Giáo án vật lý - Bài 24. SÓNG ĐIỆN TỪ

Bài 24. SÓNG ĐIỆN TỪ I. Mục tiêu: 1) Kiến thức: - Hiểu được sự lan truyền của tương tác điện từ và sự hình thnh SÓNG điện từ, quan hệ của sóng điện từ và điện từ trường. - Nắm được sự giống nhau và khác nhau của sóng điện từ và sóng cơ. - Bàiết sơ lược về vai trị của hai nh khoa học Macxoen v Hec trong việc nghin cứu điện từ trường và sóng điện từ. 2) Kĩ năng: - Giải thích được những hiện tượng vật lí về sóng điện từ. - Giải thích được những ảnh hưởng của sóng điện từ đến sự sống của động, thực vật và con người. Các nguồn bức xạ điện từ trường quá mức cho phép. II. Chuẩn bị: 1) GV: - Phần mềm mô tả sóng điện từ. - Bộ thí nghiệm sóng điện từ (nếu có) - Vẽ hình 24.1 SGK trn giấy khổ lớn. 2) HS: Ôn tập kiến thức về Điện từ, sóng dọc, sóng ngang và sự lan truyền của sóng cơ, các tính chất của sóng cơ. II. Tổ chức các hoạt động dạy học: Hoạt động 1. (10’) Tìm hiểu: KHI NIỆM SÓNG ĐIỆN TỪ. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung * GV nu cu hỏi kiểm tra kiến thức cũ. H1. Hy nu kết luận của Macxoen về điện từ trường? * Đặt vấn đề: Trong trường điện từ luôn có sự chuyển hóa giữa điện trường xoáy Bàiến thiên và từ trường Bàiến thiên. Sự chuyển hóa ấy cố định ở một nơi hay lan tỏa? Nếu có sự lan tỏa thì cĩ tun theo qui tắc no khơng? H2. Nếu một điểm O nào đó có một điện trường niến thiên 1E  . Hy nu nhận định của Macxoen và cho Bàiết một quá trình như thế nào sẽ diễn ra? H3. Nhận xt gì về qu trình tương tác điện từ? HS trả lời cu hỏi kiểm tra. -Ghi nhớ vấn đề của bài mới. -Dng hình 24.1, thảo luận nhĩm, phn tich qu trình lan truyền của điện từ trường trong không gian. Macxoen tiên đoán: quá trình lan truyền điện từ trường gọi là sóng điện từ. Tương tác điện từ không xảy ra tức thời, phải cần một khoảng thời gian để truyền đi trong không gian. Hoạt động 2. (30’) Tìm hiểu: SÓNG ĐIỆN TỪ Cho HS quan st hình 24.1, mơ tả qu trình hình thnh SÓNG điện từ. Nêu câu 1- Qu trình lan truyền điện từ trường được gọi là sóng điện hỏi: H1. Phn tích qu trình hình thnh điện từ trường Bàiến thiên theo hình 24.1. H2. Sóng điện từ là gì? -Cho HS quan st hình 24.2. Phn tích qui luật dao động của thành phần điện trường và từ trường. H3 Nêu nhận xét về thành phần điện và thành phần từ trong quá trình truyền SÓNG. SÓNG điện từ là SÓNG gì? Vì sao? -Giới thiệu các đặc điểm và tính chất của sóng điện từ. Lưu ý điểm khác Bàiệt của sóng điện từ và sóng cơ: Sóng điện từ truyền được trong môi trường chân không. Đây là sự khác Bàiệt về bản chất của sóng điện từ và sóng cơ. -Cho HS quan st hình 24.3. Nu cu hỏi gợi ý để HS phát hiện mục đích của 4 TN phát hiện tính chất của sóng điện từ. -Phn tích, tìm hiểu sự hình thnh điện từ trường theo hình 24.1. -Ghi nhận giới thiệu về sóng điện từ của GV. -Từ hình 24.1, Rút ra kết luận về mối liên quan giữa các pha dao động của E  v B  . -Thảo luận nhĩm, tìm hiểu dụng cụ v cơng dụng của TN. a) Thiết bị: chấn tử (nguồn phát sóng điện từ); entel thu sóng từ. 2- Đặc điểm của sóng điện từ -Tốc độ lan truyền trong chân không bằng tốc độ ánh sáng v = c = 300.000 km/s. -Là sóng ngang, các vectơ E  v B  luôn vuông góc với nhau và vuông góc với phương truyền sóng. -Sóng điện từ truyền được trong môi trường chân không +Bước sóng trong môi trường chân không:  = cT với T = 1/f. H4. Ở hình a, cĩ những dụng cụ TN gì? Mơ tả nội dung TN? H5. Cc hình b, c, d. Kết quả TN gip ta kiểm tra tính chất no của SÓNG điện từ? * Lưu ý HS cơng dụng của tấm kim loại phẳng, lăng kính và những tấm kim loại đặt song song, tạo những khe hẹp đặt trước nguồn phát sóng điện từ, vật chắn là những thanh kim loại: kiểm tra tính truyền thẳng của sóng điện từ. b) Dùng kiểm tra sự phản xạ của sóng điện từ. Entel đặt đúng vị trí để đón nhận được chùm sóng điện từ phản xạ, đặt lệch vị trí entel sẽ không thu được sóng điện từ. c) Thiết bị dng kiểm tra sự khúc xạ của sóng điện từ qua lăng kính. Entel chỉ thu sóng điện từ đ khc xạ qua lăng kính. Đặt lệch vị trí entel sẽ không thu được sóng điện từ. d) Những tấm kim loại đặt trên đường thẳng song song với chấn tử tạo thành các khe hẹp. Thí nghiệm kiểm tra sự giao thoa của sóng điện từ. 3- Ghi nhận cc tính chất của sóng điện từ SGK trình by. Hoạt động 3. (5’) Vận dụng - củng cố: * GV hướng dẫn giải bài tập SGK trang 132 ở nhà. - Yêu cầu HS chuẩn bị nội dung cho tiết học sau. III. Rút kinh nghiệm – Bổ sung: