Giải phẫu hệ thần kinh - 12 đôi dây thần kinh sọ

Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings KHOA Y ĐẠI HỌC QUỐC GIA GIẢI PHẪU HỆ THẦN KINH - 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ BỘ MÔN GIẢI PHẪU MODULE HỆ THẦN KINH THS. HỒ NGUYỄN ANH TUẤN Phone: 098.843.6380 Email: hnat1503@pnt.edu.vn Web: www.tracnghiemykhoa.com Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HỆ THẦN KINH - Cơ quan thực hiện sự thống nhất giữa cơ thể với môi trường bên ngoài. - Điều phối tất cả hoạt động của cơ quan và môi trường bên trong cơ thể. * Về phương diện giải phẫu học: - Hệ thần kinh trung ương: não bộ và tủy gai. - Hệ thần kinh ngoại biên: dây thần kinh (32 đôi dây thần kinh gai sống, 12 đôi dây thần kinh sọ) và các hạch thần kinh tương ứng. * Về phương diện sinh lý: - Hệ thần kinh động vật: điều khiển cơ vân và tiếp nhận cảm giác. - Hệ thần kinh thực vật: là các sợi ly tâm vận động điều khiển cơ trơn, cơ tim, tuyến mồ hôi. * Về phương diện phôi thai: từ ngoại bì. Ngoại bì uốn cong và khép mình thành ống thần kinh. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings PHÂN CHIA HỆ THẦN KINH Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings PHÂN CHIA HỆ THẦN KINH Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings PHÂN CHIA HỆ THẦN KINH HỆ THẦN KINH NGOẠI BIÊN (PNS) 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ + 31 – 32 ĐÔI DÂY THẦN KINH GAI CẢM GIÁC (HƯỚNG TÂM) Cảm giác tạng + cảm giác thân thể VẬN ĐỘNG (LY TÂM) Vận động tạng + vận động thân thể VẬN ĐỘNG TẠNG (hệ thần kinh tự chủ: giao cảm + đối giao cảm) HỆ THẦN KINH TRUNG ƯƠNG (CNS) TUỶ GAI + NÃO BỘ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings PHÔI THAI HỌC HỆ THẦN KINH • Bọng não trước – Gian não – Đoan não – não thất bên + não thất ba • Bọng não giữa – Thân não (Trung não) – cống não • Bọng não sau – Thân não (Cầu não – Hành não) – não thất bốn Não trước Não giữa Não sau Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN • Tế bào thần kinh • Sợi thần kinh – bó thần kinh – dây thần kinh • Chất xám – chất trắng • Đường dẫn truyền thần kinh Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TẾ BÀO THẦN KINH • Tế bào thần kinh : đơn vị giải phẫu – nơrôn • Cấu tạo chung: 1 thân - 1 sợi trục và các sợi nhánh – thay đổi sợi nhánh • 3 loại chính: noron đơn cực – lưỡng cực – đa cực • Sợi nhánh: nhánh không có myelin và nhánh có myelin • Nhánh không có myelin: nhánh các noron trong nội tạng. Xung động thần kinh đi chậm • Nhánh có myelin: ở ngoại biên thần kinh trung ương và phần giới hạn giữa não bộ và tủy gai. Dẫn truyền nhanh, chính xác • Vỏ myelin – bao Schwann – eo Ranvier. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings SYNAPES • Chỗ tiếp hợp giữa các noron – quyết định hướng dẫn truyền một chiều của xung động • Từ noron cảm giác sang noron vận động • Chất trung gian – chất dẫn truyền thần kinh • Các loại synapes: • Synapse trục thân • Synapse trục cành • Synapse trục trục • Synapse cành cành Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings ĐƢỜNG DẪN TRUYỀN THẦN KINH • Dẫn truyền các hưng phần từ một kích thích của môi trường và dẫn truyền các hưng phấn đáp ứng trở lại • Phản xạ đơn giản không lên vỏ não, phản xạ phức tạp – đường dẫn truyền thần kinh lớn • Gồm 3 loại chặng noron nối tiếp nhau: • Noron cảm giác: hướng tâm, nhận kích thích từ môi trường, thân nằm ở hạch thần kinh ngoại biên • Noron liên hợp hoặc trung gian • Noron vận động: ly tâm Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH • Khoảng 40 chất hóa học 2 nhóm: • Nhóm có phân tử nhỏ: tác dụng nhanh, trọng lượng phân tử nhỏ: ACETYCHOLIN, NORADRENALIN, DOPAMIN, GABA, SEROTONIN, GLYCIN • Nhóm có phân tử lớn: bản chất là các peptid Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings CHẤT XÁM – CHẤT TRẮNG • Chất xám: do các thân neuron và các sợi trục không có myelin tạo thành. • Chất trắng: các sợi trục có myelin tạo nên, hợp thành từng bó • Thân neuron tập trung ở chất xám của thần kinh trung ương và tại các nhân, các hạch của thần kinh ngoại biên Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TỦY GAI – SPINAL CORD Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TỦY GAI  Hình thể ngoài - Tuỷ gai trong ống sống từ C1 đến L1 hoặc L2. - Hình trụ dẹt, màu xám trắng, dài từ 42- 45cm, có hai chỗ phình: phình cổ và phình thắt lưng - Nón tuỷ là tận cùng của tuỷ gai – dây tận cùng • Phân đoạn Có 4 phần – 31-32 dây thần kinh: - Phần cổ: cho 8 đôi thần kinh cổ. - Phần ngực: cho 12 đôi thần kinh ngực. - Phần thắt lưng: cho 5 đôi thần kinh thắt lưng. - Phần nón tuỷ: cho 5 đôi thần kinh cùng và 1-2 đôi thần kinh cụt. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TỦY GAI 43 Đám rối cổ Đám rối cánh tay Phình cổ Thần kinh gian sườn Phình thắt lưng Đám rối thắt lưng Đám rối cùng Chùm đuôi ngựa Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TỦY GAI  Hình thể trong - Chất xám: nằm trong, có hình chữ H. Sừng trước là sừng vận động, sau là sừng cảm giác, giữa là sừng bên. - Chất trắng: bao quanh chất xám, gồm hai nửa, mỗi nửa gồm 3 thừng: thừng trước, thừng bên và thừng sau. - Ống trung tâm: nhỏ, nằm giữa tuỷ gai, ở trên thông với não thất IV, không chứa dịch não tuỷ. - Sừng trƣớc: vận động – rễ bụng thần kinh gai - Sừng sau: cảm giác – rễ lưng thần kinh gai – hạch gai Rễ lưng Chất trắng Ống trung tâm Hạch gai TK gai Rễ bụng Chất xám Khe giữa Khe giữa Sừng sau Sừng bên Sừng trước Rãnh giữa Ống trung tâm Thừng sau Thừng bên Thừng trước Sừnu bên Sừntr ước Rễ sau Hạch gai Thần kinh gai Rễ dây thần kinh gai Rễ trước (rễ bụng) Dây thần kinh gai sống: 2 rễ tạo thành, chui ra ngoài qua lỗ gian đốt sống - Rễ lưng – các sợi cảm giác đi vào sừng sau qua hạch gai - Rễ bụng – các sợi vận động đi ra từ sừng trước Ngành sau Ngành trước Thông xám Thông trắng Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings • Các dây thần kinh gai tạo thành các đám rối • Đám rối cổ • Đám rối cánh tay - chi phối chi trên • Đám rối thắt lưng • Đám rối cùng – chi phối chi dưới và đáy chậu • Các dây thần kinh gai ngực không tạo thành đám rối TỦY GAI Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings The Brachial Plexus – Đám rối thần kinh cánh tay Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings The Lumbar Plexus – Đám rối thắt lƣng Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings The Sacral Plexus – Đám rối cùng cụt Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO – BRAIN STEM Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO Bán cầu đại não Tiểu não Tủy gai Cầu não Trung não Gian não Đoan não Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings • THÂN NÃO • Hành não • Cầu não • Trung não • Tiểu não • TRÁM NÃO: • hành não • cầu não • tiểu não • não thất IV THÂN NÃO GIAN NÃO TRUNG NÃO TRÁM NÃO HÀNH NÃO TUỶ GAI Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO I. Hình thể ngoài 1. Hành não - Nhỏ chiếm 0,5% trọng lượng não bộ - rất quan trọng: trung tâm hô hấp, tim mạch, chế tiết và chuyển hoá. - Ở dưới, hành não liên tục với tuỷ gai, ở trên liên tục với cầu não. 2. Cầu não - Trên hành não, ngăn cách với hành não bởi rãnh hành cầu. - Ðặc trưng các sợi chạy ngang ở mặt trước, rồi ra sau tạo thành hai cuống tiểu não giữa. - Giữa mặt trước cầu não có rãnh nền chứa động mạch nền Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HÀNH NÃO – CẦU NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO 3. Trung não - Nối tiếp cầu não ở dưới và gian não ở trên - 2 phần: phần bụng là cuống đại não, phần lưng là mái trung não. - Bên trong có cống não nối giữa não thất III và não thất IV. 4. Tiểu não Gồm một thuỳ nhộng ở giữa và hai bán cầu tiểu não ở hai bên. Trên bề mặt tiểu não có nhiều khe chia tiểu não ra làm nhiều thuỳ. Tiểu não dính vào thân não bởi 3 cặp cuống tiểu não trên, giữa và dưới. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TIỂU NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TIỂU NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TRUNG NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO II. Não thất IV Não thất IV là một khoang hình trám chứa dịch não tuỷ, nằm sau hành - cầu não và trước tiểu não. - Có 2 thành và 4 góc: • Thành sau trên là mái não thất IV, có lỗ giữa ở phía dưới để não thất IV thông với khoang dưới nhện. • Thành trước dưới là hố trám, do hành não và cầu não tạo nên. • Góc trên thông với cống não. • Góc dưới thông với ống trung tâm của tuỷ gai. • Hai góc bên là hai ngách bên của não thất có hai lỗ bên để não thất IV thông với khoang dưới nhện. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings THÂN NÃO – TRÁM NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings GIAN NÃO – DIENCEPHALON Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings GIAN NÃO Gian não là phần não phát sinh từ não trước, vùi vào giữa hai bán cầu đại não. Gian não bao gồm đồi não và vùng hạ đồi, quây quanh não thất III. I. Ðồi não: Gồm 4 phần - Ðồi thị - Vùng trên đồi - Vùng sau đồi - Vùng dưới đồi II. Vùng hạ đồi Trọng lượng 0,3% trọng lượng não bộ Vùng rất quan trọng và phức tạp, là một trung khu thần kinh cao cấp chi phối mọi hoạt động của hệ thần kinh tự chủ. III. Não thất III Là một khoang hình phểu nằm ngay chính giữa gian não. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings ĐỒI THỊ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings VÙNG HẠ ĐỒI Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings VÙNG HẠ ĐỒI Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings ĐOAN NÃO – CEREBRUM Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings ĐOAN NÃO - Hai bán cầu đại não, nặng từ 1000 - 2000g, chiếm khoảng 85%. - Phát sinh từ não trước, phát triển mạnh nhất, vùi lấp phần gian não vào giữa nó. I. Hình thể ngoài - Khe não dọc phân đôi hai bán cầu đại não phải và trái. - Khe não ngang ngăn cách hai bán cầu đại não với đồi thị, trung não và tiểu não. - Khe và rãnh chia não làm nhiều thuỳ, mỗi thuỳ lại chia làm nhiều hồi. - Các rãnh chính: • Rãnh trung tâm. • Rãnh bên • Rãnh đỉnh chẩm (trong – ngoài) - Các rãnh này chia mặt trên ngoài của bán cầu đại não thành 5 thuỳ là thuỳ trán, thuỳ thái dương, thuỳ đỉnh, thuỳ chẩm và thuỳ đảo. • Thuỳ trán nằm trước rãnh trung tâm và trên rãnh bên. • Thuỳ thái dương nằm dưới rãnh bên, trước thuỳ chẩm. • Thuỳ chẩm ở sau rãnh đỉnh chẩm. • Thuỳ đỉnh nằm sau rãnh trung tâm, ở trên thuỳ thái dương. • Thuỳ đảo: bị vùi lấp trong thung lũng của rãnh bên. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings BÁN CẦU ĐẠI NÃO PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings BÁN CẦU ĐẠI NÃO PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings ĐOAN NÃO II. Hình thể trong Ðoan não được cấu tạo bởi lớp vỏ xám đại não ở bên ngoài, chất trắng và các não thất bên trong, các nhân nền ở phía dưới. • Chất trắng - chiếm tất cả các khoảng nằm giữa vỏ đại não với não thất bên và các nhân nền; gồm có 3 loại sợi: sợi toả chiếu, sợi liên hợp và sợi mép. • Chất xám: Tập trung ở vỏ đại não và các nhân nền. - Vỏ đại não bao bọc toàn bộ mặt ngoài đại não, có khoảng 14 tỷ tế bào. Vỏ đại não được chia ra làm nhiều khu (khoảng 52 khu) đảm nhận nhiều chức năng riêng biệt. - Mỗi bán cầu đại não chứa trong nó một não thất bên. Hai não thất bên thông với não thất III qua lỗ gian não thất. Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings ĐOAN NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HOMUNCULUS Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HỆ THỐNG NÃO THẤT NÃO THẤT BÊN NÃO THẤT BA NÃO THẤT BỐN ỐNG TRUNG TÂM CỐNG NÃO Tiểu não Cầu não Hành não Tuỷ gai Não thất bên – não thất ba – não thất bốn – khoang dưới nhện Đám rối mạch mạc (não thất) – hạt mạng nhện (màng nhện) Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings MÀNG NÃO Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ CRANIAL NERVES Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ • Dây thần kinh sọ gồm 12 đôi dây có nguyên uỷ hư ở não bộ, gồm có ba loại: - Các dây thần kinh cảm giác (giác quan): dây thần kinh sọ số I, II, VIII. - Các dây thần kinh vận động: dây thần kinh sọ số III, IV, VI, XI, XII. - Các dây thần kinh hỗn hợp: dây thần kinh sọ số V, VII, IX, X. • Các dây thần kinh sọ số III, VII, IX, X còn có các sợi thần kinh đối giao cảm. PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ PLAY • Dây I – Khứu giác • Dây II – Thị giác • Dây III – Vận nhãn • Dây IV – Ròng rọc • Dây V – Sinh ba • Dây VI – Vận nhãn ngoài • Dây VII – Mặt • Dây VIII – Tiền đình ốc tai • Dây IX – Thiệt hầu • Dây X – Lang thang • Dây XI – Phụ • Dây XII – Hạ thiệt Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings TK Tên gọi Xuất phát Lỗ Chức năng I Khứu giác Đoan não Mảnh sàng Nhận biết mùi II Thị giác Đoan não Ống TK thị Nhận biết hình ảnh III Vận nhãn Trung não Khe ổ mắt trên Vận động 4 trong 6 cơ, cơ vi2ng mắt, cơ mống mắt IV Ròng rọc Trung gian Khe ổ mắt trên Vận động cơ chéo trên V Sinh ba V1 – TK mắt V2 – TK hàm trên V3 – TK hàm dƣới Cầu não V1: Khe ổ mắt trên V2: Lỗ tròn V3: Lỗ bầu dục Cảm giác vùng mặt V3: vận động nhóm cơ nhai 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY I – KHỨU GIÁC PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings PLAY DÂY II – III – IV - VI Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY V – SINH BA PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings VI Vận nhãn ngoài Cầu não Khe ổ mắt trên Vận động cơ thẳng ngoài VII Mặt Cầu não Lỗ ống tai trong Vận động các cơ vùng mặt Vị giác 2/3 trƣớc lƣỡi Tuyến nƣớc bọt và tuyến lệ VIII Tiền đình - Ốc tai Cầu não Lỗ ống tai trong Thính giác – Thăng bằng IX Thiệt hầu Hành não Lỗ TM cảnh Vị giác 1/3 sau lƣỡi Các cơ nuốt vùng hầu Tuyến mang tai Thể cảnh X Lang thang Hành não Lỗ TM cảnh Xoang cảnh Dây thanh âm Vị giác Nuốt... XI Phụ Hành não Lỗ TM cảnh Cơ ức đòn chũm Cơ thang Nuốt... XII Hạ thiệt Hành não Lỗ TK hạ thiệt Các cơ lƣỡi 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY VII – MẶT PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY VIII – TIỀN ĐÌNH - ỐC TAI PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY IX – THIỆT HẦU PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY X – LANG THANG PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings DÂY X – LANG THANG PLAY Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings PLAY DÂY XI – XII – PHỤ - HẠ THIỆT Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ • Dây TK sọ chi phối cảm giác vùng mặt – Dây V • Dây TK sọ chi phối vận động các cơ vùng mặt – Dây VII • Dây TK sọ có đường đi dài nhất – Dây X • Dây TK sọ có đường kính ngang lớn nhất – Dây II • Dây TK sọ có đường kính ngang nhỏ nhất – Dây IV • Dây TK sọ xuất phát ở mặt sau thân não – Dây IV Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings CÁC DÂY THẦN KINH SỌ CẢM GIÁC • Dây I (dây khứu giác) làm nhiệm vụ dẫn truyền cảm giác ngửi • Dây II (dây thị giác) làm nhiệm vụ nhận cảm giác nhìn • Dây VIII (dây tiền đình ốc tai) làm nhiệm vụ cảm giác nghe và thăng bằng Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings • CÁC DÂY THẦN KINH SỌ VẬN ĐỘNG • Dây III (dây thần kinh vận nhãn) vận động 5 trong số 7 cơ của nhãn cầu • Dây IV (dây thần kinh ròng rọc) vận động cơ chéo trên của nhãn cầu • Dây thần kinh VI (dây thần kinh vận nhãn ngoài) vận động cơ thẳng ngoài của nhãn cầu • Dây thần kinh XI (hay dây phụ) vận động cơ ức đòn chũm, cơ thang. • Dây thần kinh XII (hay dây hạ thiệt) vận động các cơ ở lưỡi Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings • CÁC DÂY THẦN KINH SỌ HỖN HỢP • Dây thần kinh V (dây sinh ba) vận động cho các cơ nhai và cảm giác cho hầu hết các vùng đầu mặt • Dây thần kinh VII và VIII (dây thần kinh mặt và dây trung gian) vận động các cơ bám da mặt và cảm giác cho 2/3 trước của lưỡi, tiết dịch tuyến lệ, tuyến dưới hàm và dưới lưỡi • Dây IX (hay dây thiệt hầu) vận động các cơ của hầu và cảm giác vùng họng và 1/3 sau lưỡi, tiết dịch tuyến mang tai • Dây X (dây thần kinh lang thang) là dây thần kinh đối giao cảm, vận động các cơ hầu, thanh quản, vận động và cảm giác cho tất cả các tạng ở cổ, ngực và trong ổ bụng Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HỆ THẦN KINH TỰ CHỦ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings • Hệ thần kinh tự chủ - hệ thần kinh thực vật: các cơ trơn (của các tuyến, các tạng, các mạch máu) và cơ tim. • Hệ thần kinh tự chủ được chia làm hai phần là phần giao cảm và phần đối giao cảm - đối nghịch nhau. • Hệ thần kinh tự chủ có cấu tạo: - Trung khu thần kinh tự chủ: gồm các nhân ở trong não hay tuỷ gai (hệ thần kinh trung ương). - Các sợi thần kinh từ các nhân trung ương đi ra ngoại biên gồm hai loại: sợi trước hạch (từ nhân tới các hạch) và sợi sau hạch (từ hạch đến cơ quan). - Các hạch thần kinh tự chủ gồm có 3 loại: + Hạch cạnh sống nằm dọc hai bên cột sống. + Hạch trước sống hay hạch trước tạng. + Hạch tận cùng ở ngay gần các cơ quan. - Các đám rối thần kinh tự chủ: đám rối lang thang HỆ THẦN KINH TỰ CHỦ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings Hệ đối giao cảm: Cổ - Cùng Hệ giao cảm: Ngực – Thắt lưng HỆ THẦN KINH TỰ CHỦ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HỆ THẦN KINH TỰ CHỦ Copyright © 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings HỆ THẦN KINH TỰ CHỦ