Giám sát của hội đồng nhân dân và vai trò của các vị đại biểu

TS. Nguyễn Sĩ DũngGIÁM SÁT CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN và Vai trò của các vị đại biểuNỘI DUNG CHÍNHCác khái niệm cơ bản về giám sát của HĐNDXác định ưu tiênMột số ưu tiên cụ thểCác chủ thể của quyền giám sátPhương thức giám sátHình thức giám sátThông tin phục vụ giám sátKết luậnCác khái niệm cơ bản về giám sát của HĐNDGiám sát của HĐND là gì?Quan sát, nhận xét, đánh giá (khen ngợi, phê phán);Giám sát ít có nghĩa là hành động ngoại trừ một số việc làm rất đặc trưng, gồm:Bỏ phiếu tín nhiệm (về bản chất là bỏ phiếu bất tín nhiệm)Thông quan nghị quyết (cắt giảm kinh phí; sửa đổi các quy định; khen ngợi/phê phán)Các khái niệm cơ bản (tiếp)Giám sát ai?Giám sát UBNDTheo cách hiểu ở ta thì có thêm nhiều đối tượng khác bị giám sátGiám sát để làm gì?Bảo đảm công bằngBảo đảm việc thực hiện mục tiêu đã đề raBảo đảm hiệu quả, chống gian dối, lãng phíCác khái niệm cơ bản (tiếp)Giám sát cái gì?Một quyết định cụ thể;Một chính sách cụ thể;Một lĩnh vực chính sách.Xác định ưu tiênKhông xác định được ưu tiên khó có thể giám sátCông cụ để xác định các ưu tiên:Những vấn đề liên quan đến thể chếNhững vấn đề liên quan đến môi trường cạnh tranhNhững khiếu kiện của dânVí dụ, tình hình quản lý đất đaiXác định ưu tiênCông cụ xác định ưu tiên:Các ưu tiên quốc gia, các vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt đối với địa phươngVí dụ, chương trình phòng, chống tham nhũngHĐND nên giám sát theo ưu tiên, các ban của HĐND nên giám sát theo lĩnh vực được phân côngMột số ưu tiên cụ thểMột số nội dung quan trọng:Việc phân cấp, phân quyềnNgân sách Cải cách hành chínhViệc quản lý đất đaiPhòng chống tham nhũng v.v.Các chủ thể thực thi quyền giám sát Hội đồng nhân dânGiám sát mang tính chính trịCác ban của Hội đồng nhân dânGiám sát mang tính chuyên môn kỹ thuật & pháp lýCác vị đại biểu hội đồng nhân dânTham gia giám sát trong HĐND và trong các banPhương thức giám sát Vấn đề phương pháp luận:Hội đồng nhân dân là cơ quan hoạt động theo chế độ hội nghị, nên chỉ có các phương thức phản ánh tính chất hội nghị mới có thể áp dụng đượcHĐND thiết chế chính trị của địa phương nên chế độ trách nhiệm mà HĐND có thể áp đặt là chế độ trách nhiệm chính trị Ví dụ, khen ngợi, phê phán, bất tín nhiệmPhương thức giám sát Vấn đề phương pháp luận:HĐND bao gồm 3 chủ thể chính: là toàn bộ HĐND ở phiên họp toàn thể; các ban của HĐND và các vị đại biểu HĐND. Mỗi chủ thể có các công cụ giám sát khách nhau và có khả năng giám sát những khía cạnh khác nhauPhương thức giám sát Các hình thức (công cụ) giám sát của các chủ thểCủa HĐND:Nghe, thảo luận báo cáo;Chất vấn;Thảo luận về sự tín nhiệm;Bỏ phiếu tín nhiệmPhương thức giám sát Các hình thức (công cụ) giám sát của các chủ thểCủa các ban của HĐND:Nghe báo cáo;Thảo luận ở banĐiều trần, điều traCủa các vị đại biểu HĐND:Thảo luận, tranh luậnChất vấn,Kiến nghịMột vài hình thức giám sát cụ thểNghe và thảo luận báo cáo:Phải chọn đúng vấn đề Phải nêu rõ yêu cầu với UBNDThời hạn gửi báo cáoViệc thẩm tra của các banViệc nghiên cứu và chuẩn bị của các vị đại biểu HĐNDMột vài hình thức giám sát cụ thểHình thức chất vấnThời gian dành cho chất vấn;Chuẩn bị các câu hỏi chất vấn;Tranh luận sau khi trả lờiViệc truyền hình trực tiếpMột vài hình thức giám sát cụ thểĐiều tra, tổ chức đoàn giám sát?Nghe báo cáo, điều trần?Tranh luận và kiến nghị của đại biểu HĐNDThông tin đối với hoạt động giám sátGiám sát của HĐND chính là việc HĐND thu thập và đánh giá thông tinVề việc thu thập thông tin:Đề nghị UBND báo cáo;Quyền tiếp cận thông tin & tài liệu của các vị đại biểu;Thu thập thông tin qua cử tri, qua báo chíThông tin đối với hoạt động giám sátVề thu thập thông tinTổ chức hệ thống thông tinVề đánh giá thông tinNâng cao năng lực phân tích của các vị đại biểu;Tổ chức hệ thống phân tích, nghiên cứu của HĐNDThuê chuyên gia tư vấn. Kết luậnGiám sát là một chức năng quan trọng của HĐND, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các vị đại biểuThời gian của HĐND rất ít nên phải xác định được ưu tiên trong hoạt động giám sát Kết luậnNghe, thảo luận về báo cáo chuyên đề và chất vấn là những hình thức giám sát quan trọng hơn cảTổ chức tốt công tác thông tin về hoạt động của UBND có thể giám sát có hiệu quả.XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN !