Giáo án phương pháp tọa độ trong mặt phẳng

57 Ch­¬ng III Ph­¬ng ph¸p to¹ ®é trong mÆt ph¼ng Ngµy so¹n: 05/01/2009 TiÕt 27: §1. Ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - HiÓu ®­îc trong mÆt ph¼ng to¹ ®é, mçi ®­êng th¼ng cã ph­¬ng tr×nh ax+by+c=0 (víi a2 + b2  0). Ng­îc l¹i mçi ph­¬ng tr×nh nh­ thÕ lµ ph­¬ng tr×nh cña 1 ®­êng th¼ng nµo ®ã. - ViÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh tæng quat cña ®­êng th¼ng ®i qua 1 ®iÓm vµ cã 1 vect¬ ph¸p tuyÕn cho tr­íc. - BiÕt c¸ch x¸c ®Þnh vect¬ ph¸p tuyÕn cña ®­êng th¼ng khi cho ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña nã. ViÕt vµ hiÓu ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt. - X¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a 2 ®­êng th¼ng vµ biÕt c¸ch t×m to¹ ®é giao ®iÓm cña 2 ®­êng th¼ng khi biÕt ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña chóng. 2. Kü n¨ng - TÝnh to¸n, nhËn biÕt d¹ng ph­¬ng tr×nh, kü n¨ng viÕ ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng T×m vect¬ ph¸p tuyÕn 3. Th¸i ®é - HiÓu vµ lËp ®­îc ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng d¹ng tæng qu¸t - CÈn thËn, chÝnh x¸c trong gi¶i to¸n vµ tr×nh bµy. II. Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p VÊn ®¸p gîi më th«ng qua c¸c ho¹t ®éng c¸ nh©n vµ ho¹t ®éng nhãm. 2. Ph­¬ng tiÖn S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn, phiÕu häc tËp, m¸y chiÕu (hoÆc tranh vÏ). III. TiÕn tr×nh bµy d¹y 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 2. KiÓm tra bµi cò KÕt hîp kiÓm tra trong qu¸ tr×nh gi¶ng bµi míi 3. Bµi míi 1) Ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng Ho¹t ®éng 1: Ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn 58 - Tr¶ lêi: n  1, n  2, n  3   n  1 0  n  2 n  2 0  n  3 0  n  1 n  3 - Tù ®äc ®Þnh nghÜa -  cã v« sè vect¬ ph¸p tuyÕn - C¸c vect¬ ph¸p cïng ph­¬ng vµ ®Òu kh¸c vect¬ 0  - Cã duy nhÊt 1 ®­êng th¼ng ®i qua I vµ nhËn n  lµm VTPT - VÏ ®­êng th¼ng  - §­êng d1, d2, d3 vu«ng gãc  - LÊy n  1d1, n  2d2, n  3d3 Em nhËn xÐt vÞ trÝ cña vect¬ n  1, n  2, n  3 víi  - NÕu n  = 0  th× cã vu«ng gãc víi  kh«ng? - Häc sinh ®äc ®Þnh nghÜa. - Mçi  cã bao nhiªu VTPT?- Mèi liªn hÖ gi÷a chóng? - Cho ®iÓm I vµ n   0  . Cã bao nhiªu ®­êng th¼ng ®i qua I vµ nhËn n  lµm VTPT? Ho¹t ®éng 2: Bµi to¸n Trong mÆt ph¼ng to¹ ®é, cho ®iÓm I(x0;y0) vµ vect¬ n  (a; b) 0  .Gäi  lµ ®­êng th¼ng ®i qua I cã VTPT lµ n  . T×m ®iÒu kiÖn cña x vµ y ®Ó M(x; y) n»m trªn  Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - Häc sinh x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a n  vµ IM  - M   I M   n   I M  . n  = 0  a(x - x0) + b(y - y0) = 0  ax + by + c = 0 (1) (Víi c = -Ax0 - By0) - §äc tãm t¾t - VËy (1) lµ ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña  - BiÓu diÔn h×nh vÏ - Cho biÕt ®iÒu kiÖn M n»m trªn  - X¸c ®Þnh täa ®é IM  ? n  ? - TÝnh IM  . n  ? - BiÕn ®æi vµ x¸c ®Þnh nh÷ng sè ®· biÕt vµ kÕt luËn? Ho¹t ®éng 3: VËn dông lý thuyÕt vµo gi¶i Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - Ph­¬ng tr×nh: 7x – 5 = 0 lµ ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t víi n  (7; 0) - Ph­¬ng tr×nh: mx + (m+1)y – 3 = 0 lµ ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t n  (m; m+1) v× n   0  m - Ph­¬ng tr×nh: kx- 2 ky + 1 = 0 lµ ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t víi n  (1; - 2 ) víi k 0 - Mçi ph­¬ng tr×nh cã ph¶i lµ ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êngth¼ngkh«ng? Chó ý (a2 + b2  0) - T×m VTPT cña mçi ®­êng ? Ho¹t ®éng 4: VÝ dô ?3 59 Cho ABC cã 3 ®Ønh A(-1; -1),B(-1; 3),C(2; -4). ViÕt ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng cao kÎ tõ A? Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - Häc sinh nhËn xÐt vÒ ®­êng cao AH + §­êng cao AH  BC BC  = n  , n  (3; - 7) +ViÕt ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng AH ®i qua A vµ n  AH:3(x+1) - 7(y+1) = 0  3x - 7y – 4 = 0 - Chän VTPT - Chän ®iÓm thuéc ®­êng AH - ViÕt ph­¬ng tr×nh Ho¹t ®éng 5: * C¸c d¹ng ®Æc biÖt cña ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - ViÕt l¹i ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng víi: +) a = 0: by + c = 0  y =  c b +) b = 0: ax + c = 0  x =  c a +) c = 0: ax + by = 0 (a2 + b2  0) - NhËn xÐt: SGK - BiÓu diÔn b»ng ®å thÞ - T×m to¹ ®é AB  (-a; b) - n  vu«ng gãc AB   n   = (b; -a) - Ph­¬ng tr×nh : bx + ay – ab = 0 - BiÕn ®æi vÒ d¹ng bx + ay = ab  bx ab + ay ab = 1 ( do ab  0)  x a + y b =1 (PT d¹ng ®o¹n ch¾n) 1.Tõph­¬ngtr×nh:ax+ by+ c=0 (a2 + b2  0) - Em nhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña  víi trôc to¹ ®é khi: +) a = 0 +) b = 0 +) c = 0 - ViÕt l¹i ph­¬ng tr×nh - Chó ý: a2 + b2  0 ®Ó xÐt khi c = 0 - H·y biÓu diÔn c¸c ®­êng trªn trôc Oxy 2. Cho 2 ®iÓm A(a; 0), B(0; b) víi ab  0 a) ViÕt ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña  qua A, B vµ mèi quan hÖ gi÷a n   vµ AB    - ViÕt ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t b) Chøng tá r»ng PTTQ cña  t­¬ng ®­¬ng víi ph­¬ng tr×nh: x a + y b = 1 - Häc sinh ®äc phÇn ghi nhí Ho¹t ®éng 6: * Mét sè ®iÓm cÇn chó ý Ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng: ax + by + c = 0 (1) Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - b  0 cã y = a b  x - c a - §Æt k = a b  , m = c a  Cã y = kx + m (2) (k lµ hÖ sè gãc cña ) - ViÕt l¹i ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng khi b 0 - Víi ®­êng y = kx + m, k ®­îc gäi lµ g×? - Tªn ph­¬ng tr×nh (2) 2) VÞ trÝ t­¬ng ®èi cña 2 ®­êng th¼ng 60 Ho¹t ®éng 7: VÞ trÝ t­¬ng ®èi cña 2 ®­êng th¼ng: 1: a1x+b1y = 0 vµ 2: a2x+b2y = 0 Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn + n  1 = (a1; b1) n  2 = (a2; b2) NghiÖm cña hÖ lµ sè ®iÓm chung cña 1vµ 2 a) D = 1 1 2 2 a b a b  0  1 c¾t 2 b) D = 1 1 2 2 a b a b = 0 và 1 1 2 2 b c b c  0 Hoặc 1 1 2 2 a b a b = 0 và 1 1 2 2 c a c a  0  1 // 2 c) 1 1 2 2 a b a b = 1 1 2 2 b c b c = 1 1 2 2 c a c a = 0  1  2 - T×m n  1 cña 1 n  2 cña 2 - XÐt vÞ trÝ cña 1 vµ 2? Dùa vµo ®©u? - §iÒu kiÖn hÖ cã 1 nghiÖm duy nhÊt: +) v« nghiÖm ? +) cã v« sè nghiÖm? - XÐt to¹ ®é cña n  1, n  2 ®èi víi ®Þnh thøc - KÕt luËn? Ho¹t ®éng 8: Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn ?6 1 2 a a = 1 2 b b  1 song song hoÆc trïng2 ?7 a) 2 1  3 3   1 c¾t  b) 1 2 = 3 6   2 3  1 song song víi 2 c) 0,7 1.4 = 12 24 = 5 10    1 trïng víi 2 - Cho häc sinh chia thµnh 4 nhãm víi 4 phÇn ë ?6, ?7 - Söa ch÷a nh÷ng sai sãt cña häc sinh 4. Cñng cè Tãm t¾t néi dung bµi, vËn dông lµm bµi tËp 2 s¸ch gi¸o khoa 5. H­íng dÉn vÒ nhµ Häc bµi vµ lµm c¸c bµi tËp 4, 5, 6 trang 80 s¸ch gi¸o khoa Ngµy so¹n: 07/01/2009 TiÕt 28 Bµi tËp I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc 61 Cñng cè kiÕn thøc vÒ ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng. 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng viÕt ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng. 3. T­ duy, th¸i ®é HiÓu râ sù biÓu diÔn mét ®­êng th¼ng trong mÆt ph¼ng to¹ ®é. II, Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p: Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh 2. Ph­¬ng tiÖn: Gi¸o ¸n, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ ....../ 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 2. KiÓm tra bµi cò KÕt hîp trong bµi míi 3. Bµi míi Bµi 1 s¸ch gi¸o khoa Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr×nh bµy ®­îc: a, ®th¼ng Ox cã pt: y=0 b, '' '' Oy '' x=0 c, 0 0 00( ) 1( ) 0 0x x y y y y       d, ®th¼ng qua M 0 0( ; )x y vµ vu«ng gãc víi Ox cã pt: 0 0 01( ) 0( ) 0 0x x y y x x       e, ®th¼ng OM cã vtpt 0 0( ; )n y x  - Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 2 SGK -Gäi häc sinh lªn b¶ng -Cho hs nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n, ch÷a bµi tËp cho hs. Bµi 3. Cho tam gi¸c ABC cã: AB: 2x-3y-1=0; BC: x+3y+7=0; CA: 5x-2y+1=0. ViÕt ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t cña ®­êng cao kÎ tõ B Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn -Tr×nh bµy ®­îc: +§­êng cao BH lµ ®th¼ng qua B vµ vu«ng gãc víi AC + X¸c ®Þnh ®­îc B(-2;-5/3) + ViÕt ®­îc pt: 2(x+2) + 5(y+5/3)=0 2x+5y +37/3=0 - Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 3 SGK -Gäi häc sinh lªn b¶ng -Cho hs nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n, ch÷a bµi tËp cho hs. Bài 4. Cho hai ®iÓm P(4;0) , Q(0;-2) a) ViÕt pt tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng qua A(3;2) vµ song song víi PQ b) ViÕt pt tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng PQ 62 Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr×nh bµy ®­îc: ( 4; 2)PQ    a, §­êng th¼ng cÇn lËp cã vÐc t¬ ph¸p tuyÕn lµ (-1;2) pt: -1(x-3) + 2(y-2)=0 Hay -x+2y-1=0. b, Trung trùc cña PQ lµ ®­êng th¼ng qua trung ®iÓm I(2;-1) vµ nhËn ( 4; 2)PQ    lµm vtpt * Kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch x¸c ®Þnh vÐc t¬ ph¸p tuyÕn cña mét ®­êng th¼ng khi biÕt nã song song víi mét ®o¹n th¼ng cho tr­íc. Bài 5. Cho ®­êng t¼ng (d): x-y=0 vµ M(2;1). a) ViÕt pt tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng d' ®èi xøng víi d qua M. b) T×m h×nh chiÕu cña M trªn d. Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn a, A(1;1) thuéc d. Gäi B(x;y) lµ ®iÓm sao cho M lµ trung ®iÓm AB, suy ra B(3;1). d' lµ ®t qua B(3;1) vµ nhËn vÐc t¬ cã to¹ ®é (1;-1) lµm vtpt. b, ViÕt pt ®­êng th¼ng k qua M vµ vu«ng gãc d , h×nh chiÕu H cña M trªn d lµ giao ®iÓm cña d vµ k. * Kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch x¸c ®Þnh : -ViÕt pt cña ®­êng th¼ng ®èi xøng v­ãi mét ®t cho tr­íc qua mét ®iÓm. -X¸c ®Þnh h×nh chiÕu cña mét ®iÓm trªn mét ®­êng th¼ng. 4. Cñng cè Th«ng qua c¸c bµi tËp ch÷a 5. H­íng dÉn vÒ nhµ: Lµm bµi tËp cßn l¹i vµ ®äc tr­ícbµi tËp 6, ®äc tr­íc bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: 15/01/2009 TiÕt 29 §2. Ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng I. Môc tiªu 1 - VÒ kiÕn thøc Häc sinh lËp ®­îc Ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng khi biÕt mét ®iÓm vµ mét vÐc t¬ chØ ph­¬ng cña nã. 2 - VÒ kÜ n¨ng Tõ ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng, x¸c ®Þnh ®­îc vÐc t¬ chØ ph­¬ng cña nã vµ biÕt ®­îc ®iÓm (x; y) cã thuéc ®­êng th¼ng ®ã kh«ng. 3 - VÒ t­ duy HiÓu vµ lËp ®­îc ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng d¹ng tham sè 4 - VÒ th¸i ®é 63 S¸ng t¹o bµi to¸n míi .Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong häc tËp II, Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh 2. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ ....../ 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 2. KiÓm tra bµi cò - KÕt hîp kiÓm tra trong qu¸ tr×nh gi¶ng bµi míi 3. Bµi míi 1) VÐc t¬ chØ ph­¬ng cña ®­êng th¼ng Ho¹t ®éng 1: VÐc t¬ chØ ph­¬ng cña ®­êng th¼ng Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn 1. HS tr¶ lêi. Ta cã vÐct¬ ph¸p tuyÕn cña ®­êng th¼ng  lµ n = (2; -1) nªn u  . n = 0  u   n  u  // . §Þnh nghÜa: Vect¬ u   0  ®­îc gäi lµ vect¬ chØ ph­¬ng cña ®­êng th¼ng  nÕu u  n»m trªn ®­êng th¼ng song song hoÆc trïng víi . HS chøng minh c¸c nhËn xÐt ®ã. GV: Cho ®­êng th¼ng  cã ph­¬ng tr×nh: 2x - y + 10 = 0 vµ vÐct¬ u  = (1; 2). XÐt quan hÖ gi÷a u  vµ vect¬ ph¸p tuyÕn cña  tõ ®ã suy ra quan hÖ gi÷a u  víi . GV chÝnh x¸c ho¸. u // Δ H·y nªu ®Þnh nghÜa vµ nªu c¸c nhËn xÐt + NÕu u  lµ mét vect¬ chØ ph­¬ng cña ®­êng th¼ng  th× k u  (k  0) còng lµ mét vect¬ chØ ph­¬ng cña . + Mét ®­êng th¼ng hoµn toµn x¸c ®Þnh nÕu biÕt mét ®iÓm n»m trªn nã vµ mét vect¬ chØ ph­¬ng cña nã. +Vect¬ chØ ph­¬ng cña ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi vect¬ ph¸p tuyÕn cña ®­êng th¼ng nªn nÕu ®­êng th¼ng cã ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t lµ: Ax + By + Cz + D = 0 th× cã mét vect¬ chØ ph­¬ng lµ u  = (B; -A). Ho¹t ®éng 2: Tr¶ lêi ?1 vµ ?2 Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn 64 C¸c nhãm suy nghÜ vµ tr¶ lêi. ?1 Hai vÐc t¬ ®Òu kh¸c 0 vµ vu«ng gãc víi nhau ?2 §­êng th¼ng cã vÐc t¬ ph¸p tuyÕn n = (a; b). V× u = ( b; - a) nªn u  0 vµ u . n = ba- ab = 0, Suy ra n  u , vËy u lµ vÐc t¬ chØ ph­¬ng cña ®­êng th¼ng. Chia líp thµnh hai nhãm H·y tr¶ lêi ?1 vµ ?2 2) Ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng Ho¹t ®éng 3: Bµi to¸n - Ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - häc sinh tr¶ lêi : M  Δ  IM // u lµ cã t sao cho IM = t u  btyy atxx   0 0 (a2 + b2  0) (*) HS nªu ®Þnh nghÜa: HÖ ph­¬ng tr×nh (*) ®­îc gäi lµ ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng , t lµ tham sè - Chia líp thµnh c¸c nhãm häc tËp - §iÒu kiÖn M n»m trªn Δ ? - ViÕt to¹ ®é cña IM vµ cña tu råi so s¸nh c¸c to¹ ®é cña hai vÐc t¬ nµy. - KÕt luËn ®iÒu kiÖn M(x;y) thuéc Δ - Ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng? * Chó ý: - Víi mçi t tÝnh ®­îc xvµ y tõ hÖ (*)  M(x;y)  Δ vµ ng­îc l¹i M  Δ th× cã mét sè t sao cho x, y tho¶ m·n (*) Ho¹t ®éng 4: Tr¶ lêi ?3 trang 82 SGK Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Häc sinh chuÈn bÞ c©u hái tr¶ lêi: a) u =(1;-2) lµ mét vÐct¬ chØ ph­¬ngcña Δ b) t = 0 cho ®iÓm (2; 1) t = - 4 cho ®iÓm (- 2; 0) t = 2 1 cho ®iÓm ( 2 5 ; 0) c) C¸c ®iÓm thuéc Δ lµ: M  Δ, Q Δ * C¸c ®iÓm : N  Δ, M  Δ - Chia líp thµnh c¸c nhãm häc tËp Tr¶ lêi ?3 trang 82 SGK a) ChØ ra mét vÐc t¬ chØ ph­¬ng cñaΔ ? b)T×m c¸c ®iÓm cña Δ t­¬ng øng víi t =0 t = - 4, t = 2 1 c) §iÓm nµo thuéc Δ ? M(1; 3), N(1; - 5), P(0; 1), Q(0; 5) Ho¹t ®éng 5: Thùc hiÖn ho¹t ®éng 2 trang 82 SGK 65 Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr¶ lêi: a) u (3; 2) lµ chØ ph­¬ng cña d  B(3; 0)  Ph­¬ng tr×nh tham sè ty tx 2 33   b) v (1,5; 1)  d nã cïng ph­¬ng víi u (3; 2) v× v = 2 1 u  v (1,5; 1) lµ chØ ph­¬ng cña d  hÖ lµ PT tham sè cña d. c) M  d nªn M(3 + 3t; 2t) ( v× theo a) ) 0M = 2 (gt)  (3+3t)2 + (2t)2 = 4  13t2 + 18t + 5 = 0  t1 = - 1  M1(0; -2) t2 = - 13 5  M1( 13 24 ; - 13 10 ) d: 2x - 3y - 6 = 0 a)T×m to¹ ®é mét ®iÓm thuéc d ? b) HÖ ty tx   3 2 5,12 cã ph¶i PT tham sè d ? c) T×m to¹ ®é mét ®iÓm M  d :OM = 2 ? Ho¹t ®éng 6: Ph­¬ng tr×nh chÝnh t¾c ( chó ý trang 82 SGK) Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Häc sinh tr¶ lêi: Khö t ta ®­îcPT: b yy a xx 00  (a  0, b  0) (2) PT(2) ®­îc gäi lµ PT chÝnh t¾c cña ®­êng th¼ng §äc nghiªn cøu chó ý trong SGK trang82 Khö t tõ hai PT trªn ta ®­îc ? Rót ra kÕt luËn ? Chó ý NÕu a = 0 hoÆc b = 0 th× ®­êng th¼ng kh«ng cã PT chÝnh t¾c. Ho¹t ®éng 7: Gi¶i vÝ dô SGK trang 82 Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Häc sinh tr¶ lêi: a) §th¼ng cÇn t×m song song 0x cã Vt¬ chØ ph­¬ng i (1; 0) vµ qua A cã PT tham sè: 1 1   y tx vµ PT TQ: y - 1 = 0 b) §­êng th¼ng cÇn t×m song song 0y cã vÐct¬ chØ ph­¬ng j (0; 1) vµ qua B cã PT tham sè: ty x   1 2 vµ PT TQ: x - 2 = 0 c) Vt¬ ph¸p tuyÕn n (5; -7) cña d còng lµ Vt¬ chØ ph­¬ng u (5; -7) cña Δ cÇn t×m (v× Δ  d ) do ®ã PT tham sè lµ §äc, nghiªn cøu VD trang 82 SGK ViÕt PT tham sè, chÝnh t¾c (nÕu cã)vµ tæng qu¸t cuat ®­êng th¼ng ? a) §i qua A(1; 1) vµ song song víi 0x b) §i qua B(2; -1) vµ song song víi 0y c) §i qua C(2; 1) vµ vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng d: 5x - 7y + 2 = 0. 66 ty tx 71 52   PT chÝnh t¾c 5 2x = 7 1  y tõ ®ã suy ra PT TQ: 7x + 5y - 19 = 0 Ho¹t ®éng 8: Thùc hiÖn ho¹t ®éng 3 trang 83 SGK Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn PT tham sè ty tx   3 4 hoÆc ty tx   2 1 PT CT¾c 1 4x = 1 3  y hoÆc 1 1x = 1 2  y PT TQ x + y + 1 = 0 ViÕt PT tham sè, chÝnh t¾c, tæng qu¸t cña ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm M(- 4; 3) vµ N(1; - 2) ? 4. Cñng cè Gi¸o viªn: §äc vµ nghiªn cøu bµi 7 trang 83 SGK ? MÖnh ®Ò nµo ®óng ? MÖnh ®Ò nµo sai ? Häc sinh: b) §óng. d) §óng e) §óng. f) §óng. a) Sai. c) Sai. 5. H­íng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp 11, 12, 13, 14 trang 84, 85 SGK. Ngµy so¹n :22/01/2009 TiÕt 30 LuyÖn TËp I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Cñng cè kiÕn thøc vÒ ph­¬ng tr×nh tham sè cña ®­êng th¼ng. 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng viÕt ph­¬ng tr×nh cña ®­êng th¼ng. 3. Th¸i ®é HiÓu râ sù biÓu diÔn mét ®­êng th¼ng trong mÆt ph¼ng to¹ ®é. II, Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh 2. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn 67 III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ ....../ 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 2. KiÓm tra bµi cò KÕt hîp trong gi¶ng bµi míi 3. Bµi míi Bµi tËp 9 s¸ch gi¸o khoa Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr×nh bµy ®­îc: a, Vtcp cã to¹ ®é (3;5)suy ra: Ph­¬ng tr×nh tham sè: x=3t y=5+5t Ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t: -5(x-0)+3(y- 5)=0 -5x+3y-15=0 Ph­¬ng tr×nh chÝnh t¾c: 3 3 5 x y  b,c:T­¬ng tù -Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp 9 -Ch÷a bµi tËp cho häc sinh. Bµi tËp 10 s¸ch gi¸o khoa Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr×nh bµy ®­îc: a, Vtpt cã to¹ ®é (2;1)suy ra ph­¬ng tr×nh tæng qu¸t: 2(x+5)+1(y-2)=0 2x+y+8=0. b, §­êng th¼ng cÇn t×m cã vtpt cã to¹ ®é (1;-2) nªn pttq lµ: (x+5)-2(y-2)=0 x-2y+9=0. -Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp 10 -Nh¾c l¹i quan hÖ gi÷a vtcp, vtpt cña hai ®t song song, hai ®t vu«ng gãc. -Ch÷a bµi tËp cho häc sinh. Bµi tËp 11 s¸ch gi¸o khoa Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr×nh bµy ®­îc: a,Hai vÐc t¬ chØ ph­¬ng t­¬ng øng cña hai ®­êng th¼ng cïng ph­¬ng nªn hai ®t ®ã song song. b,c:T­¬ng tù -Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp -Ch÷a bµi tËp cho häc sinh. H­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp 11 - ChuyÓn vÒ pttsè , M(-1+t;1+t) - ¸p dông c«ng thøc tÝnh kho¶ng c¸ch hai ®iÓm, tõ MF=ME t×m ®­îc t 4. Cñng cè 68 Th«ng qua bµi tËp ch÷a 5. H­íng dÉn vÒ nhµ H­íng dÉn bµi tËp 12, 13 s¸ch gi¸o khoa trang 84, 85 Ngµy so¹n: 09/02/2009 TiÕt 31 §3. Kho¶ng c¸ch vµ gãc (tiÕt 1) I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc N¾m ®­îc kh¸i niÖm kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét ®­êng th¼ng.Gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng vµ c¸c c«ng thøc liªn quan. 2. KÜ n¨ng VËn dông thµnh th¹o c¸c c«ng thøc ®Ó lµm bµi tËp 3. Th¸i ®é cÈn thËn, nghiªm tóc. II, Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh 2. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ ....../ 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 2. KiÓm tra bµi cò KÕt hîp kiÓm tra trong qu¸ tr×nh gi¶ng bµi míi 3. Bµi míi 1- Kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét ®­êng th¼ng H§1: C«ng thøc tÝnh k/c Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Dùa vµo HD ®Ó ®­a ra c«ng thøc. Nªu bµi to¸n 1: Trong mÆt ph¼ng to¹ ®é cho ®­êng th¼ng k: ax+by+c=0. H·y tÝnh kho¶ng c¸ch tõ M(x;y) ®Õn ®t k. HD: Gäi M' lµ h×nh chiÕu cña M trªn k, ®é dµi ®o¹n MM' chÝnh lµ kho¶ng c¸ch tõ M ®Õn k. 69 H§2 vËn dông c«ng thøc ®Ó tÝnh to¸n Häc sinh thùc hiÖn Ho¹t ®éng 1 trong s¸ch gi¸o khoa. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ M ®Õn d trong c¸c tr­êng hîp: a) M(13;14) vµ ®­êng th¼ng (d): 4x-3y+15=0 b) M(5;-1) vµ ®­êng th¼ng (d): x=7-2t , y=-4+3t. H§3 X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña hai ®iÓm ®èi víi mét ®­êng th¼ng. Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr¶ lêi c©u hái 1 SGK b»ng c¸ch ¸p dông c¸c c«ng thøc: 0 0 2 2 ax by ck a b     ®· cho ë s¸ch gi¸o khoa. *Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái 1 s¸ch gi¸o khoa. * §­a ra kÕt luËn SGK: d:ax+by+c=0, M(x;y), N(x';y') + M,N cïng phÝa ®èi víi d khi vµ chØ khi (ax+by+c)( ax'+by'+c)>0 + M,N kh¸c phÝa ®èi víi d khi vµ chØ khi (ax+by+c)( ax'+by'+c)<0. H§4 Cñng cè t/c: hs thùc hiÖn ho¹t ®éng 2 SGK H§5 Ph­¬ng tr×nh ®­êng ph©n gi¸c 4. Cñng cè Nh¾c l¹i néi dung võa häc. 5. H­íng dÉn vÒ nhµ Bµi tËp 15,16 s¸ch gi¸o khoa. §äc tr­íc phÇn tiÕp theo. 2 2 2 2 ' . ( ( ; )) ( , ) ' . '( '; ') ' ; ' ' ' ' 0 MM m n n a b d M k MM m n m a b GS M x y x x ma y y mb ax by cM k ax by c m a b                           Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn *Nhí pt ®­êng ph©n gi¸c * thùc hiÖn ho¹t ®éng 3 SGK *§­a ra ptr×nh ®­êng ph©n gi¸c. 70 Ngµy so¹n: 12/02/2009 TiÕt 32 §3. Kho¶ng c¸ch vµ gãc (tiÕt 2) I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc N¾m ®­îc kh¸i niÖm kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét ®­êng th¼ng. Gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng vµ c¸c c«ng thøc liªn quan. 2. KÜ n¨ng VËn dông thµnh th¹o c¸c c«ng thøc ®Ó lµm bµi tËp 3. Th¸i ®é CÈn thËn, nghiªm tóc. II, Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh 2. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ ....../ 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 2. KiÓm tra bµi cò KÕt hîp kiÓm tra trong qu¸ tr×nh gi¶ng bµi míi 3. Bµi míi 2.Gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng H§éng 1: §Þnh nghÜa gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng H§éng 2: Cñng cè Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn * Tr¶ lêi c©u hái 2(SGK) +(a,b)= 0 0( , ) 180 ( ', ) 60u v u v       * ThuyÕt tr×nh ®Þnh nghÜa: Hai ®­êng th¼ng a,b c¾t nhau t¹o thµnh bèn gãc.Sè ®o nhá nhÊt cña c¸c gãc ®ã gäi lµ sè ®o cña gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng a vµ b,hay ®¬n gi¶n lµ gãc gi÷a a vµ b. -Khi a song song hoÆc trïng b ta quy ­íc gãc gi÷a chóng b»ng kh«ng ®é. * Nªu chó ý (SGK) Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn *T×m ®­îc c¸c vÐc t¬ chØ ph­¬ng cña d,d' lÇn l­ît lµ: * Yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ho¹t ®éng 4 SGK 71 H§éng 3: VËn dông kh¸i niÖm gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng 4. Cñng cè Thùc hiÖn ho¹t ®éng 6(SGK) vµ bµi tËp 15 5. H­íng dÉn vÒ nhµ Lµm bµi tËp 16,17,18,19,20. Ngµy so¹n: 18/02/2009 TiÕt 33 Bµi TËp (tiÕt 1) I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Cñng cè kiÕn thøc vÒ kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét ®­êng th¼ng, gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng, VÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a hai ®iÓm ®èi víi mét ®­êng th¼ng, ph­¬ng tr×nh ®­êng ph©n gi¸c. 2. KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng sö dông kiÕn thøc vÒ kho¶ng c¸ch vµ gãc ®Ó gi¶i to¸n h×nh häc. 3. Th¸i ®é ThÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè h×nh häc. II, Ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc 1. Ph­¬ng ph¸p Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh 2. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Tæ chøc, kiÓm tra sÜ sè Líp 10A1(......../ ....../ 2009):.................... V¾ng:................................... Líp 10A2(......../ 11 / 2009):.................... V¾ng:................................... 0 0 0 0 ( 2; 1) (1;3) 5 2cos( , ) ( , ) 135 250 ( , ') 180 135 45 u v uvu v u v u v d d                         Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn *Thùc hiÖn ho¹t ®éng 5 ®Ó chØ ra ®­îc: NÕu d:ax+by+c=0 vµ d':a'x+b'y+c'=0 th×: 2 2 2 2 1 2 1 2 . ' . ' , cos( , ') ' ' , ' . ' . ' 0 , : ; : ' ' . ' 1 a a b b a d d a b a b b d d a a b b c d y kx b d y k x b d d k k                 * Nªu vµ yªu cÇu HS lµm bµi to¸n 3 (SGK) 72 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Bµi 16. Cho 3 ®iÓm A(4;-1) B(-3;2) C(1;6). TÝnh gãc BAC vµ gãc gi÷a hai ®­êng th¼ng AB, AC. Bµi 17. ViÕt ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng song song vµ c¸ch ®­êng th¼ng ax+by+c=0 mét kho¶ng b»ng h cho tr­íc. Bµi 18. Cho ba ®iÓm A(3;0) B(-5;4) P(10;2) . ViÕt ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng qua P ®ång thêi c¸ch ®Òu A vµ B. Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Thùc hiÖn yªu cÇu cña GV 1, ViÕt c«ng thøc tÝnh kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm ®Õn mét ®­êng th¼ng. Ph­¬ng tr×nh ®­êng ph©n gi¸c. 2, Lµm bµi tËp 15(SGK) Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Tr×nh bµy ®­îc: 2 2 2 2 ( 7;3), ( 3;7) 7.( 3) 3.7cos cos( , ) ( 7) 3 . 7 ( 3) 42 21 58 29 AB AC BAC AB AC                    0 '43 36BAC  - Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp. -Ch÷a bµi tËp cho häc sinh Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn * Tr×nh bµy lêi gi¶i bµi 17 - Gäi d ®­êng th¼ng cÇn t×m, M(x;y) lµ mét ®iÓm bÊt k× thuéc d. Theo gt ta cã: 2 2 2 2 : . ax by c h Suy ra ax by c h a b a b            VËy ta cã hai ®­êng th¼ng