Giáo án Tổng kết phần văn học

TỔNG KẾT PHẦN VĂN HỌC A/ MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU: - Nắm được một cách hệ thống những kiến thức cơ bản đã học trong chương trình Ngữ văn 10: + Các bộ phận chủ yếu của văn học Việt Nam. + Những thời kì phát triển của văn học Việt Nam. + Những đặc điểm lớn về nội dung và nghệ thuật của văn học Việt Nam trong cả quá trình phát triển và trong từng giai đoạn. + Những tác gia, tác giả, tác phẩm tiêu biểu. + Mối quan hệ giữa văn học Việt Nam với khu vực và thế giới. + Thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của văn học nước ngoài. + Những khái niệm cơ bản về văn bản văn học. - Có năng lực phân tích văn học theo từng cấp độ: Ngôn ngữ, hình tượng văn học, sự kiện, tác gia, tác phẩm. B/ CÁC BƯỚC CHUẨN BỊ: - Ổn định tổ chức lớp. - Kiểm tra bài cũ. - Giới thiệu bài mới. C/ BÀI GIẢNG: DÀN Ý BÀI GIẢNG HOẠT ĐỘNG THÀY VÀ TRÒ Thời gian I. Tổng kết kiến thức khái quát về văn học Việt Nam: 1/ Hệ thống câu hỏi: 1) Văn học Việt Nam gồm mấy bộ phận? Hãy nói sơ lược về quá trình hình thành và phát triển của các bộ phận văn học đó? Gợi ý trả lời: + Văn học Việt Nam gồm hại bộ phận chính là: Văn học dân gian và văn học viết. + VHDG ra đời ngay từ khi chưa có chữ viết và tiếp tục phát triển khi có chữ viết, nhất là ở TK XV. Văn học viết chính thức ra đời từ TK X và được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm ( Đến đầu TK XV) và chịu ảnh hưởng nặng nề của văn học Trung Quốc. Đến đầu TK XX, bộ phận văn học này chịu ảnh hưởng của văn học phương Tây và dần chuyển sang hiện đại. Giáo viên hướng dẫn học sinh ôn tập và đặt ra các câu hỏi để học sinh suy nghĩ gợi kiến thức đã học? 2) Hãy nêu những đặc trưng, hệ thống thể loại và giá trị của VHDG? + Đặc trưng: Tính truyền miệng, tập thể và thực hành. + Hệ thống: sgk. + Giá trị: - VHDG là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống các dân tộc ở các mặt: Tự nhiên, xã hội và con người. - VHDG có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người, thông qua các câu ca dao, những bài dân ca về tình nghĩa gia đình, anh em, vợ chồng, tình nghĩa người với người góp phần giáo dục con người những phẩm chất tốt đẹp. - VHDG có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần quan trọng tạo nên bản sắc riêng cho nền văn học dân tộc. 3) Hãy nêu như những đặc điểm chung và riêng của văn học trung đại và hiện đại? Văn học trung Văn học hiện đại đại Những nội dung lớn Yêu nước và nhân đạo Yêu nước, chống ngoại xâm và xây dựng đất nước Tầm ảnh hưởng Ngôn ngữ và thể loại Chữ Hán và Nôm Chữ quốc ngữ. Nghệ thuật Quan niệm: Văn sử bất phân, văn triết bất phân. Anh hưởng Hán học, Tính quy phạm * Yêu nước: - Ý thức độc lập, tự chủ, tự cường, tự hào dân tộc( Nam quốc sơn hà, Bình Ngô đại cáo, Tựa” Trích diễm thi tập. Hiền tài..”. - Lòng căm thù giặc, tinh thần quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược( Hịch tướng sĩ, Bình Ngôn đại cáo, Tỏ lòng…). - Tự hào trước chiến công thời đại, truyền thống lịch sử, ca ngợi những người đã hi sinh vì tổ quốc( Phú sông Bạch Đằng, Đại Việt sử kí toàn thư)… - Yêu thiên nhiên đất nước( Cảnh ngày hè, Phú sông Bạch Đằng)… * Nhân đạo: - Bắt nguồn từ truyền thống thương người và tiếp thu tư tưởng nhân nghĩa của Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo. - Thể hiện phong phú, đa dạng, tập trung ở một số phương diện sau: + Thương người, lên án tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp con người như: truyện Kiều, Chinh phụ ngâm… + Khẳng định, đề cao con người về phẩm chất, tài năng và những khát vọng chân chính như: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm, Chuyện chức…, Truyện Kiều… + Đề cao những quan hệ đạo đức, đạo lí tốt đẹp giữa người với người như: Truyện Kiều, Nhàn… * Thể loại: STT Tác giả Tác phẩm Những điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật 4) Văn học nước ngoài: Những tinh hoa? Sự giống và khác nhau của những thiên sử thi đã học như Đăm Săn, Ramayana, Ôđixê về nội dung và nghệ thuật? Thơ Đường có đặc điêm gì về nội dung và nghệ thuật ? Nhận xét về lối kể chuyện và khắc hoạ tính cách nhân vật trong Tam quốc diễn nghĩa? 5) Lí luận văn học: Tiêu chí chủ yếu của văn bản văn học? Khái niệm nội dung và hình thức của văn bản văn học? Chúng có quan hệ với nhau ntn? D/ CỦNG CỐ – DẶN DÒ: