Dược -Gen học
Bộ gen của mỗi cá nhân có những thay đổi rất nhỏ nhưng lại liên quan đến một vài
gen quan trọng khiến cho sự trị liệu của một thuốc có hiệu quả trên cá nhân này
mà lại không có hiệu quả trên một cá nhân khác, thậm chí gây tác dụng phụ trầm
trọng.
Rõ ràng với công cụ là bản đồ gen người trong tay, các nhà dược học có thể đẩy
mạnh việc sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả và hợp lý tới mức cao nhất.
Ngày 26/6/2000 là thời khắc quan trọng đáng ghi nhớ của nhân loại vì đó là thời
điểm mà bộ gen của con người (được giải mã gần như toàn bộ) được công bố. Gần
8 tháng sau, ngày 12/2/2001, các tổ chức nghiên cứu bộ gen người cùng công bố
chi tiết bản đồ được xem là “cuốn sách của cuộc sống của con người” này.
Cuốn sách hé mở một chi tiết đáng ngạc nhiên là bộ gen người có ít gen hơn rất
nhiều so với ước tính trước đây. Con người chỉ có 30.000 -50.000 gen, số gen
không hơn nhiều lắm so với số gen của con ruồi giấm, nhưng lại sản sinh ra các
protein cần thiết làm nên cuộc sống kỳ diệu của chúng ta.
Từ kết quả xác lập được trình tự bộ gen người, sẽ có biết bao khám phá tân kỳ
cũng như những ứng dụng cách mạng trong nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau,
trong đó có lĩnh vực dược học. Hiện nay đã có hẳn một ngành khoa học có tên là
Pharmacogenomics (xin tạm dịch là dược -gen học) được ra đời để đáp ứng với
những khám phá mới trong dược học liên quan đến những hiểu biết về bản đồ gen.
Gen chính là cơ sở vật chất của di truyền cũng như của các biểu hiện về chức
năng, cấu trúc của tế bào, mô, cơ quan trong cơ thể. Gen còn là một đoạn rất nhỏ
của phân tử DNA (deoxyribonucleic acid) nằm trong nhân tế bào. Bộ gen của con
người nằm trên DNA dù khác biệt về dân tộc, chủng tộc vẫn rất giống nhau đến
99,9% (vì vậy phân biệt chủng tộc, dân tộc là không có cơ sở khoa học). Chỉcó
khoảng 0,1% bộ gen (hay 0,1% DNA) là khác nhau tạo ra những cá nhân riêng
biệt có sự nhạy cảm về bệnh tật, đặc biệt nhạy cảm đối với thuốc khác nhau.
Vì vậy, một mục tiêu của ngành dược - gen học là dựa vào bản đồ gen để biết
chính xác cá nhân hay chủng tộc có đáp ứng tốt đối với một dược phẩm trị liệu,
thậm chí để tìm ra thuốc đạt được hiệu quả cho từng cá nhân hay chủng tộc. Trong
tương lai không xa, bản đồ gen sẽ trở thành thông dụng và là một dữ kiện độc đáo
trong hồ sơ bệnh án để bác sĩ, dược sĩ tại các bệnh viện tham khảo nhằm lựa chọn
phương thức chẩn đoán và điều trị thích hợp nhất cho bệnh nhân.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 374_9999.pdf