Đề tài Hiện trạng ứng dụng thương mại điện tử ở Việt Nam

BỘ THƯƠNG MẠI BAN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ HIỆN TRẠNG ỨNG DỤNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM HÀ NỘI, THÁNG 9 NĂM 2003 \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 ii LỜI CẢM ƠN Ban Công nghệ thông tin và Thương mại điện tử xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc dự án ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ MÔI TRƯỞNG CHÍNH SÁCH CHO PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM, BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ đã hỗ trợ, tạo điều kiện cho chúng tôi thực hiện Báo cáo này. Nhân cơ hội này chúng tôi xin gửi lời cảm ơn tới các doanh nghiệp và cá nhân đã trả lời phiếu điều tra và đã tiếp đón chúng tôi nồng nhiệt trong quá trình phỏng vấn về nhiều vấn đề liên quan tới hiện trạng ứng dụng TMĐT cũng như các ý tưởng về tầm quan trọng của chính sách hỗ trợ phát triển TMĐT trong những năm tới. Tiến sỹ Đỗ Văn Lộc, Chánh văn phòng CNTT Bộ Khoa học và Công nghệ kiêm Giám đốc Dự án, đã giúp đỡ rất lớn cho toàn bộ quá trình khảo sát. Tiến sỹ Trần Ngọc Ca, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược và phát triển công nghệ Bộ Khoa học và Công nghệ, có nhiều góp ý sâu sắc về phương pháp điều tra và thiết kế phiếu điều tra. Báo cáo này không thể hoàn thành nếu thiếu sự say mê và mong muốn đóng góp cho sự phát triển TMĐT ở Việt nam của Thạc sỹ kinh tế Vũ Bá Phú và toàn thể cán bộ Ban CNTT và TMĐT. Mùa thu năm 2003 Nguyễn Thanh Hưng Trưởng Ban, Ban CNTT và TMĐT Bộ Thương mại \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN II MỤC LỤC III GIỚI THIỆU VI TÓM TẮT KẾT QUẢ ĐIỀU TRA Thương mại điện tử đã hình thành và phát triển khá nhanh 1 I. ỨNG DỤNG TMĐT Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 1 II. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP 1 1. Về môi trường pháp lý 1 2. Về chính sách 2 3. Về tuyên truyền và đào tạo nguồn nhân lực 2 4. Về hạ tầng kỹ thuật và viễn thông 2 CHƯƠNG I. KẾT QUẢ KHẢO SÁT QUA INTERNET VÀ CÁC NGUỒN THÔNG TIN KHÁC Web site đua nở, chợ ảo sánh vai chợ thật 3 I. CÁC BÊN THAM GIA 3 1. Tổ chức, cơ quan Chính phủ 3 2. Doanh nghiệp tham gia TMĐT 6 3. Cá nhân, người tiêu dùng 19 4. Nhận xét 21 II. HÀNG HOÁ HỮU HÌNH 21 1. Máy tính và thiết bị 21 2. Hàng thủ công mỹ nghệ 24 3. Các sản phẩm tiêu dùng và vật dụng gia đình 27 III. HÀNG HOÁ SỐ HOÁ 29 IV. DỊCH VỤ 32 1. Các loại dịch vụ cung cấp trực tuyến 32 2. Các loại dịch vụ cung cấp không trực tuyến 42 V. HỢP TÁC QUỐC TẾ VỀ PHÁT TRIỂN TMĐT 43 VI. NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRA 43 1. Về phía Nhà nước 44 2. Về phía doanh nghiệp và nhân dân 44 \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 iv CHƯƠNG II. KẾT QUẢ KHẢO SÁT QUA CÁC PHIẾU ĐIỀU TRA Doanh nghiệp đi trước, Nhà nước đi sau 45 I. KẾT QUẢ 45 II. PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ 49 1. Khái quát chung 49 2. Nhận thức về TMĐT 49 3. Mức độ sẵn sàng tham gia TMĐT của doanh nghiệp 50 4. Hiện trạng ứng dụng và tham gia TMĐT của các doanh nghiệp được khảo sát 51 5. Vấn đề giới, vị trí địa lý và sự cần thiết đối với các chính sách hỗ trợ của Chính phủ 51 III. KẾT LUẬN SƠ BỘ 52 CHƯƠNG III. KẾT QUẢ KHẢO SÁT QUA PHỎNG VẤN Cơ hội nhiều, thách thức lớn 53 I. KẾT QUẢ TỪ CÁC CUỘC PHỎNG VẤN 53 1. Công ty Nhựa Rạng Đông 53 2. Công ty Dệt Thành Công 53 3. Công ty Dệt Phong Phú 53 4. Công ty cổ phần Khai Trí 54 5. Công ty ACER Việt Nam 54 6. Công ty Giầy Phú Lâm 55 7. Công ty sản xuất hàng tiêu dùng Bình Tiên (BITI’S) 55 8. Công ty TNHH Dịch vụ tin học Sài Gòn (SIC) 55 9. Tổng Công ty Xuất, nhập khẩu sách báo (XUNHASABA) 55 10. Công ty IBM Việt Nam 56 11. Trung tâm TMĐT Việt Nam (VEC), Công ty Hùng Vương 56 12. Công ty Nhất Vinh 57 13. Công ty cổ phần VNET 57 14. Công ty TNHH Trí Đức 58 15. Công ty Điện toán và Truyền số liệu (VDC) 58 II. KẾT LUẬN SƠ BỘ 58 PHỤ LỤC 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TMĐT 60 PHỤ LỤC 2. CÁC CÔNG TY CÓ WEBSITE GIỚI THIỆU, TIẾP THỊ, QUẢNG CÁO VÀ BÁN HÀNG HOÁ 63 PHỤ LỤC 3. CÁC CÔNG TY TRONG LĨNH VỰC TIN HỌC, MÁY TÍNH CÓ WEBSITE ĐỂ GIỚI THIỆU SẢN PHẨM VÀ DỊCH VỤ CỦA MÌNH 68 \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 v PHỤ LỤC 4. CÁC CÔNG TY KINH DOANH BẤT ĐỘNG SẢN 72 PHỤ LỤC 5. CÁC CÔNG TY KINH DOANH DỊCH VỤ DU LỊCH 74 PHỤ LỤC 6. CÁC TỔ CHỨC, CÔNG TY CÓ WEBSITE CUNG CẤP DỊCH VỤ LIÊN QUAN ĐẾN ỨNG DỤNG TMĐT 80 PHỤ LỤC 7. DANH SÁCH CÁC CÔNG TY ĐƯỢC GỬI PHIẾU ĐIỀU TRA 83 PHỤ LỤC 8. NỘI DUNG CÁC CUỘC PHỎNG VẤN 100 PHỤ LỤC 9. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH KHẢO SÁT, ĐÁNH GIÁ 118 \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 vi GIỚI THIỆU Báo cáo này cố gắng phản ánh thực trạng ứng dụng và sự sẵn sàng tham gia TMĐT của các doanh nghiệp Việt nam. Báo cáo được xây dựng trên cơ sở thu thập thông tin ở phạm vi rộng về ý kiến, quan điểm, động cơ và thái độ của doanh nghiệp đối với ứng dụng TMĐT, thông tin về nguồn nhân lực, về đầu tư và khai thác phần cứng và phần mềm tin học, về kết nối mạng, v.v... cũng như thực trạng ứng dụng TMĐT trong kinh doanh của các doanh nghiệp đó. Sau khi lập kế hoạch và thống nhất phương pháp điều tra đã tiến hành ba bước sau: - Bước 1: Lập phiếu điều tra và gửi phiếu điều tra, từ 5 - 20/6/2003. - Bước 2: Phỏng vấn trực tiếp một số doanh nghiệp, từ 25/6 - 17/7/2003. - Bước 3: Tổng hợp các phiếu điều tra và phỏng vấn, từ 15/7 – 31/7/2003. Báo cáo lần đầu tiên về hiện trạng ứng dụng TMĐT ở nước ta được thực hiện trong thời gian ngắn, nguồn lực có hạn trong khi phạm vi điều tra rộng, hơn nữa TMĐT ở Việt nam đang phát triển mạnh mẽ nên khó tránh được một số thiếu sót. Tuy nhiên, Báo cáo có thể có ích cho các nhà hoạch định chính sách về các vấn đề liên quan tới TMĐT, các nhà nghiên cứu ở các lĩnh vực khác nhau như CNTT, viễn thông, mật mã, thương mại, tài chính, v.v... Báo cáo cũng có thể góp phần thúc đẩy nhiều doanh nghiệp còn cân nhắc ứng dụng TMĐT chủ động nắm bắt cơ hội trên CON ĐƯỜNG TƠ LỤA MỚI. \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 1 TÓM TẮT KẾT QUẢ ĐIỀU TRA Thương mại điện tử đã hình thành và phát triển nhanh I. ỨNG DỤNG TMĐT Ở VIỆT NAM HIỆN NAY • Càng ngày càng có nhiều doanh nghiệp thấy được các lợi ích của TMĐT và muốn ứng dụng TMĐT; • Thương mại điện tử đã được ứng dụng ngày càng rộng rãi để tiếp thị và quảng bá doanh nghiệp; • Việc giao kết, ký hợp đồng và thanh toán trực tuyến trong TMĐT chưa thực hiện được do thiếu một môi trường pháp lý thích hợp và các hạ tầng công nghệ tin học và viễn thông cần thiết; • Hiệu quả ứng dụng TMĐT chưa cao do các doanh nghiệp tham gia TMĐT một cách tự phát. Chính phủ chưa có sự chỉ đạo, hướng dẫn hoặc định hướng chính thức nào và chưa có chính sách khuyến khích, hỗ trợ cần thiết cho các doanh nghiệp; • Nguồn nhân lực phục vụ ứng dụng TMĐT còn thiếu và yếu. Chúng ta đã bắt đầu và đi khá nhanh trên chặng đầu tiên của Con Đường Tơ Lụa Mới! II. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP 1. Về môi trường pháp lý - Chính phủ cần sớm ban hành văn bản quy phạm pháp luật thừa nhận giá trị pháp lý của thông tin ở dạng điện tử và các văn bản khác liên quan tới thanh toán điện tử nhằm tạo cơ sở cho các doanh nghiệp thực hiện tất cả các khâu liên quan tới mỗi giao dịch thương mại. - Các quy định pháp lý khác liên quan có thể hình thành và hoàn thiện song song với quá trình ứng dụng TMĐT. Cần có luật giao thông cho mọi người đi trên Con Đường Tơ Lụa Mới. \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 2 2. Về chính sách - Miễn, giảm thuế giá trị gia tăng đối với các giao dịch TMĐT; - Các biện pháp ưu đãi và khuyến khích về tài chính và tín dụng. Đầu tư vào các dịch vụ gắn với TMĐT như xây dựng chợ “ảo”, chứng thực điện tử là đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao và nhiều rủi ro. Nhà nước cần có các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, lãi suất, v.v...; - Có chính sách ưu đãi đối với các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đào tạo nguồn nhân lực cho TMĐT. Doanh nghiệp chèo thuyền, Nhà nước lái thuyền. 3. Về tuyên truyền và đào tạo nguồn nhân lực - Nhà nước chưa làm tốt công tác tuyên truyền quảng bá về TMĐT tới đông đảo dân chúng và doanh nghiệp. Nếu mọi doanh nghiệp đều nhận thức được lợi ích và cách thức ứng dụng TMĐT thì đó là một tiền đề quan trọng cho sự phát triển TMĐT ở nước ta; - Chính phủ cần đẩy mạnh hoạt động đào tạo nguồn nhân lực và chuyển giao công nghệ liên quan tới TMĐT. Nhận thức đi trước, ứng dụng theo sau. 4. Về hạ tầng kỹ thuật và viễn thông - Cần nâng cao tốc độ đường truyền, đặc biệt là mở rộng dung lượng đường truyền ở các cổng kết nối Internet với quốc tế; - Tiếp tục giảm giá cước truy cập Internet cho phù hợp với mức thu nhập của người dân Việt Nam; - Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực viễn thông nói chung và kinh doanh Internet nói riêng. Thương mại điện tử cần một hạ tầng kỹ thuật tốt và một môi trường cạnh tranh lành mạnh. \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 3 CHƯƠNG I KẾT QUẢ KHẢO SÁT QUA INTERNET VÀ CÁC NGUỒN THÔNG TIN KHÁC Website đua nở, chợ ảo sánh vai chợ thật I. CÁC BÊN THAM GIA 1. Tổ chức, cơ quan Chính phủ a. Tổ chức, cơ quan Chính phủ đóng vai trò là người tạo môi trường, thể chế cho TMĐT Các cơ quan và tổ chức Chính phủ đã bước đầu triển khai một số hoạt động liên quan tới TMĐT. Hoạt dộng đầu tiên là chủ trì nghiên cứu các vấn đề kỹ thuật liên quan tới TMĐT. Các hoạt động khác bao gồm xây dựng Pháp lệnh Thương mại điện tử, Dự thảo Nghị định về chứng thực điện tử, các hoạt động liên quan tới thanh toán điện tử, v.v... Bảng 1 Mức độ tham gia TMĐT của một số cơ quan chính phủ TT Néi dung hç trî C¬ quan ChÝnh phñ T×nh h×nh - §¸nh gi¸ 1 M«i tr−êng ph¸p lý chung cho TM§T Bé Th−¬ng m¹i - Dù kiÕn, Ph¸p lÖnh TM§T vµ NghÞ ®Þnh h−íng dÉn chi tiÕt sÏ ®−îc ban hµnh trong n¨m 2004. - T¹o c¬ së ph¸p lý cho TM§T ph¸t triÓn. 2 HÖ thèng tæ chøc chøng thùc (CA) Bé B−u chÝnh ViÔn th«ng vµ Ban C¬ yÕu ChÝnh phñ - Bé BCVT dù th¶o §Ò ¸n tr×nh Thñ t−íng CP vÒ qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi ho¹t ®éng cung cÊp chøng thùc ®iÖn tö. Ban C¬ yÕu ChÝnh phñ còng ®· nghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ c¬ b¶n cña CA. Tuy nhiªn, chøc n¨ng chÝnh vÒ qu¶n lý CAs vÉn ch−a ®−îc x¸c ®Þnh. - Dù kiÕn, NghÞ ®Þnh vÒ qu¶n lý CAs sÏ ®−îc ban hµnh vµo cuèi n¨m 2004. - Mét sè ng©n hµng th−¬ng m¹i ®ang x©y dùng hÖ thèng CAs riªng vµ cÊp ch÷ ký ®iÖn tö trong ph¹m vi kh¸ch hµng cña \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 4 TT Néi dung hç trî C¬ quan ChÝnh phñ T×nh h×nh - §¸nh gi¸ m×nh. 3 Thanh to¸n ®iÖn tö Ng©n hµng Nhµ n−íc - NghÞ ®Þnh 44/N§-CP ngµy 21/3/2002 cña ChÝnh phñ thõa nhËn hiÖu lùc ph¸p lý cña ch÷ ký ®iÖn tö vµ chøng tõ ®iÖn tö trong Ng©n hµng ®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö liªn ng©n hµng víi sù tham gia cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i. C¸c lÖnh truyÒn göi trong thanh to¸n bï trõ liªn ng©n hµng ®· ®−îc thõa nhËn gi¸ trÞ ph¸p lý. Tuy nhiªn, hÖ thèng ho¹t ®éng ch−a hiÖu qu¶. - Ch−a cã v¨n b¶n ph¸p lý t¹o c¬ së h×nh thµnh ®−îc hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö víi sù tham gia cña doanh nghiÖp vµ ng−êi tiªu dïng. 4 Kª khai thuÕ ®iÖn tö Bé Tµi chÝnh - Tổng cục Thuế ®ang tiÕn hµnh mét dù ¸n thö nghiÖm vÒ kª khai thuÕ ®iÖn tö. - Côc thuÕ Thµnh phè Hå ChÝ Minh hiÖn ®ang thö nghiÖm hÖ thèng kª khai thuÕ trùc tuyÕn. 5 H¶i quan ®iÖn tö Bé Tµi chÝnh - §· cã ®Ò ¸n thiÕt lËp hÖ thèng khai h¶i quan trùc tuyÕn. Tuy nhiªn, hÖ thèng trªn vÉn ®ang trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm. - HiÖn vÉn ch−a ®ñ kh¶ n¨ng hç trî doanh nghiÖp khai h¶i quan. - Côc H¶i quan TP. Hå ChÝ Minh hiÖn ®ang thö nghiÖm hÖ thèng thu nhËn hå s¬ khai h¶i quan vµ nép thuÕ. b. Tổ chức Chính phủ tham gia với tư các là người hỗ trợ, đi tiên phong trong một số dự án TMĐT Đã có một số dự án và đề tài khá lớn về TMĐT nhưng tác động của chúng tới phát triển TMĐT còn thấp. Bảng 2 Một số dự án do các cơ quan của Chính phủ thực hiện TT Dù ¸n Néi dung/ Môc tiªu Dù ¸n NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ 1 Dù ¸n “Kü thuËt TM§T” do Ban TM§T, Bé Th−¬ng m¹i chñ tr×. - Dù ¸n ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c khÝa c¹nh kü thuËt c¬ b¶n cña TM§T th«ng qua sù phèi hîp cña c¸c Bé, Ngµnh liªn quan nh− Bé B−u chÝnh viÔn th«ng, - B¸o c¸o tæng hîp cña Dù ¸n ®· ®−îc in thµnh s¸ch vµ ph¸t hµnh réng r·i lµm tµi liÖu tham kh¶o vÒ c¸c khÝa c¹nh kü thuËt trong TM§T cho mäi ®èi t−îng \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 5 TT Dù ¸n Néi dung/ Môc tiªu Dù ¸n NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ Bé C«ng an, Bé T− ph¸p, Ban C¬ yÕu ChÝnh phñ. quan t©m. 2 Dù ¸n “Tr¹m giao dÞch TM trùc tuyÕn ViÖt Nam – NhËt B¶n” do Côc xóc tiÕn th−¬ng m¹i (BTM) phèi hîp víi Côc xóc tiÕn th−¬ng m¹i cña NhËt B¶n tiÕn hµnh - Thö nghiÖm bu«n b¸n qua m¹ng gi÷a 19 doanh nghiÖp ViÖt Nam víi ng−êi tiªu dïng NhËt B¶n. - Tæng kinh phÝ kho¶ng h¬n 100.000 USD, Dù ¸n ho¹t ®éng trong thêi gian 4 th¸ng (chuÈn bÞ trong 6 th¸ng). C¸c doanh nghiÖp ®Òu nhËn ®−îc ®¬n ®Æt hµng tõ phÝa NhËt, tuy nhiªn gi¸ trÞ c¸c ®¬n ®Æt hµng ch−a cao (kho¶ng tõ vµi ngh×n USD trë xuèng). - §©y chØ lµ Dù ¸n mang tÝnh thö nghiÖm, nh»m hç trî cho doanh nghiÖp biÕt tíi c¸c giao dÞch qua m¹ng. V× vËy, gi¸ trÞ c¸c hîp ®ång nhá, thêi h¹n tiÕn hµnh Dù ¸n ng¾n (chØ tõ th¸ng 6/2001-5/2002). - C¸c doanh nghiÖp ®· nhËn ®−îc hç trî tõ ChÝnh phñ ®Ó tham gia giao dÞch. 3 Dù ¸n Sµn giao dÞch TM§T (www.vnemart.com.vn) do Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam phèi hîp víi Ng©n hµng C«ng th−¬ng vµ VDC cïng triÓn khai. - Cung cÊp th«ng tin vÒ: hµng ho¸ (chñ yÕu lµ ®å thñ c«ng mü nghÖ), c«ng ty (ban ®Çu chØ cã 27 doanh nghiÖp thñ c«ng mü nghÖ). - Cung cÊp c¸c dÞch vô: truy cËp, t×m kiÕn v¨n b¶n ph¸p luËt miÔn phÝ; gióp qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm; ®µm ph¸n trùc tuyÕn; t− vÊn vÒ TM§T vµ nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i th−¬ng; - DÞch vô thanh to¸n ®iÖn tö: phèi hîp víi ng©n hµng C«ng th−¬ng – ICB, hiÖn dÞch vô nµy vÉn ch−a thùc hiÖn ®−îc; - DÞch vô chøng thùc ®iÖn tö: phèi hîp víi VDC triÓn khai c«ng nghÖ chøng thùc cña Verisign. Tuy nhiªn, phÝ x¸c nhËn lµ kh¸ cao (7,0-7,5%/ gi¸ trÞ giao dÞch). - §· ®−îc nghiªn cøu h¬n 2 n¨m, chÝnh thøc khai m¹c: 4/2003. - Míi chØ giíi h¹n cho 36 doanh nghiÖp thñ c«ng mü nghÖ ®¨ng ký tham gia, tuy nhiªn ®©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®· quen víi giao dÞch trùc tuyÕn nªn cã kh¶ n¨ng tham gia TM§T. - Cã c¸c lîi thÕ sau: c¸c doanh nghiÖp tham gia cã tiÒm n¨ng thùc sù; t¹o kh¶ n¨ng thanh to¸n trùc tuyÕn do ICB hç trî; ®¶m b¶o an toµn trong c¸c giao dÞch trùc tuyÕn th«ng qua dÞch vô chøng thùc cña VDC. - BÊt lîi: dÞch vô thanh to¸n trực tuyến vµ chøng thùc ho¹t ®éng dùa trªn uy tÝn cña ICB vµ VDC, ch−a ®−îc ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lý, chi phÝ dÞch vô cã thÓ cao, v× vËy sÏ khã thu hót \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 6 TT Dù ¸n Néi dung/ Môc tiªu Dù ¸n NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®−îc sù tham gia réng r·i cña doanh nghiÖp vµ ng−êi tiªu dïng. 4 §Ò tµi khoa häc cÊp nhµ n−íc KC.01.05 do TTTM, Bé Th−¬ng m¹i chñ tr× thùc hiÖn. §Ò tµi nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò c«ng nghÖ chñ yÕu trong TM§T vµ triÓn khai thö nghiÖm ë mét sè Bé, Ngµnh vµ c«ng ty. Dù kiÕn nghiÖm thu vµo th¸ng 9 n¨m 2003. KÕt qu¶ cña ®Ò tµi nµy lµ c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn ®Ó øng dông TM§T ë c¸c doanh nghiÖp còng nh− lµm c¬ së ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn TM§T cña ViÖt Nam. c. Tổ chức, cơ quan Chính phủ tham gia TMĐT với tư cách là người mua hoặc người cung cấp hàng hoá, dịch vụ qua mạng HiÖn nay, h×nh thøc nµy ®· b−íc ®Çu ®−îc øng dông. Mét sè c¬ quan chÝnh phñ ®¨ng ký, mua c¸c b¶n tin vÒ kinh tÕ – x· héi qua m¹ng cña c¸c h·ng tin trong vµ ngoµi n−íc. ViÖc mua s¾m thiÕt bÞ, hµng ho¸, vËt t− ch−a ®−îc thùc hiÖn qua m¹ng. 2. Doanh nghiệp tham gia TMĐT a. Doanh nghiệp xây dựng “Sàn giao dịch ảo” bán hàng hoá và dịch vụ §· cã kh¸ nhiÒu doanh nghiÖp x©y dùng c¸c “Siªu thÞ ¶o”, “Chî trªn m¹ng” hay “Sµn giao dÞch ®iÖn tö” ®Ó b¸n hµng trùc tiÕp hay lµ n¬i trung gian cho c¸c kh¸ch hµng mua b¸n víi nhau vµ thu phÝ giao dÞch. Bảng 3 giới thiệu một số sàn giao dịch thương mại điện tử đang hoạt động. Tõ n¨m 2001 ®Õn nay ®· cã sù “bïng næ” sè doanh nghiÖp ®Çu t− x©y dùng c¸c sµn giao dÞch ¶o. Tuy nhiªn do sù phæ cËp tin häc vµ Internet cßn thÊp, c−íc phÝ viÔn th«ng cao, ch−a cã hç trî thanh to¸n trùc tuyÕn, v.v... nªn sè l−îng giao dÞch ch−a lín vµ gi¸ trÞ mçi giao dÞch thÊp. Tuy nhiªn, ®©y lµ tiÒn ®Ò tèt cho sù ph¸t triÓn TM§T cho giai ®o¹n tíi. Xây dựng chợ “ảo” có thể còn khó hơn chợ thật. Nhưng chợ ảo không bị giới hạn về không gian và có thể hoạt động 24/24 giờ, 7/7 ngày mỗi tuần. \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 7 B¶ng 3 Mét sè sµn TM§T ë ViÖt Nam TT Tªn vµ ®Þa chØ Website Néi dông ho¹t ®éng 1 x.htm Là sàn TMĐT cho các doanh nghiệp. Nhờ tiện ích cung cấp bởi sàn này, các doanh nghiệp có thể mua, bán và quảng cáo, giới thiệu sản phẩm của mình. 2 Là sàn giao dịch TMĐT, cung cấp các tiện ích để các tổ chức, cá nhân tham gia TMĐT. 3 Cung cÊp th«ng tin vÒ chµo hµng (chñ yÕu lµ ngoµi n−íc) nh»m hç trî doanh nghiÖp trong n−íc xuÊt khÈu. Doanh nghiÖp muèn tham gia ph¶i ®¨ng ký vào Website này. 4 Là sàn giao dịch TMĐT cung cấp các tiện ích cho các tổ chức, cá nhân tham gia TMĐT. 5 GolMart là siêu thị chuyên mua bán, cung cấp vật tư, máy móc trang thiết bị-đồ dùng văn phòng, hàng điện tử, văn phòng phẩm, hàng tiêu dùng… cho các văn phòng, công ty và gia đình. 6 Là một sàn giao dịch TMĐT cung cấp tiện ích cho các tổ chức, cá nhân ứng dụng TMĐT. 7 Website mua bán đấu giá trực tuyến theo kiểu Ebay đầu tiên tại Việt Nam. Các tổ chức, cá nhân có thể đấu giá bán, đấu giá mua và bán theo lô qua Website này. 8 Website chỉ dẫn thông tin địa lý, tư vấn quy hoạch và kinh doanh bất động sản. 9 Là website bán sách, văn phòng phẩm. Thiết kế đẹp, hoàn chỉnh. Có phương thức giao nhận hàng, thanh toán phù hợp với điều kiện thực tế ở Việt Nam. Là một kho dữ liệu phong phú về tác giả - tác phẩm. 10 NetAsie Shopping giới thiệu và bán một số các mặt hàng Việt Nam trên mạng: Hoa, quà tặng, sách, thư pháp... 11 Website cung cấp tin tức sự kiện mới nhất liên quan đến doanh nghiệp. 11 Website bán buôn, bán lẻ hàng hoá 12 vdc.com.vn Website bán buôn, bán lẻ hàng hoá \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 8 Hình 1. Một Sàn giao dịch ảo – Website BizViet là nơi các doanh nghiệp xuất khẩu họp chợ, chào bán sản phẩm, dịch vụ \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 9 b. Doanh nghiệp ứng dụng TMĐT để tự mua, bán hàng hoá và dịch vụ Các doanh nghiệp sử dụng Internet để thực hiện: - Xây dựng trang Web để giới thiệu sản phẩm và công ty; - Đưa e-catalogue lên mạng; - Chấp nhận đơn đặt hàng trên mạng. Rất nhiều doanh nghiệp và thậm chí cá nhân đã lập Website để giới thiệu sản phẩm và dịch vụ của mình, cụ thể trong các lĩnh vực sau: - Phụ lục 2 liệt kê địa chỉ Website của một số tổ chức trong lĩnh vực kinh doanh hàng hoá, vật tư và máy móc, thiết bị có Website riêng. Hình 2 là một ví dụ minh hoạ cho Website của công ty trong lĩnh vực này; - Phụ lục 3 liệt kê địa chỉ Website của một số tổ chức trong lĩnh vực máy tính, tin học có Website riêng. Hình 3 là một ví dụ minh hoạ cho Website của công ty trong lĩnh vực này; - Phụ lục 4 liệt kê địa chỉ Website của một số tổ chức trong lĩnh vực nhà đất, bất động sản có Website riêng. Hình 4 là một ví dụ minh hoạ cho Website của công ty trong lĩnh vực này; - Phụ lục 5 liệt kê địa chỉ Website của một số tổ chức trong lĩnh vực Du lịch có Website riêng. Hình 5 là một ví dụ minh hoạ cho Website của công ty trong lĩnh vực này. \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 10 Hình 2. Website của Công ty sản xuất hàng tiêu dùng Bình Tiên (BITIS) \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 11 Hinh 3. Website của Công ty Viettronics Tân Bình \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 12 Hình 4. Website của Công ty Cổ phần sản xuất và xuất nhập khẩu quận 1 \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 13 Hình 5. Website của Công ty du lịch Threeland Travel \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 14 Trong các giao dịch TMĐT này doanh nghiệp chưa thể thực hiện thanh toán qua mạng. Các hoạt động mua-bán hàng qua mạng với các khách hàng nước ngoài có thể thực hiện được nếu các doanh nghiệp chấp nhận sử dụng dịch vụ thẻ tín dụng như Visacard hay Mastercard. Ví dụ, Tổng công ty Xuất, Nhập khẩu sách báo đã mua hàng từ nhà cung cấp nước ngoài và thanh toán bằng thẻ VISA. Ngược lại công ty đã xuất hàng cho các đơn đặt hàng qua mạng và nhận thanh toán bằng các loại thẻ. Một số doanh nghiệp đã tham gia đấu thầu trên mạng và giành được những hợp đồng lớn. Đi tiên phong trong hoạt động này có thể kể đến Công ty Dệt Thành Công, Công ty dệt Phong Phú. Các doanh nghiệp này đã chủ động ứng dụng TMĐT nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Hiện nay, rất ít các doanh nghiệp sử dụng các phần mềm chuyên nghiệp cho TMĐT như phần mềm quản lý khách hàng (CRM), phần mềm quản lý hàng tồn kho (SCM), phần mềm quản lý nguồn nhân lực (HRM)... Điều này cho thấy các hoạt động của Chính phủ về tuyên truyền, đào tạo, chuyển giao công nghệ còn kém đã hạn chế đáng kể tới việc ứng dụng TMĐT của các doanh nghiệp. Nhà nước chưa xây con đường tơ lụa, doanh nghiệp vẫn đi. c. Doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và triển khai TMĐT Một số doanh nghiệp, chủ yếu là các công ty tin học, đánh giá TMĐT tất yếu sẽ phát triển mạnh trong những năm tới nên đã mạnh dạn đầu tư sâu vào nghiên cứu và triển khai, giáo dục và đào tạo về TMĐT với mục tiêu khi thị trường lớn sẽ thu được doanh thu và lợi nhuận. Bảng 4 Một số doanh nghiệp đầu tư, nghiên cứu và triển khai TMĐT T T Tªn vµ ®Þa chØ Website Néi dông ho¹t ®éng 1 s.com Phát triển những Website thương mại điện tử, những phần mềm dành cho Web và các ứng dụng trực tuyến. 2 Công ty TNHH Tư vấn Sao Việt là một công ty tư vấn chuyên nghiệp trong lĩnh vực Thương mại điện tử, cung cấp các giải pháp về tên miền, thuê chỗ trên Web server, thiết kế Website, các giải pháp Thương mại điện tử, hệ thống e-mail cho công ty,..... \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 15 T T Tªn vµ ®Þa chØ Website Néi dông ho¹t ®éng 3 Phát triển phần mềm và website thương mại điện tử 4 connection.com Liên quan đến các dich vụ Broadband Internet access Provider,VoIP,Online services,e-Office,e-commerce... 5 HI-TEK cung cấp và thiết kế các công nghệ nền tảng cho sự phát triển TMĐT. 6 Cung cấp thông tin kỹ thuật, dịch vụ CNTT liên quan đến TMĐT. 7 Cung cấp tên miền Website cho các công ty 8 Giới thiệu các công nghệ tin học - viễn thông, các tài liệu kỹ thuật, phần mềm, diễn đàn trao đổi Công nghệ thông tin, tin tức công nghệ tin học - viễn thông trong và ngoài nước, đào tạo từ xa, các sản phẩm công nghệ thông tin mới nhất, các dịch vụ Internet - Viễn thông, Free Email 9 Webdesign, hosting, graphic design, thiết kế lắp đặt mạng cục bộ, bảo mật thông tin 10 m.vn Cung cấp dịch vụ ứng dụng trong ngành công nghệ thông tin tại Đông Dương và khu vực ASEAN nhằm đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp vừa và đang phát triển... 11 Cung cấp các giải pháp về phát triển Website và các ứng dụng Web, bao gồm: thiết kế, lập trình, cung cấp tên miền, máy chủ Web và các dịch vụ tư vấn khác về ứng dụng Web. 12 Cung cấp các giải pháp và dịch vụ mạng, e-commerce, web design, ... 13 Sản xuất, gia công, phát triển phần mềm, cung cấp các giải pháp phần mềm, phát triển thương mại điện tử.. 14 Sản xuất các phần mềm và các giải pháp công nghệ cho TMĐT 15 Chuyên thiết kế quảng cáo - in ấn - hỗ trợ kỹ thuật - ứng dụng máy tính trong công tác quản lý và phát triển doanh nghiệp và ứng dụng TMĐT... Các địa chỉ khác có thể tìm thấy ở Phụ lục 6 \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 16 Hình 5. Website của Công ty RIM Technologies Việt Nam giới thiệu về các dịch vụ liên quan đến đầu tư, nghiên cứu và triển khai \\nqhung\va\Bc TMDT nam 2003.doc 9/22/2005 17 DÞch vô thanh to¸n trùc tuyÕn cña Ng©n hµng ngo¹i th−¬ng ViÖt nam (NHNT): th¸ng ngày 26/8/2003, NHNT ®· chÝnh thøc khai tr−¬ng dÞch vô thanh to¸n ®iÖn tö víi tªn gäi Vietcombank Cyber Bill Payment (V-CBP). DÞch vô V-CBP cho phÐp kh¸ch hµng (lµ chñ tµi kho¶n më t¹i NHNT, chñ thÎ Connect 24) cã thÓ sö dông m¹ng Internet (qua trang Web: www.vietcombank.com.vn) hoÆc thÎ Connect 24 (vµ trong t−¬ng lai kh«ng xa sÏ gåm c¶ ®iÖn tho¹i di ®éng) ®Ó thùc hiÖn c¸c giao dÞch: - thanh to¸n c−íc phÝ ®iÖn tho¹i - chuyÓn tiÒn - thanh to¸n phÝ b¶o hiÓm - thanh to¸n c¸c lo¹i phÝ dÞch vô kh¸c nh− c−íc phÝ Internet, tiÒn ®iÖn, n−íc... - thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸ t¹i c¸c siªu thÞ, cöa hµng. Víi V-CBP, hÖ thèng thanh to¸n cña NHNT ®−îc kÕt nèi trùc tuyÕn víi hÖ thèng cña c¸c nhµ cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô, t¹o ®iÒu kiÖn giao dÞch trùc tuyÕn, nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ an toµn. Theo