÖ tin häc hiÖn nay, ë bÊt kú mét lÜnh vùc nµo còng xuÊt hiÖn c¸c hÖ thèng th«ng tin cïng c¸c phÇn mÒm øng dông, ho¹t ®éng dùa trªn c¸c m¸y vi tÝnh ®Ó hç trî trong c«ng viÖc, gióp cho chóng ta gi¶I quyÕt nhanh chãng nhiÒu vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra… Trong xu h­íng ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ th«ng tin, viÖc tiÕp cËn víi c«ng nghÖ ®ßi hái mçi ng­êi chóng ta ph¶I x¸c ®Þnh cho b¶n th©n ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn nhanh nhÊt. ViÖc cËp nhËt, ph©n tÝch, tæ chøc vµ xö lý th«ng tin lµ vÊn ®Ò v« cïng quan träng. §Ó cã thÓ x©y dùng vµ triÓn khai mét hÖ thèng th«ng tin. Chóng ta cÇn ph¶I tiÕp cËn hÖ thèng, x¸c ®Þnh ®­îc nhiÖm vô chÝnh cña hÖ thèng, c¸c nguån d÷ liÖu chÝnh cÇn cung cÊp cho hÖ thèng. Tõ ®ã, ta tæ chøc vµ thiÕt kÕ hÖ thèng mét c¸c hîp lý nhÊt. HiÖn nay : “HÖ thèng qu¶n lý th«ng tin b¹n ®äc, s¸ch vµ m­în tr¶ dùa trªn thÎ tõ “ lµ mét trong nh÷ng hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i vµ kh¸ míi mÎ. §©y lµ mét hÖ thèng th«ng tin phøc t¹p vµ mang tÝnh thùc tÕ cao. Víi nh÷ng hiÓu biÕt cã h¹n. Em xin ®­îc tr×nh bµy c¸ch tiÕp cËn, ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng nãi trªn, trong nh÷ng phÇn sau cña ®Ó tµi. §Æt vÊn ®Ò Tõ tr­íc tíi nay, khi häc tËp vµ nghiªn cøu, Ýt nhiÒu chóng ta ®· tõng ®äc vµ m­în s¸ch t¹i th­ viÖn. Ta thÊy r»ng, khi ®Õn th­ viÖn, viÖc ®Çu tiªn chóng ta ph¶I lµm lµ viÕt phiÕu yªu cÇu vµ nép cho thñ th­. Thñ th­ kiÓm tra sè thÎ b¹n ®äc vµ sè s¸ch yªu cÇu m­în. NÕu tho¶ m· th× t×m s¸ch, lËp phiÕu m­în vµ giao s¸ch cho b¹n ®äc. Ta thö h×nh dung, nÕu viÖc qu¶n lý b¹n ®äc, qu¶n lý s¸ch, qu¶n lý viÖc tr¶ s¸ch còng ®­îc thùc hiÖn thñ c«ng nh­ vËy, th× sÏ ph¶i cÇn nhiÒu nh©n sù, qua nhiÒu c«ng ®o¹n . Cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, ®Æc biÖt lµ ngµnh khoa häc m¸y tÝnh. ViÖc sö dông chóng lµm c«ng cô ®Ó phôc cho cuéc sèng ngµy cµng trë nªn réng r·i. VËy th× t¹i sao chóng ta l¹i kh«ng ¸p dông tin häc ho¸ vµo kh©u qu¶n lý. Khi ®ã, viÖc qu¶n lý th«ng tin vÒ s¸ch, b¹n ®äc vµ ho¹t ®éng m­în tr¶ s¸ch sÏ trë nªn ®¬n gi¶n h¬n. Bëi mäi thø ®Òu ®­îc l­u tr÷, xö lý trªn m¸y tÝnh th«ng qua ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm. C¸c th«ng tin vÒ s¸ch, b¹n ®äc, m­în tr¶ ®Òu ®­îc qu¶n lý b»ng c¬ së d÷ liÖu (CSDL). ViÖc thªm míi, cËp nhËt, thèng kª t×m kiÕm s¸ch hay b¹n ®äc ®Òu ®­îc thùc hiÖn nhê ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm cµi ®Æt trªn m¸y tÝnh. Mét trong nh÷ng c¸ch ®ã lµ ta qu¶n lý dùa trªn thÎ tõ. Theo c¸ch nµy, mçi b¹n ®äc khi lµm thÎ th­ viÖn sÏ ®­îc cÊp mét thÎ tõ. Trªn ®ã cã ghi ®Çy ®ñ sè thÎ, hä tªn,…Nh÷ng th«ng tin nµy ®· ®­îc l­u trong mét c¬ së d÷ liÖu dïng ®Ó qu¶n lý b¹n ®äc. T­¬ng tù nh­ vËy ®èi víi s¸ch, sau khi ®­îc ph©n lo¹i, ta d¸n cho mçi quyÓn mét m· v¹ch riªng. Mçi m· v¹ch thÓ hiÖn th«ng tin cña mét cuèn s¸ch. Khi ®Õn th­ viÖn, muèn m­în s¸ch hoÆc tr¶ s¸ch, b¹n ®äc ®Òu ph¶i xuÊt tr×nh thÎ ®ã ®Ó thñ th­ kiÓm tra. §èi víi c¸ch qu¶n lý th«ng th­êng, ®Ó kiÓm tra b¹n ®äc thñ th­ sÏ ph¶i nhËp vµo m¸y tÝnh sè thÎ cña b¹n ®äc, m¸y tÝnh kiÓm tra, nÕu hîp lÖ th× b¹n ®­îc phÐp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng m­în tr¶. Sau khi kiÓm tra b¹n ®äc, ®Ó kiÓm tra s¸ch, thñ th­ còng ph¶I nhËp m· s¸ch vµo m¸y tÝnh. §èi víi c¸ch qu¶n lý b»ng thÎ tõ th× toµn bé th«ng tin b¹n ®äc sÏ ®­îc m· hãa vµ l­u trªn thÎ tõ. Khi b¹n xuÊt tr×nh thÎ, thñ th­ chØ viÖc dïng m¸y quÐt thÎ tõ ®ã. M¸y tÝnh sÏ tù ®éng ®äc vµ kiÓm tra c¸c d÷ liÖu trªn thÎ tõ, sau ®ã sÏ ®­a ra c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn thÎ tõ ®ã. M¸y quÐt thÎ tõ ®­îc sö dïng ®Ó ®äc thÎ tõ vµ quÐt m· v¹ch cña s¸ch. ViÖc kiÓm tra s¸ch còng sÏ trë nªn ®¬n gi¶n h¬n. Bëi v× thñ th­ sÏ kh«ng ph¶I nhËp, mµ chØ viÖc dïng m¸y ®Ó quÐt m· v¹ch cña cuèn s¸ch. Víi c«ng nghÖ dïng thÎ tõ, viÖc qu¶n lý s¸ch, viÖc qu¶n lý b¹n ®äc vµ c¸c ho¹t ®éng m­în, tr¶ s¸ch cña b¹n ®äc sÏ ®¬n gi¶n h¬n, tiÕt kiÖm thêi gian h¬n vµ cã ®é chÝnh x¸c cao, bëi v× ®Òu ®­îc tù ®éng ho¸. Tuy nhiªn cho ®Õn nay c«ng nghÖ thÎ tõ dïng cho th­ viÖn ë ViÖt Nam vÉn ch­a ph¸t triÓn réng r·i. Chi tiÕt vÒ viÖc m« t¶ hÖ thèng, ph©n tÝch hÖ thèng vµ thiÕt kÕ hÖ thèng sÏ ®­îc tr×nh bµy ë c¸c phÇn sau cña ®Ò tµi “hÖ thèng qu¶n lý th«ng tin b¹n ®äc, s¸ch vµ m­în tr¶ dùa trªn thÎ tõ”. Néi dung ®Ò tµi c¸c phÇn chÝnh sau: PhÇn I: M« t¶ hÖ thèng. Quy tr×nh ho¹t ®éng gåm c¸c chøc n¨ng chÝnh: Qu¶n lý b¹n ®äc Qu¶n lý s¸ch Qu¶n lý m­în tr¶ Thèng kª vµ t×m kiÕm MÉu biÓu: MÉu ®¬n ®¨ng ký lµm thÎ th­ viÖn. PhÇn II: Ph©n tÝch hÖ thèng. Ph©n tÝch hÖ thèng vÒ chøc n¨ng : S¬ ®å chøc n¨ng nghiÖp vô. S¬ ®å dßng d÷ liÖu: s¬ ®å dßng d÷ liÖu møc ®Ønh. c¸c s¬ ®å dßng d÷ liÖu møc d­íi ®Ønh. §Æc t¶ tiÕn tr×nh Ph©n tÝch d÷ liÖu. M« h×nh thùc thÓ liªn kÕt M« h×nh d÷ liÖu quan hÖ PhÇn III: ThiÕt kÕ hÖ thèng. Mét sè giao diÖn chÝnh. C¬ së d÷ liÖu. PhÇn I : M« t¶ hÖ thèng I. m« t¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng : HÖ thèng qu¶n lý th­ viÖn dùa trªn thÎ tõ ®­îc x©y dùng nh»m môc ®Ých. Gióp cho thñ th­ qu¶n lý b¹n ®äc, qu¶n lý s¸ch, theo dâi c¸c ho¹t ®éng m­în, tr¶ s¸ch cña b¹n ®äc, in c¸c b¸o c¸o thèng kª, in phiÕu ®ßi s¸ch, in phiÕu ph¹t, mét c¸ch nhanh chãng mµ kh«ng ph¶I thùc hiÖn nhiÒu thao t¸c. Qua hÖ thèng nµy, b¹n ®äc còng sÏ kh«ng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó loµm thñ tôc m­în, tr¶ s¸ch. Th­ viÖn cã thÓ cã nhiÒu phßng ®äc. HÖ thèng m¸y tÝnh dïng ®Ó ®äc thÎ tõ vµ quÐt m· v¹ch s¸ch, dù kiÕn sÏ ®­îc ®Æt gÇn cña ra vµo cña mçi phßng ®äc. HÖ thèng sÏ bao gåm c¸c chøc n¨ng chÝnh sau: 1.Chøc n¨ng qu¶n lý b¹n ®äc: NÕu b¹n ®äc lµ ng­êi míi, ®Ó cã thÓ m­în s¸ch cña th­ viÖn, b¹n ®äc ph¶i ®¨ng ký lµm thÎ th­ viÖn. Muèn lµm thÎ th­ viÖn, b¹n ph¶i xin giÊy giíi thiÖu, ®Õn th­ viÖn nép giÊy giíi thiÖu vµ khai ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vµo mÉu ®¨ng ký lµm thÎ th­ viÖn ®· ®­îc th¶o s½n. Sau 1 tuÇn b¹n sÏ nhËn ®­îc thÎ b¹n ®äc lµ thÎ tõ. Khi b¹n ®äc ®­îc cÊp thÎ, trªn thÎ tõ sÏ cã mét m· sè riªng, ®ång thêi c¸c th«ng tin c¸ nh©n cña b¹n ®äc sÏ ®­îc cËp nhËt vµo mét c¬ së dù liÖu trong m¸y tÝnh. Bao gåm : Sè thÎ, Tªn b¹n ®äc, N¨m sinh, Giíi tÝnh, NghÒ nghiÖp, Tr×nh ®é, Ngµy ®¨ng ký, Ngµy hÕt h¹n, N¬i c«ng t¸c, §iÖn tho¹i, §Þa chØ liªn hÖ, Email. C¬ së d÷ liÖu vÒ b¹n ®äc, liªn kÕt víi c¸c c¬ së d÷ liÖu kh¸c th«ng qua m· thÎ. Mçi n¨m, b¹n ®äc ph¶I xin gia h¹n sö dông thÎ mét lÇn. NÕu kh«ng xin gia h¹n, coi nh­ thÎ mÊt hiÖu lùc. Qua chøc n¨ng qu¶n lý b¹n ®äc, thñ th­ cã thÓ cËp nhËt hå s¬ b¹n ®äc míi, thèng kª, t×m kiÕm b¹n ®äc, dÔ dµng n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin vÒ b¹n ®äc: + C¸c th«ng tin c¸ nh©n cña b¹n ®äc + ThÎ cña b¹n ®äc cã hîp lÖ kh«ng + §· hÕt h¹n sö dông hay ch­a + §· xin gia h¹n sö dông ch­a + B¹n ®äc hiÖn ®ang m­în nh÷ng cuèn s¸ch nµo + Nh÷ng vi ph¹m cña b¹n ®äc nh­ : lµm háng s¸ch, mÊt s¸ch Thñ th­ sÏ dùa vµo nh÷ng th«ng tin nµy ®Ó qu¶n lý vµ xö lý b¹n ®äc : + Gia h¹n sö dông thÎ nÕu b¹n ®äc xin gia h¹n vµ kh«ng vi ph¹m néi qui + T¹m dõng h¹n sö dông thÎ nÕu b¹n ®äc vi ph¹m(lµm háng hoÆc lµm mÊt s¸ch) 2. Chøc n¨ng qu¶n lý s¸ch: Chøc n¨ng qu¶n lý s¸ch sÏ lµm c¸c c«ng viÖc : + Bæ sung s¸ch míi + CËp nhËt th«ng tin s¸ch(xem, söa, xo¸) + Thèng kª, t×m kiÕm ®Ó biÕt t×nh tr¹ng s¸ch + In c¸c b¸o c¸o thèng kª S¸ch míi ®­îc bæ sung b»ng nhiÒu nguån kh¸c nhau. T¹i ®©y s¸ch ®­îc ®¸nh sè c¸ biÖt vµ ph©n lo¹i theo: t¸c gi¶,ngµy xuÊt b¶n, nhµ xuÊt b¶n, lÜnh vùc, ng«n ng÷,…C¸c th«ng tin vÒ s¸ch còng ®­îc l­u trong mét c¬ së d÷ liÖu ®Ó qu¶n lý. Mçi cuèn s¸ch sÏ ®­îc d¸n mét m· v¹ch riªng. Còng t­¬ng tù nh­ chøc n¨ng qu¶n lý b¹n ®äc, thñ th­ dïng chøc n¨ng nµy ®Ó bæ sung s¸ch míi. Thèng kª, t×m kiÕm s¸ch theo tªn t¸c gi¶, nhµ xuÊt b¶n, ngµy xuÊt b¶n, lÜnh vùc, ng«n ng÷…Qua ®ã, thñ th­ cã thÓ biÕt ®­îc t×nh tr¹ng cña s¸ch trong th­ viÖn. Thñ th­ sÏ in b¸o c¸o theo th¸ng hoÆc theo quÝ, b¸o c¸o lªn cÊp trªn vÒ sè s¸ch míi ®­îc bæ sung, vÒ t×nh tr¹ng cña s¸ch trong th­ viÖn. S¸ch qu¸ cò, r¸ch n¸t, bÞ mÊt hoÆc néi dung kh«ng cßn phï hîp n÷a th× lo¹i bá khái hÖ thèng, nghÜa lµ d÷ liÖu vÒ cuèn s¸ch ®ã sÏ bÞ xo¸ khái c¬ së d÷ liÖu, kh«ng cßn l­u tr÷ trong m¸y tÝnh n÷a. Th­ viÖn còng cho phÐp b¹n ®äc dïng chøc n¨ng t×m kiÕm ®Ó t×m kiÕm nh÷ng cuèn s¸ch mµ m×nh cÇn t×m nhê vµo sù trî gióp cña hÖ thèng m¸y tÝnh trong th­ viÖn. B¹n ®äc chØ cã thÓ xem th«ng tin vÒ s¸ch, t×m kiÕm s¸ch, nh­ng kh«ng thÓ xo¸ hoÆc söa nh÷ng th«ng tin ®ã. 3. Chøc n¨ng m­în, tr¶ s¸ch: Nh÷ng môc tr­íc, ®· nãi vÒ c¸ch thøc ho¹t ®éng cña c¸c chøc n¨ng : qu¶n lý s¸ch, qu¶n lý b¹n ®äc. Ta thÊy r»ng, c¸c chøc n¨ng ®ã ch­a ph¶i lµ ®Æc ®iÓm v­ît tréi cña “hÖ thèng qu¶n lý th«ng tin b¹n ®äc, s¸ch vµ m­în tr¶ dùa trªn thÎ tõ”. §Æc ®iÓm v­ît tréi cña hÖ thèng nµy ®­îc thÓ hiÖn ë chøc n¨ng m­în, tr¶ s¸ch. Khi ®Õn th­ viÖn, nÕu ®· cã thÎ th­ viÖn, b¹n ®äc cã thÓ tù m×nh t×m s¸ch trong kho s¸ch hoÆc dïng chøc n¨ng t×m kiÕm trªn m¸y tÝnh. Sau khi ®· t×m ®­îc nh÷ng cuèn s¸ch mµ m×nh muèn m­în, b¹n ®äc ph¶I ®Õn n¬I ®Æt hÖ thèng m¸y tÝnh quÐt thÎ tõ ®Ó lµm thñ tôc m­în. T¹i ®©y, cïng víi sù trî gióp cña hÖ thèng, thñ th­ sÏ gióp b¹n ®äc lµm thñ tôc m­în s¸ch. Tr­íc tiªn, thñ th­ dïng m¸y quÐt thÎ tõ ®Ó kiÓm tra thÎ th­ viÖn cña b¹n ®äc. M¸y tÝnh sÏ tù ®äc sè thÎ. T×m b¹n ®äc trong c¬ së d÷ liÖu, xö lý d÷ liÖu vµ ®­a ra c¸c th«ng b¸o: + NÕu thÎ b¹n ®äc hîp lÖ(ch­a hÕt h¹n sö dông) + NÕu b¹n ®äc kh«ng nî s¸ch. Thñ th­ dïng m¸y quÐt m· v¹ch cña tõng cuèn s¸ch b¹n ®äc muèn m­în. Mçi b¹n ®äc chØ ®­îc m­în tèi ®a n¨m cuèn s¸ch. M¸y tÝnh sÏ ghi sè thÎ b¹n ®äc vµ th«ng tin vÒ nh÷ng cuèn s¸ch b¹n ®äc m­în vµo mét b¶n ghi, trong c¬ së d÷ liÖu m­în tr¶. ViÖc tr¶ s¸ch còng ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ vËy. Khi b¹n ®äc ®Õn tr¶ s¸ch, thñ th­ còng dïng m¸y quÐt thÎ tõ ®Ó ®äc sè thÎ cña b¹n ®äc. M¸y tÝnh sÏ t×m b¶n ghi chøa sè thÎ cña b¹n ®äc, trong c¬ së d÷ liÖu m­în tr¶. + NÕu b¹n ®äc mang tr¶ ®ñ s¸ch + NÕu s¸ch kh«ng bÞ háng Sau ®ã quÐt m· v¹ch cña tõng cuèn s¸ch b¹n ®äc mang tr¶. M¸y tÝnh sÏ tù ®éng xo¸ b¶n ghi khái c¬ së d÷ liÖu. + NÕu b¹n ®äc cßn nî s¸ch, m¸y tÝnh sÏ kh«ng xo¸ c¶ b¶n ghi mµ chØ xo¸ th«ng tin nh÷ng cuèn s¸ch b¹n ®äc mang tr¶. + NÕu b¹n ®äc lµm mÊt hoÆc háng s¸ch th× xö lý ph¹t. ii. mÉu biÓu : PhiÕu ®¨ng ký lµm thÎ th­ viÖn: Th­ viÖn thµnh phè hµ néi Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam §éc lËp – Tù do – H¹nh phóc ab phiÕu ®¨ng ký lµm thÎ th­ viÖn Hä vµ tªn : Nam,N÷ : N¨m sinh : N¬i sinh : NghÒ nghiÖp : Tr×nh ®é : §Þa chØ c¬ quan : §Þa chØ nhµ riªng : §iÖn tho¹i : E-mail: Khi cÇn : B¸o tin cho ai : ë ®©u : T«i xin cam ®oan nh÷ng ®iÒu khai trªn lµ hoµn toµn ®óng. 2 ¶nh 3x4 2 ¶nh 3x4 Ngµy……th¸ng……n¨m…… Ng­êi khai ký tªn PhÇn II : Ph©n tÝch hÖ thèng I. ph©n tÝch hÖ thèng vÒ chøc n¨ng : 1. S¬ ®å chøc n¨ng nghiÖp vô : HÖ thèng nµy gåm cã 3 chøc n¨ng chÝnh. Mçi chøc n¨ng chÝnh l¹i ®­îc ph©n r· thµnh c¸c chøc n¨ng con: a. Chøc n¨ng qu¶n lý b¹n ®äc: Qu¶n lý hå s¬ b¹n ®äc : - CËp nhËt hå s¬ b¹n ®äc : + nhËp míi hå s¬ b¹n ®äc + xem b¶n ghi + söa b¶n ghi + xo¸ b¶n ghi - Thèng kª, t×m kiÕm b¹n ®äc Qu¶n lý thÎ b¹n ®äc : - CÊp thÎ b¹n ®äc - Gia h¹n thÎ b¹n ®äc - Huû thÎ b¹n ®äc b. Chøc n¨ng qu¶n lý s¸ch : CËp nhËt th«ng tin s¸ch : - Bæ sung s¸ch míi - Xem b¶n ghi - Söa b¶n ghi - Xo¸ b¶n ghi Thèng kª, t×m kiÕm s¸ch c. Chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng m­în tr¶ : Qu¶n lý m­în s¸ch : - KiÓm tra b¹n ®äc - Khèng chÕ sè l­îng s¸ch m­în - T¹o vµ l­u b¶n ghi trong kho m­în tr¶ Qu¶n lý tr¶ s¸ch : - X¸c nhËn b¹n ®äc tr¶ s¸ch - KiÓm tra t×nh tr¹ng s¸ch - T×m vµ xo¸ b¶n ghi trong kho m­în tr¶ B¸o c¸o thèng kª - Thèng kª s¸ch m­în qu¸ h¹n - In phiÕu ®ßi s¸ch S¬ ®å chøc n¨ng nghiÖp vô: Qu¶n lý th­ viÖn Qu¶n lý m­în tr¶ KiÓm tra b¹n ®äc Khèng chÕ sè l­îng s¸ch m­în Bæ sung s¸ch míi Qu¶n lý thÎ b¹n ®äc CÊp thÎ b¹n ®äc Huû thÎ b¹n ®äc Gia h¹n thÎ b¹n ®äc Qu¶n lý b¹n ®äc CËp nhËt hå s¬ b¹n ®äc Thèng kª, t×m kiÕm b¹n ®äc Qu¶n lý hå s¬ b¹n ®äc Xem b¶n ghi Xo¸ b¶n ghi Söa b¶n ghi T¹o vµ l­u b¶n ghi X¸c nhËn b¹n ®äc tr¶ s¸ch Thèng kª s¸ch m­în qu¸ h¹n In phiÕu ®ßi s¸ch T×m vµ xo¸ b¶n ghi KiÓm tra t×nh tr¹ng s¸ch Qu¶n lý s¸ch CËp nhËt th«ng tin s¸ch Thèng kª, t×m kiÕm s¸ch Xem b¶n ghi Söa b¶n ghi Xo¸ b¶n ghi NhËp míi hå s¬ b¹n ®äc Qu¶n lý m­în s¸ch Qu¶n lý tr¶ s¸ch B¸o c¸o thèng kª 2. S¬ ®å dßng d÷ liÖu nghiÖp vô (Data Flow Diagrams): Mét sè ký hiÖu sö dông trong c¸c s¬ ®å dßng d÷ liÖu nghiÖp vô: Chøc n¨ng hoÆc tiÕn tr×nh Dßng d÷ liÖu Kho d÷ liÖu T¸c nh©n ngoµi HÖ thèng qu¶n lý th«ng tin s¸ch, b¹n ®äc vµ m­în tr¶ b»ng thÎ tõ gåm cã : a. C¸c chøc n¨ng chÝnh : Qu¶n lý b¹n ®äc Qu¶n lý s¸ch Qu¶n lý m­în tr¶ b. C¸c kho d÷ liÖu chÝnh : Kho b¹n ®äc Kho s¸ch Kho m­în tr¶ c. C¸c t¸c nh©n ngoµi : B¹n ®äc Thñ th­ Nguån cung cÊp s¸ch Ban gi¸m ®èc th­ viÖn jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj Qu¶n lý m­în tr¶ B¹n ®äc B¹n ®äc Nguån cung cÊp s¸ch S¸ch M­în tr¶ s¸ch Qu¶n lý b¹n ®äc Qu¶n lý s¸ch Yªu cÇu cÊp thÎ Tr¶ lêi yªu cÇu S¬ ®å dßng d÷ liÖu møc ®Ønh S¸ch míi Th«ng tin s¸ch cÇn t×m KÕt qu¶ tra cøu Yªu cÇu m­în s¸ch Tr¶ lêi yªu cÇu Thñ th­ ThÎ b¹n ®äc M· v¹ch s¸ch B¹n ®äc Tr¶ S¸ch Th«ng tin ph¶n håi B¹n ®äc Ban gi¸m ®èc th­ viÖn Yªu cÇu b¸o c¸o B¸o c¸o thèng kª Yªu cÇu b¸o c¸o B¸o c¸o thèng kª Chøc n¨ng qu¶n lý b¹n ®äc Qu¶n lý hå s¬ b¹n ®äc B¹n ®äc B¹n ®äc M­în tr¶ s¸ch PhiÕu ®¨ng ký lµm thÎ CÊp thÎ Th«ng tin b¹n ®äc KÕt qu¶ t×m kiÕm Qu¶n lý thÎ b¹n ®äc Thñ th­ B¹n ®äc Tr¶ lêi KÕt qña cËp nhËt Thñ th­ B¸o c¸o thèng kª Th«ng tin b¹n ®äc PhiÕu ®¨ng ký lµm thÎ Xin gia h¹n thÎ Chøc n¨ng qu¶n lý s¸ch Nguån cung cÊp s¸ch CËp nhËt th«ng tin s¸ch M­în tr¶ s¸ch S¸ch Th«ng tin s¸ch KÕt qu¶ cËp nhËt KÕt qu¶ t×m kiÕm Thñ th­ S¸ch míi Thèng kª t×m kiÕm s¸ch B¹n ®äc Th«ng tin s¸ch cÇn t×m Thñ th­ KÕt qu¶ t×m kiÕm B¸o c¸o thèng kª Th«ng tin s¸ch KÕt qu¶ thèng kª Qu¶n lý tr¶ Qu¶n lý m­în B¸o c¸o thèng kª B¹n ®äc B¹n ®äc S¸ch M­în tr¶ s¸ch Yªu cÇu m­în s¸ch Tr¶ lêi yªu cÇu Chøc n¨ng qu¶n lý m­în tr¶ PhiÕu ®ßi s¸ch Thñ th­ ThÎ b¹n ®äc M· v¹ch s¸ch B¹n ®äc Tr¶ S¸ch Th«ng tin ph¶n håi B¹n ®äc Thñ th­ ThÎ b¹n ®äc M· v¹ch s¸ch B¸o c¸o thèng kª S¸ch B¹n ®äc 3. §Æc t¶ tiÕn tr×nh : TiÕn tr×nh m­în s¸ch : TiÕn tr×nh : ho¹t ®éng m­în s¸ch. D÷ liÖu vµo : ThÎ b¹n ®äc S¸ch M· sè thÎ M· v¹ch s¸ch D÷ liÖu ra : B¶n ghi m­în s¸ch ®èi víi tõng b¹n ®äc M« t¶ : Víi mçi b¹n ®äc ®Õn m­în s¸ch KiÓm tra thÎ b¹n ®äc K:= M· sè thÎ b¹n ®äc If K=Ø Th× Dõng l¹i vµ th«ng b¸o thÎ kh«ng hîp lÖ KiÓm tra b¹n ®äc tiÕp theo Ng­îc l¹i KiÓm tra h¹n sö dông cña thÎ If K.Ngµy hÕt h¹n > Ngµy hiÖn t¹i Th× Dõng l¹i vµ th«ng b¸o thÎ ®· hÕt h¹n sö dông KiÓm tra b¹n ®äc tiÕp theo If K. Sè s¸ch m­în qu¸ h¹n > 0 Th× Dõng l¹i KiÓm tra b¹n ®äc tiÕp theo Ng­îc l¹i x:= K. Sè s¸ch ®· m­în d:=Ø (Sè s¸ch s¾p m­în) Tæng:=x+d While Tæng <Sè l­îng qui ®Þnh and vÉn muèn tiÕp tôc Do §äc sè c¸ biÖt cña s¸ch T¹o b¶n ghi Tæng:=Tæng+1 Th«ng b¸o m­în thµnh c«ng L­u b¶n ghi vµo kho m­în tr¶ §ãng c¸c kho d÷ liÖu Quay l¹i kiÓm tra b¹n ®äc tiÕp theo TiÕn tr×nh tr¶ s¸ch : TiÕn tr×nh : ho¹t ®éng tr¶ s¸ch D÷ liÖu vµo : ThÎ b¹n ®äc S¸ch M· sè thÎ M· v¹ch s¸ch D÷ liÖu ra : KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tr¶ s¸ch M« t¶ : Víi mçi b¹n ®äc ®Õn tr¶ s¸ch : K:= M· sè thÎ b¹n ®äc M:=M· v¹ch s¸ch t:= Ø While vÉn muèn tiÕp tôc Do If M. Sè c¸ biÖt = M­în tr¶. Sè c¸ biÖt and t < K. Sè s¸ch ®· m­în Th× Xo¸ th«ng tin quyÓn s¸ch nµy khái b¶n ghi t:=t+1 If t=K. Sè s¸ch ®· m­în Th× Xo¸ b¶n ghi(K) trong kho m­în tr¶ KÕt thóc §ãng c¸c kho d÷ liÖu Quay l¹i kiÓm tra b¹n ®äc tiÕp theo ii. ph©n tÝch hÖ thèng vÒ d÷ liÖu : 1. M« h×nh thùc thÓ liªn kÕt : HÖ thèng trªn cã nh÷ng b¶ng thùc thÓ sau : S¸ch : l­u tr÷ c¸c th«ng tin cña s¸ch S¸ch ( Sè c¸ biÖt, Tªn s¸ch, M· lÜnh vùc, M· ND, Ng«n ng÷, T¸c gi¶, Nhµ XB, N¨m XB, LÇn t¸i b¶n, Ngµy nhËp kho ) LÜnh vùc : LÜnh vùc ( M· lÜnh vùc, Tªn lÜnh vùc ) Néi dung tãm t¾t : l­u néi dung tãm t¾t cña mét cuèn s¸ch ND tãm t¾t (M· ND, Sè trang, Néi dung) B¹n ®äc : l­u tr÷ c¸c th«ng tin vÒ b¹n ®äc B¹n ®äc (M· thÎ B§, Hä vµ tªn, N¨m sinh, Giíi tÝnh, §Þa chØ, §iÖn tho¹i, Tr×nh ®é, NghÒ nghiÖp, N¬i c«ng t¸c, Ngµy cÊp thÎ, Ngµy hÕt h¹n) M­în tr¶ : M­în tr¶ (M· phiÕu m­în, M· thÎ B§, Sè c¸ biÖt, Ngµy m­în, Ngµy hÑn tr¶) Xö lý b¹n ®äc : Xö lý B§ (M· phiÕu m­în, M· thÎ B§, Sè phiÕu ®ßi, TiÒn ph¹t) Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thùc thÓ S¸ch, Néi dung tãm t¾t vµ LÜnh vùc: Thuéc n 1 ND tãm t¾t S¸ch Cã 1 1 n 1 Sè c¸ biÖt M· lÜnh vùc N¨m XB Ngµy nhËp kho Sè c¸ biÖt M· lÜnh vùc M· ND Sè c¸ biÖt M· ND M· lÜnh vùc Thuéc LÜnh vùc Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thùc thÓ B¹n ®äc, S¸ch S¸ch n B¹n ®äc M­în 1 1 n M· phiÕu m­în M· thÎ B§ Sè c¸ biÖt Ngµy m­în Ngµy hÑn tr¶ Tr¶ M· phiÕu m­în M· thÎ B§ Sè c¸ biÖt Ngµy m­în Ngµy tr¶ 2. M« h×nh d÷ liÖu quan hÖ : M­în s¸ch M· phiÕu m­în M· thÎ B§ Sè c¸ biÖt Ngµy m­în Ngµy hÑn tr¶ B¹n ®äc M· thÎ B§ Hä vµ tªn N¨m sinh Giíi tÝnh §Þa chØ §iÖn tho¹i Tr×nh ®é NghÒ nghiÖp N¬I c«ng t¸c Ngµy cÊp thÎ Ngµy hÕt h¹n LÜnh vùc M· lÜnh vùc Tªn lÜnh vùc S¸ch Sè c¸ biÖt Tªn s¸ch M· lÜnh vùc M· ND Ng«n ng÷ T¸c gi¶ Nhµ XB N¨m XB LÇn t¸i b¶n Ngµy nhËp kho M« h×nh d÷ liÖu quan hÖ Xö lý B§ M· phiÕu m­în M· thÎ B§ Sè phiÕu ph¹t Sè tiÒn ph¹t PhÇn Iii : ThiÕt kÕ hÖ thèng i. thiÕt kÕ giao diÖn : 1. Giao diÖn chÝnh : Giao diÖn trªn sÏ hiÖn lªn mµn h×nh khi ta khëi ®éng ch­¬ng tr×nh. §Ó cã thÓ truy nhËp vµo hÖ thèng, nh©n viªn th­ viÖn ph¶i nhËp mËt khÈu cña hÖ thèng. Sau ®ã, nh©n viªn th­ viÖn ph¶I nhËp m· sè vµ mËt khÈu cña m×nh ®Ó hÖ thèng ph©n quyÒn sö dông. Mçi bé phËn chØ cã quyÒn sö dông mét phÇn cña hÖ thèng : + Bé phËn qu¶n lý nh©n sù chØ cã quyÒn sö dông chøc n¨ng qu¶n lý nh©n sù + Bé phËn qu¶n lý b¹n ®äc chØ cã quyÒn sö dông chøc n¨ng qu¶n lý b¹n ®äc + Bé phËn qu¶n lý s¸ch chØ cã quyÒn sö dông chøc n¨ng qu¶n lý s¸ch + Bé phËn qu¶n lý m­în tr¶ chØ cã quyÒn sö dông chøc n¨ng qu¶n lý m­în tr¶ 2. Form cËp nhËt th«ng tin b¹n ®äc : Form nµy sÏ xuÊt hiÖn khi nh©n viªn th­ viÖn truy cËp vµo môc cËp nhËt th«ng tin b¹n ®äc, trong menu qu¶n lý b¹n ®äc. Form cho phÐp xem th«ng tin cña tÊt c¶ b¹n ®äc. Tõ form nµy, c¸n bé qu¶n lý cã thÓ nhËp míi, söa, xo¸, t×m kiÕm th«ng tin b¹n ®äc. 3. Form nhËp b¹n ®äc míi: NhËp míi Form nµy sÏ hiÖn ra khi Ên vµo nót trong form cËp nhËt th«ng tin b¹n ®äc. Tõ form nµy, th«ng tin vÒ b¹n ®äc míi sÏ ®­îc nhËp vµo c¬ së d÷ liÖu. CËp nhËt th«ng tin s¸ch còng sÏ cã c¸c form t­¬ng tù nh­ cËp nhËt th«ng tin b¹n ®äc. V× vËy chØ cÇn m« t¶ nh­ng form cËp nhËt th«ng tin b¹n ®äc. 4. Form m­în s¸ch : Sau khi kiÓm tra thÎ b¹n ®äc, nÕu thÎ kh«ng hîp lÖ hoÆc thÎ ®· hÕt h¹n th× th«ng b¸o sÏ hiÖn ra nh­ trªn mµn h×nh. B¹n ®äc kh«ng thÓ thùc hiÖn ho¹t ®éng m­în s¸ch. NÕu thÎ b¹n ®äc hîp lÖ nh­ng b¹n ®äc ®ang nî s¸ch. Form sau sÏ hiÖn ra : NÕu b¹n ®äc m­în s¸ch thµnh c«ng. Form sau sÏ hiÖn ra : Giao s¸ch Quay l¹i Lo¹i bá Thñ th­ Ên ®Ó l­u phiÕu m­în vµo kho m­în tr¶. Trong tr­êng hîp b¹n ®äc thay ®æi yªu cÇu. Thñ th­ cã thÓ trùc tiÕp lo¹i bá s¸ch trong phiÕu m­în. B»ng c¸ch chän nh÷ng dßng cÇn lo¹i bá vµ Ên NÕu b¹n ®äc muèn huû bá yªu cÇu. Thñ th­ Ên ®Ó huû bá. §Õn ®©y thñ tôc m­în s¸ch ®· hoµn tÊt. C¸c thñ tôc tr¶ s¸ch còng sÏ diÔn ra t­¬ng tù 5. Form trî gióp b¹n ®äc : B¹n ®äc cã thÓ t×m kiÕm vµ xem th«ng tin s¸ch qua Website cña th­ viÖn. - ii. dù kiÕn thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu: C¬ së d÷ liÖu sö dông trong “HÖ thèng qu¶n lý th«ng tin b¹n ®äc, s¸ch vµ m­în tr¶ dùa trªn thÎ tõ” dù kiÕn thiÕt kÕ b»ng Access vµ gåm c¸c b¶ng sau: a) S¸ch: Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu Chó thÝch §é réng §iÒu kiÖn Rµng buéc Socabiet Text Sè c¸ biÖt 10 Not Null Kho¸ chÝnh Tensach Text Tªn s¸ch 35 Not Null MaLV Text M· lÜnh vùc s¸ch 5 Not Null Kho¸ ngo¹i MaND Text M· néi dung tãm t¾t 5 Not Null Kho¸ ngo¹i Ngonngu Text Ng«n ng÷ viÕt s¸ch 15 Not Null Tacgia Text Tªn t¸c gi¶ 35 Not Null NhaXB Text Tªn nhµ xuÊt b¶n 35 NamXB Date/Time N¨m xuÊt b¶n Not Null Lantaiban Number LÇn t¸I b¶n Byte NgayNK Date/Time Ngµy nhËp s¸ch Not Null b) LÜnh vùc: Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu Chó thÝch §é réng §iÒu kiÖn Rµng buéc MaLV Text M· lÜnh vùc s¸ch 5 Not Null Kho¸ chÝnh TenLV Text Tªn lÜnh vùc s¸ch 15 Not Null c) Néi dung tãm t¾t: Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu Chó thÝch §é réng §iÒu kiÖn Rµng buéc MaND Text M· néi dung tãm t¾t 5 Not Null Kho¸ chÝnh Sotrang Number Sè trang s¸ch Integer Not Null Noidung Text Néi dung tãm t¾t 100 Not Null d) B¹n ®äc : Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu Chó thÝch §é réng §iÒu kiÖn Rµng buéc MatheBD Text M· thÎ b¹n ®äc 10 Not Null Kho¸ chÝnh Hovaten Text Hä vµ tªn b¹n ®äc 35 Not Null Namsinh Text Néi dung tãm t¾t 100 Not Null Gioitinh Text Giíi tÝnh 5 Diachi Text §Þa chØ b¹n ®äc 45 Not Null Dienthoai Text Sè ®iÖn tho¹i 10 Trinhdo Text Tr×nh ®é cña b¹n ®äc 15 Nghenghiep Text NghÒ nghiÖp 15 Noicongtac Text N¬I c«ng t¸c 45 Ngaycapthe Date/Time Ngµy cÊp thÎ Not Null Ngayhethan Date/Time Ngµy hÕt h¹n thÎ Not Null e) M­în tr¶ : Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu Chó thÝch §é réng §iÒu kiÖn Rµng buéc Maphieumuon Text M· phiÕu m­în 10 Not Null Kho¸ chÝnh MatheBD Text M· thÎ b¹n ®äc 10 Not Null Socabiet Text Sè c¸ biÖt s¸ch 10 Not Null Kho¸ ngo¹i Ngaymuon Date/Time Ngµy m­în s¸ch Not Null Ngayhentra Date/Time Ngµy hÑn tr¶ s¸ch Not Null f) Xö lý b¹n ®äc : Thuéc tÝnh KiÓu d÷ liÖu Chó thÝch §é réng §iÒu kiÖn Rµng buéc Maphieumuon Text M· phiÕu m­în 10 Kho¸ chÝnh MatheBD Text M· thÎ b¹n ®äc 10 Sophieudoi Number Sè lÇn in phiÕu ®ßi s¸ch Byte Tienphat Number Sè tiÒn ph¹t PhÇn IV : KÕt luËn I. kÕt qu¶ ®¹t ®­îc : Qua ba phÇn cña ®Ò tµi, tuy ch­a thÓ ph©n tÝch mét c¸ch kü l­ìng. Nh­ng mét phÇn nµo ®ã nã ®· cho ta c¸i nh×n toµn diÖn vÒ hÖ thèng. Ta thÊy r»ng, mçi mét hÖ thèng, cho dï cã hoµn h¶o ®Õn mÊy th× còng ®Òu cã c¶ ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm. §èi víi “HÖ thèng qu¶n lý th«ng tin b¹n ®äc, s¸ch vµ m­în tr¶ dùa trªn thÎ tõ” võa ph©n tÝch ta thÊy r¨ng : + Th«ng tin b¹n ®äc ®­îc m· ho¸ trªn thÎ, nªn khi b¹n ®äc xuÊt tr×nh thÎ, thñ th­ chØ cÇn dïng m¸y quÐt lªn thÎ tõ ®Ó cËp nhËt th«ng tin vµo m¸y tÝnh, bít ®i thao t¸c nhËp sè thÎ vµo m¸y tÝnh. + Mçi quyÓn s¸ch ®Òu cã m· v¹ch riªng, nªn khi b¹n ®äc m­în, tr¶ s¸ch, thñ th­ còng chØ cÇn dïng m¸y quÐt lªn m· v¹ch cña cuèn s¸ch ®Ó cËp nhËt th«ng tin vµo m¸y tÝnh. M¸y tÝnh sÏ tù ®éng xö lý th«ng tin theo ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm ®· cµi ®Æt. + B¹n ®äc ®Õn m­în s¸ch còng kh«ng ph¶i mÊt thêi gian viÕt phiÕu yªu cÇu vµ ®îi thñ th­ xö lý phiÕu yªu cÇu. Bêi v×, b¹n ®äc cã thÓ tù m×nh t×m s¸ch trong th­ viÖn hoÆc nhê sù trî gióp cña hÖ thèng m¸y tÝnh. + Qua hÖ thèng nµy, c¸c thñ tôc trong c«ng t¸c qu¶n lý th­ viÖn ®Òu ®­îc tù ®éng ho¸, nªn sÏ gi¶m bít phÇn nµo khã kh¨n cho c¸c c¸n bé th­ viÖn, tiÕt kiÖm thêi gian, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô b¹n ®äc. ii. Nh­îc ®iÓm cÇn kh¾c phôc : Tuy nhiªn, mäi vÊn ®Ò ®Òu cã nh÷ng mÆt tr¸i cña nã : - ThÎ tõ tuy tiÖn lîi nh­ng cã mét sè nh­îc ®iÓm : + ThÎ dÔ bÞ háng do tiÕp xóc liªn tôc + RÊt dÔ bÞ ¶nh h­ëng bëi tõ tÝnh, ¸nh s¸ng mÆt trêi. + Líp tõ tÝnh cã thÎ bÞ bong, b¹n ®äc sÏ ph¶i lµm l¹i thÎ. + NÕu thÎ bÞ gÉy hoÆc bÞ bÎ cong coi nh­ háng. + M· v¹ch cña mçi cuèn s¸ch cã thÓ bÞ mê, dÉn ®Õn hÖ thèng kh«ng thª nhËn d¹ng ®­îc. + NÕu mét bé phËn cña hÖ thèng bÞ trôc trÆc(vÝ dô : m¸y quÐt thÎ tõ bÞ trôc trÆc) sÏ lµm tª liÖt c¶ hÖ thèng. Khi ®ã, kh¾c phôc sù cè sÏ v« cïng khã kh¨n. + Ngoµi ra, viÖc l¾p ®Æt vµ b¶o tr× hÖ thèng còng kh«ng ph¶i lµ ®iÒu ®¬n gi¶n iii. h­íng ph¸t triÓn t­¬ng lai : Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c«ng nghÖ tin häc. RÊt nhiÒu nh÷ng hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i ®· ®­îc triÓn khai vµ l¾p ®Æt. Gióp con ng­êi gi¶i quyÕt mét khèi l­îng c«ng viÖc v« cïng lín. Lµ mét kü s­ tin häc t­¬ng lai, em rÊt mong cã thÓ gãp mét phÇn kiÕn thøc nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Do thêi gian vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ, nªn ®Ò tµi cña em sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy c« vµ b¹n bÌ. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin. T¸c gi¶ : §µo Thanh TÜnh - NXB Qu©n §éi Nh©n D©n Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin. T¸c gi¶ : NguyÔn V¨n Ba - NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi Gi¸o tr×nh Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý. T¸c gi¶ : Lª V¨n Phïng