Giáo án vạt lý - Tiết 67: máy quang phổ –quang phổliên tục

TIẾT 67: MÁY QUANG PHỔ – QUANG PHỔ LIÊN TỤC I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU: A. Trọng tâm: - Sự phụ thuộc của chiết suất của môi trường vào bước sóng ánh sáng. - Cấu tạo của máy quang phổ. - Khái niệm về quang phổ liên tục, nguồn phát, đặc điểm, và công dụng của quang phổ liên tục. B. Kỹ năng: Giải thích hoạt động của máy quang phổ và những ứng dụng của nó. C. Phương pháp: Diễn giảng, pháp vấn, gợi mở. II. CHUẨN BỊ: HS: Xem SGK GV: Tranh vẽ máy quang phổ, hình về một số quang phổ của một số chất III. TIẾN HÀNH LÊN LỚP: A. Ổn định: B. Kiểm tra: Không C. Bài mới: PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG I. Ta đã biết: chiết suất của chất làm I. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG VÀ BƯỚC lăng kính đối với các ánh sáng khác nhau thì khác nhau. Và: mỗi ánh sáng đơn sắc khác nhau có bước sóng riêng khác nhau. Vậy: chiết suất của chất làm lăng kính (của 1 môi trường trong suốt) có phụ thuộc vào bước sóng ánh sáng hay không? SÓNG ÁNH SÁNG: - Ở hiện tượng tán sắc ánh sáng: chiết suất của cùng một môi trường trong suốt đối với ánh sáng đơn sắc khác nhau thì khác nhau. - Ở hiện tượng giao thoa ánh sáng: mỗi ánh sáng đơn sắc có một bước sóng xác định. Vậy: - Chiết suất của một môi trường trong suốt nhất định đối với các ánh sáng đơn sắc khác nhau thì phụ thuộc vào bước sóng của ánh sáng đó. - Đối với một môi trường trong suốt thì ánh sáng có bước sóng càng dài thì chiết suất của môi trường đó càng nhỏ. Ví dụ: Sgk trang 173. II. Ta đã biết, ứng dụng quan trọng của hiện tượng tán sắc ánh sáng là chế tạo máy quang phổ. Từ thí nghiệm: GV hướng dẫn cho học sinh cấu tạo của máy quang phổ. - Để tạo nguồn sáng S là chùm song song người ta dùng 1 ống chuẩn trực II. MÁY QUANG PHỔ: 1. Máy quang phổ: là dụng cụ dùng để phân tích chùm sáng có nhiều thành phần thành những thành phần đơn sắc khác nhau. Nói cách khác, nó dùng để nhận biết các thành phần cấu tạo của một chùm sáng phức tạp do một nguồn sáng phát ra. 2. Cấu tạo: có 3 bộ phận chính vơi phần cuối ống là một thấu kính hội tụ L1. - Nguồn sáng tới L1 cho chùm tia ló song song. - Để phân tích nguồn sáng này người ta dùng lăng kính P. - Chùm ánh sáng sau khi qua P là chùm sáng phân kỳ, để hội tụ các chùm tia đơn sắc song song, người ta dùng một thấu kính hội tụ L2, sau L2 đặt kính quan sát F tại tiêu diện L2  hình ảnh các vạch màu chính là thành phần đơn sắc của nguồn S. - Ống chuẩn trực C: là bộ phận tạo ra chùm tia sáng song song từ nguồn sáng muốn phân tích. - Lăng kính P (hệ tán sắc): là bộ phận có tác dụng làm tán sắc chùm song song từ L1 thành nhiều chùm tia đơn sắc song song. - Buồng ảnh: là hệ thống để thu ảnh quang phổ. Trước buồng ảnh là thấu kính hội tụ L2, đặt tấm kính F hoặc phim tại tiêu diện L2 để quan sát hoặc ta chụp quang phổ. Nếu nguồn sáng S có bao nhiêu thành phần đơn sắc, thì ta thu được bấy nhiêu vạch quang phổ. Vậy mỗi vạch màu ứng với một thành đơn sắc do nguồn S phát ra. Tập hợp các vạch đó tạo ra quang phổ của nguồn S. III. Dùng một bóng đèn dây tóc phát sáng ở 1 nhiệt độ xác định  chiếu qua máy quang phổ  dãi màu biến thiên liên tục  học sinh định nghĩa quang phổ liên tục? - Nếu thay nguồn sáng trên bằng vật phát sáng ở cùng nhiệt độ  quang III. QUANG PHỔ LIÊN TỤC 1. Định nghĩa: quang phổ liên tục là quang phổ gồm một dãi sáng có màu sắc biến đổi liên tục. 2. Nguồn phát: các vật rắn, lỏng hoặc khí có tỉ khối lớn bị nung nóng phát sáng. 3. Đặc điểm: - Không phụ thuộc vào thành phần, cấu tạo của nguồn phổ như trên  Đặc điểm? - Một miếng sắt và một miếng sứ đặt trong lò, nung nóng cùng một nhiệt độ sẽ cho hai quang phổ liên tục rất giống nhau. Ở nhiệt độ 5000C vật phát sáng ở vùng ánh sáng đỏ, ở nhiệt độ càng cao, vật phát sáng ở vùng tím rộng. - Ứng dụng: đo nhiệt độ của dây tóc bóng đèn, hồ quang, lò cao, mặt trời, vì sao… sáng, chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng. - Nhiệt độ càng cao, miền phát sáng của các vật càng mở rộng về phía ánh sáng có bước sóng ngắn. 4. Ứng dụng: xác định nhiệt độ của vật phát sáng do nung nóng. D. Củng cố: Sự phụ thuộc của chiết suất của một môi trường trong suốt vào bước sóng ánh sáng. Máy quang phổ. Quang phổ liên tục. D. Dặn dò: Xem bài “Quang phổ vạch”