Đề tài Tìm hiểu tư tưởng thân dân của Hồ chủ tịch so với các bậc tiền bối - Vấn đề này ngày nay được đảng và nhà nước triển khai, giải quyết như thế nào?

§Ò bµi:T×m hiÓu t­ t­ëng th©n d©n cña Hå Chñ TÞch so víi c¸c bËc tiÒn bèi. VÊn ®Ò nµy ngµy nay ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc triÓn khai, gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? Lêi Më §Çu Tr­íc lóc ®i xa, B¸c Hå ®· ®Ó l¹i mét b¶n Di chóc bÊt hñ. B¶n Di chóc ng¾n gän, dung dÞ nh­ng sóc tÝch, chøa ®ùng nh÷ng t×nh c¶m bao la nh­ trêi biÓn cu¶ Ng­êi ®èi víi nh©n d©n ViÖt Nam. Cuèi Di chóc,Ng­êi ®¨ viÕt: “ T«i ®Ó l¹i mu«n vµn t×nh th­¬ng yªu cho toµn d©n, toµn §¶ng, cho toµn thÓ bé ®éi, cho c¸c ch¸u thiÕu niªn, nhi ®ång,..” Suèt cuéc ®êi cña m×nh, Ng­êi lu«n lu«n t«n träng,tin t­ëng vµ ®Æt lîi Ých cña nh©n d©n lªn trªn hÕt, tr­íc hÕt.ChÝnh v× v©y,kÓ tõ khi ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc cho ®Õn nh÷ng ngµy th¸ng cuèi cïng cña cuéc ®êi, mäi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña Ng­êi ®Òu nh»m môc ®Ých cuèi cïng v× lîi Ých cña nh©n d©n. VÒ thùc chÊt, ®©y còng chÝnh lµ t­ t­ëng th©n d©n. §iÒu nµy ®· ®­îc thÓ hiÖn râ trong quan ®iÓm cña Khæng Tö vµ c¸c thÕ hÖ häc trß vÒ sau qua c©u nãi: “ Qu©n vi khinh, x· t¾c thø chi, d©n vi b¶n”, nghÜa lµ: vua kh«ng quan träng, x· t¾c còng chØ lµ thø yÕu, quan träng c¬ b¶n lµ d©n. ThËt vËy, mét n­íc th× ph¶i cã d©n. D©n lµ ng­êi ®· x©y dùng lªn ®Êt n­íc, lµ ng­êi ®· dïng må h«i, n­íc m¾t, thËm chÝ lµ m¸u x­¬ng cña m×nh b¶o vÖ nã mçi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng. Vµ trong thêi b×nh, d©n chÝnh lµ ng­êi lao ®éng, s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ cho ®Êt n­íc.Tõ x­a ®Õn nay, bÊt k× triÒu ®¹i nµo mµ khinh nhên, b¹c ®·i d©n chóng th× ®Òu cã kÕt côc th¶m b¹i. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, kh«ng chØ ë thêi ®¹i Hå ChÝ Minh mµ ë c¸c thêi ®¹i tr­íc, c¸c bËc tiÒn bèi còng ®· cã t­ t­ëng quý träng, yªu th­¬ng nh©n d©n. I.Th©n d©n trong t­ t­ëng cña c¸c bËc tiÒn bèi tr­íc hå chÝ minh. 1. Trong t­ t­ëng triÕt häc cæ ®¹i Trung Hoa. Khæng Tö, nhµ triÕt häc lín cña Trung Quèc thêi Xu©n Thu, mét ng­êi cã häc vÊn uyªn b¸c, ®­îc t«n sïng lµ bËc th¸nh nh©n cña Nho gi¸o, ®· cã t­ t­ëng ®Ò cao vai trß cña d©n ®ång thêi nªu râ tr¸ch nhiÖm cña vua ®èi víi d©n. ¤ng coi ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®èi víi nhµ cÇm quyÒn lµ ph¶i ®­îc lßng d©n. Muèn ®­îc lßng d©n, nhµ cÇm quyÒn ph¶i biÕt d­ìng d©n, tøc lµ ch¨m lo c¶i thiÖn ®êi sèng cho d©n vµ ph¶i biÕt gi¸o d©n. D­ìng d©n lµ ph¶i biÕt “ sø d©n dÜ th×” tøc lµ sai khiÕn d©n lµm viÖc g× ph¶i hîp thêi, ph¶i tuú lóc, ph¶i biÕt gi¶m thuÕ cho d©n khi mÊt mïa, “ ph¶i chÞu khã lo liÖu gióp ®ì cho d©n” vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i biÕt lµm cho “ d©n giµu”. Khæng Tö yªu cÇu ng­êi cÇm quyÒn trÞ d©n võa ph¶i cã tri thøc, võa ph¶i cã lßng nh©n: “ M×nh cã ®ñ tri thøc ®Ó hiÓu ®¹o trÞ d©n theo th¸nh hiÒn nh­ng m×nh ch­a cã ®ñ lßng nh©n ®Ó gi÷ g×n, dÉu m×nh cã ®­îc ®¹o Êy råi còng mÊt ®i”… M¹nh Tö – mét ®¹i biÓu xuÊt s¾c cña Nho gi¸o thêi ChiÕn quèc ®· bµn luËn rÊt nhiÒu vÒ d©n. Tuy quan niÖm cña «ng vÒ d©n chØ bã hÑp lµ nh÷ng ng­êi ®Þa chñ, th­¬ng nh©n vµ trÝ thøc nh­ng còng rÊt ®¸ng chó ý. ¤ng cho r»ng mäi chÕ ®é ®Òu ph¶i nh»m vµo lîi Ých cña d©n. Lîi Ých cña d©n còng lµ lý do tån t¹i cña thiªn tö, ch­ hÇu. M¹nh Tö ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ hµng ®Çu cña d©n trong mèi quan hÖ gi­· x· t¾c víi vua: “ D©n vi quý, x· t¾c th­ chi, qu©n vi khinh” cã nghÜa lµ d©n lµ quý h¬n hÕt, x· t¾c lµ tÕ­ vua lµ th­êng. ChÝnh M¹nh Tö ®· gi¶i thÝch : vua lµ th­êng h¬n x· t¾c v× cã thÓ thay ®æi vua; r»ng quan träng nhÊt lµ ®­îc d©n hay mÊt d©n mµ së dÜ ®­îc d©n lµ v× ®­îc lßng d©n vµ mÊt d©n lµ v× mÊt lßng d©n. M¹nh Tö rÊt chó träng ®Õn lßng th­¬ng yªu d©n, th¸I ®é ch©n thùc ®èi víi d©n cña nh÷ng nhµ cÇm quyÒn. ¤ng yªu cÇu nh÷ng nhµ cÇm quyÒn ph¶i biÕt vui sù vui cña d©n vµ lo sù lo cña d©n : “ Vui sù vui cña d©n th× d©n còng vui sù vui cña m×nh, lo sù lo cña d©n th× d©n còng lo sù lo cña m×nh. Vui chung thiªn h¹, lo chung thiªn h¹, thÕ mµ ch¼ng h­ng v­îng, ch­a cã lÏ thÕ bao giê”. ¤ng cho r»ng th¸i ®é cña d©n ®èi víi vua thÕ nµo th× chÝnh lµ th¸i ®é cña vua quyÕt ®Þnh : “ Vua coi bÇy t«i nh­ tay ch©n th× bµy t«i coi vua nh­ tim, vua coi bÇy t«i nh­ chã ngùa th× bÇy t«i coi vua nh­ ng­êi ngoµi ®­êng, vua coi bÇy t«i nh­ ®Êt cá th× bµy t«i coi vua nh­ giÆc thï”. M¹nh Tö coi viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cña d©n ®Òu lµ gèc, lµ tr¸ch nhiÖm cña nhµ cÇm quyÒn, ph¶i lµm cho ai nÊy cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, biÕt quan t©m vµ ch¨m lo ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n. §ã míi lµ th©n d©n. 2.NguyÔn Tr·i. Khi nãi ®Õn NguyÔn Tr·i, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn tÊm lßng nh©n nghÜa, biÕt yªu th­¬ng, quý träng d©n cña «ng.Ngay tõ nhá, NguyÔn Tr·i ®· ®­îc thõa h­ëng truyÒn thèng cña dßng hä, gia ®×nh, ®­îc tiÕp thu mét nÒn gi¸o dôc cã hÖ thèng vµ uyªn b¸c, cïng t­ t­ëng th©n d©n cña «ng ngo¹i vµ cha.Tõng cã cuéc sèng gÇn gòi víi nh©n d©n, hoµ m×nh vµo nh©n d©n nªn «ng ®· nh×n thÊy nh÷ng ®øc tÝnh cao quý cña nh©n d©n, hiÓu ®­îc nguyÖn väng tha thiÕt cña nh©n d©n vµ tin vµo søc m¹nh vÜ ®¹i cña nh©n d©n. ChÝnh tõ ®ã, ¤ng ph¸t hiÖn ra r»ng, søc m¹nh cña d©n chóng lµ søc m¹nh kh¸ng chiÕn c¬ b¶n : “ mÕn ng­êi cã nh©n lµ d©n, mµ chë thuyÒn vµ lËt thuyÒn còng lµ d©n”, “ ch×m thuyÒn míi biÕt d©n nh­ n­íc”.Ph¶i ch¨ng tõ nh÷ng bµi häc x­¬ng m¸u trong lÞch sö, mµ gÇn nhÊt lµ bµi häc lÞch sö thêi TrÇn – Hå, NguyÔn Tr·i ®· ®óc rót ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u vÒ vai trß cña nh©n d©n? T©m NguyÔn Tr·i ë “ n¬i nh©n d©n” kh«ng ph¶i chØ khi «ng cßn nghÌo khæ hay khi «ng ®ang chiÕn ®Êu gian khæ chèng giÆc Minh, mµ c¶ khi ®Êt n­íc ®· hoµ b×nh vµ b­íc vµo x©y dùng cuéc sèng míi, NguyÔn Tr·i vÉn lu«n nghÜ tíi nh©n d©n.¤ng thÊy râ r»ng, c¬m ¨n,¸o mÆc cã ®­îc lµ do nh©n d©n, ®iÖn cung ngäc vµng cña vua chóa còng do må h«i, n­íc m¾t cña nh©n d©n mµ cã: “Th­êng nghÜ quy m« lín lao, léng lÉy ®Òu lµ søc lao khæ cña qu©n d©n”.ChÝnh v× vËy, mçi khi h­ëng léc vua ban, «ng lu«n nghÜ ®Õn nh©n d©n, ®Õn nh÷ng ng­êi ®· d·i n¾ng dÇm m­a, lao ®éng cùc nhäc ®Ó t¹o ra nh÷ng léc Êy: “ ¡n léc ®Òn ¬n kÎ cµy cÊy”. §èi víi NguyÔn Tr·i, “ yªu n­íc lµ th­¬ng d©n, ®Ó cøu n­íc ph¶i dùa vµo d©n, vµ cøu n­íc lµ ®Ó cøu d©n, ®em l¹i th¸i b×nh cho d©n, cho mäi ng­êi”. Cho nªn kh«ng thÊy g× lµ l¹ khi chóng ta thÊy NguyÔn Tr·i nh¾c ®Õn d©n rÊt nhiÒu lÇn trong c¸c t¸c phÈm cña m×nh. T­ t­ëng th©n d©n Êy ®· ®­îc «ng bµn b¹c s©u vµ kü trong nhiÒu t¸c phÈm thuéc lo¹i chÝnh luËn vµ tr÷ t×nh nh­ Qu©n trung tõ mÖnh tËp, B×nh Ng« ®¹i c¸o, ChÝ Linh s¬n phó, Lam S¬n thùc lôc, B¨ng Hå di sù lôc, ¦c Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp,.. nh­ng ë ¦c Trai thi tËp th× ®­îc NguyÔn Tr·i thÓ hiÖn râ nhÊt, ®Çy ®ñ nhÊt vµ s©u kü nhÊt.¤ng so s¸nh vua lµ thuyÒn, d©n lµ n­íc nh­ trong bµi chiÕu r¨n Th¸i tö. §Èy thuyÒn, lµm lËt thuyÒn lµ d©n, d©n cã søc m¹nh nh­ n­íc. Bµi Quan h¶i lµ sù suy nghiÖm cña «ng vÒ lÞch sö, vÒ sù sôp ®æ cña mét triÒu ®¹i ®Ó t×m ra nguyªn nh©n c¬ b¶n cña th¶m ho¹ mÊt n­íc lµ do triÒu ®¹i ®ã kh«ng ®­îc lßng d©n.Theo NguyÔn Tr·i, d©n cã søc m¹nh v« ®Þch vµ v« tËn. D©n m¹nh th× n­íc cßn, n­íc ph¸t triÓn; d©n yÕu th× n­íc yÕu, cã khi n­íc mÊt; kh«ng cã d©n th× kh«ng cã n­íc…Nh÷ng bµi th¬ viÕt trong thêi gian m­êi n¨m phiªu b¹t t×m ®­êng cøu n­íc nh­ Lo¹n hËu c¶m t¸c,H¶i khÈu d¹ b¹c,Thanh minh,…lµ nh÷ng bµi th¬ ¨m ¾p nçi niÒm s©u nÆng víi nh©n d©n, ®èi víi quª h­¬ng, ®Êt n­íc. ¤ng qu¶ thùc lµ mét con ng­êi “kinh bang tÕ thÕ”, t­ t­ëng “vang ®Õn mu«n ®êi”.Qua ®ã ta thÊy, tuy NguyÔn Tr·i sinh ra trong thêi kú phong kiÕn nh­ng t­ t­ëng cña «ng l¹i kh«ng mang nÆng phong kiÕn, b¶o thñ, gia tr­ëng vÒ d©n mµ cßn khiÕn cho t­ t­ëng triÕt lý nh©n sinh cña «ng mang ®Ëm tÝnh nh©n v¨n s©u s¾c. 3.Phan Béi Ch©u vµ Phan Ch©uTrinh. Hai cô Phan sinh ra cïng mét thêi, lóc mµ nh©n d©n ta ®ang chÞu ®ùng xiÒng xÝch cña bän thùc d©n còng nh­ chÕ ®é phong kiÕn thèi n¸t. XuÊt th©n tõ nh©n d©n, trùc tiÕp gÇn gòi víi d©n chóng, hai cô hiÓu ®­îc nçi thèng khæ cña nh©n d©n. ChÝnh v× thÕ, hai cô ®· t×m ®­êng ®Ó mong gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng ®Êt n­íc. Hai cô ®i theo hai con ®­êng kh¸c nhau nh­ng l¹i cïng mét môc ®Ých ®ã lµ x©y dùng mét x· héi mµ nh©n d©n lao ®éng lµ chñ.Mét x· héi gÇn gòi, th©n thiÕt víi d©n chóng…Phan Ch©u Trinh lµ ng­êi chèng Nam triÒu rÊt quyÕt liÖt.¤ng còng lµ ng­êi v¹ch trÇn nh÷ng c¸i thèi tha trong x· héi ViÖt Nam tõ chèn triÒu ®×nh ®Õn vïng th«n Êp, tõ vua quan cho ®Õn c­êng hµo, th©n sÜ, d©n th­êng.Phan Ch©u Trinh ®· lµm cho ng­êi ta c¨m giËn, «ng lµm cho ng­êi ta tëm lîm c¸i c¶nh “c¸ bËc ®ai thÇn ¨n ®Çm, n»m ®×a ë chèn triÒu ®×nh”, c¸c quan tØnh huyÖn chØ biÕt “b¾t phu, thu thuÕ, cïng ®i ®ãn, ®i tiÔn quý quan”, “®ót lãt ng­êi trªn nhiÔu kÎ d­íi”. Trong khi ®ã, Phan Béi Ch©u chñ tr­¬ng b¹o ®éng ®¸nh ®æ ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n Ph¸p giµnh ®éc lËp cho d©n téc.Theo «ng th× Phan Ch©uTrinh lµ ng­êi ®i ®Çu ®Ò x­íng d©n chñ vµ ®iÒu ®ã dÉn ®Õn tranh luËn, chia rÏ ý kiÕn, g©y trë ng¹i cho cuéc vËn ®éng vâ trang b¹o ®éng cña «ng…Phan Béi Ch©u kh«ng ph¶i kh«ng thÝch d©n chñ nh­ng cô cho r»ng víi thùc tr¹ng n­íc ®· mÊt vµ d©n trÝ kÐm cái th× d©n chñ lµ qu¸ cao c¶: “ N­íc kh«ng cßn n÷a, chñ c¸i g×?” ( Th­ göi Phan Ch©u Trinh ). Phan Béi Ch©u tËp trung viÕt v¨n cæ ®éng ®oµn kÕt vµ cøu n­íc giµnh ®éc lËp. Nh­ng vÒ sau, chÝnh Phan Béi Ch©u l¹i ®Ò cËp nhiÒu khÝa c¹nh liªn quan ®Õn t­ t­ëng d©n chñ hoÆc lµ viÕt chÝnh c­¬ng, tuyªn ng«n cña chÝnh ®¶ng, viÕt nh÷ng bµi th¬ tè c¸o bÊt c«ng x· héi …Trong bµi “ H¶i ngo¹i huyÕt th­”, «ng ®· viÕt: Ng­êi, d©n ta; cña d©n ta D©n lµ n­íc, n­íc lµ d©n ...S«ng phÝa B¾c, bÓ ph­¬ng §«ng NÕu kh«ng cã d©n còng lµ kh«ng cã g×. C¶ hai cô Phan khi tiÕp nhËn t­ tuëng d©n chñ, mong muèn ®em nã ra cøu n­íc ®Òu gÆp mét khã kh¨n: ng­êi d©n qu¸ l¹c hËu. Hai cô dÉu chñ tr­¬ng con ®­êng kh¸c nhau nh­ng l¹i rÊt nhÊt trÝ lµ ph¶i khai d©n trÝ, tøc lµ tuyªn truyÒn, cæ ®éng ®Ó n©ng cao tinh thÇn yªu n­íc vµ duy t©n, ®Ó më mang hiÓu biÕt cho d©n. Nh­ng lÊy ai ®Ó lµm c«ng viÖc “ gi¸o ho¸” ®ã? Phan Béi Ch©u nghÜ ngay ®Õn nhµ nho, nh÷ng ng­êi ®¹i biÓu cho d©n vµ tin ë søc m¹nh v¨n ch­¬ng cña hä. Phan Ch©u Trinh l¹i cã c¸i nh×n bi quan h¬n. ¤ng kh«ng tin g× ë ®¸m hñ nho. §¸m nhµ Nho “ ­¬n hÌn, l­êi biÕng, ï ï, c¹c c¹c”. Gièng nh­ nh÷ng nhµ Nho, Phan Ch©u Trinh coi quÇn chóng chØ lµ d©n ®en, d©n ngu vµ tù coi m×nh lµ tiªn tri, nh÷ng “ chÝ sÜ nh©n d©n” tù nhËn lÊy tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc ®¸m quÇn chóng Êy.T­ t­ëng d©n chñ cña c¸c nhµ Nho duy t©n, nh÷ng ng­êi tiÒn chiÕn nhÊt cña thêi ®¹i ®ã cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Qu¶ thËt, thùc tÕ ®Êt n­íc vµ quan ®iÓm giai cÊp cña c¸c cô ch­a cho phÐp c¸c cô nh×n ra nhiÒu vÊn ®Ò. Tuy con ®­êng cøu n­íc cña hai cô ®· sai lÇm vµ nhanh chãng bÞ thÊt b¹i nh­ng ®· gãp phÇn thøc tØnh lßng yªu n­íc cña nh©n d©n. 4.C.M¸c, Ph.¡ngghen, V.I.Lªnin. Quan niÖm cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin vÒ d©n vµ quÇn chóng nh©n d©n lµ quan niÖm ®óng ®¾n nhÊt, khoa häc nhÊt, phï hîp víi thùc tiÔn lÞch sö. Chñ nghÜa M¸c – Lªnin quan niÖm quÇn chóng nh©n d©n bao gåm réng r·i c¸c tÇng líp nh©n d©n, ch¼ng nh÷ng lµ ®a sè c«ng nh©n mµ lµ ®a sè tÊt c¶ nh÷ng ng­êi bÞ bãc lét. Chñ nghÜa M¸c – Lªnin phª ph¸n mét c¸ch m¹nh mÏ kh«ng khoan nh­îng nh÷ng quan ®iÓm vµ th¸i ®é sai lÇm, h¹ thÊp hoÆc phñ nhËn vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n. Trong t¸c phÈm “ Gia ®×nh thÇn th¸nh” viÕt vµo thËp kû 40 cña thÕ kû 19, M¸c - ¡nghen ®· phª ph¸n tØ mØ vµ b¸c bá lý luËn sai tr¸i cña anh em Bruno vµ ®ång bän – nh÷ng kÎ rÊt kiªu ng¹o, tù x­ng lµ nh÷ng nhµ phª ph¸n, rÊt coi khinh quÇn chóng trong sù ph¸t triÓn cña lÞch sö. Theo chñ nghÜa M¸c – Lªnin, quÇn chóng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng lµ ®· chuyÓn hãa lý thuyÕt c¸ch m¹ng thµnh hiÖn thùc c¸ch m¹ng. Nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng cã vai trã cùc kú to lín nh­ M¸c ®· tõng nãi lµ “ nh­ng ®Çu tµu cña lÞch sö”. Do ®ã, quÇn chóng nh©n d©n kh«ng chØ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n cña x· héi, trùc tiÕp s¸ng t¹o ra mäi vËt chÊt, cña c¶i cña x· héi mµ lµ ng­êi quyÕt ®Þnh vËn mÖnh lÞch sö. Trong c¸ch m¹ng v« s¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ ng­êi cã sø mÖnh thñ tiªu chÕ ®é ¸p bøc, bãc lét t­ b¶n chñ nghÜa, x©y dùng chÕ ®é míi x· héi chñ nghÜa. Nh­ng c¸ch m¹ng v« s¶n muèn th¾ng lîi, ph¶i ®­îc sù ñng hé cña c¸c tÇng líp nh©n d©n. NÕu coi sù ñng hé cña lùc l­äng nh©n d©n ®«ng ®¶o víi phong trµo v« s¶n lµ mét bµi ®ång ca mµ nÕu kh«ng cã ®­îc bµi ®ång ca ®ã th× c¸ch m¹ng v« s¶n sÏ trë thµnh mét bµi ai ®iÕu.Trong c¸ch m¹ng XHCN vµ x©y dùng CNXH, Lªnin cµng chó ý ®Õn vai trß quyÕt ®Þnh cña quÇn chóng nh©n d©n, coi CNXH s¸ng t¹o lµ sù nghiÖp cña b¶n th©n quÇn chóng nh©n d©n. Ng­êi nãi: “ CNXH chØ cã thÓ x©y dùng ®­îc khi quÇn chóng ®«ng ®¶o gÊp 10, gÊp 100 tr­íc tù b¾t tay vµo viÖc x©y dùng Nhµ n­íc vµ mét ®êi sèng kinh tÕ míi”. ii.th©n d©n trong t­ t­ëng hå chÝ minh. Sinh ra vµ lín lªn trong mét gia ®×nh nhµ Nho nghÌo, Hå ChÝ Minh ®­îc h­ëng nÒn gi¸o dôc gia ®×nh “yªu n­íc th­¬ng nßi” cïng víi truyÒn thèng ®Êu tranh bÊt khuÊt cña nh©n d©n, cña nhiÒu bËc sÜ phu yªu n­íc næi danh. Ngay tõ nhá, Ng­êi ®· tù m¾t chøng kiÕn ®êi sèng khæ cùc cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n vïng quª n¾ng m­a kh¾c nghiÖt c«ng viÖc ®ång ¸ng lam lò quanh n¨m mµ vÉn ®ãi rÐt. Thªm vµo ®ã lµ chÕ ®é s­u thuÕ nÆng nÒ, phu phen t¹p dÞch cña ®Õ quèc thùc d©n phong kiÕn ®Ì nÆng lªn vai ng­êi d©n, ®Èy hä ®Õn tét cïng cña khæ cùc. Ng­êi xãt xa tr­íc c¶nh ng­êi n«ng phu bÞ ®­a sang Lµo ®Ó phôc vô khai th¸c thuéc ®Þa cña thùc d©n Ph¸p. Nh÷ng ng­êi n«ng phu “ sèng chui róc trong nh÷ng tóp lÒu tranh th¶m h¹i, n¬i “ ma thiªng n­íc ®éc”, èm ®au kh«ng thuèc men, kh«ng tæ chøc y tÕ. Hä ra ®i lµm phu kh«ng cã ngµy trë vÒ quª h­¬ng, gia ®×nh… ChÞu ¶nh h­ëng cña truyÒn thèng quª h­¬ng, gia ®×nh, l¹i ®­îc trùc tiÕp chøng kiÕn ®êi sèng c¬ cùc cña ng­êi d©n mÊt n­íc, Hå ChÝ Minh sím cã lßng yªu n­íc, ®øng h¼n vÒ trËn tuyÕn cña nh÷ng ng­êi d©n bÞ ¸p bøc ngay tõ khi cßn ®i häc. Mang theo tÊm lßng yªu th­¬ng d©n s©u s¾c, truyÒn thèng ®Êu tranh bÊt khuÊt cña d©n téc, cña quª h­¬ng, nçi khæ ®au cña ng­êi d©n mÊt n­íc, Ng­êi xuèng tµu b«n ba kh¾p n¨m ch©u t×m ®­êng cøu n­íc, t×m ra lèi ®i ®óng ®¾n cho d©n téc ViÖt Nam…Suèt thêi gian ®ã, Hå ChÝ Minh ®· tiÕp thu nhiÒu tinh hoa v¨n ho¸ cña c¶ ph­¬ng §«ng vµ ph­¬ng T©y. Nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ ®ã ®· dÇn h×nh thµnh nªn t­ t­ëng Hå ChÝ Minh mµ ngµy nay nã vÉn cßn gi¸ trÞ rÊt to lín ®èi víi d©n téc ViÖt Nam ta. Ng­êi ®· tiÕp thu nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nÒn v¨n ho¸ ph­¬ng §«ng trong: Nho gi¸o, PhËt gi¸o, chñ nghÜa Tam d©n cña T«n Trung S¬n,…vµ nÒn v¨n minh ph­¬ng T©y nh­: thiªn chóa gi¸o vµ ®Æc biÖt ng­êi ®· t×m thÊy chñ nghÜa M¸c – Lªnin lµm t­ t­ëng, kim chØ nam cho c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë ViÖt Nam. XuÊt ph¸t tõ chñ nghÜa M¸c – Lªnin, tõ kinh nghiÖm cña thÕ giíi vµ tõ thùc tiÔn ®Êt n­íc ta, Hå ChÝ Minh ®· cã nh÷ng quan ®iÓm s¸ng t¹o vÒ d©n, vÒ §¶ng – tæ chøc tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, cña d©n téc vµ cña toµn d©n ViÖt Nam trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt Tæ quèc vµ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi cña nh©n d©n ta, d©n téc ta. Theo quan niÖm vÒ d©n cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Ng­êi cho r»ng d©n lµ quý nhÊt, lµ quan träng h¬n hÕt.Ng­êi ®· sím nh×n ra søc m¹nh cña con ng­êi trong sù cè kÕt víi céng ®ång d©n téc, giai cÊp víi sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con ng­êi. Cã d©n lµ cã tÊt c¶ - ®· trë thµnh ph­¬ng ph¸p luËn trong t­ t­ëng cña Ng­êi: “ DÔ m­êi lÇn kh«ng d©n còng chÞu, khã m­êi lÇn d©n liÖu còng xong”. Ng­êi cho r»ng: “ Trong bÇu trêi kh«ng g× quý b»ng nh©n d©n. Trong thÕ giíi, kh«ng g× m¹nh b»ng lùc l­îng ®oµn kÕt cña nh©n d©n”. Sù ®oµn kÕt cña nh©n d©n lµ lùc l­îng v« ®Þch, d©n khÝ m¹nh th× qu©n lÝnh nµo, sóng èng nµo còng kh«ng chèng l¹i næi. “ Sù ®ång t©m cña ®ång bµo ®óc thµnh mét bøc t­îng ®ång xung quanh Tæ quèc. Dï ®Þch hung tµn,x¶o quyÖt ®Õn møc nµo ®ông ®Çu nh»m bøc t­êng ®ã, chóng còng ph¶Ø thÊt b¹i”...Theo Hå ChÝ Minh, d©n lµ gèc cña n­íc. D©n lµ ng­êi ®· kh«ng tiÕc m¸u x­¬ng ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc. N­íc kh«ng cã d©n th× kh«ng thµnh n­íc.N­íc do d©n x©y dùng lªn, do d©n ®em x­¬ng m¸u ra b¶o vÖ, do vËy d©n lµ chñ cña n­íc. Nh©n d©n ®· cung cÊp cho §¶ng nh÷ng ng­êi con ­u tó nhÊt. Lùc l­îng cña §¶ng cã lín m¹nh ®ù¬c hay kh«ng lµ do d©n. Nh©n d©n lµ ng­êi x©y dùng, ®ång thêi còng lµ ng­êi b¶o vÖ §¶ng, b¶o vÖ c¸n bé §¶ng. D©n nh­ n­íc, c¸n bé nh­ c¸. C¸ kh«ng thÓ sinh tån vµ ph¸t triÓn ®­îc nÕu nh­ kh«ng cã n­íc. Nh©n d©n lµ lùc l­îng biÕn chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng thµnh hiÖn thùc. Hå ChÝ Minh cßn kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña nh©n d©n lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ®· lµm ra mäi cña c¶i vËt chÊt vµ gi¸ trÞ v¨n hãa, nu«i sèng bé m¸y nhµ n­íc vµ toµn thÓ x· héi, lµm cho x· héi tån t¹i vµ ph¸t triÓn: “ x· héi cã c¬m ¨n, ¸o mÆc lµ nhê ng­êi lao ®éng. X©y nªn giµu cã,tù do còng lµ nhê ng­êi lao ®éng. TrÝ thøc më mang còng lµ nhê lao ®éng”. Ng­êi nh¾c nhë: “ C¬m chóng ta ¨n, ¸o chóng ta mÆc, vËt liÖu chóng ta dïng ®Òu do må h«i, n­íc m¾t cña nh©n d©n mµ ra. V× vËy chóng ta ph¶i ®Òn bï xøng ®¸ng cho nh©n d©n’. Trong t¸c phÈm “§­êng c¸ch mÖnh”, Ng­êi ®· chØ ra r»ng: “ c«ng n«ng lµ gèc cña c¸ch mÖnh”. Cßn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng, Ng­êi l¹i th­êng nh¾c nhñ: “ d©n chóng kh«ng ñng hé, viÖc g× lµm còng kh«ng nªn”; “ N­íc lÊy d©n lµm gèc”; “ Gèc cã v÷ng, c©y míi bÒn. X©y lÇu th¾ng lîi trªn nÒn nh©n d©n”. “ D©n lµm gèc” ph¶i ®ång thêi lµ “ D©n lµm chñ” vµ trong t­ t­ëng, hµnh ®éng ph¶i nhÊt qu¸n, g¾n bã h÷u c¬. Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu x©y dùng chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nãi râ vai trß to lín cña nh©n d©n,®ång thêi v¹ch ra 12 ®iÒu r¨n rÊt cô thÓ ®Ó gi¸o dôc bé ®éi, c¸n bé “ khi tiÕp xóc vµ chung sèng víi nh©n d©n”. §¶ng ta tiÕp thu t­ t­ëng “N­íc lÊy d©n lµm gèc” cña B¸c, tõ ®ã kh¼ng ®Þnh: CÇn th¾t chÆt h¬n n÷a quan hÖ m¸u thÞt gi÷a §¶ng víi nh©n d©n, chÝnh §¶ng còng tõ nh©n d©n, lµ mét bé phËn tiªn tiÕn cña nh©n d©n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n d©n thùc sù lµ ng­êi chñ, trùc tiÕp tham gia c«ng viÖc qu¶n lý ®Êt n­íc, qu¶n lý x· héi trong giai ®o¹n míi cña c¸ch m¹ng. Trong thêi gian ®Çu, “ ng­êi chñ” ch­a thÓ lµm chñ ngay trªn tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng cña x· héi, cÇn ph¶i cã ng­êi ®¹i diÖn cho m×nh ®Ó lµm chñ. B¶n th©n “ng­êi chñ” còng ph¶i ®­îc häc ®Ó lµm chñ. Do ®ã, Hå ChÝ Minh lu«n quan t©m, ch¨m lo ®Õn ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ cho ng­êi d©n. Ng­ßi chØ râ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng vµ ChÝnh phñ: “ NÕu d©n ®ãi, §¶ng vµ ChÝnh phñ cã lçi, nÕu d©n rÐt lµ §¶ng vµ ChÝnh phñ cã lçi, nÕu d©n èm lµ §¶ng vµ ChÝnh phñ cã lçi...” Theo Hå ChÝ Minh, tõ x­a ®Õn nay, nh©n d©n bao giê còng lµ lùc l­îng chÝnh trong tÊt c¶ c¸c x· héi, trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. Nh­ng tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga, tr­íc häc thuyÕt M¸c – Lªnin, ch­a cã cuéc c¸ch m¹ng nµo gi¶i phãng triÖt ®Ó cho nh©n d©n, ch­a cã häc thuyÕt nµo ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ nh©n d©n vµ ng­êi d©n chØ thùc sù trë thµnh ng­êi lµm chñ khi hä ®­îc gi¸o dôc, khi hä nhËn thøc ®­îc râ rµng ®©u lµ quyÒn lîi hä ®­îc h­ëng, ®©u lµ nghÜa vô hä ph¶i thùc hiÖn. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy, mét mÆt, b¶n th©n ng­êi d©n ph¶i cã ý chÝ v­¬n lªn, mÆt kh¸c, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ph¶i gióp ®ì, ®éng viªn, khuyÕn khÝch hä. “ Mét d©n téc dèt lµ mét d©n téc yÕu” vµ nÕu nh©n d©n kh«ng ®­îc gi¸o dôc ®Ó tho¸t khái n¹n dèt th× m·i m·i hä kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc vai trß lµm chñ.Ng­êi chØ ra r»ng chØ lo c¬m ¨n ¸o mÆc cho hä th× ch­a ®ñ mµ ph¶i n©ng cao d©n trÝ cho hä, nh­ thÕ hä míi ®­îc h­ëng trän vÑn ®éc lËp, tù do, míi ®ù¬c thùc sù thùc hiÖn quyÒn lµm chñ cña m×nh. Theo B¸c Hå, §¶ng ph¶i liªn hÖ chÆt chÏ víi nh©n d©n, t«n träng nh©n d©n vµ h­íng dÉn nh©n d©n, tæ chøc thµnh lùc l­îng, thµnh phong trµo hµnh ®éng c¸ch m¹ng trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ – x· héi, an ninh – quèc phßng, cã kÕ ho¹ch thËt tèt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ v¨n ho¸, nh»m kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. Cßn c¸c tÇng líp nh©n d©n ph¶i tham gia x©y dùng §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ t­ t­ëng vµ tæ chøc. Nh©n d©n lµ nguån bæ sung v« tËn cho §¶ng vµ lu«n lu«n trµn trÒ søc xu©n. Träng d©n lµ th­¬ng d©n, v× nh©n d©n mµ phôc vô vµ biÕt coi träng søc m¹nh vÜ ®¹i cña nh©n d©n. BiÕt bao nh÷ng phÇn tö ­u tó trong giai cÊp c«ng nh©n, giai cÊp n«ng d©n, ®éi ngò trÝ thøc vµ c¸c t©ng líp nh©n d©n lao ®éng kh¸c, ®· trë thµnh ®¶ng viªn cña §¶ng. QuÇn chóng cßn tham gia gãp ý, phª b×nh sự lãnh đạo của Đảng với mong muốn Đảng luôn luôn trong sạch và vững mạnh để lãnh đạo sự nghiệp cách mạng đến đích cuối cùng. Cán bộ, đảng viên là người phục vụ nhân dân, cán bộ Đảng, Nhà nước, đoàn thể đồng thời là người lãnh đạo, người hướng dẫn của nhân dân. Theo Người: Nếu không có nhân dân thì Chính phủ không đủ lực lượng, nếu không có Chính phủ, thì nhân dân không ai dẫn đường. Hå ChÝ Minh lu«n nªu cao tinh thÇn x©y dùng ®¹o ®øc cña ng­êi §¶ng viªn, c¸n bé, l·nh ®¹o. Ng­êi yªu cÇu: lµ c¸n bé, l·nh ®¹o, qu¶n lý ph¶i gÇn gòi víi nh©n d©n, quan t©m ®Õn ®êi sèng nh©n d©n “ ph¶i ®i s©u, ®i s¸t thùc tÕ, gÇn gòi víi quÇn chóng, thùc sù t«n träng vµ ph¸t huy quyÒn lµm chñ tËp thÓ cña nh©n d©n”. Sù nghiÖp c¸ch m¹ng mµ chóng ta tiÕn hµnh, phÊn ®Êu hi sinh còng nh»m ®em l¹i h¹nh phóc thùc sù cho nh©n d©n “ bæn phËn cña ng­êi c¸n bé c¸ch m¹ng lµ suèt ®êi hÕt lßng, hÕt søc phông sù Tæ quèc, phôc vô nh©n d©n”. Ng­êi c¸n bé gi÷ ®­îc cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng v« t­, lµ ng­êi cã ý thøc phôc vô nh©n d©n, ®Æt lîi Ých cña nh©n d©n, cña Tæ quèc, cña §¶ng lªn trªn hÕt, ®ã tøc lµ th©n d©n. Trong th­ göi Uû ban nh©n d©n c¸c kú, tØnh, huyÖn vµ lµng, Hå ChÝ Minh ®· viÕt: “…NÕu n­íc ®éc lËp mµ d©n kh«ng h­ëng h¹nh phóc tù do th× ®éc lËp còng ch¼ng cã nghÜa lý g×…Chóng ta ph¶i hiÓu r»ng, c¸c c¬ quan ChÝnh phñ tõ toµn quèc cho ®Õn c¸c lµng, ®Òu lµ c«ng béc cña d©n, nghÜa lµ ®Ó g¸nh viÖc chung cho d©n, chø kh«ng ph¶i ®Ó ®Ì ®Çu d©n nh­ trong thêi kú d­íi quyÒn thèng trÞ cña Ph¸p, NhËt. ViÖc g× lîi cho d©n, ta ph¶i hÕt søc lµm. ViÖc g× h¹i ®Õn d©n, ta ph¶i hÕt søc tr¸nh. Chóng ta ph¶i yªu d©n, kÝnh d©n th× d©n ta míi yªu ta, kÝnh ta”. Ng­êi yªu cÇu c¸n bé tõ Chñ tÞch n­íc trë xuèng ®Òu ph¶i lµ ®µy tí trung thµnh cña nh©n d©n. Theo Ng­êi: “ D©n lµm chñ th× Chñ tÞch, Bé tr­ëng, Thø tr­ëng, Uû viªn nµy kh¸c lµ lµm g×? Lµm ®µy tí. Lµm ®µy tí cho nh©n d©n, chø kh«ng ph¶i lµ lµm quan c¸ch m¹ng”. Tõ thùc tÕ, B¸c ®· th¼ng th¾n phª ph¸n nhiÒu c¸n bé, kÓ c¶ c¸n bé cÊp cao, khi xuèng cÊp d­íi triÓn khai c«ng viÖc th× khÖnh kh¹ng nh­ «ng quan vµ néi dung truyÒn ®¹t th× ®¹i kh¸i, h×nh thøc. §ã lµ bÖnh xa quÇn chóng, bÖnh h×nh thøc, kh«ng ph¶i v× lîi Ých quÇn chóng. Theo Hå ChÝ Minh, lµ c¸n bé, th× cÇn: VÒ nhËn thøc: ph¶i hoµ m×nh vµo quÇn chóng nh©n d©n ®Ó hiÓu t©m tu, nguyÖn väng cña d©n. VÒ tæ chøc: ph¶i lÊy lîi Ých cña d©n lµm tiªu chÝ cho viÖc l·nh ®¹o, tæ chøc nh©n d©n. VÒ phong c¸ch: ph¶i cã t¸c phong quÇn chóng, tr¸nh lèi quan c¸ch m¹ng, ph¶i gÇn d©n, lµm sao ®Ó d©n tin t­ëng, yªu mÕn. Gi÷a c¸n bé, §¶ng viªn vµ nh©n d©n hoµn toµn kh«ng cã kho¶ng c¸ch, ph©n biÖt. Víi bé ®éi, B¸c Hå r¨n d¹y: “ Qu©n ®éi ta trung víi §¶ng, hiÕu víi d©n, s½n sµng chiÕn ®Êu hy sinh v× ®éc lËp tù do cña Tæ quèc, v× CNXH. NhiÖm vô nµo còng hoµn thµnh, khã kh¨n nµo còng v­ît qua, kÎ thï nµo còng ®¸nh th¾ng”. Nãi chuyÖn t¹i Héi nghÞ tæng kÕt chiÕn dÞch Lª Hång Phong II n¨m 1950, Ng­êi cã nh¾c: “ Ph¶i biÕt t«n träng nh©n d©n. T«n träng cã nhiÒu c¸ch, kh«ng ph¶i ë chç chµo hái kÝnh th­a cho lÔ phÐp mµ ®ñ. Kh«ng ®­îc phung phÝ nh©n lùc, vËt lùc cña d©n. Khi huy ®éng nªn võa ph¶i, kh«ng nªn nhiÒu qu¸, l·ng phÝ v« Ých. Ph¶i kh«n khÐo tr¸nh ®iÒu cã h¹i cho ®êi sèng nh©n d©n”. Bªn c¹nh viÖc thÓ hiªn t­ t­ëng th©n d©n trong nh÷ng tiªu chÝ cña ng­êi c¸n bé trong thêi kú míi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cßn nªu lªn quan ®iÓm nhÊt qu¸n vÒ x©y dùng nhµ n­íc kiÓu míi ë ViÖt Nam lµ Nhµ n­íc do nh©n d©n lao ®éng lµm chñ: Nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. §©y còng chÝnh lµ t­ t­ëng xuyªn suèt, chi phèi toµn bé qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhµ n­íc c¸ch m¹ng ë n­íc ta. Quan ®iÓm nµy kh«ng nh÷ng kÕ thõa mµ cßn ph¸t triÓn häc thuyÕt M¸c – Lªnin vÒ Nhµ n­íc c¸ch m¹ng.Nhµ n­íc cña d©n: Ng­êi ®· gi¶i thÝch néi dung nµy chØ víi hai ý v« cïng ng¾n gän vµ s©u s¾c: lµ Nhµ n­íc d©n lµ chñ vµ d©n lµm chñ. Quan ®iÓm cña Ng­êi lµ x¸c lËp tÊt c¶ mäi quyÒn lùc trong Nhµ n­íc vµ trong x· héi ®Òu thuéc vÒ nh©n d©n. Ng­êi d©n cã quyÒn bÇu ra ng­êi ®¹i diÖn cho hä, kiÓm so¸t Nhµ n­íc vµ cã thÓ b·i nhiÖm chøc vô khi cö tri kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô. QuyÒn lùc cña nh©n d©n ®­îc ®Æt ë vÞ trÝ tèi th­îng. Nhµ n­íc do d©n lµ nhµ n­íc do d©n lËp lªn, do d©n ñng hé, d©n lµm chñ. Nhµ n­íc v× d©n lµ nhµ n­íc v× lîi Ých cña nh©n d©n, lÊy lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n lµm môc tiªu. Mét nhµ n­íc v× d©n, theo quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh, lµ tõ Chñ tÞch n­íc ®Õn c«ng chøc b×nh th­êng ®Òu ph¶i lµm c«ng béc, lµm ®µy tí cho d©n, kh«ng ph¶i lµm quan c¸ch m¹ng ®Ó ®Ì ®Çu, c­ìi cæ nh©n d©n. Ph¶i lu«n t©m niÖm vµ hiÓu r»ng: D©n lµ gèc cña n­íc. §Ó lµm ®­îc nh­ vËy th× ph¶i th©n d©n, ph¶i hiÓu ®­îc t©m t­, nguyÖn väng cña d©n th× míi phôc vô nh©n d©n tèt ®­îc. Chính những tư tưởng của Người về vấn đề thân dân đã chỉ đạo cho hoạt động cách mạng của chúng ta trong việc huy động sức mạnh vật chất và tinh thần phục vụ cho cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng mối quan hệ đoàn kết toàn dân. Thời đại Hồ Chí Minh, những giá trị văn hóa chính trị yêu nước, thương dân, lấy dân là gốc được soi sáng và phát triển rực rỡ, trở thành chân lý khoa học, kim chỉ nam cho hành động. B¸c ®· ®i xa chóng ta h¬n 40 n¨m, “ dÉu kh«ng cßn trªn ®êi nµy n÷a, Ng­êi vÉn lu«n quªn m×nh mµ chØ nghÜ ®Õn nh©n d©n, ®Õn thuËn lîi cho ng­êi sèng”. Hµnh trang khi B¸c ra ®i t×m ®­ê