Định vị sang thương ảnh hưởng bán cầu đại não

ĐỊNH VỊ SANG THƯƠNG ẢNH HƯỞNG BÁN CẦU ĐẠI NÃO TS LÊ VĂN TUẤNBỘ MÔN THẦN KINH-ĐHYD TPHCMĐịnh khu các sang thương thùy não cần hiểu các vùng chức năng của nó.GIẢI PHẪU HỌCThùy trán P hơi lớn hơn TGIẢI PHẪU HỌCHồi Heschl lớn bên trái hơn phải.GIẢI PHẪU HỌCPhần sau rãnh Rolando chủ yếu truy xuất thông tin cảm giác từ thế giới bên ngoài và hoạt động vận động của cá nhân.GIẢI PHẪU HỌCThùy chẩm T hơi lớn hơn PBất xứng giải phẫu của thùy não ảnh hưởng đến chức năng ngôn ngữ và chức năng khác.Bán cầu P ưu thế về kỹ năng không gian và kiến trúc cũng như chú ý có định hướng và hình ảnh cơ thể.Bán cầu P cũng ưu thế về cảm nhận không phải thị giác không gian bao gồm cảm giác, thính giác (nhận biết giai điệu và tone), chức năng cảm xúc (hiểu âm điệu cảm xúc và diễn tả của cơ thể).Bán cầu T ưu thế về ngôn ngữ và chức năng vận động cũng như suy nghĩ và lý luận ngôn ngữ, kỹ năng phân tích và tính toán, tuần tự về thời gian của kích thích.GIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCGIẢI PHẪU HỌCBIỂU HIỆN LÂM SÀNG Do nhiều kết nối nên sang thương bán cầu ít triệu chứng hơn nơi khác.Triệu chứng thường không hằng định so với tổn thương nơi khác.Khi hỏi bệnh sử: bn thường không biết phạm vi bị thiếu sót chức năng đặc biệt khi liên quan đến hành vi phức hợp như ngôn ngữ.Bn với sang thương bán cầu P thường ít nhận biết hơn bn bên T.Do thay đổi sinh lý tùy theo mỗi người nên định vị chính xác sang thương thường khó.Đa số chức năng được hình thành từ mạng lưới rộng, do vậy một tổn thương đơn độc thường ít triệu chứng.Sang thương cùng một vị trí có thể có biểu hiện lâm sàng khác nhau tùy thuộc vào thời gian và bản chất sang thương.Plasticity vỏ não giúp hồi phục triệu chứng dù tổn thương vẫn còn.Sang thương ảnh hưởng vỏ não khác với sang thương ảnh hưởng chất trắng.TỔN THƯƠNG THÙY TRÁN Tổn thương diện vận động và diện trước vận độngChứng liệt cứng nửa người đối bên Cơn động kinh co giật Thất điều đối bên TỔN THƯƠNG THÙY TRÁN Tổn thương diện vận động mắt của thùy trán Mất chức năng liếc nhìn ngang phối hợp của hai mắt sang phía đối bên TỔN THƯƠNG THÙY TRÁN Tổn thương diện ngôn ngữ vận độngChứng mất ngôn ngữ Broca Tổn thương kích thích trung khu Broca trái lại có thể dẫn đến chứng tháo lời TỔN THƯƠNG THÙY TRÁN Tổn thương các diện liên kết của thùy tránBồn chồn, mất tập trung, giảm mất trí nhớ gần, mất trí nhớ về các chi tiết, mất khả năng sử dụng kinh nghiệm đã có, hứng cảm, thờ ơ lãnh cảm, mất tính chủ động, tư duy trì trệ, kém khả năng liên hệ các sự kiện với nhau, mất khả năng tư duy trừu tượng hoá, dễ nổi nóng, mất khả năng tự kiềm chế hành vi tình dục TỔN THƯƠNG THÙY ĐÍNH Triệu chứng cảm giác của tổn thương thùy đínhDị cảm ở nửa người đối bên Suy giảm khả năng nhận thức tổng hợp về cảm giác Hiện tượng tắt lịm cảm giácTỔN THƯƠNG THÙY ĐÍNH Triệu chứng cảm giác của tổn thương thùy đính không ưu thếBỏ quên nửa thân bên trái, mất khả năng nhận thức về / và mất khả năng xây dựng trong không gian ba chiều Mất khả năng nhận thức về tình trạng bệnh tậtMất khả năng nhận thức về nửa người bên liệtMất khả năng tổng hợp hình thù TỔN THƯƠNG THÙY ĐÍNH Các triệu chứng khác của tổn thương thùy đínhBán manh đồng danh hay góc manh dưới đồng danh Rối loạn ngôn ngữ tiếp nhận TỔN THƯƠNG THÙY CHẨMẢo thị thô sơ như ám điểm, chớp sáng trong thị trường tương ứng Bán manh đồng danh Mù vỏ não Ảo thị Cố định nhìn khó khăn, giảm khả năng chú ý thị giác, mất nhận biết hình ảnh không gian ba chiều, rối loạn trí nhớ thị giác, định vị thị giác các đồ vật khó khăn, mất khả năng định vị bản thân hoặc định vị đồ vật trong không gian, mất nhận thức về các mối tương quan của các đồ vật trong không gian TỔN THƯƠNG THÙY CHẨMHội chứng Anton Mất khả năng nhìn đuổi bắt theo đồ vật đồng thời mất phản xạ rung giật nhãn cầu quang động TỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNGẢo thính mơ hồ Mất thăng bằng và chóng mặt Khả năng định vị âm thanh bị giảm sút nhiều ở bên đối diện tổn thương Thính lực suy giảm ở cả hai bên và người bệnh có thể bị rối loạn khả năng nhận biết các nốt nhạc TỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNGTổn thương hủy hoại hồi thái dương trên còn có thể gây ra triệu chứng chóng mặt và mất thăng bằng Tổn thương hủy hoại trung khu Wernicke gây ra chứng mất ngôn ngữ Wernicke TỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNGHồi thái dương giữa có liên quan với hệ thị giác và khi bị kích thích có thể gây ra xoay hai mắt về bên đối diện, nghiêng thân mình về bên đối diện và cử động chân tay của nửa người đối bên Bán manh hay góc manh trên đồng danh đối bên Triệu chứng thất điều đối bên TỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNG Hội chứng Kluver – Bucy:Mất nhận thức thị giácHay dùng miệng để thăm dò môi trường chung quanhTăng hoạt động tình dụcMất các cảm xúc như sợ hãi hay nóng giận, ăn nhiềuTăng phản ứng với mọi kích thích thị giác và giảm trí nhớ TỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNG Hội chứng Kluver – Bucy:TỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNGĐộng kinh thùy thái dương Ảo thanh, ảo khứu, ảo thị (đặc biệt là déjà vu hoặc jamais vu)Cử động nhai, cử động phức tạp khác (đi bộ, đánh đàn, cởi quần áo, v.v)Mất trí nhớ trong cơn và hành vi hung dữTỔN THƯƠNG THÙY THÁI DƯƠNGQuên toàn bộ thoáng qua Kéo dài trong vòng vài giờ Mất đột ngột toàn bộ trí nhớ về các sự kiện mới (trí nhớ gần) nhưng trí nhớ tức thì và trí nhớ xa thì còn nguyên vẹnTỔN THƯƠNG THỂ CHAIBất thường thị giácMất đọc nửa bênMất sử dụng cử động hữu ý ý-vận bên tráiMất viết bên tráiMất định danh đồ vật khi sờ bằng bàn tay tráiTắt lịm thính giác tai tráiRỐI LOẠN NGÔN NGỮLoại trừ:DysphasiaRối loạn vận động tạo từRối loạn tư duy liên quan ngôn ngữRỐI LOẠN NGÔN NGỮBán cầu ưu thếCác cấu trúc liên quanNguyên nhânRỐI LOẠN NGÔN NGỮLoạiLập lạiĐọc tênNghe hiểuNói trôi chảyWernickeNhẹ-vừaNhẹ-nặngKhiếm khuyếtParaphasicMất ngôn ngữ cảm giác xuyên vỏTốtVừa-nặngKémTrôi chảyDẫn truyềnKémKémTương đối tốtTrôi chảyĐịnh danhNhẹVừa-nặngNhẹTrôi chảyRỐI LOẠN NGÔN NGỮLoạiLập lạiĐọc tênNghe hiểuNói trôi chảyBrocaVừa-nặngVừa-nặngNhẹKhông Mất ngôn ngữ vận động xuyên vỏTốtVừa-nặngKémTrôi chảyToàn bộKémKémKémKhôngMất ngôn ngữ hỗn hợp xuyên vỏVừaKémKémkhôngCÂU HỎI?