Đề tài Vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý

A. Phần mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam nằm trên bán đảo Đông Dương và được coi là một vị trí chiến lược quan trọng với diện tích là 329600m2 đường biên giới dài 7927km, tiếp giáp với các nước: Lào, Cam PhuChia, Trung Quốc, có nhiều hải cảng, đảo, quần đảo rất thuận lợi cho việc giao lưu quốc tế dân số là 77.685.500 người ( tính đến ngày 1/7/2000) người ở độ tuổi lao động đông. Bên cạnh đó Việt Nam là nước đang phát triển với nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa và trong những năm qua đã thu được rất nhiều thành tựu phấn khởi, nhưng bên cạnh đó thì xã hội nảy sinh ra rất nhiều khó khăn phức tạp về việc làm. Về sự quản lý xã hội của Đảng và Nhà nước ảnh hưởng rất lớn đến vấn đề ANTT, tội phạm gia tăng với nhiều thủ đoạn hoạt động tinh vi xảo quyệt hơn. Đặc biệt là sự gia tăng tội phạm ma tuý. Bọn chúng hoạt động ở khắp mọi nơi gây ra hậu quả nặng nền cho xã hội. Ma tuý đã vi phạm nghiêm trọng tới truyền thống đạo đức, ảnh hưởng rất sấu tới sự phát triển kinh tế gây hại cho sức khoẻ của một bộ phân nhân dân ảnh hưởng sấu tới nòi giống dân tốc, để lại hậu quả lớn cho thế hệ mai sau và ma tuý còn là cầu nối lan truyền căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS. Trước tình hình trên Đảng và Nhà nước đã có rất nhiều nghị quyết chỉ thị kế hoạch để phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn. Nhưng trong thực tiễn đấu tranh, phòng ngừa ngăn chặn tội phạm ma tuý vẫn còn nhiều hạn chế thiếu sót, tội phạm về ma tuý vẫn còn tồn tại nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật mà không bị xử lý. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do quá trình điều tra, xét xử các vụ án về ma túy vẫn còn kéo dài, không kiểm tra đánh giá được chứng cứ, chứng cứ còn thu thập một cách thiếu chuẩn xác, không đánh giá được hết các thuộc tính của chứng cứ. Tất nhiên vấn đề này cũng đã được các cơ quan pháp luật tổng kết rút kinh nghiệm đối với các vụ án ma tuý oan sau nghĩa trọng, để ngăn ngừa những lệch lạc, vi phạm tương tự tiếp tục diễn ra trong thực tiễn đánh giá chứng cứ. Việc nghiên cứu đề tài "Vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý" có ý nghĩa lý luận và thực tiễn của trình tự đánh giá, sử dụng những chứng cứ trong điều tra vụ án hình sự về ma tuý. 2. Mục đích, nhiệm vụ, chức năng của đề tài - Mục đích của đề tài: Nghiên cứu đề tài " Vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý" sẽ làm rõ một cách cơ bản những vấn đề lý luận và thực tiễn của trình tự đánh giá sử dụng chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý. Thông qua việc nghiên cứu đề tài này bước đầu nêu ra được thực trạng hiện nay trong việc đánh giá, sử dụng chứng cứ trong vụ án hình sự ma tuý, đưa ra đề suất, một giải pháp thực tiễn, dự báo tình hình nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng của việc đánh giá sử dụng chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý, góp phần vào đấu tranh tội phạm và tệ nạn ma tuý, góp phần vào cuộc đấu tranh tội phạm và tệ nạn ma tuý của các cơ quan bảo vệ pháp luật và của toàn xã hội trong thời đại hiện nay. Nhiệm vụ của đề tài: Đề tài sẽ làm rõ về tội phạm ma tuý và lý luận về chứng cứ và chứng minh các giai đoạn giải quyết vụ án hình sự về ma tuý ở các văn bản, tài liệu của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Đề tài đánh giá đúng thực trạng thu thập đánh giá và sử dụng chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự ở nước ta hiện nay. Dự báo đánh giá các yếu tố tác động đến hoạt động đó ở Việt Nam trong những năm tới, từ đó nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn của những giải pháp nâng cao hiệu quả thu thập, kiểm tra, đánh giá và sử dụng chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý. - Chức năng của đề tài: Đề tài có chức năng sau: Chức năng mô tả: Đề tài đã ghi nhận, phản ánh cho chúng ta thấy được tình hình về tội phạm và tệ nạn ma tuý ở nươc ta thực trạng và vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự ma tuý ở giai đoạn hiện nay. Chức năng giải quyết: Đề tài không chỉ mô tả cho chúng ta thấy bức tranh sinh động về tình hình tội phạm về tội phạm và tệ nạn ma tuý trong xã hội và thực trạng vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự ma tuý mà còn giải thích, làm sáng tỏ vì sao lại dẫn đến tình trạng thiêu sót và thế nào là đánh giá chứng cứ trong vụ án ma tuý từ đó tìm ra được những nguyên nhân và điều kiện dẫn đến những thiêu sót đó, các vấn đề xã hội ảnh hưởng tới vấn đề đánh giá chứng cứ trong vụ án hình sự về ma tuý. Chức năng này có vai trò kiểm tra kết quả của chức năng mô tả đúng hay sai. Chức năng dự báo tình hình: Trên cơ sở của việc nghiên cứu, thực trạng tội phạm và tệ nạn ma tuý, đánh giá chứng cứ trong vụ án hình sự ma tuý, các tài liệu về nguyên nhân, yếu tố ảnh hưởng tới vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự ma tuý. Đề tài dự báo tình hình về vấn đề này trong tương lai, từ đó có những phương hướng, biện pháp khắc phục vấn đề trên. 3. Phạm vi đối tượng và cơ sở lý luận của đề tài Đề tài nghiên cứu tất cả những vấn đề có liên quan tới vấn đề đánh giá chứng cứ trong quát trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý ở nước ta hiện nay và trong những năm tới. Theo nội dung nghiên cứu của đề tài thì đối tượng nghiên cứu của đề tài là bao gồm các đối tượng sau: Thực trạng về hoạt động của bọn tội phạm ma tuý trong thời gian vừa qua. Vấn đề đánh giá chứng cứ, những thiếu sót trong sử dụng đánh giá chứng cứ về vụ án ma tuý ở nước ta trong thời gian vừa qua, những phương pháp khắc phục góp phần xây dựng biện toàn hệ thống pháp luật ở Việt Nam. Cơ sở lý luận của đề tài: Trên cơ sở về quan điểm của Mac - Lênin về con đường nhận thức, chân lý trong tố tụng hình sự, quan điểm của Đảng và nhà nước về thực trạng đánh giá chứng cứ hình sự ma tuý, những thành tựu của các khoa học, triết học, luật hình sự, tố tụng hình sự, lô gíc học các văn bản của Đảng và Nhà nước về phòng ngừa ngăn chặn đấu tranh tội phạm ma tuý và các tệ nạn xã hội và các học thuyết, chính trị pháp lý. Để tài trình bày trên cơ sở nghiên cứu hệ thống các văn bản của ban ngành Công An, Kiểm Sát, Toà án đã hướng dẫn về điều tra hình sự nói chung là điều tra hình sự về ma tuý nói riêng bộ luật tố tụng hình sự và tài liệu tư pháp hình sự của một số nước trong khu vực, trên tế giới. 4. Phương pháp nghiên cứu đề tài - Phương pháp luận của đề tài Phương pháp ở đây được hiểu là phương thức giúp chúng ta tìm hiểu sự vật hiện tượng và quá trình nhận thức đối tượng. Cách hiểu này có thể trở thành phương pháp luận, nhưng phương pháp này chỉ trở thành phương pháp luận khi được diễn đạt dưới dạng những nguyên tắc, quy luật, khái niệm, phạm vi nhất định. Nó là hệ thống các phương pháp dùng để nhận thức và cải tạo thực tại, để tổ chức hoạt động của con người và xã hội, cũng không phải bất kỳ một tập hợp các phương pháp nhận thức nào đều có thể coi là phương pháp luận. Chỉ có phương pháp nào cho phép tìm ra được hướng chung nhất, khái quát nhất và đầy đủ nhất của quá trình nhận thức và xuất phát điểm của việc tiếp nhận thực tiễn, đánhgiá kết quả của hoạt động nhận thức thì mới có thể coi là phương pháp luận của hoạt động đó. Phương pháp luận chỉ bao hàm hệ thống các phương pháp có khả năng nói trên, nó cho phép chúng ta dùng để tiếp cận, quan sát, đánh giá các dạng chung nhất, khái quát và đầy đủ nhất các sự vật hiện tượng và qúa trình đó. Triết học Mác - Lênin - Chủ Nghĩa Duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử hay nói cách khác là các nguyên tắc, quy luật, phạm trù, khái niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử cho ta khả năng nhận thức một cách chung nhất, khái quát nhất và đầy đủ nhất của sự vật, hiện tượng, quá trình của tự nhiên, xã hội, tư duy, do vậy nó đã trở thành phương pháp luận chung nhất của các ngành khoa học và đề tài cũng đã sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử làm phương pháp luận. - Hệ thống phương pháp nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở phương pháp luận và tư tưởng Hồ Chí Minh đề tài đã chọn các phương pháp của khoa học quản lý xã hội, quản lý nhà nước của tội phạm học, và luật hình sự, phương pháp luật học so sánh, các phương pháp phân tích tổng - kết thực tiễn, thống kê, chọn lọc, so sánh, các phương pháp của khoa học dự báo kết hợp với phương pháp khảo sát thực tế và phương pháp điều tra xã hội học, phương pháp chuyên gia, phương pháp tâm lý và lô gíc toán học, để chọn lọc trí thức khoa học. 5. Những đóng góp của đề tài Đề tài đã bổ sung và hoàn thiện được những vấn đề lý luận cơ bản về những chứng cứ, về thu thập và đánh giá chứng cứ vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự và ma tuý. Đề tài phát hiện được những điểm thiếu sót, vướng mắc trong thực tiễn đánh giá chứng cứ trong qúa trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý làm rõ vai trò của các biện pháp trinh sát trong việc hỗ trợ hoạt động giải quyết vụ án hình sự về ma tuý để thu thập đánh giá và sử dụng chứng cứ. 6. ý nghĩa của đề tài Việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa về lý luận về thực tiễn rất lớn đối với về vấn đề đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý ở nước ta hiện nay. Về lý luận: Đề tài có ý nghĩa trong việc khai thác sử dụng trong công tác nghiên cứu lý luận của ngành bảo vệ pháp luận và có thể làm tài liệu tham khảo trong công trình nghiên cứu khoa học. Trong việc xây dựng những quan điểm cho việc sửa đổi bộ luật tố tụng hình sự sắp tới và hoàn thiện hơn phần tội phạm của bộ luật hình sự nhất là " các tội phạm về ma tuý và một số văn bản pháp luật khác về ma tuý. ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở lý luận của thực tiễn đánh giá chứng cứ nói chung và đánh giá chứng cứ về ma tuý nói riêng, các ngành pháp luật, cơ quan điều tra, cơ quan kiểm sát, cơ quan toàn án, đặc biệt là cơ quan điều tra các cấp có thể vận dụng để không ngừng nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động cuả mình. 7. Bố cục của đề tài Đề tài có kết cấu 3 phần: Gồm 3 chương và hệ thống các phụ lục, đề tài đã cố gắng nêu ra được những vấn đề lý luận cơ bản về tội phạm ma tuý, đánh giá chứng cứ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý. Thực trạng hoạt động của bọn tội phạm ma tuý cũng như việc đánh giá chứng cứ trong các vụ án về ma tuý hiện nay. Đề xuất hệ thống giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả của việc đánh giá chứng cứ trong vụ án hình sự về ma tuý. - Vụ một số đối tượng móc nối với Nguyễn Văn Hùng là cán bộ Bộ đội Biên Phòng, Đồn Biên Phòng 497 vận chuyển 30kg thuốc phiện từ Lào vào Việt Nam, bị Công ảnh tỉnh Thanh Hoá bắt ngày 10/8/1993. Bọn chúng lại dùng xe của những cán bộ lãnh đạo đi công tác để vận chuyển ma tuý như vụ Đinh Văn Phát và Hoàng Đức Hải dùng xe của cửa hàng vàng bạc điện biện phủ vận chuyển 172kg thuốc phiện, bị công an tỉnh Lào Cai bắt ngày 25 tháng 12 năm 1993. Hoặc vụ Nguyễn Văn Quang dùng xe của Giám đốc Sở giáo dục Tỉnh Lai Châu vận chuyển 227 kg thuốc phiện bị công an tỉnh Sơn La bắt ngày 24 tháng 01 năm 1994. 4.2.3. Tuyến và địa bàn trọng điểm Việt Nam đưng thực hiện đường lối đổi mới, mở cửa hợp tác rộng rãi với các nước, vì vậy đã tạo động lực to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên, nó cũng làm cho tình hình tội phạm ở trong nước ngày càng diễn biến phức tạp, nước ta lại nằm ở gần khu vực " tam giác Vàng" (nơi sản xuất 70% lượng thuốc phiện bất hợp pháp trên toàn thế giới) nên đã ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình gia tăng tội phạm về ma tuý. Tội phạm về ma tuý thường hoạt động theo các tuyến và địa bàn nhất định. Tuyến là hướng vận động chính của tội phạm là đường giao dịch, chuyển trở ma tuý diễn ra các hoạt động liên lạc, thanh toán, cất dấu ma tuý. Địa bàn trọng điểm là nơi tập trung nhiều đối tượng và diễn ra nhiều hoạt động phạm tội về ma tuý trong một khoảng thời gian nhất định. Việc hình thành các tuyến và địa bàn trọng điểm chính là quá trình hình thành thị trường ma tuý trong cả nước chịu chi phối bởi thị trường ma tuý quốc tế. Nó phụ thuộc vào các nguồn cung cấp ma tuý khu vực tiêu thụ cũng như đặc điểm về giao thông, địa bàn, dân cư và công tác và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma tuý và cơ quan bảo vệ pháp luật. Vì vậy, tuyến và địa bàn làm trọng điểm về tội phạm ma tuý cũng sẽ thay đổi theo từng thời gian nhất định. Qua tổng kết công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma tuý trong những năm 2001, tội phạm về ma tuý diễn ra trên các tuyến trọng điểm. - Tuyến biên giới chủ yếu là: + Tuyến biên giới Việt - Lào, tập trung chủ yếu vào các tỉnh Lai Châu, Sơn La, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, phát hiện bắt dữ chiếm 12,1% số vụ và 10,9% số đối tượng, song Hêrooin chiếm 55,5%, thuốc phiện chiếm 55,2% so với địa bàn cả nước. + Tuyến biên giới Việt - Căm puchia, tập trung chủ yếu là Tỉnh Tây Ninh, Đồng Tháp, Long An, An Giang...., phát hiện bắt giữ chiếm 2% số vụ, 2,7% số đối tượng, song chiếm 65% tổng số thuốc tân dược gây nghiện so với địa bàn cả nước. + Tuyến biên giới Việt - Trung, tập chung chủ yếu ở các tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, công an 5 địa phương trên tuyến phát hiện, bắt dữ, chiếm 12,1% số vụ, 10,2% số đối tượng. 6,2% hêrôin, 10,9% thuốc phiện và 16,4% thuốc tân dược gây nghiện so với địa bàn cả nước. - Tuyến hàng không nổi lên trong năm phát hiện 8 vụ buôn lâu ma tuý từ Malasia, úc, Thái Lan, Mỹ về Tân Sơn Nhất, Thành phố Hồ Chí Minh: có bắt gần 500 viên ATS, đồng thời qua đấu tranh chuyên án ta thông tin cho bạn đã bắt 5 vụ. - Tuyến bưu điện, phát hiện 3 vụ vận chuyển ma tuý từ Việt Nam đi úc và 01 vụ đi NiuDiLand. - Tuyến đường Thuỷ chủ yếu bọn tội phạm vận chuyển ma tuý từ Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng đi Nhật, úc và từ Hồng Kông, Trung Quốc về Hải Phòng, Quảng Ninh.... - Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh chiếm 47,9% số vụ, 51,4% số đối tượng thuốc phiện thu chiếm 9,6% hêrôin chiếm 23,3%, Tân dược gây nghiện chiếm 10,4%, song ma tuý tổng hợp chiếm 80% tổng số thu toàn quốc. 5. Những vấn đề cần phải chứng minh trong vụ án hình sự về ma tuý. Trong thực tiễn các vụ án hình sự xảy ra khác nhau. Để giải quyết vụ án hình sự đúng pháp luật thì vấn đề đầu tiên là phải làm rõ sự thật khách quan của vụ án hình sự đó. Vấn đề cần phải chứng minh trong vụ án hình sự được quy định tại điều 47 Bộ Luật tố tụng hình sự là nội dung bắt buộc của pháp luật đối với các cơ quan tiến hành tố tụng. Thực chất đó là 4 dấu hiệu của tội phạm và 4 yếu tố cấu thành tội phạm. Những vấn đề phải chứng minh trong vụ án hình sự là hệ thống các tình tiết của vụ án hình sự đúng pháp luật. Những vấn đề chứng minh trong vụ án hình sự là cơ sở đã đề ra kế hoạch giải quyết vụ án hình sự, giúp cho quá trình điều tra, truy tố, xét xử có định hướng, xác định được hệ thống chứng cứ cần phải thu thập và từ đó có thể xác định được chứng cứ trong hệ thống trong hệ thống đó chứng minh những vấn đề nào giá trị chứng minh đến đâu.... còn là cơ sở nghiên cứu vấn đề có liên quan đến đánh giá chứng cứ trong vụ án hình sự. Những vấn đề cần chứng minh trong vụ án hình sự là cơ sở để xác định chính xác những phương hướng của hoạt động tố tụng hình sự, xác định được giới hạn của quá trình chứng minh làm rõ vụ án hình sự. Góp phần quan trọng để bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan tổ chức và công dân. Nội dung những vấn đề cần chứng minh trong vụ án hình sự ma tuý. Trên cơ sở những vấn đề cần chứng minh trong vụ án hình sự quy định tại điều 47 Bộ luật Tố Tụng hình sự cụ thể: 1. Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi tội phạm. 2. Ai là người thực hiện hành vi phạm tội, có lỗi hay không có lỗi, do cố ý hay vô ý; có năng lực trách nhiệm hình sự hay không, mục đích hoặc cơ quan phạm tội. 3. Những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm của bị can, bị cáo và đặc điểm nhân thân của bị can, bị cáo. 4. Tính chất mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội xảy ra (Điều 47 Bộ luật tố Tụng Hình sự nước CHXHCNVN) Trong quá trình điều tra vụ án ma tuý cơ quan điều tra cần phải quán triệt đầy đủ những vấn đề cần phải chứng minh theo điều 47 Bộ luật Tố Tụng Hình Sự và căn cứ vào những dấu hiệu pháp lý của từng tội, danh cụ thể của bộ Luật Hình Sự. Tội phạm hình sự ma tuý được quy định tại chương XVIII; Các tội phạm về ma tuý, gồm 10 điều tư điều 192 đến điều 201. Quá trình thu thập tài liệu chứng cứ để làm rõ nội dung sau: - Cơ quan hành vi tội phạm về ma tuý xảy ra không - Ai là người thực hiện hành vi phạm tội - Phương thức đoạn thực hiện tội phạm, cung cụ phương tiện được sử dụng để gây án. - Chất ma tuý, thủ đoạn cất dấu - Những tài sản, tiền và những giá trị vật chất khác do phạm tội mà có, gửi vào Ngân hàng nào, đầu tư vào hoạt động nào hoặc mua tài sản gì ? - Những tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của người phạm tội và những đặc điểm về nhân thân của người phạm tội. 5.1. Những vấn đề cần chứng minh trong vụ án hình sự ma tuý nói chung và tội sản xuất, tàn chữ, vận chuyển mua bán trái phép chất ma tuý nói riêng. Đối với tội sản xuất, tàn chữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma tuý cần phải làm rõ vấn đề sau. - Thời gian, địa điểm xảy ra hành vi tội phạm. - Ai là người thực hiện hành vi phạm tội - Diễn biến hành vi phạm tội, động cơ, mục đích phạm tội - Công cụ phương tiện phạm tội - Chất ma tuý và thủ đoạn cất dấu - Những tài sản bằng tiền bạc và những giá trị vật chất khác do bị can phạm tội mà có. Đối với hành vi sản xuất, trái phép chất ma tuý cần chú ý làm rõ; thời gian địa điểm sản xuất, những công cụ, phương tiện sản xuất số lượng các chất ma tuý đã sản xuất, số còn lại là nơi cất dấu; những người tham gia quá trình sản xuất, động cơ, mục đích sản xuất trái phép chất ma tuý. Đối với hành vi tàn trữ trái phép chất ma tuý cần làm rõ thời gian tàn trữ, loại ma tuý và nguồn gốc của nó, mục đích tàn trữ, những người tham gia tàn trữ, vai trò, vị trí của họ, thủ đoạn cất dấu. Đối với hành vi vận chuyển trái phép chất ma tuý cần phải làm rõ chất ma tuý là gì, vận chuyển trái phép chất ma tuý bằng phương tiện gì, chuyển từ đâu đến đâu, chủ hàng là ai, vận chuyển hàng giao cho ai nhận, đã chuyển được bao nhiêu lần, số lượng ma tuý vận chuyển và kế hoạch vận chuyển tiếp theo (nếu có)... Đối với hành vi mua bán trái phép chất ma tuý cần làm rõ người mua, người bán, loại ma tuý, địa điểm, giá cả, phương thức thanh toán, số lần mua bán trước đó, có hẹn người đến mua tiếp nữa không, nếu có thì bao giờ gặp nhau ở đâu... Đối với các bị can cần nghiên cứu làm rõ các đặc điểm nhân thân của họ, gồm có nội dung như phân tích trên. Lưu ý nếu là người nước ngoài cần làm rõ quốc tịch, hộ chiếu thật hay giả, mối quan hệ với các đối tượng trong nước. Trong thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử tội phạm về ma tuý có quan điểm cho răng đối tượng với loại tội phạm nàythì cơ quan điều tra phải thu được vật chứng là ma tuý thì mới xét xử được. Điều này làm hạn chế khả năng mở rộng vụ án. Điều 48 Bộ Luật Tố Tụng Hình Sự quy định chứng cứ được xác định bằng. a. Vật chứng. b. Lời khai của người làm chứng, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người bị tạm dữ, bị can, bị cáo. c. Kết luận giám định d. Biên bản về hoạt động điều tra, xét xử và các tài liệu khác. Vì vậy về phương diện lý luận và pháp lý, ma tuý là vật chứng đồng thời là một trong những chứng cứ để chứng minh tội phạm. Việc được chứng minh các hành vi tội phạm về ma tuý có thể dùng chứng cứ từ những nguồn khác nhau. Vấn đề quan trọng là tính khách quan và tính đầu đủ của thệ thống chứng cứ mà cơ quan điều tra thu thập được đã đủ cơ sở để buộc tội hay chưa, thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử vụ án, về ma tuý lớn nhất từ trước đến nay ở nước ta do Siêng Phênh cầm đầu và vụ án do Nguyễn Văn Tám cầm đầu là một kinh nghiệm tốt trong việc bắt giữ các đối tượng khác nhau từ lời khai của các bị can trong vụ án. Điều này mở ra khả năng thuận lợi cho việc khám phá các đường dây và tổ chức tội phạm về ma tuý. 5.2. Những vấn đề cần chứng minh trong vụ án hình sự về ma tuý nói chung và tội phạm liên quan đến tổ chức sử dụng trái phép, chứa chất việc sử dụng trái phép chất ma tuý, cưỡng bức lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma tuý. Vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng các chất gây nghiện.... Căn cứ vào điều 192 đến điều 201 của Bộ Luật Hình Sự năm 1999 và điều 47 của Bộ Luật Tố Tụng Hình sự cần làm rõ vấn đề sau. - Có hay không có hành vi sử dụng chứa chấp việc sử dụng, cưỡng bức người khác sử dụng trái phép chất ma tuý, có hành vi vi phạm hay không. Thực tiễn cần phải làm rõ có thể xảy ra hành vi tổ chức dùng các chất ma tuý như tập hợp người nghiện và những người chưa nghiện và có những người chưa nghiện vào một chỗ để tổ chức sử dụng chất ma tuý, đang tàn trữ dụng cụ, phương tiện để sử dụng trái phép chất ma tuý qua kiểm tra và giám định máu thành phần nước tiểu.... như vậy những điều kiện cần và đủ để thừa nhận dùng chất ma tuý là: người tổ chức dùng mà tuý, các phương tiện dùng chất ma tuý kim tiêm, giấy bạc để hút, đèn bàn....) những hành vi tổ chức lôi kéo người khác vào dùng chất ma tuý, dấu vết ma tuý để lại hiện trường hoặc cơ thể người sử dụng trái phép chất ma tuý. Những hành vi tổ chức sử dụng chất ma tuý có khi xảy ra không kể một hay nhiều lần. Như vậy khi một người mua các chất ma tuý về nhà tự tiêm, trích.... không phải là người tổ chức sử dụng chất ma tuý. Trong quá trình chứng minh làm rõ vấn đề này cần phát hiện thu dữ những công cụ, phương tiện sử dụng chất ma tuý, các chất ma tuý, làm rõ những hành vi tập hợp lôi kéo người khác vào dùng chất ma tuý, những hình thức sử dụng chất ma tuý như hút, tiêm, trích.... Quá trình tiến hành những hoạt động điều tra cho thấy những hành vi tổ chức dùng chất ma tuý thường đi liền với hành vi tàn trữ vận chuyển mua bán, trái phép các chất ma tuý do đó điều tra viên phải chú ý làm rõ. Để chứng minh vấn đề này có thể tiến hành những biện pháp như khám nghiệm hiện trường là địa điểm dùng các chất ma tuý, khám sát, hỏi cung bị can.... Địa điểm, thời gian chứa chấp sử dụng , tổ chức sử dụng trái phép, cưỡng bức người khác sử dụng .. trái phép chất ma tuý. Làm rõ địa điểm sử dụng (chỉ đúng cho các hành vi nói chung) chất ma tuý không những tạo cơ sở để xác định có tội phạm thời gian xảy ra hay không mà có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động điều tra. Bởi vì tại địa điểm sử dụng chất ma tuý, các công cụ, phương tiện sử dụng chất ma tuý và đồ vật, tài liệu khác; mặt khác cũng phải làm rõ thời gian bắt đầu tổ chức dùng chất ma tuý cho đến thời điểm bị phát hiện hoặc tự kết thúc do những lý do khách quan hoặc chủ quan. Thực tế cho thấy để chứng minh vấn đề nêu trên có thể tiến hành khám nghiệm hiện trường là nơi tổ chức dùng ma tuý, lấy lời khai của người làm chứng, hỏi cung bị can. Công cụ phương tiện sử dụng chất ma tuý và các chất ma tuý. Khi điều tra vụ án liên quan đến hành vi sử dụng chất ma tuý như đã nói trên, bất luận chứa chấp sử dụng tổ chức sử dụng hay cưỡng bức người khác sử dụng điều này làm rõ công cụ, phương tiện sử dụng chất ma tuý. Các chất ma tuý, số lượng, nguồn gốc các chất ma tuý đã dùng; số còn lại, nơi cất dấu.... Người thực hiện hành vi đó là ai Trong quá trình điều tra cần làm rõ tất cả các đối tượng tham gia và quá trình dùng chất ma tuý không kể 1 lần hay tái phạm nhiều lần và vai trò, vị trí của từng đối tượng. Đồng thời cũng cần làm rõ lai lịch, đặc điểm nhân thân, tiền án, tiền sự, năng lực trách nhiệm của từng đối tượng. Ngoài ra, cũng phải chứng minh những tình tiết, tăng nặng giảm nhẹ tội của bị can, tính chất, mức độ thiệt hại mà bị can gây ra. Nếu đối tượng tổ chức tổ chức dùng chất ma tuý không hứa hẹn trước mà chứa chấp những tài sản biết rõ là do người phạm tội mà có thì phải làm rõ: Trong những trường hợp này đối tượng tổ chức sử dụng ma tuý vi phạm thêm một tội nữa là tội chứa chấp tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có. Mặc khác cũng cần làm rõ tất cả những tài sản, tiền bạc và những giá trị vật chất khác do những đối tượng phạm tội mà có để tịch thu. Để chứng minh làm rõ vấn đề này có thể tiến hành những biện pháp điều tra, những khám sét, hỏi cung lấy lời khai những người làm chứng, nhận dạng.... Nghiên cứu những vấn đề cần phải chứng minh trong vụ án hình sự về ma tuý như phân tích ở trên là nội dung chung nhất, cơ bản nhất. Những vấn đề cần phải chứng minh trong quá trình giải quyết vụ án hình sự về ma tuý, là quá trình từ những vấn đề cơ bản, khái quát đến chi tiết, đầy đủ; từ những vấn đề có tính chất định hướng đến những vấn đề cụ thể. Thực chất đó là qúa trình thu thập tài liệu chứng cứ để làm rõ các giả thiết nghiệp vụ, các kế hoạch điều tra làm rõ vụ án. Do đó, trong từng vụ án cụ thể, điều tra viên phải vận dụng linh hoạt nội dung những vấn đề, phải chứng minh nhằm làm rõ tội phạm. Chẳng hạn vụ án mà đối tượng có liên quan đến người nước ngoài thì cần phải làm rõ thêm đối tượng mang quốc tịch gì ( thật hay giả) lý do vào Việt Nam và đi cùng với ai ?... Những vụ mà đối tượng là người của cơ quan bảo vệ pháp luật thì cần phải làm rõ nguyên nhân, điều kiện, môi trường dẫn đến hành vi phạm tội... Điều này sẽ tạo điều kiện