Giáo trình Quay phim

dòu hôn. BOÁ CUÏC KHUOÂN HÌNH Ngoân ngöõ boá cuïc taïo hình: - Ñöôøng neùt - Hình daïng - Khoái daïng: söï caûm nhaän cuûa moãi ngöôøi coù khaùc nhau veà khoái daïng cuûa chuû theå (tuøy theo traïng thaùi tinh thaàn, trình ñoä, kinh nghieäm, ...) Ñònh luaät vieãn caän: - Vieãn caän ñöôøng neùt: 2 ñöôøng song song gaëp nhau ôû voâ cöïc. - Vieãn caän khoâng gian: caøng xa oáng kính, aùnh saùng caøng lôït. Moät soá nguyeân taéc vaø caùc ñieåm caàn ghi nhôù: 1) Chia ñoâi maøn hình: - Khoâng ñeå ñöôøng chaân trôøi naèm ngang, maø ñeå naèm 1/3 hoaëc 2/3 - Khoâng ñeå moät caïnh xieân (nuùi) ñi töø goùc döôùi maøn hình naøy qua treân beân kia. 2) Phaûi ñeå hôû khoaûng hôû ñaàu. 3) Phaûi ñeå troáng phía tröôùc theo höôùng nhìn, höôùng ñi cuûa nhaân vaät. 4) Caân baèng baát oån (caàu baät beân): CAÂN BAÈNG TÓNH CAÂN BAÈNG ÑOÄNG 5) Nguyeân taéc ñôn giaûn: Gaït boû moïi chi tieát thöøa, röôøm raø, che khuaát hoaëc laøm roái chuû ñeà. 6) Nguyeân taéc duy myõ: Khoâng quay nhöõng caûnh xaáu, gaây maát myõ quan. 7) Nguyeân taéc thuaän theo caùch nhìn, caùch ñoïc: - Khi quay moät baûng hieäu: töø traùi qua phaûi, hoaëc ñöùng töø traùi chieáu cheách leân. - Khi quay moät caâu ñoái: töø treân höôùng xuoáng. 8) Caùc höôùng maïnh: Höôùng thuaän seõ “yeáu” hôn höôùng nghòch (töùc khoâng gaây aán töôïng baèng). 9) Caùc goùc gaây toác ñoä qua maøn hình khaùc nhau: Ñi ra, ñi vaøo Nhanh chaäm Caøng xa Caøng chaäm 10) Boá cuïc ñöôøng neùt: - Traùnh caùc boá cuïc chia ñeàu khuoân hình. - Caùc neùt baát thöôøng deã thu huùt ngöôøi xem. 11) Luaät baát thaønh vaên: - Öu tieân cho nhaân vaät chính (veà toác ñoä, aùnh saùng). - Öu tieân cho phuï nöõ ñeïp, em beù, ngöôøi lôùn tuoåi. - Luoân ghi nhôù “caøng caän caøng toát”. - Khoâng daán theâm ñoäng taùc maùy: zoom roài laïi zoom choàng leân tieáp, lia maùy loá roài giaät trôû laïi moät chuùt. - Khoâng laäp ngöôïc laïi ñoäng taùc maùy: zoom out roài laïi zoom in, pan traùi roài laïi pan phaûi. - Khoâng bò cuoán theo nhaân vaät: ví duï khi quay ca só laéc qua roài laéc laïi, caàn phaûi bieát choïn côõ caûnh phuø hôïp, neáu lôõ coù laéc qua ngoaøi khung hình moät chuùt cuõng coù theå chaáp nhaän. - Luoân ghi nhôù khoå maøn hình laø ¾, khi laøm töïa phim vaø khi quay phaûi caøng caän caøng toát. TRUÏC DIEÃN XUAÁT 1) Lieân tuïc ñònh höôùng treân maøn hình: - Chieàu di chuyeån cuûa chuû theå phaûi ñöôïc lieân tuïc ñònh höôùng treân maøn hình. Khi chuû theå ñoåi höôùng (hoaëc giöõa 2 shot lieàn nhau khoâng ñaûm baûo tính ñònh höôùng) seõ laøm khaùn giaû boái roái vaø khoù theo doõi. 2) Truïc dieãn xuaát: - Laø moät truïc töôûng töôûng noái söï giao löu giöõa caùc dieãn vieân vôùi nhau, hoaëc giöõa dieãn vieân vôùi boái caûnh. - Chæ noái 2 shot ôû cuøng beân cuûa truïc. Tröôøng hôïp bò traùi truïc thì: • Phaûi cheøn vaøo giöõa moät caûnh voâ ñònh höôùng. • Phaûi quay boå sung moät shot chuyeån truïc. * Truïc dieãn xuaát cuûa moät ngöôøi: thöôøng laø truïc chuyeån ñoäng cuûa ngöôøi ñoù. * Truïc dieãn xuaát giöõa 2 ngöôøi: laø ñöôøng thaúng noái 2 ngöôøi ñoù. Keát luaän: muïc tieâu cuoái cuøng cuûa truïc dieãn xuaát laø giuùp khaùn giaû ñònh höôùng ñöôïc treân maøn hình. 3) Quay ñoái goùc: laø hai caûnh quay lieàn nhau nhöng theo höôùng nghòch nhau. - Ñoái goùc ngoaøi: Moãi caûnh quay coù theå thaáy ñöôïc caû 2 dieãn vieân. Moät tröôøng hôïp ñaëc bieät laø caûnh quay qua vai. - Ñoái goùc trong: moãi laàn quay chæ thaáy 1 dieãn vieân 3) Söï vöôït troäi cuûa truïc dieãn xuaát so vôùi truïc ñònh höôùng: - Khaùn giaû bò cuoán huùt theo truïc dieãn xuaát vaû coù theå boû qua truïc ñònh höôùng. VD: moät ngöôøi ñi xe hôi döùng laïi tröôùc moät ngöôøi ñöùng beân leà ñöôøng. Tuy nhieân, coù theå giaûm “xoác” cho thò giaùc baèng moät caûnh chen caän caûnh. 4) Dieãn giaû tröôùc ñaùm ñoâng: - Coù theå xem ñaùm ñoâng laø moät ngöôøi. - Khi moät boä phaän cuûa ñaùm ñoâng trôû neân noåi baät, thì dieãn giaû vôùi boä phaän naøy trôû thaønh 1 truïc dieãn xuaát môùi. * Caùc chuù yù: - Khi thu caûnh thieân veà tieáng noùi. Chæ neân ñoäng taùc maùy khi döùt moät ñoaïn caâu, hay moät caâu. - Trong caûnh quay ñoái thoaïi, phaûi bieát chen nhöõng caûnh ngöôøi coøn laïi ñang laéng nghe, suy tö ñeå taïo haáp daãn cuûa caâu chuyeän (khoâng neân ñôn ñieäu ai ñang noùi thì quay ngöôøi ñoù). - Chieàu cao maùy quay phaûi töông öùng vôùi taàm nhìn dieãn vieân (nhaát laø trong tröôøng hôïp ngöôøi ñöùng ngöôøi ngoài. * Baøi taäp: moät phaùi ñoaøn ñeán thaêm moät truï sôû: CAÀU NOÁI KHOÂNG GIAN VAØ THÔØI GIAN: - Xöû lyù khoâng gian vaø thôøi gian: Chuùng ta khoâng theå chuyeån taûi ñöôïc toaøn boä thôøi gian vaø khoâng gian cuûa caâu chuyeän thöïc teá. Do ñoù, phaûi bieát choïn loïc caùc shot ñieån hình, ñaïi dieän cho khoâng gian vaø thôøi gian ñoù. Ngöôïc laïi, vieäc quay khoâng xöû lyù khoâng gian vaø thôøi gian ñöôïc goïi laø quay caâu giôø. - Caàu noái khoâng gian vaø thôøi gian: sau khi ñaõ coù caùc shot ñieån hình, phaûi noái chuùng vôùi nhau baèng caùc caûnh chuyeån, ñöôïc goïi laø caàu noái khoâng gian vaø thôøi gian ñeå khaùn giaû caûm nhaän ñöôïc thôøi gian troâi lieân tuïc trong moät khoâng gian ñang xem. VD: nhaân vaät ngoài treân xe hôi, nhaân vaät ñeán moät ngoâi tröôøng, nhaân vaät phaùt bieåu caûm töôûng. Ñoù chæ laø nhöõng “aûnh chuïp”, caàn phaûi coù nhöõng caûnh chuyeån ñeå bieát ñöôïc dieãn tieán caâu chuyeän. - Caùc phöông phaùp chuyeån caûnh: • Baèng lôøi daãn, thuyeát minh. 1 3 4, 5, ... 2 • Baèng aâm nhaïc: phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa khoâng gian ñoù. • Baèng aâm thanh hieän tröôøng. • Baèng caùc caûnh chen gaàn (caûnh naèm trong caâu chuyeän hoaëc lieân quan ñeán caâu chuyeän) hoaëc chen xa (caûnh khoâng lieân quan ñeán caâu chuyeän). • Duøng caùc thuû phaùp kyõ xaûo: choàng môø, Fade (in hay out), wipe, ... CAÙC THEÅ LOAÏI PHIM Phoûng vaán, tin töùc, phoùng söï, taøi lieäu, ca nhaïc, phim truyeän, giaùo khoa,... Maëc duø chuùng ñeàu tuaân thuû caùc cuù phaùp ñieän aûnh, nhöng moãi theå loaïi phim ñeàu coù nhöõng ñaëc tröng rieâng veà caùch quay (noù thay ñoåi theo thôøi gian vaø keå caû theo “gu” cuûa caùc ñaøi truyeàn hình lôùn!). MOÄT SOÁ THUÛ PHAÙP ÑIEÄN AÛNH: 1) So saùnh, ví von: - So saùnh thuaän: boâng hoa vôùi coâ gaùi, maët trôøi moïc vôùi söï phaùt trieån. - So saùnh nghòch: giaøu vôùi ngheøo, haøng toát vôùi haøng xaáu. Vieäc so saùnh naøy thöïc hieän trong cuøng moät shot hoaëc 2 shot keà nhau. 2) Thuû phaùp gaây aán töôïng: - Chuû yù vi phaïm boá cuïc: nghieâng ñöôøng chaân trôøi, thu heïp khoaûng troáng phía tröôùc chieàu chuyeån ñoäng, ... - Lieät keâ moät chuoãi caän caûnh. 3) Gaây hoài hoäp: - Giaáu maët nhaân vaät. - Chæ cho thaáy tieáng ñoäng. - Quay caûnh phaûn öùng cuûa nhaân vaät (tröôùc khi thaáy taùc ñoäng leân nhaân vaät ñoù). - Duøng caùc kyõ xaûo: nhuoäm maøu phim (trong caùc caûnh phuïc hieän), ... - v..v... PHAÂN CAÛNH KÒCH BAÛN: - Ngöôøi quay phim, ñaïo dieãn, döïng phim, ... phaûi tuaân thuû theo kòch baûn phaân caûnh ñeå thöïc hieän. - Vôùi lôøi bình, khoâng laëp laïi nhöõng gì maø hình aûnh ñaõ noùi. STT TL HÌNH AÛNH THOAÏI GHI CHUÙ 1 10’’ VLS: nhaø maùy Bình Ñieàn II ... Ñaïo cuï, nhaïc 2 5’’ LS: xe taûi ra vaøo ... 3 5’’ MS: coâng nhaân 4 5’’ VLS: heä maùy moùc 5 5’’ MS (pan): baêng taûi vaø bao phaân 6 5’’ CU: truïc quay DÖÏNG PHIM 1) Coâng taùc haäu kyø: - Döïng treân camera: quay xong chæ söûa hình vaø loàng tieáng. Ñaëc ñieåm: kòch baûn phaûi chaët, vì quay shot naøo laø söû duïng shot ñoù. - Döïng laïi baêng khaùc: caét goït vaø tuyeån choïn laïi caùc shot öng yù sang moät baêng khaùc. Ñaëc ñieåm: ñoøi hoûi phaûi coù thieát bò vaø tay ngheà. * Veà chöùc naêng thieát bò, vieäc döïng ñöôïc phaân thaønh 2 kieåu: assemble laø phoái troän laïi treân moät baêng traéng, vaø insert laø cheøn hình môùi treân moät baêng goác. 2) Moät soá nguyeân taéc cô baûn khi döïng phim: - Tieâu ñeà phaûi gaén chaët vôùi noäi dung. - Nhanh choùng giôùi thieäu nhaân vaät, caän caûnh. - Khoâng caét döïng luùc ñang ñoäng taùc maùy (ñang pan, ñang zoom, ...) - Khoâng sai cuù phaùp ñieän aûnh: vöôït truïc, truøng khung (gaây giaät hình), sai raccor (haønh ñoäng, trang phuïc, ñaïo cuï, ...) - Neân caét chuyeån caûnh xen keõ: choàng môø, wipe, chen gaàn, ...