Giáo trình kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh-Chương 1 : cơ sở lý luận chung về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong DN thương mại

1 Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u më ra nhiÒu ngµnh nghÒ, ®a d¹ng ho¸ nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt. Trªn con ®­êng tham dù WTO c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nç lùc hÕt m×nh ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao nh»m giíi thiÖu sang c¸c n­íc b¹n ®ång thêi còng ®Ó c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm nhËp ngo¹i. Trong ®iÒu kiÖn khi s¶n xuÊt g¾n liÒn víi thÞ tr­êng th× chÊt l­îng s¶n phÈm vÒ c¶ hai mÆt néi dung vµ h×nh thøc cµng trë nªn cÇn thiÕt h¬n bao giê hÕt ®èi víi doanh nghiÖp. Thµnh phÈm, hµng ho¸ ®· trë thµnh yªu cÇu quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp.ViÖc duy tr× æn ®Þnh va kh«ng ngõng ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chØ cã thÓ thùc hiÖn khi chÊt l­îng s¶n phÈm ngµy cµng tèt h¬n vµ ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn. §Ó ®­a ®­îc nh÷ng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp m×nh tíi thÞ tr­êng vµ tËn tay ng­êi tiªu dïng, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®ã gäi lµ giai ®o¹n b¸n hµng, Thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh nµy doanh nghiÖp sÏ cã ®iÒ kiÖn thu håi vèn bï ®¾p chi phÝ, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi nhµ n­íc, ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ n©ng cao ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. TiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù canh tranh XuÊt ph¸t tõ ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ t¸c ®éng m¹nh ®Õn hÖ thèng qu¶n lý nãi chung vµ kÕ to¸n nèi riªng còng nh­ vai trß cña tÝnh cÊp thiÕt cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh Qua thêi gian thùc tËp,t×m hiÓu th­c tÕ t¹i chi nh¸nh C«ng ty Bãng §Ìn §iÖn Quang, em ®· lùa chän chuyªn ®Ò “KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 2 Néi dung chÝnh cña chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i chi nh¸nh c«ng ty Bãng §Ìn §iÖn Quang Ch­¬ng III: Mét sè y kiÕn ®ãng gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c«ng ty Bãng §Ìn §iÖn Quang V× thêi gian thùc tËp ng¾n nªn trong b¸o c¸o em chØ xin ®Ò cËp ®Õn mét vµi s¶n phÈm truyÒn thèng cña c«ng ty lµ bãng ®Ìn huúnh quang, bãng ®Ìn trßn vµ ®Ìn nÊm. Do kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc cßn h¹n hÑp nªn bµi viÕt cña em ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái sai xãt, em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp söa ch÷a cña c¸c thÇy c« vµ c¸n bé kÕ to¸n C«ng ty Bãng §Ìn §iÖn Quang ®Ó bµi viÕt nµy thùc sù cã ý nghÜa vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. Qua ®©y em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn c« gi¸o h­íng dÉn: TrÇn Ngäc Anh vµ c¸c c¸n bé kÕ to¸n C«ng Ty Bãng §Ìn §iÖn Quang ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ cung cÊp tµi liÖu gióp em hoµn thiÖn bµi b¸o c¸o tèt nghiÖp nµy. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 3 Ch­¬ng I c¬ së lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 1. sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 1.1 Kh¸i niÖm vÒ b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng a) Kh¸i niÖm vÒ b¸n hµng B¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i .§©y lµ qu¸ tr×nh chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸ ng­êi mua vµ doanh nghiÖp thu tiÒn vÒ hoÆc ®­îc quyÒn thu tiÒn XÐt vÒ gãc ®é kinh tÕ : B¸n hµng lµ qu¸ tr×nh hµng ho¸ cña doanh nghiÑp ®ùoc chuyÓn tõ h×nh th¸i vËt chÊt (hµng) sang h×nh th¸i tiÒn tÖ (tiÒn) Qu¸ tr×nh b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nãi riªng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh sau ®©y: Cã sù trao ®æi tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, nguêi b¸n ®èng ý b¸n, ng­êi mua ®ång ý mua , hä tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn. Cã sù thay ®æi quyÒn së h­u vÒ hµng ho¸: ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u, ng­êi mua cã quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ ®· mua b¸n. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng hãa, c¸c doanh nghiÖp cung cÊp cho kh¸ch hµng mét khèi l­îng hµng ho¸ vµ nhËn l¹i cña kh¸ch hµng mét kho¶n gäi lµ doanh thu b¸n hµng. Sè doanh thu nµy lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh b) Kh¸i niÖm vÒ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ viÖc so s¸nh gi÷a chi phÝ kinh doanh ®· bá ra vµ thu nhËp kinh doanh ®· thu vÒ trong kú. NÕu thu nhËp lín h¬n chi phÝ thi kÕt qu¶ b¸n hµng lµ l·i, thu nhËp nhá h¬n chi phÝ th× kÕt qu¶ b¸n hµng lµ lç .Viªc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng th­êng ®­îc tiÕn hµnh v¸o cuèi kú kinh doanh th­êng lµ cuèi th¸ng ,cuèi quý, cuèi n¨m, tuú thuéc vµo tõng ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp . Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 4 c) Mèi quan hÖ vÒ b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng B¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng cña trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp cßn x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh lµ c¨n cø quan träng ®Ó ®¬n vÞ quyÕt ®Þnh tiªu thô hµng ho¸ n÷a hay kh«ng .Do ®ã cã thÓ nãi gi÷a b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cã mèi quan hÖ mËt thiÕt .KÕt qu¶ b¸n hµng lµ môc ®Ých cuèi cïng cña doanh nghiÖp cßn b¸n hµng la ph­¬ng tiÖn trùc tiÕp ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã. 1.2 Vai trß cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng B¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cã vai trß v« cïng quan träng kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ qu«c d©n. §èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp cã b¸n ®­îc hµng th× míi cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ bá ra, cã ®iÒu kiÖn ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh ,n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng ,t¹o nguån tÝch luü cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ b¸n hµng lµ c¬ së x¸c ®Þnh chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cu¶ c¸c doanh nghiÖp ®èi vèi nhµ n­íc th«ng qua viÖc nép thuÕ, phÝ ,lÖ phÝ vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc, x¸c ®Þnh c¬ cÊu chi phÝ hîp lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ cao sè lîi nhuËn thu ®­îc gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ: Nhµ n­íc, tËp thÓ vµ c¸c c¸ nh©n ng­êi lao ®éng 1.3 Yªu cÇu cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng Nh­ ®· kh¼ng ®Þnh, b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp .KÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp víi t­ c¸ch lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, thu nhËn xö lý vµ cung cÊp toµn bé th«ng tin vÒ tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n ®ã trong doanh nghiÖp nh»m kiÓm tra, gi¸m s¸t toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ,tµi chÝnh cña doanh nghiÖp,cã vai trß quan träng trong viÖc phôc vô qu¶n lý b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña doanh nghiÖp ®ã .Qu¶n lý b¸n hµng lµ qu¶n lý kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô ®èi víi tõng thêi kú,tõng kh¸ch hµng, tõng hîp ®ång kinh tÕ . Yªu cÇu ®èi víi kÕ to¸n b¸n hµng lµ ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ hµng ho¸ tiªu thô trªn tÊt c¶ c¸c ph­¬ng diÖn : sè l­îng, chÊt l­äng…Tr¸nh hiÖn t­äng mÊt m¸t h­ háng hoÆc tham « l·ng phÝ, kiÓm tra tÝnh hîp lý cña c¸c kho¶n chi Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 5 phÝ ®ång thêi ph©n bæ chÝnh x¸c cho ®óng hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.Ph¶i qu¶n lý ch¨t chÏ t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng yªu cÇu thanh to¸n ®óng h×nh thøc vµ thêi gian tr¸nh mÊt m¸t ø ®äng vèn 2. Doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n lµm gi¶m trõ doanh thu 2.1. Doanh thu b¸n hµng 2.1.1. Kh¸i niÖm doanh thu b¸n hµng Doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn sÏ thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng giao dÞch tõ c¸c ho¹t ®éng giao dÞch nh­ b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ cho kh¸ch hµng bao gåm c¶ c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã) 2.1.2. §iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu Doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn khi ®ång thêi tho¶ m·n tÊt c¶ 5 ®iÒu kiÖn sau; -Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ng­êi mua -Doanh nghiÖp kh«ng n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh­ ng­êi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸ -Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n -Doanh nghiÖp ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng -X¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng 2.1.3. Nguyªn t¾c ho¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng -§èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, khi viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng ph¶i ghi râ gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT,c¸c kho¶n phô thu,thuÕ GTGT ph¶i nép vµ tæng gi¸ thanh to¸n. Doanh thu b¸n hµng ®­îc ph¶n ¸nh theo sè tiÒn b¸n hµng ch­a cã thuÕ GTGT -§èi víi hµng ho¸ chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu ®­îc ph¶n ¸nh trªn tæng gi¸ thanh to¸n -§èi víi hµng ho¸ thu«c diÖn chiu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ,thuÔ xuÊt nhËp khÈu th× doanh thu tÝnh trªn tæng gi¸ mua b¸n Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 6 -Doanh thu b¸n hµng (kÓ c¶ doanh thu néi bé) ph¶i ®­îc theo dâi chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n phÈm nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng mÆt hµng kh¸c nhau. Trong ®ã doanh thu néi bé lµ doanh thu cña nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cung cÊp lÉn nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng m«t hÖ thèng tæ chøc (cïng tæng c«ng ty Ýt nhÊt lµ 3 cÊp: Tæng c«ng ty-C«ng ty-XÝ nghiÖp) nh­ : Gi¸ trÞ c¸c lo¹i s¶n phÈm, hµng hãa ®­îc dïng ®Ó tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ,gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm ®em biÕu, tÆng hoÆc tiªu dïng trong néi bé doanh nghiÖp 2.2. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu -C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu theo quy ®Þnh bao gåm : ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i ,gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i 2.2.1. Kh¸i niÖm -ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i: lµ kho¶n doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín -Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ kho¶n gi¶m trõ cho ng­êi mua do hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch hoÆc l¹c hËu thÞ hiÕu -Gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i :lµ gia trÞ khèi l­äng hµng b¸n ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i vµ tõ chèi thanh to¸n 2.2.2. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu ph¶i ®­îc h¹ch to¸n riªng : trong ®ã c¸c kho¶n : ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i ,gi¶m gi¸ hµng b¸n ®­¬c x¸c ®Þnh nh­ sau: - Doanh nghiÖp ph¶i cã quy chÕ qu¶n lý vµ c«ng bè c«ng khai c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n -C¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i hoÆc gi¶m gi¸ hµng b¸n cho sè hµng b¸n ra trong kú ph¶i ®¶m b¶o doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i -Ph¶i ghi râ trong hîp ®ång kinh tÕ vµ ho¸ ®¬n b¸n hµng 2.3. C¸ch x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng KÕt qu¶ b¸n hµng Doanh thu Gi¸ vèn CPBH,CPQLDN (L·i thuÇn tõ ho¹t = b¸n hµng - hµng b¸n - ph©n bæ cho sè ®éng b¸n hµng) hµng b¸n Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 7 Trong ®ã : Doanh thu Tæng doanh C¸c kho¶n gi¶m ThuÕ xuÊt kh©u, thuÕ b¸n hµng = thu b¸n - trõ doanh thu - TT§B ph¶i nép NSNN thuÇn hµng theo quy ®Þnh thuÕ GTGT ph¶i nép (¸p dông pp trùc tiÕp) 3. C¸c ph­¬ng thøc tÝnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®Ó b¸n 3.1 Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc- xuÊt tr­íc Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thuyÕt lµ hµng ho¸ nhËp tr­íc th× sÏ ®­îc xuÊt tr­íc.Do ®ã,gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho ®­îc tÝnh hÕt theo gi¸ nhËp kho lÇn tr­íc råi míi tÝnh tiÕp gi¸ nhËp kho lÇn sau.Nh­ vËy gi¸ trÞ hµng hãa tån sÏ ®­îc ph¶n ¸nh víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i v× ®­îc tÝnh gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp kho míi nhÊt 3.2 Ph­¬ng ph¸p nhËp sau- xuÊt tr­íc Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thuyÕt lµ hµng ho¸ nµo nhËp kho sau nhÊt sÏ ®­îc xuÊt ra sö dông tr­íc.Do ®ã ,gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt kho ®­îc tÝnh hÕt theo gi¸ nhËp kho míi nhÊt ,råi tÝnh tiÕp theo gi¸ nhËp kho kÕ tiÕp sau ®ã.Nh­ vËy gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho sÏ ®­îc tÝnh theo gi¸ tån kho cò nhÊt 3.3 Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn Lµ ph­¬ng ph¸p c¨n cø vµo gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ gi¸ trÞ hµng nhËp trong kú ®Ó tÝnh gi¸ binh qu©n cña 1 ®¬n vÞ hµng ho¸ .Sau ®ã tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt kho b»ng c¸ch lÊy sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho nh©n víi gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n .Nõu gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n ®­îc tÝnh theo tõng lÇn nhËp hµng th× gäi lµ b×nh qu©n gia quyÒn liªn hoµn.Nõu gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n chØ ®­îc ®­îc tÝnh mét lÇn lóc cuèi th¸ng th× gäi lµ b×nh qu©n gia quyÒn lóc cuèi th¸ng 3.4 Ph­¬ng ph¸p gia thùc tÕ ®Ých danh Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông trong tr­êng hîp doanh nghiÖp qu¶n lý hµng ho¸ theo tõng l« hµng nhËp.Hµng xuÊt kho thuéc l« hµng nµo th× lÊy ®¬n gi¸ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh .Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng sö dông víi nh÷ng lo¹i hµng cã gi¸ trÞ cao,th­êng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m· chÊt l­îng Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 8 4. C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng Ph­¬ng thøc b¸n hµng lµ c¸ch thøc doanh nghiÖp chuyÓn quyÒn së h÷u hµng ho¸ cho kh¸ch hµng vµ thu ®­îc tiÒn hoÆc quyÒn thu tiÒn vÒ sè l­îng hµng ho¸ tiªu thô *C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng Ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã thÓ thùc hiÖn qua hai ph­¬ng thøc : b¸n bu«n vµ b¸n lÎ .Trong ®ã,b¸n bu«n lµ b¸n hµng cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh l­u chuyÓn hµng ho¸ cßn b¸n lÎ lµ b¸n hµng cho ng­êi tiªu dïng,chÊm døt qu¸ tr×nh l­u chuyÓn hµng ho¸ Hµng ho¸ b¸n bu«n vµ b¸n lÎ cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau 4.1.§èi víi b¸n bu«n Cã hai ph­¬ng thøc b¸n hµng lµ b¸n hµng qua kho vµ b¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng 4.1.1. Ph­¬ng thøc b¸n hµng qua kho Theo ph­¬ng thøc nµy,hµng ho¸ mua vÒ ®­îc nhËp kho råi tõ kho xuÊt b¸n ra .Ph­¬ng thøc b¸n hµng qua kho cã hai hinh thøc giao nhËn a) H×nh thøc nhËn hµng : Theo h×nh thøc nµy bªn mua sÏ nhËn hµng t¹i kho bªn b¸n hoÆc ®Õn mét ®Þa ®Ióm do hai bªn tho¶ thuËn theo hîp ®ång,nh­ng th­êng lµ do bªn b¸n quy ®Þnh b) H×nh thøc chuyÓn hµng : Theo h×nh thøc nµy ,bªn b¸n sÏ chuyÓn hµng ho¸ ®Õn kho cña bªn mua hoÆc ®Õn mét ®Þa ®Ióm do bªn mua quy ®Þnh ®Ó giao hµng 4.1.2.Ph­¬ng thøc b¸n hµng vËn chuyÓn  Theo ph­¬ng thøc nµy,hµng ho¸ sÏ ®­îc chuyÓn th¼ng tõ ®¬n vÞ cung cÊp ®Õn ®¬n vÞ mua hµng kh«ng qua kho cña ®¬n vÞ trung gian .Ph­¬ng thøc b¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng cã hai h×nh thøc thanh to¸n Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 9 VËn chuyÓn cã tham gia thanh to¸n : Theo h×nh thøc nµy ,hµng ho¸ ®­îc vËn chuyªn th¼ng vÒ mÆt thanh to¸n ,®¬n vÞ trung gian vÉn lµm nhiÖm vô thanh to¸n tiÒn hµng víi ®¬n vÞ cung cÊp vµ thu tiÒn cña ®¬n vÞ mua VËn chuyÓn th¼ng kh«ng tham gia thanh to¸n: Theo h×nh thøc nµy hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn th¼ng ,vÒ thanh to¸n ,®¬n vÞ trung gian kh«ng lµm nhiÖm vô thanh to¸n tiÒn víi ®¬n vÞ cung cÊp ,thu tiÒn cña ®¬n vÞ mua.Tuú hîp ®ång ,®¬n vÞ trung gian ®­îc h­ëng mét sè phÝ nhÊt ®Þnh ë bªn mua hoÆc bªn cung cÊp 4.2.§èi víi b¸n lÎ Cã 3 ph­¬ng thøc b¸n hµng lµ:B¸n hµng thu tiÒn tËp trung b¸n hµng kh«ng thu tiÒn tËp trung vµ b¸n hµng tù ®éng 4.2.1. Ph­¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn tËp trung Theo ph­¬ng thøc nµy,nh©n viªn b¸n hµng chØ phô tr¸ch viÖc giao hµng ,cßn viÖc thu tiÒn cã ng­êi chuyªn tr¸ch lµm c«ng viÖc nµy.Tr×nh tù ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Khach hµng xem xong hµng ho¸ vµ ®ång ý mua,ng­êi b¸n viÕt “ hãa ®¬n b¸n lΔ giao cho kh¸ch hµng ®­a ®Õn chç thu tiÒn th× ®ãng dÊu “ ®· thu tiÒn” ,kh¸ch hµng mang ho¸ ®¬n ®ã ®Õn nhËn hµng .Cuèi ngµy, ng­êi thu tiÒn tæng hîp sè tiÒn ®· thu ®Ó x¸c ®Þnh doanh sè b¸n. §Þnh kú kiÓm kª hµng ho¸ t¹i quÇy,tÝnh to¸n l­îng hµng ®· b¸n ra ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh b¸n hµng thõa thiÕu t¹i quÇy 4.2.2.Ph­¬ng thøc b¸n hµng kh«ng thu tiÒn tËp trung Theo ph­¬ng thøc nµy ,nh©n viªn b¸n hµng võa lµm nhiÖm vô giao hµng, võa lµm nhiÖm vô thu tiÒn. Do ®ã ,trong mét cña hµng b¸n lÎ viÖc thu tiÒn b¸n hµng ph©n t¸n ë nhiÒu ®Ióm. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú tiÕn hµnh kiÓm kª hµng ho¸ cßn l¹i ®Ó tÝnh l­îng b¸n ra,lËp b¸o c¸o b¸n hµng ,®èi chiÕu doanh sè b¸n theo b¸o c¸o b¸n hµng víi sè tiÒn thùc nép ®Ó x¸c ®Þnh thõa thiÕu tiÒn b¸n hµng 4.2.3.Ph­¬ng thøc b¸n hµng tù ®éng Theo ph­¬ng thøc nµy, ng­êi mua tù chän hµng ho¸ sau ®ã mang ®Õn bé phËn thu ng©n kiÓm hµng,tÝnh tiÒn,lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ thu tiÒn .Cuèi Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 10 ngµy nép tiÒn b¸n hµng cho thñ quü .§Þnh kú kiÓm kª,x¸c ®Þnh thõa ,thiÕu tiÒn b¸n hµng 4.3. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n 4.3.1.Thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt:hµng ho¸ cña c«ng ty sau khi giao cho kh¸ch hµng, kh¸ch hµng thanh to¸n ngay b»ng tiÒn mÆt 4.3.2.Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt :Theo ph­¬ng thøc nµy ,hµng ho¸ cña c«ng ty sau khi giao cho kh¸ch hµng ,kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n b»ng sÐc hoÆc chuyÓn kho¶n 5. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh §Ó ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng yªu cÇu trªn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau Ghi chÐp ®Çy ®ñ ,kÞp thêi sù biÕn ®éng (nhËp_xuÊt) cña tõng lo¹i hµng ho¸ trªn c¶ hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ Theo dâi, ph¶n ¸nh gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh b¸n hµng ,ghi chÐp kÞp thêi, ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ ,thu nhËp vÒ b¸n hµng x¸c ®Þnh kÕt qua kinh doanh th«ng qua doanh thu b¸n hµng mét c¸ch chinh x¸c Cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c,kÞp thêi,trung thùc, ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng lo¹i hµng ho¸ phôc vô ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp 6. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông C¸c chøng tõ kÕ to¸n chñ yÕu ®­îc sö dông trong kÕ to¸n b¸n hµngvµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh  Ho¸ ®¬n b¸n hµng  Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng  PhiÕu xuÊt kho  PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé  PhiÕu thu ,phiÕu chi  B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 11  Chøng tõ thanh to¸n kh¸c 7. KÕ to¸n tæng hîp qu¸ tr×nh b¸n hµng 7.1. Tµi kho¶n sö dông  Ho¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu §Ó ho¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau: 7.1.1. TK 511 “Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸,dÞch vô thùc tÕ ph¸t sinh trong kú KÕt cÊu tµi kho¶n Bªn nî Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu trong kú theo quy ®Þnh ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i kÕt chuyÓn cuèi kú +TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi lú +Giam gi¸ hµng b¸n kÕt chuyÓn cuèi kú +ThuÕ TT§B,thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng thùc tÕ chÞu thuÕ TT§B,thuÕ xuÊt khÈu +ThuÕ GTGT(®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. KÕt chuyÓn doanh thu b¸n hµng thuÇn vµo tµi kho¶n 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh Bªn cã : Doanh thu b¸n s¶n phÈm,hµng ho¸,dich vô thùc hiÖn trong kú  C¸c kho¶n doanh thu trî cÊp trî gi¸, phô thu mµ doanh nghiÖp ®­îc h­ëng TK 511 kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc chi tiÕt thµnh 4 tµi kho¶n cÊp hai: TK 5111 “Doanh thu b¸n hµng ho¸” TK 5112 “Doanh thu b¸n c¸c s¶n phÈm” TK 5113 “Doanh thu cung cÊp dich vô” TK 5114 “Doanh thu trî cÊp ,trî gi¸” Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 12 7.1.2. TK 512 “Doanh thu néi bé” TK nµy ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm hµng ho¸ ,dÞch vô tiªu thô trong néi bé doanh nghiÖp ho¹ch to¸n ngµnh.Ngoµi ra ,TK nµy cßn sö dông ®Ó theo dâi mét sè néi dung ®­îc coi lµ tiªu thô kh¸c nh­ sö dông s¶n phÈm hµng hãa ®Ó biÕu ,tÆng qu¶ng c¸o, chµo hµng…. HoÆc ®Ó tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng b»ng s¶n phÈm, hµng ho¸. Néi dung TK 512 t­¬ng tù nh­ tµi kho¶n 511vµ ®­îc chi tiÕt thµnh 3 TK cÊp hai TK 5121 “Doanh thu b¸n hµng” TK 5122 “Doanh thu b¸n thµnh phÈm” TK 5123 “Doanh thu cung cÊp dÞch vô” 7.1.3. TK 521 “ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i” TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm yÕt cho kh¸ch hµng mua víi l­îng lín KÕt cÊu tµi kho¶n Bªn nî : C¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Bªn cã : KÕt chuyÓn toµn bé kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i sang TK 511 TK 512 kh«ng cã sè d­ 7.1.4. TK 531 “Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i” TK nµy dung ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm hµng ho¸ ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do c¸c nguyªn nh©n (kÐm phÈm chÊt,quy c¸ch…” ®­îc doanh nghiÖp chÊp nhËn KÕt cÊu tµi kho¶n Bªn nî : TrÞ gi¸ cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®· tr¶ tiÒn cho ng­êi mua hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ sè s¶n phÈm hµng ho¸ b¸n ra Bªn cã : KÓt chuyÓn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµo bªn nî cña TK 511 hoÆc TK 512 TK 531 kh«ng cã sè d­ Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 13 7.1.5 TK 532 “ Gi¶m gi¸ hµng b¸n” TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ph¸t sinh trong kú ho¹ch to¸n ®­îc ng­êi b¸n chÊp nhËn trªn gi¸ tho¶ thuËn KÕt cÊu tµi kho¶n Bªn nî: C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®· chÊp nhËn cho ng­êi mua hµng Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n sang TK 511 TK 532 kh«ng cã sè d­ S¬ ®å 1: Ho¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng TK 521,531,532 TK 511,512 K/c c¸c kho¶n ghi gi¶m doanh thu vµo cuèi kú Doanh thu b¸n hµng theo gi¸ b¸n kh«ng chÞu thuÕ GTGT TK111, 112,131… TK152, 153,156 TK333 TK33311 Tæng gi¸ thanh to¸n (c¶ thuÕ) ThuÕ GTGT theo ThuÕ GTGT ph¶i nép (theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp) Doanh thu thùc tÕ b»ng vËt t­ hµng ho¸ TK33311 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ nÕu cã TK334 TK911 K/c doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô Thanh to¸n tiÒn l­¬ng víi CNV b»ng s¶n phÈm hµng ho¸ Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 14 8. H¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n Sau khi tÝnh ®­îc trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt b¸n,ta tÝnh ®­îc trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· b¸n ra TrÞ gi¸ vèn TrÞ gi¸ mua Chi phÝ thu mua hµng xuÊt = hµng xuÊt + ph©n bæ cho b¸n hµng ®· b¸n Chi phÝ thu mua Chi phÝ thu mua Chi phÝ thu mua Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng = cña hµng tån ®Çu + ph¸t sinh trong + ph©n bæ cho hµng ®· b¸n kú kú tån cuèi kú Trong ®ã TrÞ gi¸ thu mua chi phÝ thu mua TrÞ gi¸ Cña hµng tån ®Çu + cÇn ph©n bæ ph¸t mua cña Kú sinh trong kú hµng Chi phÝ thu mua tån Ph©n bæ cho hµng =  ®· b¸n TrÞ gi¸ mua hµng + TrÞ gi¸ mua hµng cuèi kú Tån ®Çu kú nhËp trong kú  §Ó ho¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n kÕ to¸n sö dông TK 632- Tk nµy dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho trong kú KÕt cÊu TK Bªn nî : TrÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm ,hµng ho¸,dÞch vô ,®· tiªu thô trong kú Bªn cã : KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú sang TK 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh” TrÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm hµng ho¸ nhËp l¹i kho TK 632 kh«ng cã sè d­ Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 15 S¬ ®å 2: Ho¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n (theo ph­¬ng ph¸p KKTX) TK 156 TK 157 TK 632 TK136 XuÊt kho hµng ho¸ TrÞ gi¸ vèn hµng gñi TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n bÞ Gñi ®i b¸n ®­îc x¸c ®Þnh ®· tiªu thô tr¶ l¹i TrÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ xuÊt b¸n TK 111,112 B¸n hµng vËn chuyÓn th¶ng TK 133 ThuÕ GTGT TK 152 Ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng b¸n ra Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 16 S¬ ®å 3: Ho¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n (theo ph­¬ng ph¸p KK§K) Cuèi kú K/c trÞ gi¸ hµng cßn l¹i (ch­a tiªu thô) TK 156,157 TK 611 TK 632 TK 911 §Çu kú kÕt chuyÓn hµng K/c gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ vèn hµng ho¸ tån kho x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh TK 111,112,131 NhËp kho hµng ho¸ TK 133 9. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 9.1 Chi phÝ b¸n hµng Kh¸i niÖm: Chi phÝ b¸n hµng lµ mét bé phËn cña chi phÝ thêi kú,chi phÝ b¸n hµng biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra phôc vô cho tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ trong kú ho¹ch to¸n Ph©n lo¹i chi phÝ b¸n hµng theo néi dung chi phÝ Chi phÝ b¸n hµng gåm: Chi phÝ nh©n viªn ,chi phÝ vËt liÖu bao b×, chi phi dông cô ®å dïng, chi phÝ khÊu hao TSC§,chi phÝ b¶o hµnh ,chi phÝ mua ngoµi ,chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cho hµng ho¸ b¸n ra trong kú CPBH ph©n bæ CPBH cßn CPBH ph¸t CPBH ph©n bæ cho Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. 17 cho hµng b¸n = l¹i ®Çu + sinh trong  sè hµng cßn lai trong kú kú kú cuèi kú CPBH cßn l¹i CPBH ph¸t sinh TrÞ gi¸ CPBH ph©n bæ cho ®Çu kú + trong kú hµng sè hµng cßn l¹i =  cßn cuèi kú TrÞ gi¸ hµng TrÞ gi¸ hµng cßn l¹i xuÊt b¸n + l¹i cuèi kú cuèi kú trong kú  Ho¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng §Ó hoach to¸n CPBH kÕ to¸n sö dông TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng” .Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ liªn quan vµ phôc vô cho qu¸ tr×nh tiªu thô theo néi dung g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm tiªu thô c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm KÕt cÊu tµi kho¶n Bªn nî : TËp hîp chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Bªn cã: C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ b¸n hµng + KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng vµo tµi kho¶n 911 TK 641 kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc chi tiÕt thµnh 7 TK TK 6411 “Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng” TK 6412 “ Chi phÝ vËn chuyÓn bao b×” TK 6413 “Chi phÝ c«ng cô ,dông cô” TK 6414 “Chi phÝ khÊu hao TSC§” TK 6415 “Chi phÝ b¶o hµnh” TK6416 “Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK6417 “Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c” Generated by Fox