Giáo trình Chuẩn bị giống, dụng cụ nuôi ong

n mũi có xẻ rãnh nhỏ nhằm để vùi dây thép vào tầng chân, có chuôi hoặc dùng mỏ hàn điện Hình: 2.19. Mỏ hàn - Thước cữ: Giữ cho tâng chân nằm vào chính giữa xà cầu trên khi đổ sáp nóng cố định tầng chân vào xà cầu. Hình: 2.10 Thƣớc cữ 23 3.3. Dụng cụ tạo chúa. - Khung cầu tạo chúa: Làm bằng gỗ như khung cầu ong ( chiều rộng xà trên nhỏ hơn 1,5 cm) nhưng gắn 2,3 thang gỗ trên đó có gắn các mũ chúa bằng sáp ong hoặc nhựa. Hình: 2.21.Khung tạo chúa - Khuân mũ chúa ( quản chúa): được làm bằng gỗ để làm mũ chúa nhân tạo ( chén sáp) Hình: 2.22. Quản chúa - Kim di trùng; làm bằng sừng, bằng bạc, nhôm, thép hoặc lông ngỗng dùng để múc ấu trùng đặt vào chén sáp khi tạo chúa. Hình: 2.23. Kim di trùng - Sáp làm mũ chúa là các loại sáp tốt như sáp lưỡi mèo, sáp vít nắp hoặc sáp mới nấu được đun cách thủy để làm chén sáp. Hình: 2.24 Sáp ong 24 - Lồng vận chuyển chúa thường làm bằng nhựa để vận chuyển và giới thiệu chúa, trong lồng có ngăn để thức ăn ngăn để nhốt ong chúa và 5 – 7 ong thợ. Lồng có thể vận chuyển chúa an toàn 1 – 7 ngày Hình: 2.25. Lồng vận chuyển chúa B. Câu hỏi và bài tập thực hành Câu 1. Đóng thùng ong nội hiện đại ? Câu 2: Sử dụng các dụng cụ quay mật ? Câu 3: Sử dụng các dụng cụ gắn tầng chân ? Câu 4: Sử dụng các dụng cụ tạo chúa ? 25 HƢỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN I. Vị trí, tính chất của mô đun : - Vị trí: Mô đun chuẩn bị giống, dụng cụ nuôi ong là một mô đun cơ sở trong chương trình dạy nghề trình độ sơ cấp của nghề nuôi ong mật; được giảng dạy trước mô đun kỹ thuật nuôi ong trong thùng hiện đại. - Tính chất: Đây là một trong những mô đun cơ sở nghề nuôi ong mật, được thực hiện tại cơ sở đào tạo và trang trại nuôi ong, thời gian tiến hành thích hợp để giảng dạy đầu các vụ mật. II. Mục tiêu: - Về kiến thức: + Trình bày được các hình thức bắt ong tự nhiên về nuôi; + Mô tả được quy trình làm thùng nuôi ong; + Biết được cấu tạo thùng ong và các dụng cụ chăm sóc, tạo giống, Khai thác mật; - Về kỹ năng: + Lựa chọn được giống, đàn ong đạt tiêu chuẩn; + Xác định đúng kích thước của thùng nuôi ong nội, ong ngoại; + Lựa chọn đúng các loại dụng cụ chăm sóc, nuôi dưỡng, tạo giống, Khai thác mật. - Về thái độ: + Tiết kiệm vật tư, vật liệu và đảm bảo an toàn trong lao động + Nhận thức được tầm quan trọng của nghề nuôi ong mật. III. Nội dung chính của mô đun: Mã bài Tên bài Loại bài dạy Địa điểm Thời gian Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra* MĐ02-01 Chuẩn bị giống ong Tích hợp Lớp học + Điểm nuôi ong 24 4 19 1 MĐ02-02 Dụng cụ nuôi ong Tích hợp Lớp+ Phòng thực hành 38 8 28 2 Kiểm tra hết mô đun 2 2 Cộng 64 12 47 5 * Ghi chú: Thời gian kiểm tra định kỳ được tính vào giờ thực hành. 26 IV. Hƣớng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành Bài 1: Chuẩn bị giống ong Bài tập 1: Phân tích đặc điểm vùng nuôi ong và lựa chọn giống ong nuôi ? - Công việc của nhóm: mỗi nhóm phân tích nguồn hoa, điều kiện khí hậu trong, số hộ có nhu cầu nuôi ong - Nguồn lực cần thiết: Giấy bút, - Địa điểm: Vùng chuẩn bị chọn lựa giống ong - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu lựa chọn giống ong mật. - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Lựa chọn được giống ong nuôi trong vùng, . Bài tập 2: Đánh giá đàn ong nội, Ong Ý đạt tiêu chuẩn - Công việc của nhóm: mỗi nhóm đến địa điểm nuôi ong đánh giá 5 đàn ong. - Nguồn lực cần thiết: Thùng ong nội, ong ngoại đang nuôi - Địa điểm: Trại nuôi Ong Ý, ong nội - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá chất lượng ong nội, ong ngoại. - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Xác định được đàn ong tiêu chuẩn. Bài tập 3: Bắt ong soi đõ - Công việc của nhóm: Tìm ong sõi đõ và bắt ong - Nguồn lực cần thiết: Vợt bắt ong - Địa điểm: Địa điểm nuôi ong - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá bắt ong soi đõ. 27 - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Bắt được ong soi đõ. Bài tập 4: Bắt ong bay - Công việc của nhóm: Bắt được đàn ong bay - Nguồn lực cần thiết: Mũ bắt ong, - Địa điểm: Địa điểm nuôi ong - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá bắt đàn ong bay. - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Bắt được đàn ong bay. Bài tập 5: Bắt ong trong hốc cây, hốc đá - Công việc của nhóm: Bắt được đàn ong hốc cây, hốc đá - Nguồn lực cần thiết: Có đàn ong trong hốc cây, hốc đá - Địa điểm: Địa điểm nuôi ong - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá bắt ong trong hốc cây, hốc đá. - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Bắt được đàn ong trong hốc cây, hốc đá. Bài 2: Dụng cụ nuôi ong Bài tập 1: Đóng thùng ong nội hiện đại - Công việc của nhóm: mỗi nhóm đóng 1 thùng ong nội theo tiêu chuẩn - Nguồn lực cần thiết: Bản thiết kế thùng nuôi ong, búa, đinh, gỗ - Địa điểm: Điểm thực hành - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá kỹ năng đóng thùng nuôi ong. - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Thùng ong nội đạt tiêu chuẩn 28 Bài tập 2: Sử dụng các dụng cụ thu mật - Công việc của nhóm: sử dụng các dụng cụ quay mật ( dao cắt, chổi, thùng quay mật, dụng cụ lọc mật, lưới ngăn chúa. - Nguồn lực cần thiết: dao cắt, chổi, thùng quay mật, dụng cụ lọc mật, lưới ngăn chúa. Đàn ong ở thời kỳ lấy mật - Địa điểm: Trại nuôi ong - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá sử dụng các dụng cụ quay mật - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Sử dụng được các dụng cụ thu mật Bài tập 3: Sử dụng các dụng cụ gắn tầng chân - Công việc của nhóm: sử dụng các dụng cụ gắn tầng chân - Nguồn lực cần thiết: Mỏ hàn, ghế gắn tầng chân, dây thép 0,5 ly, thước cữ, tầng chân - Địa điểm: Phòng thực hành - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá sử dụng các dụng cụ gắn tầng chân - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Sử dụng được các dụng cụ gắn tầng chân Bài tập 4: Sử dụng các dụng cụ tạo chúa - Công việc của nhóm: sử dụng các dụng cụ tạo chúa - Nguồn lực cần thiết: Khung cầu tạo chúa, khuân mũ chúa, kim di trùng, sáp làm mũ chúa, - Địa điểm: Phòng thực hành - Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm) - Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ - Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá sử dụng các dụng cụ tạo chúa - Kết quả và sản phẩm phải đạt được: + Sử dụng được các dụng cụ tạo chúa 29 V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập 5.1. Bài 1: Chuẩn bị giống ong Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá - Phân tích đặc điểm vùng nuôi ong và lựa chọn giống ong nuôi - Đánh giá đàn ong nội, Ong Ý đạt tiêu chuẩn - Bắt ong soi đõ - Bắt ong bay - Bắt ong trong hốc cây, hốc đá - Quan sát và đánh giá kết quả - Quan sát cách xác định và thực hiện của người học - Quan sát cách xác định và thực hiện của người học 5.2. Bài 2: Dụng cụ nuôi ong Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá - Đóng thùng ong nội hiện đại - Sử dụng các dụng cụ quay mật - Sử dụng các dụng cụ gắn tầng chân - Sử dụng các dụng cụ tạo chúa - Quan sát và đánh giá kết quả - Quan sát cách xác định và thực hiện của người học 30 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. TS. Phùng Hữu Chính; Cẩm nang nuôi ong . NXB Hà nội 2008 [2]. TS. Phùng Hữu Chính. Kỹ thuật nuôi ong nội địa cho người mới bắt đầu nuôi.NXB Lao động xã hội 2004 [3]. Ngô Đắc Thắng. Sổ tay kinh tế kỹ thuật nuôi ong. NXB Thanh hóa. [4]. Bùi Quý Huy. Kỹ thuật mới nuôi ong mật. NXB Nông nghiệp 31 DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM XÂY DỰNG CHƢƠNG TRÌNH, BIÊN SOẠN GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP (Theo Quyết định số 1415/QĐ-BNN-TCCB, ngày 27 tháng 6 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1. Chủ nhiệm: Ông Phạm Thanh Hải - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Bộ 2. Phó chủ nhiệm: Bà Đào Thị Hương Lan - Phó trưởng phòng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 3. Thƣ ký: Ông Phùng Trung Hiếu - Giảng viên Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Bộ 4. Các ủy viên: - Ông Trần Ngọc Trường, Giảng viên Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Bộ - Ông Nguyễn Linh, Giảng viên Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Bộ - Bà Bùi Thị Điểm, Giảng viên Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội - Ông Phùng Hữu Chính, Trung tâm Nghiên cứu Ong Trung ương./. DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƢƠNG TRÌNH, GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP (Theo Quyết định số 1785 /QĐ-BNN-TCCB ngày 05 tháng 8 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1. Chủ tịch: Ông Nguyễn Đức Thiết, Phó hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 2. Thƣ ký: Ông Hoàng Ngọc Thịnh, Chuyên viên chính Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 3. Các ủy viên: - Bà Võ Thị Hồng Xuyến, Giảng viên Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc - Ông Đinh Xuân Năm, Giáo viên Trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông Lâm Đông Bắc - Ông Đỗ Viết Liêm, Chủ tịch Hội nông dân huyện Lương Sơn, Hoà Bình./. 32