Đề tài Phân tích, thiết kế của bài toán quản lý học tập và cài đặt được một số modul chính của hệ thống

Lêi Më ®Çu Trong tr­êng häc c«ng t¸c qu¶n lý häc tËp cña sinh viªn ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng, nã ph¶n ¸nh chÊt l­îng d¹y vµ häc ë c¸c tr­êng ®ã lµ qu¸ tr×nh theo dâi vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ lao ®éng cña thÇy vµ trß. NÕu ®¸nh gi¸ ®óng ®ã sÏ gióp cho Ban gi¸m hiÖu chØ ®¹o mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ kÝch thÝch ®­îc phong trµo thi ®ua d¹y, thi ®ua häc, ng­îc l¹i nÕu ®¸nh gi¸ kh«ng ®óng nã sÏ ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn chÊt l­îng gi¶ng d¹y cña thÇy vµ kÕt qu¶ häc tËp cña trß. HiÖn nay, ë c¸c tr­êng bé phËn qu¶n lý ®iÓm vµ qu¶n lý hå s¬, ph¶i xö lý mét l­îng kh¸ lín ®èng sæ s¸ch giÊy tê vµ c«ng viÖc tÝnh to¸n ®iÓm cña sinh viªn nh­ng ®Òu lµm b»ng ph­¬ng ph¸p thñ c«ng ®¬n thuÇn v× vËy nã chiÕm rÊt lín thêi gian vµ c«ng søc cña ®éi ngò nµy. MÆc dï c«ng søc bá ra lín nh­ng hiÖu qu¶ c«ng viÖc l¹i kh«ng cao vµ sai sãt lín. Do vËy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng c«ng b»ng trong ®¸nh gi¸ gi÷a c¸c häc sinh víi nhau vµ ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn chÊt l­îng häc tËp cña häc sinh vµ chÊt l­îng gi¶ng dËy cña nhµ tr­êng. §Ó h¹n chÕ nh÷ng thiÕu sãt trªn, phÇn mÒn qu¶n lý häc tËp nµy gióp bé phËn qu¶n lý kh¾c phôc, gi¶i quyÕt c«ng viÖc mét c¸ch thuËn lîi, nhanh chãng vµ tr¸nh ®­îc c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh xö lý ®iÓm cña häc sinh gãp mét phÇn bÐ nhá vµo viÖc øng dông tin häc vµo tr­êng häc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý cña nhµ tr­êng. Ch­¬ng I T×m hiÓu ®Ò tµi qu¶n lý häc tËp tÇm quan träng cña tin häc trong qu¶n lý Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi th× c«ng nghÖ th«ng tin ®· vµ ®ang triÓn khai c¸c øng dông trªn ®Þa bµn toµn quèc, dÇn tiÕn tíi tin häc ho¸ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong mäi lÜnh vùc cña c¸c ngµnh nghÒ. M¸y tÝnh thùc sù lµ c«ng cô ®¸ng tin cËy kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong mäi ho¹t ®éng cña x· héi trong thêi ®¹i th«ng tin hiÖn nay. ChÝnh v× vËy viÖc qu¶n lý häc tËp ë c¸c tr­êng ph¶i ®­îc tin häc ho¸ toµn bé, kh«ng cßn ph¶i lµm theo lèi thñ c«ng ®Ó qu¶n lý sæ s¸ch, giÊy tê chËm ch¹p trong viÖc khai th¸c th«ng tin vµ chiÕm nhiÒu thêi gian l­u tr÷. Môc ®Ých cña viÖc x©y dùng ®Ò tµi nµy lµ: - Gi¶m bít thêi gian ghi chÐp, kh«ng g©y nhÇm lÉn, thiÕu chÝnh x¸c. - Thùc hiÖn t×m kiÕm, söa d÷ liÖu rÊt thuËn tiÖn - TËn dông tèi ®a kh¶ n¨ng tÝnh ®· cã - Mäi c«ng viÖc cËp nhËt, ®iÒu chØnh, t×m kiÕm, tra cøu ®Òu ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng, chÝnh x¸c, tiÕt kiÖm thêi gian - C«ng viÖc cña c¸n bé kh«ng cßn vÊt v¶ mµ hiÖu xuÊt c«ng viÖc l¹i cao. ph¹m vi ®Ò tµI : Do thêi gian h¹n hÑp mµ khèi l­îng c«ng viÖc rÊt lín nªn ®Ò tµi nµy kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc toµn bé yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý häc tËp. Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy chØ gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu sau : CËp nhËt th«ng tin : CËp nhËt th«ng tin vÒ sinh viªn CËp nhËt th«ng tin vÒ m«n häc CËp nhËt ®iÓm . L­u th«ng tin : L­u th«ng tin vÒ häc sinh : m· häc sinh, tªn häc sinh, ngµy sinh, ph©n vµo líp L­u th«ng tin vÒ m«n häc : m· m«n häc , tªn m«n häc , sè häc tr×nh ,… L­u th«ng tin vÒ ®iÓm L­u th«ng tin vÒ líp häc- n¨m häc : MSLH, tªn líp häc, n¨m häc. T×m kiÕm th«ng tin : T×m kiÕm theo m· häc sinh . B¸o c¸o thèng kª : In b¶ng ®Óm In danh s¸ch häc sinh thi l¹i T×m hiÓu nghiÖp vô bµI to¸n : 1. C¸ch tÝnh ®iÓm vµ tiªu chuÈn xÕp lo¹i trung b×nh vÒ häc lùc C¸ch tÝnh ®iÓm: + §iÓm trung b×nh häc kú (§TBHK) §TBHK = S(§TB m«n * Sè häc tr×nh) SSè häc tr×nh 3 + §iÓm trung b×nh toµn kho¸ (§TBTK): §TBTK = (S§TBHK / SSè häc kú) + §iÓm thi TN 2 3 C¸c ®iÓm trung b×nh chØ lÊy ®Õn 1 ch÷ sè thËp ph©n 2. Sö dông kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i Sö dông kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i xÐt cho häc sinh cã ph¶i thi l¹i hay kh«ng. Tr­êng hîp ph¶i thi l¹i KÕt qu¶ ®iÓm thi hÕt m«n d­íi 5 ®iÓm. Häc sinh ph¶i ®¨ng ký m«n thi l¹ii cho nhµ tr­êng chËm nhÊt 7 ngµy tr­íc khi tæ chøc thi l¹i. Ch­¬ng II Ph©n tÝch Vµ THIÕT KÕ HÖ THèNG Ph©n tÝch hÖ thèng vÒ chøc n¨ng HÖ thèng qu¶n lý häc tËp cña sinh viªn ®­îc ph©n thµnh 4chøc n¨ng: Chøc n¨ng cËp nhËt häc sinh Chøc n¨ng cËp nhËt danh môc m«n häc Chøc n¨ng cËp nhËt ®iÓm Chøc n¨ng b¸o c¸o thèng kª Chøc n¨ng cËp nhËt häc sinh : Chøc n¨ng nµy gåm 5 chøc n¨ng con. - Chøc n¨ng nhËp häc sinh :lµ chøc n¨ng cho phÐp nhËp m· häc sinh, tªn häc sinh ,ngµy sinh ,líp cña c¸c häc sinh. Chøc n¨ng nµy cßn cho phÐp ta nhËp thªm nh÷ng sinh viªn míi . Ng­êi sö dông cã thÓ chän lùa ®Ó nhËp theo tõng líp hay tõng kho¸. - Chøc n¨ng chØnh söa: Khi nh÷ng th«ng tin vÒ sinh viªn v× mét lý do nµo ®ã trong qu¸ tr×nh häc tËp cã thÓ bÞ thay ®æi ng­êi thùc hiÖn sÏ sö dông chøc n¨ng nµy ®Ó cËp nhËt nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vÒ hä. Th«ng tin hiÖn lªn bao gåm toµn bé c¸c môc nh­ trong chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu, nh÷ng th«ng tin nµy cho phÐp thay ®æi, cËp nhËt míi. Nh÷ng th«ng tin míi sÏ ®­îc ghi l¹i vµ tra cøu vÒ sau.Chøc n¨ng chØnh söa ®­îc thiÕt kÕ ë c¸c form nhËp, ®Ó tiÖn cho viÖc söa nh÷ng th«ng tin mµ ng­êi sö dông cÇn thay ®æi. - Chøc n¨ng xem : chøc n¨ng nµy sÏ hiÖn toµn bé nh÷ng th«ng tin vÒ häc sinh . - Chøc n¨ng xo¸ :Chøc n¨ng nµy sÏ xo¸ tªn häc sinh khái danh s¸ch häc sinh. - Chøc n¨ng t×m kiÕm : chøc n¨ng nµy sÏ thùc hiÖn viÖc t×m kiÕm khi biÕt m· häc sinh. 2- Chøc n¨ng cËp nhËt danh môc m«n häc: Chøc n¨ng nµy gåm 4 chøc n¨ng con - Chøc n¨ng nhËp m«n häc : ta cã thÓ nhËp m· m«n häc , tªn m«n häc , sè häc tr×nh , n¨m häc . - Chøc n¨ng xem : chøc n¨ng nµy sÏ hiÖn toµn bé nh÷ng th«ng tin vÒ m«n häc . - Chøc n¨ng xo¸ : Chøc n¨ng nµy sÏ xo¸ m«n häc khái danh môc m«n häc. - Chøc n¨ng söa : chøc n¨ng nµy ®Ó cËp nhËt nh÷ng thay ®æi liªn quan ®Õn m«n häc. 3- Chøc n¨ng cËp nhËt ®iÓm: Chøc n¨ng nµy cËp nhËt ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ ®iÓm cña tõng bé m«n vµ ®iÓm tæng kÕt. Chøc n¨ng nµy gåm c¸c chøc n¨ng con: - Chøc n¨ng cËp nhËt ®iÓm thi:Chøc n¨ng nµy ®Ó nhËp , xem, söa , xo¸ ®iÓm cña tõng m«n häc. - Chøc n¨ng cËp nhËt ®iÓm thi l¹i: sau khi häc sinh ®· thi l¹i th× chøc n¨ng nµy sÏ cËp nhËt ®iÓm . 4-Chøc n¨ng b¸o c¸o thèng kª: Chøc n¨ng nµy gåm c¸c chøc n¨ng con sau: - Chøc n¨ng in b¶ng ®iÓm trung b×nh häc kú :sau khi ®· cã ®iÓm cña tÊt c¶ c¸c m«n häc th× hÖ thèng sÏ tÝnh ®iÓm trung b×nh sau ®ã sÏ in ra. - Chøc n¨ng in b¶ng ®iÓm toµn kho¸ : Chøc n¨ng nµy sÏ in ra ®iÓm cña toµn kho¸ häc. - Chøc n¨ng in b¶ng kÕt qu¶ häc tËp c¸ nh©n : Chøc n¨ng nµy sÏ in ra b¶ng ®iÓm chi tiÕt cña tõng häc sinh. - Chøc n¨ng in danh s¸ch häc sinh thi l¹i: Nh÷ng häc sinh cã ®Óm thi d­íi 5 sÏ ®­îc in ra. Tõ viÖc ph©n tÝch trªn ta cã biÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng sau: Qu¶n lý häc tËp CËp nhËt häc sinh B¸o c¸o thèng kª CËp nhËt ®iÓm CËp nhËt danh môc m«n häc NhËp §iÓm TB häc kú NhËp CËp nhËt ®iÓm lÇn 1 Xem §iÓm TB toµn kho¸ Söa CËp nhËt ®iÓm thi l¹i Söa B¶ng KQHT c¸ nh©n Xo¸ Xo¸ Danh s¸ch HS thi l¹i T×m kiÕm Xem 1 - BiÓu §å Luång D÷ LiÖu 1.1- BiÓu §å Luång D÷ LiÖu Khung C¶nh C¸c th«ng tin qu¶n lý ®i tõ häc sinh vµ gi¸o viªn , luång th«ng tin tõ häc sinh, gi¸o viªn lªn phßng ®µo t¹o.T¹i ®©y c¸c th«ng tin ®­îc xö lý tæng hîp b¸o c¸o vÒ n¬i qu¶n lý hÖ thèng vµ th«ng tin . Riªng th«ng tin vÒ häc sinh , bÊt cø häc sinh nµo vµo häc ®Òu ph¶i cung cÊp cho phßng ®µo t¹o mét sè chi tiÕt nh­ : hä tªn , ngµy sinh,…phßng ®µo t¹o tæ chøc l­u, göi c¸c th«ng tin nµy vÒ c¸c ban n¬i häc sinh ®ã häc. C¨n cø vµo ®Çu vµo , ®Çu ra ta cã s¬ ®å sau: Häc sinh Gi¸o viªn KÕt qu¶ häc tËp Lý lÞch HÖ Thèng Qu¶n Lý Häc TËp KÕt qu¶ häc tËp Danh môc m«n häc Phßng ®µo t¹o S¬ ®å trªn cho ta thÊy môc ®Ých cña viÖc lËp ra mét hÖ thèng qu¶n lý häc tËp lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. 1.2 - BiÓu §å Luång D÷ LiÖu Møc §Ønh Cô thÓ ho¸ c¸c chøc n¨ng ta x©y dùng luång d÷ liÖu møc ®Ønh cña hÖ thèng . Khi häc sinh vµo häc th× chøc n¨ng cËp nhËt häc sinh sÏ l­u th«ng tin vÒ häc sinh vµo kho d÷ liÖu hå s¬ häc sinh . Phßng ®µo t¹o göi danh môc m«n häc cho bé phËn cËp nhËt danh môc m«n häc vµ danh môc m«n häc sÏ ®­îc ®­a vµo kho d÷ liÖu danh môc m«n häc. Bé phËn cËp nhËt ®Óm thi sÏ ®äc th«ng tin tõ kho hå s¬ häc sinh vµ danh môc m«n häc ®Ó l­u vµo kho ®Óm thi. Chøc n¨ng b¸o c¸o thèng kª sÏ ®äc th«ng tin tõ kho ®Óm thi vµ kho danh môc m«n häc ®Ó in ra danh s¸ch c¸c häc sinh ph¶i thi l¹i vµ in ra ®iÓm . Häc sinh Phßng ®µo t¹o Danh môc m«n häc Lý lÞch CËp nhËt häc sinh CËp nhËt danh môc m«n häc KÕt qu¶ häc tËp Yªu cÇu B¸o c¸o thèng kª Danh môc m«n Phßng ®µo t¹o Hå s¬ häc sinh §iÓm thi CËp nhËt ®iÓm Gi¸o viªn DS ®iÓm c¸c m«n häc Kho d÷ liÖu hå s¬ häc sinh lÊy trong s¬ yÕu lý lÞch Kho d÷ liÖu danh môc m«n häc lÊy trong danh môc m«n häc Kho d÷ liÖu ®Óm thi lÊy tõ danh s¸ch ®Óm c¸c m«n häc 1.3 BiÓu ®å ph©n r· møc d­íi ®Ønh: BiÓu ®å ph©n r· chøc n¨ng cËp nhËt häc sin Yªu cÇu söa Häc sinh Lý lÞch HS míi vµo líp NhËp míi Söa Xem Hå s¬ häc sinh T×m kiÕm Xo¸ Yªu cÇu xo¸ Phßng ®µo t¹o Kho d÷ liÖu hå s¬ häc sinh lÊy trong s¬ yÕu lý lÞch 1.3.2 BiÓu ®å ph©n r· chøc n¨ng cËp nhËt danh môc m«n häc: Phßng ®µo t¹o Danh môc m«n häc NhËp míi Xo¸ Danh môc m«n häc Xem Söa 1.3.3 BiÓu ®å ph©n r· chøc n¨ng cËp nhËt ®iÓm: Danh môc m«n häc Hå s¬ häc sinh CËp nhËt ®iÓm lÇn 1 CËp nhËt ®iÓm thi l¹i §iÓm thi §iÓm thi l¹i DS ®iÓm c¸c m«n häc §iÓm thi l¹i Gi¸o viªn Kho d÷ liÖu hå s¬ häc sinh lÊy trong s¬ yÕu lý lÞch Kho d÷ liÖu danh môc m«n häc lÊy trong danh môc m«n häc Kho d÷ liÖu ®iÓm thi lÊy tõ danh s¸ch ®Óm c¸c m«n häc Kho d÷ liÖu ®iÓm thi l¹i lÊy tõ danh s¸ch ®iÓm thi l¹i c¸c m«n häc 1.3.4 BiÓu ®å ph©n r· chøc n¨ng b¸o c¸o thèng kª: Phßng ®µo t¹o Yªu cÇu Kq häc tËp Kq häc tËp Yªu cÇu Hå s¬ häc sinh §iÓm TB häc kú §iÓm TB toµn kho¸ §iÓm thi Danh s¸ch thi l¹i B¶ng KQ häc tËp c¸ nh©n Kq häc tËp Yªu cÇu Hå s¬ häc sinh Häc sinh Kho d÷ liÖu hå s¬ häc sinh lÊy trong s¬ yÕu lý lÞch Kho d÷ liÖu danh môc m«n häc lÊy trong danh môc m«n häc Kho d÷ liÖu ®iÓm thi lÊy tõ danh s¸ch ®Óm c¸c m«n häc Ph©n tÝch hÖ thèng vÒ d÷ liÖu M« h×nh thùc thÓ liªn kÕt M«n häc Häc sinh Líp häc MSMH Tªn m«n SHT Häc kú N¨m häc MSLH Tªn líp N¨m häc MSHS MSLH Tªn hs Ngµy sinh §iÓm thi KÕt qu¶ häc tËp MSHS MSLH MSMH §iÓm thi MSHS MSLH §TBHK1 §TBHK2 §TBCN Trong m« h×nh trªn ta cã: + Liªn kÕt gi÷a líp häc vµ häc sinh lµ liªn kÕt 1-N v× mçi líp häc gåm nhiÒu häc sinh cßn mçi häc sinh th× chØ häc mét líp + Liªn kÕt gi÷a häc sinh vµ ®Óm thi lµ liªn kÕt 1-N v× mçi mét häc sinh cã nhiÒu ®Óm thi + Liªn kÕt gi÷a líp häc vµ kÕt qu¶ häc tËp lµ liªn kÕt 1-N v× mét líp häc cã nhiÒu kÕt qu¶ häc tËp kh¸c nhau + Liªn kÕt gi÷a häc sinh vµ kÕt qu¶ häc tËp lµ liªn kÕt 1-N v× cã nhiÒu kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh + Liªn kÕt gi÷a m«n häc vµ kÕt qu¶ häc tËp lµ liªn kÕt 1-N v× mét m«n häc cã nhiÒu kÕt qu¶ häc tËp + Liªn kÕt gi÷a m«n häc vµ ®iÓm thi lµ liªn kÕt 1-N v× mçi mét m«n cã nhiÒu ®iÓm thi . ChuÈn ho¸ d÷ liÖu M« h×nh liªn kÕt nh÷ng kh¸i niÖm chuÈn ho¸ cña nã sÏ cung cÊp mét lý thuyÕt chÆt chÏ vÒ viÖc x©y dùng c¬ së d÷ liÖu. ChuÈn ho¸ sÏ ®­îc dïng ®Ó bæ sung, cñng cè c¸c m« h×nh thùc thÓ liªn kÕt vµ b¶o ®¶m r»ng mäi thùc thÓ kÕt hîp víi c¸c thuéc tÝnh ®óng ®¾n cña nã, nh»m tr¸nh sai sãt tr­íc khi chuyÓn m« h×nh sang c¸c b¶ng vËt lý. NÕu m« h×nh ®­îc triÓn khai cÈn thËn th× c¸c b¶ng trong thiÕt kÕ sÏ ë d¹ng chuÈn hoÆc gÇn víi d¹ng chuÈn. Trong tr­êng hîp ®ã c«ng viÖc chuÈn ho¸ chØ ®¬n gi¶n lµ viÖc kiÓm tra l¹i c¸c c«ng viÖc tr­íc ®ã. Ng­îc l¹i nÕu cã lçi trong m« h×nh liªn kÕt th× viÖc chuÈn ho¸ sÏ ph¸t hiÖn chóng tr­íc khi ®i vµo cµi ®Æt vµ thi hµnh m« h×nh. ViÖc kiÓm tra chuÈn ho¸ lµ giai ®o¹n cuçi cïng cña thiÕt kÕ vµ ph©n tÝch logÝc. Mét m« h×nh cã thÓ chuyÓn thµnh ®Æc t¶ vËt lý mµ nã cã thÓ ®­îc thùc hiÖn bëi viÖc sö dông hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu nµo ®ã. Mçi thùc thÓ trong m« h×nh trë thµnh mét b¶ng. Mçi dßng trong b¶ng t­¬ng øng víi thÓ hiÖn cña mét thùc thÓ. C¸c dßng cã thÓ theo mét thø tù bÊt kú. C¸c cét cña b¶ng t­¬ng øng víi c¸c thuéc tÝnh cña thùc thÓ. Mét cét chøa tÊt c¶ c¸c d÷ liÖu vÒ mét thuéc tÝnh ®¬n. VÝ dô: Hä vµ tªn M· häc sinh Ngµy sinh Líp NguyÔn Tó Anh Hs0101 1985 T2003A2 TrÇn Tïng Linh Hs0106 1985 T2003A2 TrÇn V¨n L­¬ng Hs0103 1985 T2003A1 Lª V¨n Thµnh Hs0105 1985 T2003A3 Ph¹m Nh­ NguyÖt Hs0109 1984 T2003A1 ThiÕt kÕ hÖ thèng ThiÕt kÕ c¸c tÖp c¬ së d÷ liÖu Häc sinh(hocsinh.mdb) ý nghÜa:thÓ hiÖn cho häc sinh Tªn tr­¬ng KiÓu d÷ liÖu KÝch cì ý nghÜa MSMH Text 8 M· sè häc sinh TEN HS Text 25 Hä vµ tªn MSLH Text 4 M· sè líp häc Ngaysinh Date/time dd/mm/yyyy Ngµy sinh Líp häc(lophoc.mdb) ý nghÜa:thÓ hiÖn cho líp häc Tªn tr­¬ng KiÓu d÷ liÖu KÝch cì ý nghÜa MSLH Text 4 M· sè líp häc TENLOP Text 8 Tªn líp HOCKY Text 2 Häc kú NAMHOC Text 9 N¨m häc (yyyy - yyyy) §I£M THI(DIEMTHI.mdb) ý nghÜa:thÓ hiÖn cho ®iÓm thi Tªn tr­¬ng KiÓu d÷ liÖu KÝch cì ý nghÜa MSHS Text 8 M· sè häc sinh MSMH Text 5 M· sè m«n häc MSLH Text 5 M· sè líp häc DIEMTHI Number Sing §iÓm thi KQHT(KQHT.mdb) ý nghÜa: ThÓ hiÖn cho kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh Tªn tr­¬ng KiÓu d÷ liÖu KÝch cì ý nghÜa MSLH Text 5 M· sè líp häc MSHS Text 8 M· sè häc sinh §TBHK1 Number Sing Trung b×nh c¸c m«n häc kú 1 §TBHK2 Number Sing Trung b×nh c¸c m«n häc kú 2 §TBCN Number Sing §iÓm trung b×nh m«n cña c¶ n¨m Hocluc Text Sing Häc lùc c¶ n¨m M«n häc(monhoc.mdb) ý nghÜa:ThÓ hiÖn cho m«n häc Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu KÝch cì ý nghÜa MSMH Text 5 M· sè m«n häc TENMON Text 30 Tªn m«n SHT Number Byte Sè häc tr×nh Ch­¬ng III C«ng cô lËp tr×nh cµi ®Æt vµ h­íng dÉn sö dông ch­¬ng tr×nh I - Ng«n ng÷ Visual Basic 1 - Giíi thiÖu vÒ ng«n ng÷ VisualBasic Khi tung ra VisualBasic 1.0 BillGates, chñ tÞch kiªm Tæng gi¸m ®èc Microsoft ®· m« t¶ mét ®ã lµ s¶n phÈm “®¸ng nÓ”. Tr¶i qua gÇn 10 n¨m vµ 6 phiªn b¶n, VisualBasic nh­ mét “c«ng cô dÔ vµ m¹nh ®Ó ph¸t triÓn c¸c øng dông Windows trong Basic ”. §iÒu ®ã h×nh nh­ ch­a ®ñ ®Ó chøng thùc nh÷ng ph« ch­¬ng trªn cho ®Õn khi b¹n thùc sù thÊy r»ng, hiÖn nay ®ang cã hµng chôc triÖu ng­êi sö dông vµ ph¸t triÓn øng dông MS Windows. VisualBasic ®· nhanh m¹nh h¬n vµ dÔ sö dông h¬n VisualBasic 1.0, VisualBasic 3.0 t¨ng thªm c¸c c¸ch thøc ®¬n gi¶n ®Ó ®iÒu khiÓn nh÷ng c¬ së d÷ liÖu m¹nh nhÊt s¾n cã. VisualBasic 4.0 hç trî sù ph¸t triÓn 32 Bit vµ b¾t ®Çu tiÕn tr×nh chuyÓn VisualBasic thµnh 1 ng«n ng÷ lËp tr×nh h­íng ®èi tùng ®Çy ®ñ. VisualBasic thªm kh¶ n¨ng t¹o tËp tin thi hµnh (.exe) thùc sù vµ cã kh¶ n¨ng lËp c¸c ®iªï khiÓn riªng cho b¹n. Phiªn b¶n 6.0 míi nhÊt cña VisualBasic kÕ tôc truyÒn thèng nµy: nh÷ng øng dông Windows 95/98 vµ Windows NT giê ®©y ®­îc ph¸t triÓn chØ cÇn rÊt Ýt thêi gian so víi tr­íc ®©y. C¸c lçi lËp tr×nh (mèi rèi - bugs) kh«ng cßn th­êng xuyªn xÈy ra n÷a vµ nÕu cã còng dÔ ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a h¬n. Nãi ®¬n gi¶n lµ víi VisualBasic, viÖc lËp tr×nh d­íi Windows trë nªn hiÖu qu¶ h¬n mµ cßn lý thó h¬n. §Æc biÖt VisualBasic cho phÐp bæ sung c¸c menu, hép v¨n b¶n, nót lÖnh, nót tuú chän, c¸c hép kiÓm tra, c¸c hép danh s¸ch, thanh cuén vµ c¸c hép tËp tin, th­ môc cho c¸c cña sæ trèng. Ng­êi dïng cã thÓ dïng c¸c l­íi (Gird) ®Ó qu¶n lý d÷ liÖu trªn b¶ng. Chóng ta cã thÓ truyÒn th«ng víi c¸c øng dông Windows kh¸c vµ cã thÓ lµ quan träng nhÊt cã ph­¬ng ph¸t dÔ dµng ®Ó ng­êi dïng ®iÒu khiÓn vµ truy cËp c¸c c¬ së d÷ liÖu (nh÷ng thµnh phÇn ®ã ®­îc VisualBasic gäi lµ c¸c ®iÒu khiÓn Control) Cã thÓ cã nhiÒu cöa sæ trªn mµn h×nh. C¸c cöa sæ nµy cã toµn quyÒn truy cËp clipboard vµo c¸c th«ng tin trong hÇu hÕt c¸c øng dông Windows kh¸c. Chóng ta cã thÓ dïng VisualBasic ®Ó truyÒn th«ng víi c¸c øng dông kh¸c ®ang ch¹y d­íi Windows. a. Tæ chøc cña Mirosoft Visual Basis - Project: Lµ s¶n phÈm lËp tr×nh trong m«i tr­êng Microsoft ®­îc tæ chøc thµnh mét Project bao gåm: - MDI form: Mét Project cã thÓ cã mét mµn h×nh lµm theo chÕ ®é Multi Document Interfaccce. Form: C¸c mµn h×nh lµm viÖc cña Project. Form: C¸c mµn h×nh lµm viÖc cña Project. - Module: §­îc sö dông ®Ó khai b¸o c¸c Sub, Function, Type, Constant tæng qu¸t trong Proect. Class Module: khai b¸o ®èi t­îng trong Project. Controls: C¸c ®èi t­îng ®­îc sö dông trong form Präject lµ c¸c th­ viÖn kiÓu VBX hoÆc OCX. Mçi ®èi t­îng ®­îc ®Æc tr­ng Properties vµ c¸c Events. C¸c ®èi t­îng cña Microsoft Visual Basic cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c nhãm sau: C¸c control chuÈn cña hÖ ®iÒu hµnh Windows. - C¸c ®èi t­îng do Microsoft cung cÊp ( Data control, Rich Text Control...). C¸c ®èi t­îng do h·ng phÇn mÒm thø ba hç trî. b. LËp tr×nh trªn Mirosoft Visual Basis Mirosoft Visual Basis hç trî sö dông Query trong ch­¬ng tr×nh cña m×nh. Do vËy viÖc xö lÝ d÷ liÖu cã nhiÒu thuËn lîi, ®Æc biÖt CSDL cña Access. Trong khi viÕt ch­¬ng tr×nh cã mét sè vÊn ®Ò quan träng cÇn chó ý ®ã lµ lçi vµ xö lÝ lçi. C«ng cô gì rèi: Khi ch¹y thö ch­¬ng tr×nh cã thÓ sö dông c«ng cô gì rèi kh¸ m¹nh cña Mirosoft Visual Basis ( Debug ). C«ng cô nµy cho phÐp hiÖu chØnh phÇn c©u lÖnh ngay trong khi thùc hiÖn ch­¬ng t×nh ®èi víi c¸c l«Ü kh«ng quan träng. §Ó thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu cã thÓ sö dông mét trong c¸c c«ng cô sau: ¨ Sö dông phiªn b¶n Micosofft Access t­¬ng øng víi phiªn b¶n cña cu¶ Mirosoft Visual Basis. ¨ Sö dông ch­¬ng tr×nh DataManager ®­îc cung cÊp kÌm theo Visual Basic - ThiÕt kÕ b¸o c¸o: §Ó thiÕt kÕ mÉu biÓu b¸o c¸o cã thÓ sö dông mét trong c¸c c«ng cô sau: - Sö dông phiªn b¶n DataEnviroment t­¬ng øng trong Microsoft Visual Basic - Sö dông DataReport ®­îc cung cÊp kÌm theo. c. Lý Do Chän VisualBasic : BÊt kÓ lµm mét viÖc g× chóng ta còng ®Òu b¾t ®Çu tõ nh÷ng c¸i hiÖn cã mµ ®i lªn, kh«ng ph¶i trë vÒ con sè kh«ng råi míi b¾t ®Çu. Chóng ta tõng lµm viÖc trªn m¸y tÝnh, vµ Ýt nhÊt lµ thao t¸c trªn Windows, t¹o ra nh÷ng v¨n b¶n trªn word, vËy chóng ta thÊy nh÷ng g×? cã ph¶i ®ã lµ nh÷ng giao diÖn mµn h×nh (mµn h×nh t­¬ng t¸c víi ng­êi sö dông) gåm c¸c dÉy thùc ®¬n (Menu), hép tho¹i (dialog box), c¸c nót lùa chän (Option button), c¸c nót kiÓm tra (Check button), c¸c nót lÖnh (OK) (Cancel) nÕu ph¶i häc viªn lËp tr×nh tõ ®Çu, cã thÓ nãi ch­a ch¾c chóng ta ®· t¹o ra nh÷ng ®Ò môc trªn sau 1 ®Õn 2 n¨m häc. Nh­ng víi VisualBasic b¹n ®· cã thÓ t¹o ra ®­îc tÊt c¶ chóng, mµ chØ trong 1 ®Õn 3 th¸ng mµ th«i. Nãi c¸ch kh¸c tÊt c¶ nh÷ng g× chóng ta thÊy phÇn mÒm trong Windows chóng ta cã thÓ t¹o ra tõ VisualBasic. Tuy nhiªn kh«ng nãi ®Õn mÆt tr¸i cña Visualbasic, th× còng kh«ng thËt kh¸ch quan khoa häc. VisualBasic tuú thuéc hoµn toµn vµo Windows, chóng ta kh«ng thÓ ch¹y c¸c øng dông cña VisualBasic trªn mét øng dông kh¸c mµ kh«ng ph¶i lµ Windows. 2 - Visual Basic & Microsoft Access Visual Basic lµ ng«n ng÷ lËp tr×nh h­íng ®èi t­îng, nã gi¶i quyÕt ®­îc mäi bµi to¸n. Visual Basic còng gi¶i quyÕt ®­îc c¸c bµi to¸n qu¶n lý nh­ Access hay Foxpro, ®ã lµ nh÷ng ®Æc tr­ng riªng cña Visual Basic mµ c¸c ng«n ng÷ kh¸c kh«ng cã. §Ó ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña Visual Basic vµ Access chóng ta ph¶i hiÓu thËt râ c¬ chÕ xö lý d÷ liÖu ( Jet Engine), Jet Engine cho phÐp lµm viÖc víi nhiÒu d¹ng thøc d÷ liÖu kh¸c nhau vµ cung cÊp giao diÖn lËp tr×nh h­íng ®èi t­îng ®Ó lµm viÖc víi CSDL. Jet Engine lµ thµnh phÇn cèt lâi cña hÖ qu¶n trÞ CSDL Access do ®ã ®Ó cã thÓ trë thµnh mét nhµ lËp tr×nh chuyªn nghiÖp víi Visual Basic th× ®Çu tiªn cÇn nghin cøu lµ jet Engine. Visual Basic 6.0 cho phÐp ng­êi lËp tr×nh nhóng c¸c ®èi t­îng hay sö dông c¸c hµm trong th­ viÖn DLL mét c¸ch dÔ dµng. VB 6.0 dïng ADO Control thay Data Control cña VB 5.0, c«ng cô c¶i tiÕn truy nhËp tíi CSDL theo ®Þnh h­íng m¹ng vµ phæ qu¸t h¬n ®Ó cã thÓ truy nhËp ®Õn nhiÒu d¹ng d÷ liÖu cña c¸c h·ng kh¸c nhau cung cÊp. VB 6.0 cã ®iÒu khiÓn ActiveX phong phó h¬n c¸c phiªn b¶n kh¸c, c¸c ®iÒu khiÓn míi cña VB 6.0 ADO Data, Coolbar, Datalist. DataCombo, DataRepeater, DataTimePicker, FlatSrollbar, HierarchicalFlexGrid, Inagecombo, MonthView thay cho mét sè ®iÒu khiÓn cña VB5.0. 3 - Mèi liªn hÖ gi÷a Access vµ Visual basic Microsoft cã 2 hÖ qu¶n trÞ CSDL (Visual Foxpro vµ Access). Access do Microsoft ph¸t triÓn tõ ®Çu vµ trë thµnh mét trong nh÷ng s¶n phÈm thµnh c«ng nhÊt. Visual Basic dïng kÕt nèi Database Engine cña Access ®Ó xö lý d÷ liÖu, Visual Basic kh«ng ph¶i lµ mét hÖ qu¶n trÞ CSDL mµ lµ mét ng«n ng÷ v¹n n¨ng. Víi Visual Basic, ta cã thÓ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i øng dông kh¸c nhau. Nã bao gåm c¶ tr×nh biªn dÞch, cho phÐp nhµ ph¸t triÓn sinh ra c¸c tËp tin .EXE ch¹y ®éc lËp (cÇn cã thªm c¸c th­ viÖn .DLL, VBX, OCX). Cßn Access hoµn toµn lµ mét hÖ qu¶n trÞ CSDL. Access kh«ng cã tr×nh biªn dÞch nh­ Visual Basic. Tuy nhiªn Microsoft cung cÊp thªm bé Access Runtime ®Ó ch¹y c¸c øng dông mµ kh«ng cÇn cµi ®Æt Access. C¸ch thiÕt kÕ trùc quan (Visual) vµ c¸ch lËp tr×nh h­íng sù kiÖn ®­îc ¸p dông trong Access vµ Visual Basic. Access tá ra m¹nh h¬n kho cho phÐp qu¶n lý c¸c sù kiÖn tinh tÕ h¬n, ch¼ng h¹n nh­ TextBox control. Access cho phÐp ph¸t triÓn c¸c ch­¬ng tr×nh cËp nhËt d÷ liÖu th«ng minh h¬n do kiÓm so¸t ®­îc sè liÖu nhËp mét c¸ch tinh tÕ. Ban ®Çu Access ®¬n gi¶n lµ mét hÖ qu¶n trÞ CSDL quan hÖ (Relation Database Management System) dïng trong v¨n phßng (n»m trong bé Microsoft office Professional cïng víi Word Exel, Power Point) do ®ã Microsoft ®Æc biÖt chó träng ®Õn ng­êi sö dông cuèi (End user) h¬n lµ nhµ ph¸t triÓn. §iÒu nµy lµm cho c«ng cô hç trî thiÕt lÕ (giao diÖn thiÕt kÕ, c¸c Wizard cho phÐp tù ®éng ho¸ c¸c qu¸ tr×nh thñ c«ng trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ form, table, query) cña Access tá ra m¹nh h¬n h¼n Visual Basic. Ch¼ng h¹n, nhiÒu lËp tr×nh viªn kinh nghiÖm khi viÕt c¸c c©u lÖnh SQL trong Visual Basic th­êng dïng kÌm bé thiÕt kÕ query trong Access ®Ó sinh ra c©u lÖnh SQL mét c¸ch dÔ dµng. Access Basic cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh so víi Visual Basic. ChØ ®Õn phiªn b¶n 7.0 th× Visual Basic 4.0 ®Õn 6.0 vµ Access míi dïng chung ng«n ng÷ lËp tr×nh mµ Microsoft gäi lµ VBA – Visual Basic for Application. Ta thÊy Access vµ Visual Basic kh¸c nhau ë c¸ch t¹o ra c¸c øng dông víi c¸c c«ng cô thiÕt kÕ kh¸c nhau nh­ng thµnh phÇn xö lý CSDL th× cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång v× chóng sö dông Jet Engine. Visual Basic cho phÐp biªn dÞch c¸c øng dông thµnh tËp tin .EXE. trong khi Access ta ph¶i ph©n phèi lu«n c¶ tµi nguyªn thiÕt kÕ. Kh¸i niÖm CSDL trong Access bao gåm c¶ phÇn dø liÖu (c¸c b¶ng) vµ phÇn øng dông (query, form, table, report, macro, module), trong khi ®èi víi c¸c hÖ kh¸c, CSDL chØ bao gåm phÇn d÷ liÖu. ChiÕn l­îc b¶o mËt tµi nguyªn thiÕt kÕ ph¶i ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu khi chon Access lµm c«ng cô ph¸t triÓn øng dông. Ii - cµi ®Æt vµ h­íng dÉn sö dông ch­¬ng tr×nh Cµi ®Æt ch­¬ng tr×nh Ch­¬ng tr×nh ®­îc viÕt trªn ng«n ng÷ Visual Basic, v× ®©y lµ ng«n ng÷ xö lý d÷ liÖu ®­îc sö dông phæ biÕn nhÊt trªn c¸c m¸y tÝnh hiÖn nay, phï hîp víi cÊu h×nh m¸y tÝnh, kh¶ n¨ng thao t¸c m¸y tÝnh còng nh­ tr×nh ®é sö dông ch­¬ng tr×nh øng dông cña ng­êi qu¶n lý. HÖ thèng qu¶n lý häc tËp yªu cÇu ph¶i cã m¸y tÝnh sö dông hÖ ®iÒu hµnh Window 95 trë lªn, trªn ®ã cµi ®Æt hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu Visual Basic Ch­¬ng tr×nh øng dông gãi gän trong file Dataqlht.mdb, ®­îc sö dông víi Visual Basic. C¸c chøc n¨ng lµm viÖc ®­îc thÓ hiÖn trªn thanh menu chÝnh cña ch­¬ng tr×nh. 2 - H­íng dÉn sö dông ch­¬ng tr×nh: a. Menu ChÝnh Khi thùc hiÖn ch­¬g tr×nh, ch­¬ng tr×nh sÏ thiÕt lËp m«i tr­êng lµm viÖc. Sau ®©y lµ mµn h×nh chÝnh cña ch­¬ng tr×nh gåm cã c¸c menu: Menu CËp nhËt häc sinh Menu CËp nhËt danh môc m«n häc Menu CËp nhËt ®iÓm Menu B¸o c¸o thèng kª b. Menu CËp nhËt häc sinh gåm cã c¸c menu sau : Menu NhËp Menu Xem Menu Söa Menu Xo¸ Menu T×m kiÕm c. Menu CËp nhËt danh môc m«n häc gåm cã c¸c menu sau : Menu NhËp Menu Xem Menu Söa Menu Xo¸ c. Menu CËp nhËt ®iÓm gåm cã c¸c menu sau : Menu cËp nhËt ®iÓm thi Menu cËp nhËt ®iÓm thi l¹i d. Menu baã c¸o thèng kª gåm cã c¸c menu sau : Menu Dtbhk Menu Dtbtoan khoa Menu Bang ket qua hoc tap Menu Danh sach hoc sinh thi lai KÕt luËn KÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña ®Ò tµi ViÖc x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý nãi chung vµ viÖc x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý häc tËp nãi riªng mµ ®¸p øng ®­îc tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò tõ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , gi¶i quyÕt bµi to¸n, thiÕt kÕ bµi to¸n cho ®Õn khi ®­a ra thö nghiÖm ®­îc lµ mét vÊn ®Ò ®ßi hái cã nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc. §å ¸n tèt nghiÖp nµy cña em ®· gi¶i quyÕt ®­îc phÇn ph©n tÝch, thiÕt kÕ cña bµi to¸n qu¶n lý häc tËp vµ cµi ®Æt ®­îc mét sè modul chÝnh cña hÖ thèng. Ch­¬ng tr×nh ®· tù ®éng ho¸ mét phÇn c¸c thao t¸c thñ c«ng cã kÕt xuÊt c¸c th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. Qu¸ tr×nh t×m hiÓu, ph©n tÝch, nghiªn cøu hÖ thèng qu¶n lý häc tËp trong thêi gian ng¾n ®¹t ®­îc nh­ sau: - ThiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c c«ng viÖc vµ t×m ra c¸c nh©n tè chÝnh t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hÖ thèng vµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng gi¸n tiÕp t¹o nªn mét m« h×nh khÐp kÝn bao trïm tõ ®ã giíi h¹n ho¹t ®éng cña hÖ thèng cÇn gi¶i quyÕt. - §­a ra m« h×nh d÷ liÖu, ph©n tÝch t×m ra khoa chÝnh, kho¸ phô, ®Æt c¸c mèi quan hÖ rµng buéc mét c¸ch phï hîp ®¶m b¶o tèi ­u theo m« h×nh lý thuyÕt ®· nghiªn cøu. - ThiÕt lËp c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng cho toµn hÖ thèng - X©y dùng ®­îc mét øng dông thùc hiÖn ®¸p øng c¸c yªu cÇu, nghiÖp vô ®Æt ra, t¹o c¸c c¬ chÕ tra cøu, thèng kª, t×m kiÕm nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ chÝnh x¸c. H¹n chÕ - Ch­¬ng tr×nh ch­a cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao. - Ch­a gi¶i quyÕt trän vÑn nh÷ng vÊn ®Ò nÈy sinh trong c«ng t¸c qu¶n lý - Ch­¬ng