Giáo trình Thống kê doanh nghiệp - Nghề: Kế toán doanh nghiệp

h mức thu nhập bình quân của một lao động trong quý I? Bài 3: Có tài liệu về tình hình lao động ở một công ty trong 6 tháng đầu năm báo cáo như sau: Số lao động có ngày 01/01/2016: 500 công nhân Số lao động tăng trong quý 1 : 50 công nhân Số lao động tăng trong quý 2 : 40 công nhân Số lao động giảm trong quý 1 : 10 công nhân Số lao động giảm trong quý 2 : 20 công nhân Yêu cầu: Tính số lao động bình quân của công ty trong từng quý? Cho biết giá trị sản xuất quý 2 so quý 1 tăng 10% hãy tính toán và đánh giá tình hình sử dụng lao động của công ty? Bài 4: a. Hãy cho tài liệu về trường hợp doanh nghiệp sử dụng lao động trong quý II thỏa mãn các điều kiện: Điều kiện 1: Vượt kế hoạch 10% Điều kiện 2: Tiết kiệm lao động so với kế hoạch 10% b. Phân tích và đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch về sử dụng lao động nói trên. Bài 5: Anh (chị) hãy cho tài liệu về trường hợp một doanh nghiệp sử dụng lao động trong quý II thỏa mãn các kinh doanh: Điều kiện 1: Vượt kế hoạch 5% Điều kiện 2: Giá trị sản xuất của doanh nghiệp đạt 95% kế hoạch. Bài 6: Có số liệu về tình hình sử dụng thời gian lao động của công nhân sản xuất xây dựng tại một xí nghiệp trong 2 quý đầu năm 2016 như sau: Chỉ tiêu Quý I Quý II 1. Số ngày công làm việc thực tế trong chế độ 33.200 31.530 2. Số ngày nghỉ lễ và chủ nhật 6.500 7.000 3. Số ngày nghỉ phép năm 1.200 1.000 4. Số ngày công vắng mặt 2.500 2.650 5. Số ngày ngừng việc 1.600 1.500 6. Số ngày công làm thêm 1.000 1.200 Yêu cầu: Xác định các chỉ tiêu sau trong từng quý: Số ngày công theo lịch Số ngày công chế độ Số ngày công có thể sử dụng cao nhất Số ngày công có mặt Số công nhân trong danh sách bình quân Biết giá trị sản xuất công nghiệp quý II so với quý I giảm 5%. Hãy xác định việc sử dụng lao động của xí nghiệp quý II so với quý I tiết kiệm hay lãng phí? Bài 7: Có số liệu thống kê về tình hình sử dụng lao động của một doanh nghiệp trong năm 2016 như sau: Số lao động có bình quân trong năm: 200 người Số ngày nghỉ lễ, nghỉ chủ nhật bình quân của người lao động trong năm được thực hiện theo quy định chung Tổng số ngày nghỉ phép trong năm của toàn đơn vị: 3000 ngày Tổng số ngày vắng mặt của toàn đơn vị trong năm: 2000 ngày Tổng số ngày ngừng việc trong năm: 500 ngày Số ngày công làm thêm: 300 ngày Yêu cầu: Xác định các chỉ tiêu sau: Số ngày công theo lịch Số ngày công theo chế độ Số ngày công có thể sử dụng cao nhất Số ngày công có mặt Số ngày công làm việc thực tế Tính các chỉ tiêu phân tích tình hình sử dụng thời gian lao động của công nhân sản xuất? Bài 8: Có số liệu về tình hình sản xuất và sử dụng lao động của xí nghiệp X trong 2 kỳ báo cáo như sau: Chỉ tiêu Kỳ gốc Kỳ báo cáo 1. Giá trị sản xuất (triệu đồng) 8.875 10.140 2. Số lượng lao động (người) 500 520 Yêu cầu: Phân tích tình hình biến động của giá trị sản xuất (GO) do ảnh hưởng 2 nhân tố: năng suất lao động và số lượng lao động hao phí. Bài 9: Có số liệu về tình hình sản xuất và lao động của doanh nghiệp Y trong 2 quý đầu năm 2016 như sau: Chỉ tiêu ĐVT Quý I Quý II 1. Giá trị sản xuất (GO) triệu đồng 7.000 8.030 2. Số lao động bình quân người 400 440 3. Số ngày công làm việc thực tế Trong đó: ngày công làm thêm Ngày Ngày 32.400 1.200 34.320 4. Giờ công làm việc thực tế Trong đó: giờ công làm thêm giờ giờ 267.400 8.200 291.720 17.160 5. Tổng quỹ lương triệu đồng 500 528 Yêu cầu: Tính toán các chỉ tiêu phân tích tình hình sử dụng thời gian lao động của công nhân sản xuất? Kiểm tra tình hình sử dụng tổng quỹ lương của doanh nghiệp là tiết kiệm hay lãng phí? Xác định cụ thể mức lãng phí đó? Tính toán các chỉ tiêu năng suất lao động (giờ, ngày, tháng)? Tính toán các chỉ tiêu tiền lương bình quân? Phân tích biến động của năng suất lao động do ảnh hưởng của 3 nhân tố: năng suất lao động giờ, số giờ làm việc thực tế bình quân trong ngày, số ngày làm việc thực tế bình quân 1 công nhân trong kỳ? Bài 10: Có số liệu về tình hình sản xuất của công ty dệt qua 2 kỳ như sau: PX Giá trị sản xuất (triệu đồng Số công nhân bình quân (người) Kỳ gốc Kỳ báo cáo Kỳ gốc Kỳ báo cáo A 648,5 802 100 144 B 640 806 80 90 C 700 624 70 60 D 910 936 91 90 Cộng 2.898,5 3.168 341 384 Yêu cầu: Đánh giá sự biến động của năng suất lao động toàn công ty giữa 2 kỳ? Sử dụng phương pháp hệ thống chỉ số phân tích tình hình biến động của GO do ảnh hưởng của 2 nhân tố: năng suất lao động và số lượng lao động? Bài 11: Có số liệu thống kê của 1 doanh nghiệp như sau: Chỉ tiêu Năm gốc Năm báo cáo 1. Giá trị sản xuất GO (triệu đồng) 8.000 10.000 2. Số lao động bình quân trong năm (người) 100 110 3. Số ngày làm việc b/q của 1 lao động trong năm (ngày) 250 225 Yêu cầu: Tính các chỉ tiêu năng suất lao động trong kỳ? Phân tích tình hình biến động của giá trị sản xuất (GO) do ảnh hưởng của 3 nhân tố: năng suất lao động ngày, số ngày làm việc thực tế bình quân 1 công nhân trong kỳ và số công nhân trong danh sách bình quân? Bài 12: Có số liệu thống kê của một doanh nghiệp trong 2 năm báo cáo như sau: Chỉ tiêu Năm gốc Năm báo cáo 1. Năng suất lao động bq ngày 1 ld (trd/ngày) 0,3 0,33 2. Số lao động bình quân (người) 100 110 3. Tổng số ngày công làm việc thực tế trong năm (ngày) 22.000 24.750 Yêu cầu: Sử dụng hệ thống chỉ số phân tích tình hình biến động của giá trị sản xuất GO do ảnh hưởng của 3 nhân tố thuộc về lao động: năng suất lao động ngày, số ngày LVTT bình quân 1 công nhân trong kỳ và số công nhân trong danh sách bình quân? Bài 13: Có số liệu về tình hình sản xuất của xí nghiệp dệt qua 2 tháng như sau: PX Giá trị sản xuất (trđ) Khối lượng SPSX (m) Số CN bq (người) Tháng 5 Tháng 6 Tháng 5 Tháng 6 Tháng 5 Tháng 6 I 900 1.296 18.000 25.920 100 144 II 960 1.209 24.000 25.935 80 90 III 1.050 936 10.500 7.800 70 60 Cộng 2.910 3.441 52.500 59.655 250 294 Yêu cầu: Phân tích tình hình biến động của giá trị sản xuất GO tháng 6 so với tháng 5 do ảnh hưởng của 2 nhân tố: năng suất lao động và số công nhân trong danh sách bình quân? Bài 14: Có tình hình sản xuất và lao động của xí nghiệp cơ khí X trong tháng 3 và tháng 4 năm 2016 như sau: (số liệu tính theo giá cố định, ĐVT: triệu đồng) * Tháng 3: 1. Giá trị sản xuất công nghiệp GO: 720 2. Số công nhân bình quân (người): 100 3. Số ngày công LVTT trong tháng (ngày): 2.400 4. Số giờ công LVTT trong tháng (giờ): 18.000 * Tháng 4: 1. Giá trị sản xuất công nghiệp GO: 928,714 2. Số công nhân bình quân (người): 120 3. Số ngày công LVTT trong tháng (ngày): 3.000 4. Số giờ công LVTT trong tháng (giờ): 21.000 Yêu cầu: Phân tích tình hình biến động của năng suất lao động tháng 4 so với tháng 3 do ảnh hưởng bởi 3 nhân tố: năng suất lao động giờ, số giờ làm việc thực tế bình quân trong 1 ngày, số ngày làm việc thực tế bình quân 1 tháng? CHƯƠNG 6: THỐNG KÊ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM CỦA DOANH NGHIỆP Mã chương: TKDN06 Giới thiệu: Trang bị cho người học những kiến thức chung về khái niệm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Các phương pháp phân tích được giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp. Mục tiêu: - Trình bày được khái niệm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm; - Trình bày được ý nghĩa, nhiệm vụ thống kê giá thành sản phẩm; - Trình bày nội dung thống kê giá thành sản phẩm so sánh được; - Trình bày nội dung thống kê giá thành cho một đồng sản lượng hàng hoá; - Trình bày được nội dung phân tích giá thành theo khoản mục chi phí; - Thống kê và phân tích được giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp; - Đưa ra được các giải pháp hạ giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp; - Lập được kế hoạch giá thành sản phẩm cho kì sau; - Có thái độ học tập nghiêm túc, cẩn thận và chính xác trong luyện tập và nghiên cứu. Nội dung chính: 1. Khái niệm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1.1. Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất 1.1.1. Khái niệm Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống, lao động vật hóa và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp phải chi ra trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh tính cho 1 thời kỳ nhất định 1.1.2. Phân loại - Phân loại thành chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp Chi phí trực tiếp: là chi phí có liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất ra từng loại sản phẩm và được tính trực tiếp vào giá thành của đơn vị sản phẩm hay loại sản phẩm. Bao gồm: + Tiền lương, BHXH của công nhân sản xuất + Nguyên liệu chính, vật liệu phụ dùng vào sản xuất + Công cụ lao động nhỏ dùng vào sản xuất + Chi phí trực tiếp khác bằng tiền Chi phí gián tiếp: là những chi phí phục vụ cho hoạt động chung của phân xưởng, doanh nghiệp và được tính vào giá thành một cách gián tiếp bằng phương pháp phân bổ. Kết cấu của chi phí gián tiếp cũng giống như của chi phí trực tiếp nhưng những khoản này được chi ra cho hoạt động chung của doanh nghiệp hoặc cho các bộ phận khác của doanh nghiệp. -> Tác dụng: dùng để tính toán giá thành kế hoạch cũng như giá thành hạch toán, giá thành thực tế. - Phân loại theo mối quan hệ giữa chi phí và tình hình tăng, giảm sản lượng: Chi phí biến đối: là những chi phí thay đổi cùng với sự thay đổi của sản lượng, thường được ký hiệu là VC. Đồ thị biểu diễn quan hệ giữa sản lượng (trục hoành) và chi phí biến đổi (trục tung) là một đường (đường thẳng hoặc đường cong) dốc lên về phía bên phải. Chi phí cố định: là những chi phí hầu như không thay đổi ở mọi mức sản lượng, thường được ký hiệu là FC. 1.2. Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm 1.2.1. Khái niệm Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền toàn bộ chi phí vật chất, dịch vụ, lao động và chi phí bằng tiền khác mà doanh nghiệp bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh trong kỳ. 1.2.2. Phân loại - Căn cứ phạm vi tính toán, có các loại giá thành: + Giá thành phân xưởng. Giá thành phân xưởng là tập hợp những chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Đó cũng chính là giá thành sản xuất. + Giá thành công xưởng: là giá thành phân xưởng cộng với chi phí quản lý doanh nghiệp. + Giá thành toàn bộ: bao gồm giá thành công xưởng và chi phí tiêu thụ sản phẩm. - Căn cứ vào tính chất chi phí, giá thành bao gồm các loại: + Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính toán giá thành kế hoạch do bộ phận kế hoạch doanh nghiệp thực hiện và được tiến hành trước khi bắt đầu quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch của sản phẩm là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch giá thành và kế hoạch hạ giá thành của sản phẩm so sánh được. + Giá thành thực tế: là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh và tập hợp trong kỳ và sản lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất trong kỳ. Giá thành sản phẩm thực tế chỉ có thể tính toán được sau khi kết thúc quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. + Giá thành định mức: là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho một đơn vị sản phẩm. 2. Ý nghĩa, nhiệm vụ của thống kê giá thành sản phẩm Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu chất lượng tổng hợp phản ánh một cách đầy đủ và tập trung nhất mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc hạ giá thành là cơ sở để tăng lợi nhuận, góp phần tăng tích luỹ cho doanh nghiệp. Từ đó, thống kê giá thành có ý nghĩa rất quan trọng. - Thống kê giá thành cung cấp những tài liệu chính xác, đầy đủ về giá thành sản phẩm của doanh nghiệp để phục vụ công tác kế hoạch hoá giá thành. - Thường xuyên kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, đề ra biện pháp quản lý tốt công tác giá thành, phấn đấu hạ giá thành, đảm bảo không ngừng tăng tích luỹ cho doanh nghiệp. Nhiệm vụ của thống kê giá thành trong doanh nghiệp là: - Theo dõi tình hình chấp hành kế hoạch giá thành, phân tích ảnh hưởng của các khoản mục giá thành nhằm đề ra các biện pháp thích hợp để hạ giá thành. - Nghiên cứu sự biến động của giá thành theo thời gian để thấy xu hướng phát triển của nó. 3. Thống kê giá thành sản phẩm so sánh được 3.1. Chỉ số biến động giá thành sản phẩm so sánh được 3.1.1 Chỉ số biến động giá thành doanh nghiệp sản xuất một loại sản phẩm Trong trường hợp này người ta thường dùng chỉ số cá thể có dạng sau: Iz = Giá thành đơn vị kỳ báo cáo = Z1 Giá thành đơn vị kỳ gốc Z0 Kết quả nói lên sự tăng, giảm của giá thành giữa hai thời kỳ, lượng tăng giảm tuyệt đối (Dz = z1 – z0) nói lên mức tiết kiệm hay vượt chi giá thành của một đơn vị sản phẩm. 3.1.2 Chỉ số biến động giá thành doanh nghiệp sản xuất nhiều loại sản phẩm so sánh được. Trong trường hợp này người ta thường dùng chỉ số chung có dạng sau: Lượng tăng giảm tuyệt đối Dz = Sz1q1 - Sz0q1 nói lên mức tiết kiệm hay vượt chi tổng giá thành do sự tăng hay giảm giá thành của một đơn vị sản phẩm. Ví dụ: tính chỉ số giá thành chung các loại sản phẩm của một doanh nghiệp điện cơ. Loại sản phẩm Số lượng kỳ báo cáo Z đơn vị (1.000đ) Z toàn bộ (1.000đ) Chỉ số (%) Gốc Báo cáo Gốc Báo cáo Môtơ 7kw 150 4.000 3.600 600.000 540.000 90 Môtơ 15kw 120 6.000 5.000 720.000 600.000 83,33 Cộng 1.320.000 1.140.000 86,36 Kết quả Iz = 0,8636 hay 86,36% và mức tiết kiệm 180.000.000đ Như vậy, giá thành của hai loại sản phẩm năm báo cáo so với năm gốc đã hạ được 16,67% và tổng số tiền tiết kiệm được do việc giảm giá thành là 180.000.000đ. 3.2. Chỉ số hoàn thành kế hoạch giá thành 3.2.1. Chỉ số hoàn thành kế hoạch giá thành của một loại sản phẩm - Chỉ số giá thành kế hoạch: Chỉ số này nêu rõ nhiệm vụ giá thành đề ra trong kế hoạch. - Chỉ số giá thành thực tế: - Chỉ số giá hoàn thành kế hoạch giá thành: - Mối liên hệ: izl = izk . iz1/k 3.2.2 Chỉ số hoàn thành kế hoạch giá thành của nhiều loại sản phẩm so sánh được (trong trường hợp lấy sản lượng kỳ báo cáo làm quyền số). - Chỉ số giá thành kế hoạch: - Chỉ số giá thành thực tế: - Chỉ số hoàn thành kế hoạch giá thành: - Mối liên hệ: Izl = Izk . Iz1/k Ví dụ: Loại sản phẩm Số lượng sản phẩm kỳ BC Giá thành đơn vị (1.000đ) Gốc Kế hoạch Báo cáo Môtơ 7kw 150 4.000 3.800 3.600 Môtơ 15kw 120 6.000 5.700 5.000 áp dụng công thức ta tính được: + Izk = 0,95 hay 95%. Kế hoạch đề ra nhiệm vụ giá thành kỳ kế hoạch so với giá thành kỳ gốc là 95% (Ik = 95%), hạ được 5%. + Izl = 0,93 hay 93%: thực tế giá thành kỳ báo cáo so với giá thành kỳ gốc là 93% (I1 = 93%), hạ được 7% tức là hạ nhiều hơn kế hoạch là 2%. + Iz1/k = 0,98 hay 98%: giá thành thực tế so với kế hoạch là 98%, hạ được 2%. 4. Thống kê giá thành sản phẩm bằng chỉ tiêu giá thành cho 1.000 đồng giá trị sản lượng hàng hoá tiêu thụ. Chỉ tiêu giá thành cho 1.000 đồng giá trị sản lượng hàng hoá cho biết cứ có 1.000 đồng giá trị sản lượng hàng hoá thì doanh nghiệp bỏ ra chi phí hết bao nhiêu. Giá thành cho 1 đồng giá trị sản lượng hàng hoá = Sz.q x 1.000 Sp.q - Xác định trình độ hoàn thành kế hoạch chỉ tiêu giá thành cho 1.000 đồng giá trị sản lượng hàng hoá. - Xác định biến động chỉ tiêu giá thành cho 1.000 đồng giá trị sản lượng hàng hoá. 5. Phân tích giá thành theo khoản mục chi phí 5.1. Phân tích ảnh hưởng của biến động khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp trong giá thành bao gồm các chi phí về: nguyên vật liệu, nhiên liệu, động lực,... dùng vào sản xuất sản phẩm. 5.1.1 Phân tích chi phí nguyên vật liệu trong giá thành đơn vị sản phẩm. Chi phí NVL trong Zđơn vị SP = S Giá đơn vị NVL x Mức hao phí NVL cho 1 đơn vị SP = Ss.m Phân tích chi phí NVL trong giá thành đơn vị sản phẩm thực tế so với kế hoạch. - Số tuyệt đối: phản ánh mức tiết kiệm hay vượt chi NVL cho sản xuất một đơn vị sản phẩm và các mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân. Ss1m1 - Sskmk = S(s1 – s k).m1 + Ssk.(m1 – mk) - Số tương đối: phản ánh tỷ lệ % hoàn thành kế hoạch của khoản mục chi phí NVL và các nguyên nhân của nó ảnh hưởng đến giá thành đơn vị sản phẩm. 5.1.2 Phân tích khoản mục chi phí nguyên vật liệu trong giá thành nhiều loại sản phẩm. Chi phí NVL trong Zđơn vị SP = S Giá đơn vị NVL x Mức hao phí NVL cho 1 đơn vị SP x Sản lượng kỳ báo cáo = Ss.m.q1 Phân tích chi phí NVL trong giá thành nhiều loại sản phẩm thực tế so với kế hoạch. - Số tuyệt đối: phản ánh mức tiết kiệm hay vượt chi NVL cho sản xuất sản phẩm và các mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân. Ss1m1q1 - Sskmkqk = S(s1 – sk).m1q1 + Ssk.(m1 – mk).q1 - Số tương đối: phản ánh % hoàn thành kế hoạch của khoản mục chi phí NVL và các nguyên nhân của nó ảnh hưởng đến giá thành của các loại sản phẩm. Ví dụ: có tài liệu về việc sử dụng 2 loại NVL cho sản xuất 2 loại sản phẩm tại một doanh nghiệp như sau: Loại sản phẩm Sản lượng thực tế Giá thành KH 1 SP (1.000đ) Loại vật liệu Mức tiêu dùng cho 1 đv SP Giá đv vật liệu dùng vào SX (1.000đ) KH TH KH TH A 5 5.000 X 200 180 1,8 1,6 Y 150 120 2,5 2,4 B 4 3.500 X 150 130 1,8 1,6 Y 120 120 2,5 2,4 Từ số liệu ở bảng trên ta tính được: Sản phẩm Vật liệu s1m1q1 skmkq1 skm1q1 zkq1 A X 1.440 1.800 1.620 25.000 Y 1.440 1.875 1.500 B X 832 1.080 936 14.000 Y 1.152 1.200 1.200 Tổng 4.864 5.955 5.256 39.000 Áp dụng công thức ta có: Số tuyệt đối: - 1.19 nghìn đồng = - 392 nghìn đồng – 699 nghìn đồng Số tương đối: - 2,797% = - 1,005% - 1,792% Như vậy, chi phí NVL trong giá thành sản phẩm đã tiết kiệm được 1.019 nghìn đồng, làm cho giá thành sản phẩm giảm 2% là do hai nguyên nhân: - Do thay đổi giá thành đơn vị NVL nên chi phí NVL trong giá thành sản phẩm đã tiết kiệm được 392 nghìn đồng, làm cho giá thành sản phẩm giảm 1,005%. - Do sử dụng NVL tiết kiệm nên chi phí NVL trong giá thành sản phẩm đã tiết kiệm được 699 nghìn đồng, làm cho giá thành sản phẩm giảm 1,792%. 5.2 Phân tích ảnh hưởng của biến động khoản mục chi phí tiền lương công nhân. 5.2.1 Phân tích chi phí tiền lương công nhân trong giá thành đơn vị Chi phí tiền lương CN trong giá thành đơn vị SP = S Tiền lương đơn vị thời gian (đơn giá TL) x Thời gian sản xuất 1 đơn vị SP = Sx.t Phân tích chi phí tiền lương công nhân trong giá thành đơn vị sản phẩm thực tế so với kế hoạch: - Số tuyệt đối: phản ánh mức tiết kiệm hay vượt chi tiền lương công nhân cho sản xuất một đơn vị sản phẩm và các mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân. Sx1t1 - Sxktk = S(x1 – xk).t1 + Sxk.(t1 – tk) - Số tương đối: phản ánh tỷ lệ % hoàn thành kế hoạch của khoản mục chi phí tiền lương công nhân và các nguyên nhân của nó ảnh hưởng đến giá thành đơn vị sản phẩm. 5.2.2 Phân tích khoản mục chi phí tiền lương công nhân trong giá thành nhiều loại sản phẩm. Tiền lương CN trong giá thành SP = S Tiền lương đơn vị thời gian (đơn giá TL) x Thời gian SX 1 đơn vị SP x Sản lượng kỳ báo cáo = Sx.t.q1 Phân tích chi phí NVL trong giá thành nhiều loại sản phẩm thực tế so với kế hoạch. - Số tuyệt đối: phản ánh mức tiết kiệm hay vượt chi tiền lương công nhân cho sản xuất sản phẩm và các mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân. Sx1t1q1 - Sxktkq1 = S(x1 – xk).t1q1 + Sxk.(t1 – tk)q1 - Số tương đối: phản ánh % hoàn thành kế hoạch của khoản mục chi phí tiền lương công nhân và các nguyên nhân của nó ảnh hưởng đến giá thành của các loại sản phẩm. Ví dụ: tại một doanh nghiệp có tài liệu sau: Loại SP Sản lượng thực tế Giá thành KH 1 SP (1.000đ) Loại thợ Mức tiêu dùng cho 1 đv SP Giá đv vật liệu dùng vào sản xuất (1.000đ) KH TH KH TH A 3 38.100 Làm khuôn 12.000 12.000 6 7 Đổ bê tông 240 240 5 6 B 4 15.500 Làm khuôn 18.000 16.500 6,5 6,5 Đổ bê tông 160 160 6 5,7 Từ số liệu bảng trên ta tính được: Sản phẩm Vật liệu x1t1q1 xktkq1 xkt1q1 zkq1 A Làm khuôn 252.000 216.000 216.000 114.300 Đổ bê tông 4.320 3.600 3.600 B Làm khuôn 429.000 468.000 429.000 62.000 Đổ bê tông 3.648 3.840 3.840 Tổng 688.968 691.440 652.440 176.300 Áp dụng công thức ta có: Số tuyệt đối: - 2.472 nghìn đồng = 36.528 nghìn đồng – 39.000 nghìn đồng. Số tương đối: - 1,402% = 20,719% - 22,121% Như vậy, chi phí tiền lương công nhân trong giá thành sản phẩm đã tiết kiệm được 2.472 nghìn đồng, làm cho giá thành sản phẩm giảm 1,402% là do hai nguyên nhân: - Do thay đổi đơn giá tiền lương nên tiền lương trong giá thành sản phẩm đã tăng lên 36.528 nghìn đồng, làm cho giá thành sản phẩm tăng 20,719%. - Do sử dụng giờ công tốt nên chi phí tiền lương trong giá thành sản phẩm đã tiết kiệm được 39.000 nghìn đồng, làm cho giá thành sản phẩm giảm 22,121%. 5.3 Phân tích ảnh hưởng của biến động khoản mục chi phí sản xuất chung. 5.3.1 Phân tích chi phí chung trong giá thành đơn vị sản phẩm - Chi phí sản xuất chung trong giá thành đơn vị sản phẩm Trong đó: C: chi phí chung phân bổ cho 1 loại sản phẩm Q: Khối lượng sản phẩm loại đó Phân tích chi phí sản xuất chung trong giá thành đơn vị sản phẩm thực tế so với kế hoạch: - Số tuyệt đối: phản ánh mức tiết kiệm hay vượt chi chi phí sản xuất chung cho sản xuất một đơn vị sản phẩm và các mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân. Trong đó: - Số tương đối: phản ánh tỷ lệ % hoàn thành kế hoạch của khoản mục chi phí sản xuất chung và các nguyên nhân của nó ảnh hưởng đến giá thành đơn vị sản phẩm. 5.3.2 Phân tích chi phí chung trong giá thành nhiều loại sản phẩm Phân tích chi phí sản xuất chung trong giá thành nhiều loại sản phẩm thực tế so với kế hoạch. - Số tuyệt đối: phản ánh mức tiết kiệm hay vượt chi phí sản xuất chung cho sản xuất sản phẩm và các mức độ ảnh hưởng của các nguyên nhân. - Số tương đối: phản ánh % hoàn thành kế hoạch của khoản mục chi phí sản xuất chung và các nguyên nhân của nó ảnh hưởng đến giá thành của các loại sản phẩm. BÀI TẬP CHƯƠNG 6 Bài 1: Có tài liệu thống kê ba phân xưởng của một đơn vị sản xuất trong 6 tháng đầu năm 2017 như sau: Phân xưởng Số sản phẩm sản xuất (sản phẩm) Giá thành đơn vi sản phẩm (1.000đ/sp) Quý 1 Quý 2 Quý 1 Quý 2 1 4.000 2.800 100 110 2 6.000 7.200 150 180 3 5.000 6.500 160 160 Yêu cầu: 1. Tính giá thành bình quân 1 đơn vị sản phẩm của toàn đơn vị trong mỗi quý? 2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến giá thành bình quân? 3. Phân tích tình hình biến động của tổng chi phí sản xuất do ảnh hưởng của các nhân tố: giá thành đơn vị sản phẩm và khối lượng sản phẩm sản xuất? Bài 2: Có số liệu về tình hình sử dụng nguyên vật liệu của một doanh nghiệp như sau: Sản phẩm Sản lượng thực tế Giá thành đơn vị SP kế hoạch (1.000đ) NVL sử dụng Hao phí NVL cho 1 ĐVSP Đơn giá NVL (đồng) Kế hoạch Thực tế Kế hoạch Thực tế A 750 7,5 X 300 270 2.700 2.400 Y 225 180 3.750 3.600 B 600 5,25 X 225 195 2.700 2.400 Y 180 180 3.750 3.600 Yêu cầu: Phân tích ảnh hưởng của chi phí nguyên vật liệu trực tiếp đến sự biến động của giá thành sản phẩm. Bài 3: Có số liệu về tình hình lao động và tiền lương của một doanh nghiệp như sau: Loại sản phẩm Sản lượng thực tế Giá thành đơn vị SP kế hoạch (đồng) Thời gian lao động hao phí để sản xuất 1 ĐVSP (giờ) Đơn giá NVL (đồng/giờ) Kế hoạch Thực tế Kế hoạch Thực tế A 750 7,5 300 270 2.700 2.400 225 180 3.750 3.600 B 600 5,25 225 195 2.700 2.400 180 180 3.750 3.600 Yêu cầu: Phân tích khoản mục chi phí tiền lương công nhân trực tiếp sản xuất trong giá thành sản phẩm. TÀI LIỆU CẦN THAM KHẢO [1]. Học viện Tài chính, Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, năm 2005; [2]. Đại học kinh tế quốc dân, Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, năm 2006; [3]. Đại học mở bán công TP.HCM, Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, năm 2007; [4]. Đại học kinh tế TP.HCM, Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, năm 2007; [5]. Một số tài liệu liên quan khác.