Đề tài Thực trạng nạn sản xuất và buôn bán hàng giả ở Việt Nam thời gian qua

Lêi nãi ®Çu HiÖn nay trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. §iÒu ®ã ®· lµm nhiÒu nhµ doanh nghiÖp ph¶I lo sî .§ã còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa ph¸t triÓn chËm . Nãi ®Õn hµng gi¶ cã lÏ kh«ng ai trong chóng ta lµ kh«ng biÕt tíi vµ thËm chÝ còng ®«i ba lÇn lµ n¹n nh©n cña hµng gi¶. Hµng gi¶ vÉn ngang nhiªn chen vai hÝch c¸nh cïng hµng thËt ë mäi lóc, mäi n¬i, bÊt kú mét thø g× còng cã nguy c¬ bÞ lµm gi¶ tõ hµng tiªu dïng, vËt t­ cho ®Õn thuèc ch÷a bÖnh... Hµng gi¶ g©y t¸c h¹i trùc tiÕp cho con ng­êi nh­ ¶nh h­ëng an toµn tÝnh m¹ng, an toµn søc khoÎ, vµ nguy h¹i h¬n lµ lµm mÊt uy tÝn cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã hµng gi¶ vÉn ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc víi c¸c c¬ quan nhµ n­íc, nçi lo cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù bÊt b×nh cña ng­êi tiªu dïng. Thùc tÕ nh÷ng hËu qu¶ do n¹n s¶n xuÊtvµ bu«n b¸n hµng gi¶ trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam g©y ra lµ hÕt søc nghiªm träng do ®ã ®Æt ra cho chóng ta mét yªu cÇu cÊp b¸ch lµ ph¶i t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó diÖt trõ tËn gèc n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. Vµ ®ã còng chÝnh lµ lý do mµ em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng I C¬ së lý luËn vÒ hµng gi¶ 1. Kh¸i niÖm hµng gi¶. §Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ th× chóng ta ph¶i hiÓu hµng gi¶ lµ g× ? Cã rÊt nhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· ®­a ra nhiÒu quan ®iÓm vµ c¸ch nãi kh¸c nhau vÒ hµng gi¶ . Nh­ng ë ViÖt Nam chóng ta chØ cã hai kh¸I niÖm vÒ hµng gi¶ sau ®©y lµ mét trong hai kh¸I niÖm ®ã . Trong bé luËt h×nh sù cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®­îc Quèc héi kho¸ VII th«ng qua t¹i kú häp thø 9 ngµy 27/6/1985, cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1986 quy ®Þnh téi lµm hµng gi¶, bu«n b¸n hµng gi¶ t¹i ®iÒu 167. "Hµng gi¶ lµ lo¹i hµng cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông kh«ng ®óng víi tªn gäi cña nã, kh«ng ®óng víi tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh cña Nhµ n­íc trong viÖc s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ hoÆc sö dông tr¸i phÐp nh·n hiÖu cña mét c¬ së s¶n xuÊt kh¸c". HiÖn nay ta thèng nhÊt dïng lo¹i kh¸i niÖm thø 2 nµy trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan vµ trong c«ng t¸c chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. 2. B¶n chÊt cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ B¶n chÊt cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ lµ hµnh vi c­íp ®o¹t gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi kh¸c, lõa dèi ng­êi tiªu dïng ®Ó thu lîi bÊt chÝnh. S¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ lµ hµnh vi c­íp ®o¹t gi¸ trÞ vËt chÊt vµ gi¸ trÞ tinh thÇn cña ng­êi kh¸c ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ ®èi víi mäi lo¹i hµng gi¶. §· lµ hµng gi¶ th× bao giê chÊt l­îng còng kÐm h¬n so víi hµng thËt, thËm chÝ cã nh÷ng lo¹i hµng gi¶ cã ®éc tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ sinh m¹ng cña ng­êi tiªu dïng. ChÝnh v× vËy sè tiÒn mµ ng­êi tiªu dïng bá ra vµ gi¸ trÞ sö dông c«ng dông cña hµng gi¶ kh«ng t­¬ng xøng víi nhau. §Ó c­íp ®o¹t ®­îc gi¸ trÞ vËt chÊt vµ gi¸ trÞ tinh thÇn cña ng­êi kh¸c bän s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ dïng rÊt nhiÒu thñ ®o¹n ®Ó lõa dèi che m¾t ng­êi tiªu dïng ®Ó thu lîi bÊt chÝnh. Chóng chñ yÕu dùa vµo sù thiÕu hiÓu biÕt cña kh¸ch hµng ®Ó lõa dèi .HiÖn nay trªn thÞ tr­êng rÊt nhiÒu hµng gi¶ nh­ xe ®¹p VIHA, diªm thèng nhÊt, thuèc l¸ Du lÞch, Vinataba, xµ phßng, xi m¨ng, n­íc m¾m, thãc gièng, quÇn ¸o, bia, r­îu, thuèc t©n d­îc gi¶. - Néi gi¶ ngo¹i nh­ c¸c r­îu Henessy, Johnie Walker, Remy Mar-tin, phô tïng xe m¸y, xe ®¹p, thuèc l¸... - Gi¶ s¶n phÈm cña liªn doanh víi n­íc ngoµi nh­ mú chÝnh, n­íc kho¸ng Lavie. - Ngo¹i gi¶ ngo¹i: nh­ mú chÝnh Ajnomoto, m¸y ®iÖn tho¹i Nokia, b¨ng h×nh, ®Üa CD... - Ngo¹i gi¶ néi: nh­ thuèc b¶o vÖ thùc vËt do n­íc ngoµi s¶n xuÊt, gi¶ nh·n m¸c ViÖt Nam... Ngoµi ra, ng­êi ta còng cã thÓ ph©n lo¹i theo h×nh thøc cña hµng gi¶: - Hµng gi¶ sö dông nh·n m¸c bao b× cña hµng thËt, lo¹i hµng gi¶ nµy rÊt nguy hiÓm víi ng­êi tiªu dïng v× th­êng lµ ph¶i sö dông råi míi biÕt lµ thËt hay gi¶. - Hµng gi¶ nh¸i theo kiÓu d¸ng cña hµng thËt. Lo¹i hµng gi¶ n µy dÔ nhËn biÕt h¬n nh­ng hiÖn nay l¹i phæ biÕn trªn thÞ tr­êng do ng­êi tiªu dïng kh«ng cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ hµng ho¸ ®Þnh mua. II. Nguyªn nh©n cña n¹n hµng gi¶ Nguyªn nh©n hay ®éng c¬ cña n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. NÒn kinh tÕ n­íc ta ®i vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së mét nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nghÌo nµn l¹c hËu kÐo dµi, tr×nh ®é d©n trÝ nãi chung cßn thÊp, nhÊt lµ tri thøc vÒ ph¸p luËt. §¹i bé phËn d©n c­ sèng cßn mang nÆng lèi suy nghÜ c¸ nh©n hÑp hßi chØ nh×n thÊy c¸i lîi thiÓn cËn. Cã khi chØ v× c¸i lîi kh«ng ®¸ng lµ bao mµ hä vÉn s½n sµng lµm hµng gi¶ ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh m¹ng, søc khoÎ cña bao nhiªu ng­êi kh¸c. Thªm vµo ®ã lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng, nÒn kinh tÕ chuyÓn h­íng dùa trªn c¬ së ph¸t triÓn nhiÒu thµnh phÇn, chÊp nhËn sù c¹nh tranh. §ã lµ mét nguyªn nh©n, mét ®iÒu kiÖn cho tÖ n¹n lµm hµng gi¶ ph¸t triÓn Ch­¬ng II Thùc tr¹ng n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt Nam thêi gian qua I. Thùc tr¹ng n¹n hµng gi¶ ë ViÖt Nam * Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt Nam thêi gian qua. Thêi bao cÊp, hµng gi¶ hÇu nh­ Ýt cã ®Êt ph¸t triÓn bëi s¶n phÈm s¶n xuÊt theo chØ tiªu do c¸c c¬ quan s¶n xuÊt thuéc lÜnh vùc quèc doanh vµ khu vùc tËp thÓ ®¶m nhiÖm. Cung kh«ng ®ñ cÇu nªn hä kh«ng ph¶i lo c¶i tiÕn mÉu m·, kh«ng cÇn thiÕt thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng, kh«ng ph¶i lo tiÕp thÞ thÞ tr­êng mµ chØ lo hoµn thµnh kÕ ho¹ch trªn giao. Ng­êi tiªu dïng hÇu nh­ kh«ng cã quyÒn lùa chän, kh«ng cÇn mÆc c¶ vÒ gi¸. V× vËy hµng gi¶ khã "chen ch©n". Song tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn nh­ng còng lµ nh÷ng m¶nh ®Êt cã ®ñ "®é Èm" "nhiÖt ®é"... thÝch hîp cho hµng gi¶ ph¸t triÓn, tõ nh÷ng mÆt hµng cao cÊp ®¾t tiÒn nh­ ®¸ quý, vµng b¹c, r­îu ngo¹i, n­íc hoa, mü phÈm... ®Õn c¸c mÆt hµng chuyªn dông nh­ t©n d­îc, thuèc trõ s©u, ph©n bãn... råi ®Õn c¸c mÆt hµng ®iÖn tö nh­ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö, ®Üa CD... råi ®Õn c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp nh­ m¸y b¬m n­íc, c¸c phô tïng «t«, xe m¸y... tiÕp ®Õn lµ c¸c mÆt hµng vËt liÖu x©y dùng (s¾t, thÐp, xi m¨ng...). C¸c mÆt hµng may mÆc, giÇy dÐp vµ c¶ ®Õn c¸c lo¹i hµng th«ng dông, rÎ tiÒn nh­ viªn phÊn, giÊy vÖ sinh.... Nh­ng cã lÏ nhiÒu nhÊt vÉn lµ mÆt hµng thùc phÈm, ®å uèng. HiÖn nay trªn thùc tÕ hµng gi¶ tån t¹i ë kh¾p mäi n¬i víi hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸. II. Thùc tiÔn ®Êu tranh chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam 1. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu hiÖn nay. Hµng gi¶ kh«ng chØ t¸c h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng, ®Õn søc khoÎ tÝnh m¹ng cña nh©n d©n mµ cßn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn uy tÝn cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi vËy c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt, kinh doanh tiªu thô hµng gi¶ ph¶i lµ nhiÖm vô bøc thiÕt cña toµn x· héi. a) C¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh chèng hµng gi¶ cña nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan ban ngµnh chøc n¨ng. * ThÊy râ møc ®é nguy h¹i cña lo¹i téi ph¹m nµy, Nhµ n­íc ta ®· ban hµnh rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn hµng gi¶ vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ kiÓm tra, xö lý, xö ph¹t téi lµm hµng gi¶. Cô thÓ: - Ph¸p lÖnh vÒ c¸c hµnh vi ph¹m téi ®Çu c¬, bu«n lËu, tµng tr÷ hµng cÊm, s¶n xuÊt bu«n b¸n hµng gi¶. Ngµy 30-6-1982 (4 h×nh thøc ph¸ rèi thÞ tr­êng). - §iÒu 167, Bé luËt h×nh sù n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ngµy 27/6/1985. - Ngµy 28/12/1989, Quèc héi n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· söa ®æi bæ sung ®iÒu 167 vµ ®· n©ng møc h×nh ph¹t tíi møc tèi ®a lµ tö h×nh. - NghÞ ®Þnh sè 140-H§BT cña Héi ®ång Bé tr­ëng ngµy 25/4/1991. VÒ viÖc kiÓm tra, xö lý viÖc s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ . - Ph¸p lÖnh b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng ®­îc Ban Th­êng vô quèc héi th«ng qua ngµy 27/4/1999. - ChØ thÞ sè 31/1999/CT/TTg vÒ ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. Qua mét lo¹t c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt trªn ta cã thÓ thÊy râ quan ®iÓm vµ ý chÝ quyÕt t©m ng¨n chÆn tÖ n¹n nµy cña Nhµ n­íc ta. Nãi tãm l¹i, c¸c ngµnh c¸c ®Þa ph­¬ng cã 4 ph­¬ng ph¸p chèng hµng gi¶ chñ yÕu sau: 1,LËp vµ triÓn khai kÕ ho¹ch chèng hµng gi¶ trong ®Þa bµn m×nh qu¶n lý. 2, H­íng dÉn ng­êi tiªu dïng vµ c¸c héi quÇn chóng d­íi mäi h×nh thøc vÒ sù nguy h¹i cña tÖ s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ nh»m t¹o nªn mét phong trµo quÇn chóng th­êng xuyªn chèng tÖ hµng gi¶. 3,TËp trung kiÓm tra, xö lý c¸c vô s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ cã tæ chøc, cã quy m« lín, vµo c¸c mÆt hµng quan träng cã liªn quan tíi ®iÒu kiÖn vÖ sinh, an toµn cña ng­êi tiªu dïng vµ m«i tr­êng. §iÒu tra, trinh s¸t, ph¸t hiÖn nhanh chãng kÞp thêi ph¶i bè trÝ b¾t qu¶ tang trªn ®­êng vËn chuyÓn ®i tiªu thô hoÆc ®ang s¶n xuÊt. Ph¶i ®­a ra truy tè, xÐt xö nghiªm kh¾c vµ c«ng khai c¸c vô ®iÓn h×nh vÒ s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ ®Ó gi¸o dôc chung. 4,Tæ chøc c¸c hßm th­ thu thËp tè c¸o cña ng­êi tiªu dïng vÒ hµnh vi s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶. b) BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ cña c¸c doanh nghiÖp. Sù tham gia tÝch cùc cña chÝnh c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét biÖn ph¸p rÊt cÇn thiÕt gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng gi¶. Thùc tiÔn kh¼ng ®Þnh r»ng, chØ khi nµo doanh nghiÖp víi t­ c¸ch lµ ng­êi bÞ h¹i, chñ ®éng sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ hîp t¸c toµn diÖn ®Çy ®ñ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng th× hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng míi thùc sù bÞ ®Èy lïi. HiÖn nay ®i ®«i víi viÖc t¨ng c­êng c¶i tiÕn mÉu m·, quy tr×nh c«ng nghÖ n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ h¹ gi¸ thµnh. C¸c doanh nghiÖp lu«n chó träng ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho viÖc chèng hµng gi¶. NhiÒu doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt ®· quan t©m ®Çu t­ chiÒu s©u; cã ý thøc chñ ®éng chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ b»ng nhiÒu biÖn ph¸p nh­ d¸n tem chèng hµng gi¶, ®¨ng ký b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, c¶i tiÕn mÉu m· nh·n hiÖu hµng ho¸, cung cÊp th«ng tin cho ng­êi tiªu dïng nh»m gióp hä ph©n biÖt hµng thËt - hµng gi¶, phèi hîp chÆt chÏ vµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng chèng hµng gi¶. NhiÒu cuéc héi th¶o trong n­íc vµ quèc tÕ ®· ®­îc tæ chøc víi sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c quan chøc doanh nghiÖp, nhµ qu¶n lý, nhµ khoa häc, b¸o giíi trong n­íc vµ quèc tÕ, nh»m trao ®æi, cung cÊp cho nhau nh÷ng kinh nghiÖm vµ cïng nhau t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ch«ng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n h VD : Xµ phßng giÆt OMO c¶i tiÕn mÉu m· liªn tôc hay nh­ giÇy dÐp Bitis, n­íc gi¶i kh¸t Lavie dïng c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Æc biÖt lµ Tivi ®Ó gióp ng­êi tiªu dïng ph©n biÖt ®­îc hµng thËt, hµng gi¶... c) BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ cña ng­êi tiªu dïng Ng­êi tiªu dïng kiªn quyÕt ®Êu tranh vµ tè c¸o kÞp thêi nÕu mua ph¶i hµng gi¶ hoÆc ph¸t hiÖn ra n¬i s¶n xuÊt, tiªu thô hµng gi¶ ®Ó c¸c c¬ quan chøc n¨ng xö lý, tè c¸o c¸c hµnh vi gian dèi vÒ tiªu chuÈn, ®o l­êng, chÊt l­îng, nh·n hiÖu hµng ho¸ gi¸ c¶ vµ c¸c hµnh vi lõa dèi kh¸c cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô, g©y thiÖt h¹i cho m×nh vµ céng ®ång theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Mét biÖn ph¸p kh¸c ®Ó chèng hµng gi¶ cña ng­êi tiªu dïng mµ t­ëng chõng nh­ hÕt søc ®¬n gi¶n nh­ng hiÖu qu¶ l¹i rÊt lín. BiÖn ph¸p h÷u hiÖu ®ã lµ "kh«ng ham rÎ". XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ hµng gi¶ th­êng rÎ h¬n hµng thËt do ®ã khi mua hµng nÕu thÊy hµng rÎ bÊt ngê th× h·y coi chõng kÎo l¹i mua ph¶i hµng gi¶. 2. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Æc biÖt lµ sau NghÞ ®Þnh 140 - H§BT ngµy 25/4/1991 ®­îc ban hµnh, c¸c lùc l­îng c¶nh s¸t kinh tÕ (CSKT), c«ng an, lùc l­îng qu¶n lý thÞ tr­êng (QLTT) ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong c«ng t¸c chèng hµng gi¶. +N¨m 1996: ph¸t hiÖn xö lý 961 vô +N¨m 1997: ph¸t hiÖn xö lý 4500 vô + N¨m 1998: ph¸t hiÖn xö lý 2000 vô Cßn vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh do ®· cã ý thøc chñ ®éng chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶, quan t©m ®Çu t­ chiÒu s©u cho nªn ®· h¹n chÕ ®­îc rÊt nhiÒu hiÖn t­îng s¶n xuÊt kinh doanh hµng gi¶. Ch¼ng h¹n nh­ viÖc s¶n xuÊt bia chai Hµ Néi, Sµi Gßn, 333... tr­íc kia chØ cã d¸n nh·n, ®ãng nót chai, viÖc lµm qu¸ ®¬n gi¶n nªn bän lµm hµng gi¶ chØ cÇn 1 m¸y dËp nót chai thñ c«ng lµ lµm ®­îc bia gi¶. Sau ®ã ngµnh s¶n xuÊt bia ®· c¶i tiÕn cã giÊy kim lo¹i phñ kÝn n¾p vµ cæ chai, ®· h¹n chÕ gÇn nh­ c¬ b¶n n¹n s¶n xuÊt bia chai gØa Trong c«ng t¸c chèng hµng gi¶, nhiÒu doanh nghiÖp kh¼ng ®Þnh: chèng hµng gi¶ lµ tr¸ch nhiÖm cña chóng t«i, chóng t«i s½n sµng ®øng trªn tuyÕn ®Çu nh­ng ph¶i ®­îc c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ ng­êi tiªu dïng hËu thuÉn. 3. Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ Nh÷ng h¹n chÕ lµ nhiÒu ng­êi kh«ng nhËn biÕt ®­îc hµng thËt hµng gi¶ . §iÓn h×nh nh­ : N­íc kho¸ngLavie ng­êi tiªudïng th­êng nhÇm lÉn víi c¸c lo¹i n­íc kho¸ng gi¶ nh­: Lavi, Levile, Levu, Laviole, Lavilla vµ ch­a cã thãi quen khiÕu n¹i khi mua hµng. Mét h¹n chÕ c¬ b¶n n÷a lµ tr­íc thùc tr¹ng nµy, gi¶i ph¸p cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng l¹i vÉn ®¬n thuÇn lµ theo dâi, ph¸t hiÖn, b¾t qu¶ tang míi ph¹t hµnh chÝnh vµ mét sè vô lín ®· ®­îc ®­a ra truy tè nh­ng víi møc ph¹t cßn nhÑ. III. Kinh nghiÖm vÒ chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi 1. Nh÷ng h×nh thøc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hang gi¶ ë mét sè n­íc VÒ hµng gi¶, trªn thÕ giíi còng cã hai h×nh thøc (d¹ng) hµng gi¶ nh­ ë n­íc ta: - Hµng gi¶ vÒ nh·n: gåm c¸c lo¹i hµng ho¸ mang nh·n gi¶ m¹o hoÆc nh·n cña mét c¬ së s¶n xuÊt kh¸c mµ kh«ng ®­îc chñ nh©n ®ång ý. - Hµng gi¶ vÒ chÊt l­îng: hµng ho¸ cã møc chÊt l­îng d­íi møc chÊt l­îng cho phÐp, hµng ho¸ cã chÊt l­îng kh«ng ®óng víi nguån gèc, b¶n chÊt tù nhiªn, tªn gäi, c«ng dông cña nã. 2. Mét sè biÖn ph¸p chèng hµng gi¶ trªn thÕ giíi VÒ hµng gi¶ Hµng gi¶ lµ mét tÖ n¹n mang tÝnh toµn cÇu ®e do¹ kh«ng chØ víi nh÷ng n­íc thuéc thÕ giíi thø ba mµ cßn trµn ngËp c¶ c¸c n­íc ph¸t triÓn Hµng gi¶ kh«ng chØ tiªu thô trong n­íc mµ cßn ®­îc xuÊt khÈu. Hai h·ng chÕ t¹o xe h¬i lín cña Ph¸p, chØ riªng n¨m 1995 ®· bÞ thiÖt h¹i hµng tØ Franc. Theo tin tõ Mü bän bu«n b¸n ma tuý ®· chuyÓn sang kinh doanh linh kiÖn gi¶ cña m¸y bay ®Ó thu lîi nhuËn cao, nh­ng nh÷ng kÎ lµm hµng gi¶ ®· ch¼ng ®Õm xØa g× ®Õn tÝnh m¹ng cña hµng tr¨m hµnh kh¸ch. §Ó triÖt tiªu th¶m ho¹ nµy, c¸c n­íc tiªn tiÕn ph­¬ng T©y ®ang t¨ng c­êng kiÓm so¸t cuéc s¶n xuÊt trong n­íc còng nh­ hµng nhËp khÈu. ë Ph¸p thuèc t©y gi¶ ®­îc nh÷ng ngo¹i kiÒu c­ tró bÊt hîp ph¸p mua b¸n vµ tiªm chÝch kh«ng qua ®¬n b¸c sÜ . ë ch©u Phi ngµnh thuèc t©y qu¶ rÊt ph¸t ®¹t, v× nhiÒu n­íc kh«ng ®ñ tiÒn nhËp thuèc chÝnh hiÖu ch©u ¢u. Trong khi chê phèi hîp toµn cÇu, tõng quèc gia cÇn cã kÕ ho¹ch tiªu trõ hµng gi¶. Cßn gi¸o dôc cho mäi c«ng d©n biÕt r»ng hµng chÝnh hiÖu tuy cã ®¾t nh­ng b¶o ®¶m an toµn CH¦¥NG III Gi¶i ph¸p chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt Nam I. BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam Trong thùc tiÔn ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë n­íc ta, Nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh cho viÖc tån t¹i hay kh«ng n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. Víi mét lo¹t c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña m×nh, Nhµ n­íc ®· thÓ hiÖn chÝnh kiÕn cña m×nh lµ lu«n lu«n quyÕt t©m ®Êu tranh kh«ng khoan nh­îng víi n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cho dï cuéc chiÕn nµy lµ hÕt søc cam go quyÕt liÖt, l©u dµi vµ tèn kÐm vµ ®iÒu ®ã ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Tuy nhiªn, thùc tÕ còng cho thÊy (béc lé) nh÷ng thiÕu sãt mµ hËu qu¶ cña nã kh«ng ph¶i lµ nhá, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thiÕu sãt trong ph¸p luËt. §Ó lo¹i bá nh÷ng thiÕu sãt ®ã thiÕt nghÜ Nhµ n­íc cÇn sím hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, cã nh÷ng quy ®Þnh møc xö lý, xö ph¹t lçi lµm hµng gi¶ nghiªm kh¾c h¬n ®Ó ng­êi s¶n xuÊt, kinh doanh hµng gi¶ kh«ng cßn d¸m nghÜ ®Õn chuyÖn t¸i ph¹m, cÇn cã thªm h×nh ph¹t bæ sung cho ¸n ph¹t vÒ téi lµm hµng gi¶ nh­ cÊm nh÷ng ng­êi cã tiÒn ¸n lµm hµng gi¶ lµm nh÷ng nghÒ cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh lo¹i hµng ho¸ mµ hä ®· ph¹m téi. Vµ còng lµ ®Ó kh«ng cßn ph¶i t¸i diÔn c¶nh lÊy nh÷ng ®iÒu luËt ®· hÕt hiÖu lùc thi hµnh lµm c¨n cø ph¸p lý ®iÒu chØnh nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ®ang x¶y ra trong thùc tÕ. Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i nhËn ®Þnh râ thÈm quyÒn cña c¸c Bé, ngµnh, c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc kiÓm tra xö lý n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ tr¸nh t×nh tr¹ng cã nhiÒu c¬ quan cã thÈm quyÒn kiÓm tra, xö lý l¹i kh«ng cã mét nh¹c tr­ëng chØ huy dÉn d¾t hay t×nh tr¹ng tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ tÊt c¶ "nghÜa lµ kh«ng cã ai" vµ t×nh tr¹ng cã qu¸ nhiÒu v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh nªn v« h×nh chung "dÉm ®¹p" lªn nhau trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh ®· v« hiÖu ho¸ lÉn nhau. C¸c Bé, ngµnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi nhau, thùc hiÖn triÖt ®Ó chØ thÞ 31/1999/CT/TTg trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt kinh doanh hµng gi¶ ®Ó t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp, sù thèng nhÊt vµ hîp lý ®Ó nhiÖm vô chèng hµng gi¶ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Ngoµi ra Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i t¹o lËp ra mét th«ng tin tæng hîp vÒ chèng hµng gi¶ trªn quy m« toµn quèc. CÇn phèi hîp chÆt chÏ h¬n n÷a, t¨ng c­êng h¬n n÷a mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng nh»m t¹o ra thÕ bao v©y c« lËp hµng gi¶ tõ mäi phÝa vµ tõ ®ã c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ míi cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. Héi b¶o vÖ quyÒn lîi ng­êi tiªu dïng ph¶i vËn ®éng quÇn chóng tù nguyÖn tham gia ®Êu tranh chèng c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc, chèng c¸c hiÖn t­îng s¶n xuÊt kinh doanh hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng, g©y thiÖt h¹i cho ng­êi tiªu dïng, phæ biÕn réng r·i "ph¸p lÖnh b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng", phèi hîp víi chi côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng tæ chøc c¸c cuéc to¹ ®µm, héi th¶o, tuyªn truyÒn phæ biÕn cho Héi viÖn vµ ng­êi tiªu dïng. Phèi hîp víi c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng h­íng dÉn ng­êi tiªu dïng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, nhËn biÕt hµng thËt, hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng... Tr­íc m¾t Héi thµnh lËp V¨n phßng t­ vÊn vµ tiÕp nhËn khiÕu n¹i cña ng­êi tiªu dïng; x©y dùng quy chÕ gi÷a Héi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc nh­ chi côc Tiªu chuÈn - §o l­êng - ChÊt l­îng, qu¶n lý thÞ tr­êng, trung t©m y tÕ dù phßng... ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm. KÕt luËn S¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ hai mèi hiÓm ho¹ cho toµn x· héi. Hµng gi¶ ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn søc khoÎ, tiÒn b¹c cña ng­êi tiªu dïng, lµm thiÖt h¹i vÒ uy tÝn, vËt chÊt cho c¸c doanh nghiÖp. H¬n n÷a, hµng gi¶ cßn ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn quèc gia, vi ph¹m c¸c ®iÒu quy ­íc quèc tÕ mµ ta ký kÕt, nã kh«ng chØ ®¸nh vµo nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc mµ cßn k×m h·m sù t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. V× vËy, chèng hµng gi¶ cã hiÖu qu¶ lµ gãp phÇn t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn kinh tÕ, gi÷ v÷ng an ninh thÞ tr­êng vµ b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ng­êi tiªu dïng. V× vËy, chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hang gi¶ cã hiÖu qu¶ lµ gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chèng ®­îc thÊt thu thuÕ, t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ch©n chÝnh ph¸t triÓn. §èi víi chóng ta, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ang tËp trung thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc ®èi míi ®Êt n­íc tõng b­íc ®­a ®Êt n­íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× nhiÖm vô chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hang gi¶ cµng quan träng vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc. Trong nh÷ng n¨m võa qua, c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan, ®· kiÓm tra, ph¸t hiÖn vµ xö lý nhiÒu vô vi ph¹m thu vÒ cho ng©n s¸ch hµng triÖu USD. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ hµng gi¶ vÉn ch­a gi¶m vµ hµnh vi thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi, x¶o quyÖt h¬n. §Ó lý gi¶i cho thùc tr¹ng nµy cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, song nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do luËt ph¸p cña ta ch­a nghiªm, cßn thiÕu thèn, ch­a ®ång bé vµ thiÕu tÝnh thèng nhÊt. Ngoµi ra cßn mét sè nguyªn nh©n kh¸c nh­: C«ng t¸c gi¸o dôc, tuyªn truyÒn vÒ hµng gi¶ ch­a ®­îc coi träng nªn tr×nh ®é nhËn thøc cña c¸c tÇng líp nh©n d©n vÒ t¸c h¹i cña hµng gi¶ ch­a ®Çy ®ñ. Trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t cßn thiÕu thèn, th« s¬... V× vËy ®Ó c«ng t¸c chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cã hiÖu qu¶, ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc cè g¾ng vµ phèi hîp thèng nhÊt cña c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan, cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ cña ng­êi tiªu dïng. CÇn tranh thñ sù ®ång t×nh ñng hé cña c¸c tÇng líp nh©n d©n vµ sù hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ . Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I. C¬ së lý luËn vÒ hµng gi¶ 2 1. Kh¸i niÖm hµng gi¶ 2 2. B¶n chÊt cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ 2 II. Nguyªn nh©n cña h¹n hµng gi¶ 3 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt Nam thêi gian qua 4 I. Thùc tr¹ng n¹n hµng gi¶ ë ViÖt Nam 4 II. Thùc tiÔn ®Êu tranh chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam 5 1. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu hiÖn nay 5 2. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ 7 3. Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ 8 III. Kinh nghiÖm vÒ chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi 8 1. Nh÷ng h×nh thøc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë mét sè n­íc vÒ hµng gi¶, trªn thÕ giíi còng cã hai h×nh thøc (d¹ng) hµng gi¶ nh­ ë n­íc ta 8 2. Mét sè biÖn ph¸p chèng hµng gi¶ trªn thÕ giíi 9 Ch­¬ng III. Gi¶i ph¸p chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt Nam 10 I. BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam 10 KÕt luËn 12