Đề tài Vận dụng lí luận giá trị sức lao động để chứng minh căn cứ khoa học việc đẩy mạnh Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn của Đảng và trình bày những nội dung chính của đường lối này

§Ò tµi "VËn dông lÝ luËn gi¸ trÞ søc lao ®éng ®Ó chøng minh c¨n cø khoa häc viÖc ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n cña §¶ng vµ tr×nh bµy nh÷ng néi dung chÝnh cña ®­êng lèi nµy ”. lêi nãi ®Çu C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ lµ con ®­êng tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh ®èi víi bÊt cø n­íc nµo, nhÊt lµ nh÷ng n­íc cã xuÊt ph¸t ®iÓm tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn muèn x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n, n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ãng mét vai trß cùc kú quan träng, cã quan hÖ mËt thiÕt víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n«ng th«n. HiÖn nay ë nhiÒu n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ®­îc coi lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu cã ý nghÜa chiÕn l­îc l©u dµi. §èi víi ViÖt Nam mét quèc gia l¹c hËu, 80% d©n sè sèng ë khu vùc n«ng th«n víi mét c¬ cÊu kinh tÕ ®éc canh thuÇn n«ng, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, nhu cÇu viÖc lµm rÊt bøc b¸ch. §¹i héi lÇn thø VIII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta, trong ®ã ®Æc biÖt coi träng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. I./ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam 1-/ C¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n . Trong lÞch sö vµ cho ®Õn nay, c¬ cÊu kinh tÕ ViÖt Nam ®­îc tæ chøc g¾n liÒn víi c¸c ngµnh nghÒ vµ l·nh thæ nh­ sau: - Lµng x· thuÇn n«ng nghiÖp. - Lµng n«ng nghiÖp, kiªm thªm nghÒ phô. - Lµng chuyªn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, thÝ dô nh­ lµng gèm sø, lµng dÖt, lµng thªu ren, lµng s¬n mµi, lµng nghÒ ch¹m kh¾c b¹c vµ gç, lµng luyÖn ®óc kim lo¹i. - Lµng nghÒ míi h×nh thµnh (ven ®« thÞ, ven c¸c trôc ®­êng giao th«ng) thÝ dô nh­ c¸c lµng vËn t¶i, lµng x©y dùng, lµng may mÆc, lµng lµm ®å da dông cao cÊp, lµng vËt liÖu x©y dùng, lµng chÕ biÕn vµ cung cÊp thùc phÈm cho c¸c thµnh phè. - C¸c c¬ së vµ doanh nghiÖp phi n«ng nghiÖp (trang tr¹i, xÝ nghiÖp phi n«ng nghiÖp ë c¸c thÞ trÊn, thÞ tø) th­êng lµ quy m« nhá, thÝ dô nh­ c¸c tr¹m giÊy, tr¹m söa ch÷a c¬ khÝ, ng©n hµng huyÖn, chi nh¸nh ®iÖn, h¹t giao th«ng, b­u ®iÖn, tr­êng häc, y tÕ... 2-/ Vai trß cña n«ng nghiÖp n«ng th«n trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸. -B¶o ®¶m nhu c©u vÒ l­¬ng thùc vµ thùc phÈm cho toµn x· héi , tøc lµ b¶o ®¶m nhu cÇu vÒ sè l­îng , chÊt l­îng vµ c¬ cÊu b÷a ¨n cho mäi thµnh viªn cña x· héi. Nhu cÇu ®ã thay ®æi th­êng xuyªn theo h­íng t¨ng tinh, gi¶m th«, t¨ng cao cÊp, gi¶m s¬ cÊp vµ ngµy cµng ®a d¹ng. - B¶o ®¶m nguyªn liÖu n«ng-l©m-h¶i s¶n cho c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. C«ng nghiÖp hµng tiªu dïng bao gåm mét tæ hîp ®a ngµnh nh»m s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ dÞch vô mu«n mµu mu«n vÎ, mÆc, ë, ®i l¹i, häc tËp, vui ch¬i, gi¶i trÝ... C¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp nhÑ vµ nhiªu ngµnh dÞch vô ®Òu ph¸t triÓn trªn c¬ së sö dông nguyªn liÖu n«ng-l©m-h¶i s¶n. - T¹o ra nguån hµng xuÊt khÈu víi khèi l­îng ngµy cµng lín, chñng lo¹i mÆt hµng ngµy cµng ®a d¹ng, chÊt l­îng ngµy cµng cao, cã kh¶ n¨g c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. - T¹o ra tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c ®Ó ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng theo ngµnh vµ ph©n c«ng lao ®éng theo l·nh thæ. - T¹o ra nhiÒu chç lµm viÖc míi thu hót lùc l­îng lao ®éng d­ thõa cña x· héi , gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi vµ chÝnh trÞ cÊp b¸ch hiÖn nay vµ trong nhiÒu thËp niªn míi. - Ph¸t triÓn mét nÒn n«ng-l©m-ng­ nghiÖp, sinh th¸i thÓ hiÖn xu h­íng hiÖn ®¹i, gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc gi¶i quyÕt mét c¸ch c¨n b¶n vµ triÖt ®Ó nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng cÊp b¸ch nhÊt cña n­íc ta. II -/ thùc tr¹ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña n«ng nghiÖp ®· vµ ®ang ®­îc t¨ng c­êng. HÖ thèng thuû n«ng ®ang tõng b­íc ®­îc hoµn chØnh ë c¸c vïng ®ång b»ng vµ mét bé phËn ë trung du miÒn nói , ®· b¶o ®¶m cho t­íi tiªu chñ ®éng trªn 50% diÖn tÝch gieo trång. B­íc ®Çu thùc hiÖn ®iÖn khÝ ho¸ n«ng nghiÖp(h¬n 12% s¶n l­îng ®IÖn trong c¶ n­íc dµnh cho s¶n x¸t n«ng nghiÖp). Ho¸ häc ho¸ trong n«ng nghiÖp còng ®­îc chó träng ph¸t triÓn , sè l­îng ph©n ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u phôc vô n«ng nghiÖp ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn do t¨ng c­êng s¶n xuÊt trong n­íc vµ nhËp khÈu. Møc ®é c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng. HÖ thèng gièng c©y trång vµ vËt nu«i míi cho n¨ng xuÊt cao ®· ®­îc ¸p dông ë nhiÒu vïng. Nguån lao ®éng trong n«ng nghiÖp dåi dµo( chiÕm trªn 70% lao ®éng x· héi), tuy nhiªn cÇn nghiªn cøu sö dông hîp lÝ nguån lao ®éng nµy. Yªu cÇu tiªu dïng n«ng phÈm cña thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc ®ang ngµy cµng t¨ng ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, n©ng cao khèi l­îng vµ chÊt l­îng n«ng s¶n , thóc ®Èy sù ph¸t triÓn chuyªn m«n ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸, ®­a n«ng nghiÖp ®i lªn con ®­êng hiÖn ®¹i trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. NÒn n«ng nghiÖp ViÖt Nam mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi giã mïa ®uîc thÓ hiÖn trong hÖ thèng s¶n xuÊt n«ng phÈm. HÇu hÕt c¸c s¶n phÈm do n«ng nghiÖp n­íc ta s¶n xuÊt ra ®Òu mang cã nguån gèc nhiÖt ®íi: c©y l­¬ng thùc (lóa, ngo, khoai, s¾n); c©y c«ng nghiÖp(cao su, chÌ, cµfª, thuèc l¸ , dõa, l¹c, võng) ; c©y thùc phÈm(rau muèng, cµ , m­íp,bÇu bÝ); c¸c vËt nu«i(tr©u, bß, gµ , vÞt). Tõ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu ®ang x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸, ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, kÜ thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i, tæng s¶n phÈm ngµy cµng lín, phong phó vµ ®a d¹ng. Tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m , s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña n­íc ta dùa vµo nguån lao ®éng thñ c«ng lµ chñ yÕu , tËp qu¸n canh t¸c cæ truyÒn, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, n¨ng suÊt mïa mµng kh«ng cao(n¨ng suÊt chØ ®¹t tõ 12-13 t¹ /ha), tæng s¶n phÈm kh«ng lín. Sau khi ®Êt n­íc thèng nhÊt th× nÒn n«ng nghiÖp ®· vµ ®ang ®­îc c¶I biÕn râ rÖt . C¸c h×nh thøc qu¶n lÝ s¶n xuÊt vµ kinh doanh n«ng nghiÖp míi ®· ra ®êi ®ang ®­îc ¸p dông réng r·i. Nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kÜ thuËt ®· ®­îc øng dông phæ biÕn trong n«ng nghiÖp , tõng b­íc ®­a nÒn n«ng nghiÖp thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ , c¬ khÝ ho¸ , c¬ giíi ho¸, thuû lîi ho¸. N¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu suÊt c©y trång ®­îc t¨ng lªn râ rÖt, s¶n l­îng l­¬ng thùc quy thãc n¨m 1996 ®¹t trªn 29,14 triÖu tÊn (1980:14,4 triÖu tÊn); n¨ng suÊt lóa trung b×nh n¨m 1996 ®¹t 37,8 t¹/ha(1980: 20,8 t¹ /ha); b×nh qu©n l­¬ng thùc quy thãc n¨m 1996 ®¹t 388kg/ng­êi( n¨m 1985: 304 kg/ng­êi). Tõ chç thiÕu ¨n triÒn miªn , n¨m 1988 cßn ph¶i nhËp h¬n 45 v¹n tÊn g¹o th× nay chóng ta ®· v­¬n lªn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc , cã dù tr÷ vµ xuÊt khÈu , gãp phÇn quan träng vµo æn ®Þnh ®êi sèng cña nh©n d©n vµ c¶i thiÖn c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu . 3. C¬ cÊu ngµnh trong n«ng nghiÖp ®· ®­îc thay ®æi theo h­íng ph¸t triÓn toµn diÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt , xo¸ bá ®éc canh vÒ lóa, ch¨n nu«i ®ang tiÕn tíi c©n ®èi víi trång trät. Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m ph¸t triÓn n«ng nghiÖp toµn diÖn vµ ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n lµm cho ch¨n nu«i ®· v­¬n lªn trë thµnh nghµnh s¶n xuÊt chÝnh trong n«ng nghiÖp. Ngµnh 1955 1976 1985 1990 1994 Tr.trät Ch.nu«i 84.7 15.3 80.6 19.4 76.6 23.4 75.3 24.7 74.2 25.8 DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp, bao gåm c¶ c©y ¨n qu¶ ®· t¨ng lªn trong c¬ cÊu diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång: N¨m 1955 1976 1985 1990 1994 % 4.8 8.0 11.6 16.0 16.9 4. NÒn n«ng nghiÖp n­íc ta ®· vµ ®ang t¹o ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh«ng nh÷ng tho¶ m·n yªu cÇu tiªu dïng trong n­íc mµ cßn ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh hiÖn nay lµ: Cao su , cµ fª, chÌ , g¹o, l¹c nh©n... N¨m 1996 ®· xuÊt khÈu 3 triÖu tÊn g¹o ®øng thø 2 thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o sau Th¸i Lan(5 triÖu tÊn). C¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long chiÕm 90% l­îng g¹o xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. N¨m 1996 s¶n l­îng cao su ®¹t 146.000 tÊn nh­ng xuÊt khÈu tíi 121.000 tÊn. Cµ fª còng lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng. N¨m 1996 ®øng thø 5 thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu cµ fª víi 230.000 tÊn , tuy nhiªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu ch­a t­¬ng xøng víi l­îng xuÊt khÈu. III-/ Nh÷ng néi dung chÝnh cña ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹I hoa n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ môc tiªu cña ®¶ng : 1-/ Néi dung : - H×nh thµnh m¹ng l­íi dÞch vô, th«ng tin t­ vÊn hç trî ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n tõ tØnh ®Õn huyÖn, x· víi c¸c ho¹t ®éng: tuyªn truyÒn chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. + Cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng, gi¸ c¶ cho c¬ së n«ng nghiÖp n«ng th«n. + H­íng dÉn lùa chän trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ phôc vô vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. + Tæ chøc ®µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò lao ®éng. - T¨ng c­êng ®Çu t­ cña n«ng nghiÖp cho c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ míi vµo ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸. - TiÕp tôc ®Èy m¹nh ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, gi¸o dôc y tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i. - X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n: + ChÝnh s¸ch vÒ vèn. + ChÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng. + ChÝnh s¸ch øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. + ChÝnh s¸ch tæ chøc s¶n xuÊt. - Ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng vµ c¸c lµng nghÒ cã liªn quan trong vïng. - C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn, thñ tôc hµnh chÝnh. thÞ tr­êng. - N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ: h­íng dÉn t­ vÊn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi, nghiªn cøu c«ng nghÖ phï hîp. - X©y dùng c¸c côm c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp tËp trung. - Quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu khai th¸c. - H×nh thµnh vµ më réng thÞ tr­êng cña c«ng nghiÖp n«ng th«n: ®Çu vµo vµ ®Çu ra. - Thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ cñng cè c¸c quan hÖ liªn kÕt víi n«ng nghiÖp n«ng th«n. - Trî gióp doanh nghiÖp c«ng nghiÖp n«ng th«n t¹o lËp n¨ng lùc néi sinh. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®« thÞ hç trî c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n. 2-/ Môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹I ho¸ N«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam : - Môc tiªu tr­íc m¾t: t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho d©n c­ n«ng th«n, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi ë n«ng th«n hiÖn nay. - Môc tiªu l©u dµi: t¹o chuyÓn dÞch c¬ cÊu mét c¸ch tÝch cùc, x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, tiÕn bé, tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸, thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh ®i lªn CNXH. - C¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n: n«ng nghiÖp 40% (trång trät 20%, ch¨n nu«i 20%) c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp 30%, dÞch vô 30%. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi khu vùc n«ng th«n 500 - 600 USD/n¨m (2010) vµ 1400 USD/n¨m (2020). - T¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ khÝ phôc vô c¸c ngµnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng l©m s¶n, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n. Tû lÖ c¬ giíi ho¸ chung toµn ngµnh ®¹t 40 - 50D% (d2005), 60% (2010), 80% (2020). - §æi míi c¬ b¶n c«ng nghÖ l¹c hËu, n©ng cao c¸c lÜnh vùc träng ®iÓm ngang tÇm khu vùc vµ thÕ giíi. Tû lÖ ®æi míi c«ng nghÖ hµng n¨m 10 - 12%. - Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c«ng nghiÖp n«ng th«n ®¹t 9 - 10%/n¨m - Lao ®éng dù kiÕn trong c«ng nghiÖp n«ng th«n ®¹t 5 triÖu (2010), 7-8 triÖu ng­êi (2020). - T¹o 180.000 - 200.000 viÖc lµm tõ tiÓu thñ c«ng nghiÖp (2020) - T¨ng thu nhËp ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp tõ 20% lªn 70% GDP n«ng th«n. - Më réng thªm 1000 lµng nghÒ míi. - Kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®¹t (2010) 1 tû, 2 tû (2020). KÕt luËn Víi t×nh h×nh kinh tÕ cña n­íc ta hiÖn nay n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ãng vai trß “ch×a kho¸” cho c«ng cuéc ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng th«n, nã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ m¹nh mÏ ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o viÖc lµm t¨ng thu nhËp më réng c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam kh«ng thÓ diÔn ra mét c¸ch su«n sÎ tèt ®Ñp mµ nã gÆp ph¶i v« sè vÊn ®Ò v­íng m¾c cÇn th¸o gì. N«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam vÉn cßn trong t×nh l¹c hËu non kÐm víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc cïng víi viÖc lé râ nh÷ng khã kh¨n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n hay ch­a cã sù phèi hîp ®ång bé c¸c bé phËn c¬ së h¹ tÇng, dÞch vô hç trî cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. Trªn c¬ së nhËn thøc râ vai trß quan träng cña c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, n¾m b¾t häc hái kinh nghiÖm c¸c n­íc khu vùc vµ nhËn biÕt nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc béc lé trong qu¸ tr×nh, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· v¹ch ra nh÷ng môc tiªu ®Þnh h­íng cho sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n h­íng tíi 2010.