Giáo trình ô tô

TRệễỉNG ẹAẽI HOẽC Sệ PHAẽM KYế THUAÄT TP. HOÀ CHÍ MINH KHOA Cễ KHÍ ẹOÄNG LệẽC BOÄ MOÂN KHUNG GAÀM ************************* GIAÙÙO TRèNH OÂÂ TOÂÂ (DUỉNG CHO HEÄ CAO ẹAÚNG) Ngửụứi bieõn soaùn: GVC.MSc. ẹaởng Quyự TP. HOÀ CHÍ MINH, 1 / 2007 1 LễỉI NOÙI ẹAÀU eàn coõng nghieọp cheỏ taùo oõ toõ treõn theỏ giụựi ngaứy caứng phaựt trieồn maùnh meừ. ễÛ Vieọt Nam, trong thụứi gian khoõng laõu nửừa tửứ tỡnh traùng laộp raựp xe hieọn nay, chuựng ta seừ tieỏn ủeỏn tửù cheỏ taùo oõ toõ. Bụỷi vaọy, vieọc ủaứo taùo ủoọi nguừ cửỷ nhaõn, kyừ sử coự trỡnh ủoọ ủaựp ửựng ủửụùc nhửừng ủoứi hoỷi cuỷa ngaứnh coõng ngheọ vaứ sửỷa chửừa oõ toõ laứ moọt nhieọm vuù raỏt quan troùng vaứ caỏp baựch. ẹeồ phuùc vuù cho muùc ủớch laõu daứi neõu treõn vaứ trửụực maột ủeồ ủaựp ửựng cho chửụng trỡnh ủaứo taùo theo hửụựng coõng ngheọ oõ toõ, khoa Cụ khớ ẹoọng lửùc cuỷa trửụứng ẹaùi hoùc Sử phaùm Kyừ thuaọt ủaừ phaõn coõng caựn boọ giaỷng daùy bieõn soaùn giaựo trỡnh “OÂ toõ” duứng cho heọ cao ủaỳng. Giaựo trỡnh naứy coự 8 chửụng nhaốm giụựi thieọu nhửừng kieỏn thửực cụ baỷn veà cụ hoùc chuyeồn ủoọng cuỷa oõtoõ, nhửừng yeõu caàu cụ baỷn cuỷa oõtoõ veà phửụng dieọn ủoọng hoùc vaứ ủoọng lửùc hoùc. Ngoaứi ra, keỏt hụùp vụựi vieọc nghieõn cửựu keỏt caỏu vaứ moọt soỏ tớnh toaựn cụ baỷn cuỷa caực cuùm vaứ caực heọ thoỏng, moõn hoùc naứy seừ cung caỏp nhửừng kieỏn thửực neàn taỷng cho vieọc ủaựnh giaự chaỏt lửụùng kyừ thuaọt cuỷa oõtoõ. ễÛ giaựo trỡnh naứy seừ khoõng ủeà caọp nhieàu veà caỏu taùo vaứ nguyeõn lyự hoaùt ủoọng cuỷa caực boọ phaọn treõn oõ toõ. Vỡ phaàn naứy sinh vieõn ủaừ ủửụùc hoùc kyừ ụỷ caực moõn hoùc thửùc taọp ụỷ xửụỷng. “OÂ toõ” laứ moõn hoùc chuyeõn ngaứnh quan troùng ụỷ naờm cuoỏi cuỷa heọ cao ủaỳng. Bụỷi vaọy, trửụực khi hoùc moõn naứy, sinh vieõn phaỷi hoùc trửụực caực moõn sau “Cụ lyự thuyeỏt”, “Sửực beàn vaọt lieọu”, “Caỏu taùo oõ toõ”, “ẹoọng cụ ủoỏt trong 1”. Giaựo trỡnh naứy ủeà caọp ủeỏn nhửừng vaỏn ủeà cụ baỷn quan troùng cuỷa moõn hoùc, phuứ hụùp vụựi chửụng trỡnh qui ủũnh cuỷa boọ Giaựo duùc vaứ ẹaứo taùo ủoỏi vụựi ngaứnh Coõng ngheọ oõ toõ. Noọi dung kieỏn thửực ụỷ hoùc phaàn naứy nhaốm trang bũ cho sinh vieõn nhửừng kieỏn thửực cụ baỷn veà: phửụng phaựp nghieõn cửựu khaỷo saựt caực ủaởc tớnh ủoọng lửùc hoùc cụ baỷn, caực phửụng phaựp xaực ủũnh , ủaựnh giaự caực chổ tieõu kyừ thuaọt, kinh teỏ khi vaọn haứnh oõtoõ. Maởc khaực cung caỏp cho sinh vieõn caực ủaởc ủieồm caỏu taùo vaứ nguyeõn lyự laứm vieọc, nhửừng phửụng phaựp tớnh toaựn xaực ủũnh caực thoõng soỏ laứm vieọc cụ baỷn cuỷa caực cuùm vaứ heọ thoỏng thuoọc phaàn gaàm cuỷa oõtoõ. Do trỡnh ủoọ vaứ thụứi gian coự haùn, bụỷi vaọy giaựo trỡnh naứy chaộc seừ coự choó chửa hoaứn thieọn vaứ thieỏu soựt. Raỏt mong caực ủoàng chớ vaứ baùn ủoùc goựp yự ủeồ laàn taựi baỷn sau coự chaỏt lửụùng toỏt hụn. Toõi xin chaõn thaứnh caỷm ụn! Ngửụứi bieõn soaùn: GVC.MSc. ẹaởng Quyự N Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 2 MUẽC LUẽC Trang Lụứi noựi ủaàu ........................................................................................................................... 1 Muùc luùc ................................................................................................................................. 2 Kyự hieọu vaứ ủụn vũ ủo cụ baỷn ............................................................................................... 5 CHệễNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ OÂ TOÂ ............................................................................. 6 Muùc tieõu ............................................................................................................................... 6 1.1. Nhửừng yeõu caàu chung ủoỏi vụựi oõ toõ............................................................................. 7 1.2. Caực phửụng aựn boỏ trớ ủoọng cụ vaứ heọ thoỏng truyeàn lửùc.............................................. 8 1.2.1. Caực phửụng aựn boỏ trớ ủoọng cụ. ............................................................................. 8 1.2.2. Caực phửụng aựn boỏ trớ heọ thoỏng truyeàn lửùc. .......................................................... 10 1.3. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu ủoỏi vụựi caực heọ thoỏng vaứ caực cuùm treõn oõ toõ. .......................... 16 1.3.1. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng truyeàn lửùc................................................... 16 1.3.2. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng phanh. ........................................................ 16 1.3.3. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng treo ............................................................. 17 1.3.4. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng laựi. .............................................................. 17 1.3.5. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa caực caàu xe .................................................................. 18 1.3.6. Nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa khung vaứ thaõn xe....................................................... 18 CHệễNG 2: ẹOÄNG Cễ TREÂN OÂ TOÂ ............................................................................. 19 Muùc tieõu ............................................................................................................................... 19 2.1. Nhửừng yeõu caàu ủoỏi vụựi ủoọng cụ duứng treõn oõ toõ ........................................................ 20 2.2. Caực ủaởc tớnh cuỷa ủoọng cụ ủoỏt trong. .......................................................................... 20 2.3. ẹaởc tớnh lyự tửụỷng cuỷa ủoọng cụ duứng treõn oõ toõ. Khuynh hửụựng sửỷ duùng ủoọng cụ ủieọn. ....................................................................... 24 CHệễNG 3: Cễ HOẽC CHUYEÅN ẹOÄNG THAÚNG CUÛA OÂ TOÂ ................................... 26 Muùc tieõu ............................................................................................................................... 26 3.1. Sửù truyeàn naờng lửụùng treõn oõ toõ. ................................................................................. 27 3.1.1. Sửù truyeàn vaứ bieỏn ủoồi naờng lửụùng trong heọ thoỏng truyeàn lửùc. ........................... 27 3.1.2. Sửù bieỏn ủoồi naờng lửụùng trong heọ thoỏng chuyeồn ủoọng. ........................................ 28 3.1.3. Sửù toồn hao naờng lửụùng khi truyeàn naờng lửụùng treõn xe ....................................... 29 3.2. Cụ hoùc laờn cuỷa baựnh xe. ............................................................................................. 30 3.2.1. Caực loaùi baựn kớnh baựnh xe.................................................................................... 30 3.2.2. ẹoọng hoùc laờn cuỷa baựnh xe khoõng bieỏn daùng....................................................... 31 3.2.3. ẹoọng lửùc hoùc chuyeồn ủoọng cuỷa baựnh xe ............................................................. 35 3.2.4. Sửù trửụùt cuỷa baựnh xe, khaựi nieọm veà khaỷ naờng baựm vaứ heọ soỏ baựm .................... 38 3.2.5. Bieỏn daùng cuỷa baựnh xe ủaứn hoài khi chũu lửùc ngang. Goực leọch hửụựng ............... 42 3.3. Cụ hoùc chuyeồn ủoọng thaỳng cuỷa oõ toõ. ......................................................................... 44 3.3.1. Caực lửùc taực duùng leõn oõ toõ khi chuyeồn ủoọng toồng quaựt. Lửùc rieõng vaứ caực coõng suaỏt tửụng ửựng. ................................................................ 44 3.3.2. Phửụng trỡnh caõn baống lửùc keựo, phửụng trỡnh caõn baống coõng suaỏt. ẹaởc tớnh ủoọng lửùc hoùc cuỷa oõ toõ vaứ caực ủoà thũ tửụng ửựng. ................................... 51 3.3.3. Xaực ủũnh caực thoõng soỏ ủoọng lửùc hoùc cụ baỷn cuỷa oõ toõ baống tớnh toaựn................. 63 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 3 CHệễNG 4: TÍNH KINH TEÁ NHIEÂN LIEÄU CUÛA OÂ TOÂ .............................................68 Muùc tieõu ................................................................................................................................68 4.1. Caực chổ tieõu kinh teỏ nhieõn lieọu cuỷa oõ toõ. ....................................................................69 4.2. Phửụng trỡnh tieõu hao nhieõn lieọu. ...............................................................................69 4.3. ẹaởc tớnh tieõu hao nhieõn lieọu cuỷa oõ toõ khi chuyeồn ủoọng oồn ủũnh. ..............................71 CHệễNG 5: HEÄ THOÁNG TRUYEÀN LệẽC CUÛA OÂ TOÂ..................................................76 Muùc tieõu ................................................................................................................................76 5.1. Taỷi troùng taực duùng leõn heọ thoỏng truyeàn lửùc. ..............................................................77 5.1.1. Khaựi nieọm veà caực loaùi taỷi troùng. ...........................................................................77 5.1.2. Nhửừng trửụứng hụùp sinh ra taỷi troùng ủoọng trong heọ thoỏng truyeàn lửùc. .................77 5.1.3. Taỷi troùng duứng ủeồ tớnh toaựn caực cuùm trong heọ thoỏng truyeàn lửùc ........................83 5.2. Ly hụùp. .........................................................................................................................84 5.2.1. Coõng duùng, phaõn loaùi, yeõu caàu. ............................................................................84 5.2.2. Sụ ủoà caỏu taùo vaứ nguyeõn lyự laứm vieọc cuỷa ly hụùp ma saựt. ....................................85 5.2.3. AÛnh hửụỷng cuỷa ly hụùp tụựi sửù gaứi soỏ. .....................................................................86 5.2.4. Taực duùng cuỷa ly hụùp khi phanh. ............................................................................90 5.2.5. Ly hụùp thuỷy ủoọng ...................................................................................................92 5.3. Hoọp soỏ vaứ hoọp phaõn phoỏi. ...........................................................................................95 5.3.1. Hoọp soỏ coự caỏp ........................................................................................................95 5.3.2. Hoọp soỏ tửù ủoọng.......................................................................................................107 5.3.3. Hoọp phaõn phoỏi .......................................................................................................126 5.4. Truyeàn ủoọng caực ủaờng. ................................................................................................132 5.4.1. Coõng duùng, yeõu caàu, phaõn loaùi .............................................................................132 5.4.2. Caỏu taùo vaứ ủoọng hoùc cuỷa cụ caỏu caực ủaờng ...........................................................133 5.4.3. Soỏ voứng quay nguy hieồm cuỷa truùc caực ủaờng ........................................................141 5.5. Caàu chuỷ ủoọng. ..............................................................................................................143 5.5.1. Sụ ủoà ủoọng hoùc cuỷa boọ truyeàn lửùc trong caàu chuỷ ủoọng .......................................143 5.5.2. Truyeàn lửùc chớnh ....................................................................................................145 5.5.3. Vi sai.......................................................................................................................147 5.5.4. Baựn truùc ..................................................................................................................157 CHệễNG 6: PHANH OÂ TOÂ VAỉ HEÄ THOÁNG PHANH .................................................160 Muùc tieõu ................................................................................................................................160 6.1. Coõng duùng, yeõu caàu vaứ phaõn loaùi heọ thoỏng phanh. ...................................................161 6.2. Lyự thuyeỏt veà quaự trỡnh phanh. .....................................................................................162 6.2.1. Lửùc phanh vaứ caực moõmen taực duùng leõn baựnh xe khi phanh. ...............................162 6.2.2. Lửùc phanh oõ toõ vaứ ủieàu kieọn baỷo ủaỷm phanh toỏi ửu. ...........................................164 6.2.3. Moõmen phanh caàn thieỏt taùi caực cụ caỏu phanh......................................................167 6.2.4. Xaực ủũnh caực chổ tieõu ủaựnh giaự hieọu quaỷ phanh. ..................................................168 6.2.5. Phaõn boỏ lửùc phanh vaứ oồn ủũnh cuỷa oõ toõ khi phanh ...............................................171 6.3. Phanh choỏng haừm cửựng ABS. Khaỷ naờng naõng cao hieọu quaỷ vaứ oồn ủũnh cuỷa oõ toõ khi phanh. ..................................174 6.4. Sụ ủoà caỏu taùo heọ thoỏng phanh daàu, phanh khớ vaứ phanh thuỷy khớ. ...........................178 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 4 6.5. Tớnh toaựn cụ caỏu phanh guoỏc ..................................................................................... 183 6.6. Tớnh toaựn truyeàn ủoọng phanh ..................................................................................... 198 CHệễNG 7: DAO ẹOÄNG OÂ TOÂ VAỉ HEÄ THOÁNG TREO ............................................ 209 Muùc tieõu ............................................................................................................................... 209 7.1. Caực chổ tieõu veà ủoọ eõm dũu chuyeồn ủoọng cuỷa oõ toõ. .................................................... 210 7.2. Sụ ủoà dao ủoọng tửụng ủửụng cuỷa oõ toõ........................................................................ 212 7.3. Dao ủoọng tửù do khoõng coự lửùc caỷn cuỷa oõ toõ. ............................................................... 216 7.4. Coõng duùng, yeõu caàu, phaõn loaùi cuỷa heọ thoỏng treo .................................................... 220 7.5. Boọ phaọn ủaứn hoài. ......................................................................................................... 222 7.5.1. Caỏu taùo cuỷa caực phaàn tửỷ ủaứn hoài. ........................................................................ 222 7.5.2. ẹửụứng ủaởc tớnh ủaứn hoài cuỷa heọ thoỏng treo .......................................................... 227 7.6. Boọ phaọn giaỷm chaỏn ..................................................................................................... 230 7.7. Boọ phaọn daón hửụựng ..................................................................................................... 235 CHệễNG 8: QUAY VOỉNG OÂ TOÂ VAỉ HEÄ THOÁNG LAÙI ............................................. 242 Muùc tieõu ............................................................................................................................... 242 8.1. ẹoọng hoùc vaứ ủoọng lửùc hoùc quay voứng oõ toõ. ............................................................... 243 8.2. Tớnh chaỏt quay voứng thieỏu, thửứa vaứ trung tớnh. .......................................................... 249 8.2.1. Khaựi nieọm veà aỷnh hửụỷng ủoọ ủaứn hoài cuỷa loỏp tụựi quay voứng oõ toõ ...................... 249 8.2.2. Quay voứng oõ toõ khi loỏp bũ bieỏn daùng ngang ........................................................ 251 8.2.3. AÛnh hửụỷng cuỷa quay voứng trung tớnh, thieỏu hoaởc thửứa tụựi oồn ủũnh cuỷa oõ toõ ..... 253 8.3. Coõng duùng, yeõu caàu, phaõn loaùi heọ thoỏng laựi. ............................................................. 256 8.4. Keỏt caỏu cuỷa heọ thoỏng laựi. ............................................................................................ 257 8.4.1. Sụ ủoà caỏu taùo heọ thoỏng laựi.................................................................................... 257 8.4.2. Cụ caỏu laựi. ............................................................................................................. 258 8.4.3. Truyeàn ủoọng laựi. ................................................................................................... 262 8.5. Hỡnh thang laựi. ............................................................................................................. 264 8.5.1. ẹoọng hoùc cuỷa hỡnh thang laựi ................................................................................ 264 8.5.2. Kieồm tra hỡnh thang laựi ......................................................................................... 264 8.5.3. Xaực ủũnh kớch thửụực hỡnh thanh laựi ...................................................................... 266 8.6. Xaực ủũnh lửùc cuỷa ngửụứi laựi taực duùng leõn voõ laờng ...................................................... 269 Taứi lieọu tham khaỷo ............................................................................................................... 272 Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 5 KYÙ HIEÄU VAỉ ẹễN Về ẹO Cễ BAÛN ẹaùi lửụùng Kyự hieọu ẹụn vũ Heọ s oỏ chuyeồn ủoồi giửừa ủụn vũ cụ baỷn vaứ ủụn vũ cuừ Chieàu daứi l m 1 inch = 2,54 cm = 0,0254 m Vaọn toỏc daứi v m / s 1m / s = 3,6 km / h Vaọn toỏc goực  rad / s Soỏ voứng quay n vg / ph Gia toỏc j m / s 2 Gia toỏc goực  rad / s 2 Lửùc P N 1N  0,1kG Troùng lửụùng G N 10 3N  10 2kG  0,1ta ỏn Khoỏi lửụùng m kg AÙp suaỏt q N / m2 1N / m2 = 1Pa = 10 -5kG / cm 2 ệÙng suaỏt  N / m2 1MN / m2 10 kG / cm2 Moõmen quay M N m 1Nm  10 kGcm  0,1 kGm Coõng L J 1J = 1Nm  0,1 k Gm Coõng suaỏt N W 1W = 1J/ s 0,1 kGm/s 1W  1/736 m.l (maừ lửùc) Nhieọt ủoọ T 0K T = t + 2730 (T: ủoọ Ken vin, t: ủoọ X enxiut) Nhieọt lửụùng Q J 1J  2,4.10-3 kcal Nhieọt dung rieõng C J / kgủoọ 1J/kgủoọ  2,4. 10-3kcal /kgủoọ Thụứi gian t s Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 6 CHệễNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ OÂ TOÂ Muùc tieõu: Sau khi hoùc xong chửụng naứy caực sinh vieõn coự khaỷ naờng: 1. Trỡnh baứy ủửụùc caực yeõu caàu ủoỏi vụựi oõtoõ. 2. ẹaựnh giaự ủửụùc caực ửu ủieồm vaứ nhửụùc ủieồm cuỷa tửứng phửụng aựn boỏ trớ ủoọng cụ. 3. Neõu ra ủửụùc caực phửụng aựn boỏ trớ heọ thoỏng truyeàn lửùc treõn oõtoõ. 4. Trỡnh baứy ủửụùc nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng truyeàn lửùc. 5. Neõu ủửụùc nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng phanh. 6. Trỡnh baứy ủửụùc nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng treo. 7. Trỡnh baứy ủửụùc nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa heọ thoỏng laựi. 8. Neõu ủửụùc caực yeõu caàu vaứ nhieọm vuù cuỷa caực caàu xe. 9. Trỡnh baứy ủửụùc nhieọm vuù vaứ yeõu caàu cuỷa khung vaứ thaõn xe. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 7 1.1. NHệếNG YEÂU CAÀU CHUNG ẹOÁI VễÙI OÂTOÂ: 1.1.1. Caực yeõu caàu veà thieỏt keỏ, cheỏ taùo: Xe oõ toõ phaỷi mang tớnh hieọn ủaùi, caực toồng thaứnh treõn xe coự keỏt caỏu hieọn ủaùi, kớch thửụực nhoỷ goùn, boỏ trớ hụùp lyự phuứ hụùp vụựi caực ủieàu kieọn ủửụứng xaự vaứ khớ haọu. Voỷ xe phaỷi ủeùp, phuứ hụùp vụựi yeõu caàu veà thaồm myừ coõng nghieọp. Vaọt lieọu cheỏ taùo caực chi tieỏt coự ủoọ beàn cao, ủoọ choỏng moứn, choỏng gổ cao, nhaốm naõng cao tớnh tin caọy vaứ tuoồi thoù cuỷa xe. Neõn taờng loaùi vaọt lieọu nheù ủeồ giaỷm tửù troùng cuỷa xe. Keỏt caỏu cuỷa caực chi tieỏt phaỷi coự tớnh coõng ngheọ cao, deó gia coõng, soỏ lửụùng caực nguyeõn coõng trong qui trỡnh coõng ngheọ cheỏ taùo ớt. 1.1.2. Caực yeõu caàu veà sửỷ duùng: Xe phaỷi coự caực tớnh naờng ủoọng lửùc cao nhử: toỏc ủoọ trung bỡnh cao nhaốm quay voứng xe nhanh, naõng cao naờng suaỏt vaọn chuyeồn, thụứi gian gia toỏc vaứ quaừng ủửụứng gia toỏc ngaộn, xe khụỷi ủoọng deó daứng. Xe phaỷi coự tớnh an toaứn cao, ủaởc bieọt ủoỏi vụựi heọ thoỏng phanh vaứ heọ thoỏng laựi. Xe phaỷi ủaỷm baỷo tớnh tieọn nghi cho laựi xe vaứ haứnh khaựch, thao taực nheù vaứ deó daứng, ủaỷm baỷo taàm nhỡn toỏt. Mửực tieõu hao nhieõn lieọu, daàu mụừ boõi trụn, saờm loỏp vaứ caực vaọt lieọu chaùy xe ớt. Kớch thửụực thuứng xe phaỷi phuứ hụùp vụựi troùng taỷi ủeồ naõng cao heọ soỏ sửỷ duùng troùng taỷi. Kớch thửụực vaứ hỡnh daựng xe phaỷi ủaỷm baỷo cho coõng taực xeỏp dụừ haứng hoaự ủửụùc thuaọn tieọn vaứ nhanh choựng. Xe chaùy phaỷi eõm, khoõng oàn, giaỷm lửụùng ủoọc haùi trong khớ thaỷi. 1.1.3. Caực yeõu caàu veà baỷo dửụừng sửỷa chửừa: Giụứ coõng baỷo dửụừng vaứ sửỷa chửừa xe so vụựi cheỏ ta ùo raỏt lụựn, so vụựi caỷ ủụứi xe thửụứng gaỏp 30  50 laàn giụứ coõng cheỏ taùo. Neỏu moùi chi phớ cho ủụứi xe tửứ khi cheỏ taùo ủeỏn khi thanh lyự laứ 100%, caực phaàn ủửụùc phaõn boồ nhử sau (soỏ lieọu cuỷa nhaứ maựy GAZ – CHLB Nga): Thieỏt keỏ cheỏ ta ùo oõ toõ 1,4% Baỷo dửụừng oõ toõ 45,4% Sửỷa chửừa thửụứng xuyeõn 46,0% Sửỷa chửừa lụựn 7,2% Qua ủoự, chuựng ta thaỏy giụứ coõng baỷo dửụừng, sửỷa chửừa raỏt lụựn. ẹeồ giaỷm khoỏi lửụùng coõng vieọc, keựo daứi chu kyứ baỷo dửụừng, oõ toõ phaỷi ủaỷm baỷo caực yeõu caàu sau: Soỏ lửụùng caực ủieồm boõi trụn phaỷi ớt ủeồ giaỷm giụứ coõng bụm daàu mụừ, thay theỏ caực ủieồm boõi trụn coự vuự mụừ baống vaọt lieọu boõi trụn vúnh cửỷu. Caực vuự mụừ phaỷi boỏ trớ thaỳng haứng, cuứng phớa thuaọn lụùi cho coõng taực baỷo dửụừng. Giaỷm giụứ coõng kieồm tra xieỏt chaởt baống caựch sửỷ duùng caực buloõng, vớt caỏy, ủai oỏc… co ự tớnh tửù haừm cao, ủuựng tieõu chuaồn vaứ ớt chuỷng loaùi ủeồ ủụừ phaỷi thay ủoồi duùng cuù thaựo laộp. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 8 Giaỷm giụứ coõng ủieàu chổnh baống caựch thay caực khaõu ủieàu chổnh baống tay baống ủieàu chổnh tửù ủoọng, hoaởc deó ủieàu chổnh. Keỏt caỏu cuỷa xe phaỷi ủaỷm baỷo cho coõng taực thaựo laộp ủửụùc deó daứng, thuaọn tieọn cho coõng taực sửỷa chửừa thay theỏ phuù tuứng. Keỏt caỏu cuừng nhử vaọt lieọu cheỏ taùo cuỷa caực chi tieỏt coự ủoọ hao moứn lụựn phaỷi ủuỷ beàn sau khi phuùc hoài, sửỷa chửừa. Caực maởt chuaồn (coõng ngheọ, ủũnh vũ …) cuỷa chi tieỏt phaỷi ủửụùc baỷo toaứn, taùo ủieàu kieọn cho gia coõng cụ khớ sửỷa chửừa ủaựp ửựng ủửụùc caực yeõu caàu kyừ thuaọt 1.2. CAÙC PHệễNG AÙN BOÁ TRÍ ẹOÄNG Cễ VAỉ HEÄ THOÁNG TRUYEÀN LệẽC: Boỏ trớ chung treõn oõ toõ bao goàm boỏ trớ ủoọng cụ vaứ heọ thoỏng truyeàn lửùc. Tuứy thuoọc vaứo muùc ủớch sửỷ duùng, coõng duùng vaứ tớnh kinh teỏ maứ moói loaùi xe coự caựch boỏ trớ rieõng. Nhỡn chung, khi choùn phửụng phaựp boỏ trớ chung cho xe, chuựng ta phaỷi caõn nhaộc ủeồ choùn ra phửụng aựn toỏi ửu, nhaốm ủaựp ửựng caực yeõu caàu sau ủaõy: - Kớch thửụực cuỷa xe nhoỷ, boỏ trớ hụùp lyự phuứ hụùp vụựi caực ủieàu kieọn ủửụứng xaự vaứ khớ haọu. - Xe phaỷi ủaỷm baỷo tớnh tieọn nghi cho laựi xe vaứ haứnh khaựch, ủaỷm baỷo taàm nhỡn thoaựng vaứ toỏt. - Xe phaỷi coự tớnh kinh teỏ cao, ủửụùc theồ hieọn qua heọ soỏ sửỷ duùng chieàu daứi  cuỷa xe. Khi heọ soỏ  caứng lụựn thỡ tớnh kinh teỏ cuỷa xe caứng taờng. L l λ ễÛ ủaõy : l – Chieàu daứi thuứng chửựa haứng (xe taỷi) hoaởc chieàu daứi buoàng chửựa haứnh khaựch (xe chụỷ khaựch). L – Chieàu daứi toaứn boọ cuỷa oõ toõ. ẹaỷm baỷo khoõng gian caàn thieỏt cho taứi xeỏ deó thao taực, ủieàu khieồn xe vaứ choó ngoài phaỷi ủaỷm baỷo an toaứn. Deó sửỷa chửừa, baỷo dửụừng ủoọng cụ, heọ thoỏng truyeàn lửùc vaứ caực boọ phaọn coứn laùi. ẹaỷm baỷo sửù phaõn boỏ taỷi troùng leõn caực caàu xe hụùp lyự, laứm taờng khaỷ naờng keựo, baựm oồn ủũnh, eõm dũu…v.v… cuỷa xe khi chuyeồn ủoọng. 1.2.1. Caực phửụng aựn boỏ trớ ủoọng cụ: 1.2.1.1. ẹoọng cụ ủaởt ủaống trửụực: Phửụng aựn naứy sửỷ duùng ủửụùc cho taỏt caỷ caực loaùi xe. Khi boỏ trớ ủoọng cụ ủaống trửụực chuựng ta laùi coự hai phửụng phaựp nhử sau: 1.2.1.1.1. ẹoọng cụ ủaởt ủaống trửụực naốm ngoaứi buoàng laựi: Khi ủoọng cụ ủaởt ụỷ ủaống trửụực vaứ naốm ngoaứi buoàng laựi (hỡnh 1.1a) seừ taùo ủieàu kieọn cho coõng vieọc sửỷa chửừa, baỷo dửụừng ủửụùc thuaọn tieọn hụn. Khi ủoọng cụ laứm vieọc, nhieọt naờng do ủoọng cụ toỷa ra vaứ sửù rung cuỷa ủoọng cụ ớt aỷnh hửụỷng ủeỏn taứi xeỏ vaứ haứnh khaựch. Truong DH SPKT TP. HCM Thu vien DH SPKT TP. HCM - Ban qu yen â T ruong D H Su ph am Ky thuat TP. HC M 9 l L a) b) d) e)l L lc) h) L Hỡnh 1.1: Boỏ trớ ủoọng cụ treõn oõ toõ. a – Naốm trửụực buoàng laựi. d – Naốm ụỷ ủaống sau. b – Naốm trong buoàng laựi. e – Naốm dửụựi saứn xe. c – Naốm giửừa buoàng laựi vaứ thuứng xe. h – Buoàng laựi laọt. Nhửng trong trửụứng hụùp naứy heọ soỏ sửỷ duùng chieàu daứi  cuỷa xe seừ giaỷm xuoỏng. Nghúa laứ theồ tớch chửựa haứng hoựa hoaởc lửụùng haứnh khaựch seừ giaỷm. Maởt khaực, trong trửụứng hụùp naứy taàm