Đề tài Hạch toán hàng hoá xuất nhập khẩu uỷ thác tại đơn vị uỷ thác và đơn vị nhận uỷ thác cùng với môt số kiến nghị về hoat động này ở Việt Nam

LỜI MỞ ĐẦU Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá là hoạt động mua bán hàng hoá của doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp nước ngoài theo hợp đồng mua bán hàng hoá, bao gồm cả hoạt động tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập và chuyển khẩu hàng hoá. Đối tượng của hoạt động xuất nhập khẩu là các loài hàng hoá phù hợp với ngành nghề ghi trong giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh trừ những mặt hàng thuộc danh mục hàng hoá cấm xuất nhập khẩu và những mặt hàng tạm ngừng xuất nhập khẩu.Các doanh nghiệp có thể tiến hành xuất nhập khẩu theo phương thức trực tiếp (trực tiếp quan hệ, giao dịch, kí kết hợp đồng, thanh toán…)hay phương thức uỷ thác hoăc kết hợp cả trực tiếp cả uỷ thác.Thông thường, phương thức trực tiếp được sử dụng khi doanh nghiệp có đủ khả năng tổ chức đàm phán, kí kết hợp đồng, am hiểu đối tác và am hiểu thị trường cũng như mặt hàng xuất nhập khẩu.Ngược lại, nếu chưa thực sự am hiểu thị trường hay bạn hàng mới với những mặt hàng mới hoặc chưa đủ khả năng tổ chức đàm phán, kí kết hợp đồng xuất nhập khẩu, doanh nghiệp có thể tiến hành xuất nhập khẩu hàng hoá theo phương thức uỷ thác. Trong điều kiện như nước ta hiện nay còn khó khăn về mọi mặt thì hoat động xuất nhập khẩu uỷ thác là một trong những hoạt động quan trọng và chủ yếu trong kinh doanh xuất nhập khẩu. Trong đề tài nghiên cứu này em chỉ đề cập đến phương pháp hạch toán hàng hoá xuất nhập khẩu uỷ thác tại đơn vị uỷ thác và đơn vị nhận uỷ thác cùng với môt số kiến nghị về hoat động này ở Việt Nam. Néi dung I.Một số vấn đề kinh tế cơ bản về hoạt động xuất nhập khẩu uỷ thác. 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu . - Kh¸i niÖm: Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa lµ ho¹t ®éng mua, b¸n hµng hãa cña doanh nghiÖp ViÖt Nam víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi theo c¸c hîp ®ång mua b¸n hµng hãa bao gåm c¶ ho¹t ®éng t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp vµ chuyÓn khÈu hµng hãa. - Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau: + Thêi gian l­u chuyÓn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu: thêi gian l­u chuyÓn hµng hãa trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu bao giê còng dµi h¬n so víi thêi gian l­u chuyÓn hµng hãa trong ho¹t ®éng kinh doanh néi ®Þa do ph¶i thùc hiÖn hai giai ®o¹n mua hµng vµ 2 giai ®o¹n b¸n hµng. §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mua ë thÞ tr­êng trong n­íc b¸n cho thÞ tr­êng ngoµi n­íc, cßn ®èi víi ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ mua hµng hãa cña n­íc ngoµi vµ b¸n cho thÞ tr­êng néi ®Þa. Do ®ã ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ng­êi ta chØ x¸c ®Þnh khi hµng hãa ®· lu©n chuyÓn ®­îc mét vßng hay khi ®· thùc hiÖn xong 1 th­¬ng vô ngo¹i th­¬ng, cã thÓ bao gåm c¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. + Hµng hãa kinh doanh xuÊt nhËp khÈu: Hµng hãa trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu bao gåm nhiÒu lo¹i trong ®ã xuÊt khÈu chñ yÕu nh÷ng mÆt hµng cã thÕ m¹nh trong n­íc (rau qu¶ t­¬i, hµng m©y ®an, thñ c«ng mü nghÖ...), cßn nhËp khÈu chñ yÕu nh÷ng mÆt hµng mµ trong n­íc kh«ng cã, ch­a s¶n xuÊt ®­îc hoÆc s¶n xuÊt ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, thÞ hiÕu (hµng t­ liÖu s¶n xuÊt, hµng tiªu dïng...). + Thêi gian giao, nhËn hµng vµ thêi ®iÓm thanh to¸n: Thêi ®iÓm xuÊt nhËp khÈu hµng hãa vµ thêi ®iÓm thanh to¸n tiÒn hµng th­êng kh«ng trïng nhau mµ cã kho¶ng c¸ch kÐo dµi. + Ph­¬ng thøc thanh to¸n: Trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ph­¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu ®­îc sö dông lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông. + TËp qu¸n, ph¸p luËt: 2 bªn mua, b¸n cã quèc tÞch kh¸c nhau, ph¸p luËt kh¸c nhau, tËp qu¸n kinh doanh kh¸c nhau, do vËy ph¶i tu©n thñ luËt kinh doanh còng nh­ tËp qu¸n kinh doanh cña tõng n­íc vµ luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ. * C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ. Ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ lµ ®iÒu kiÖn quan träng bËt nhÊt trong c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ còng nh­ trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i th­¬ng. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ bao gåm: - Ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance): lµ ph­¬ng thøc mµ trong ®ã kh¸ch hµng yªu cÇu ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng­êi kh¸c ë ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn tiÒn do kh¸ch hµng yªu cÇu. -Ph­¬ng thøc ghi sæ hay ph­¬ng thøc më TK (Open account): ng­êi b¸n më 1 TK (hoÆc 1 quyÓn sæ) ®Ó ghi nî cho ng­êi mua sau khi ng­êi b¸n ®· hoµn thµnh giao hµng hay dÞch vô. §Þnh kú, ng­êi mua tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n. - Ph­¬ng thøc thanh to¸n nhê thu (Collection of payment): lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ng­êi b¸n sau khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô cho ng­êi mua sÏ tiÕn hµnh uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh thu nî sè tiÒn ë ng­êi mua nhê thu bao gåm: +Ph­¬ng thøc nhê thu kÌm (documentary collection) +Ph­¬ng thøc nhê thu phiÕu tr¬n. - Ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông (Letter of credit - L/c): Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông lµ mét sù tho¶ thuËn mµ trong ®ã, mét ng©n hµng (ng©n hµng më th­ tÝn dông) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng( ng­êi më th­ tÝn dông) sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng­êi kh¸c(ng­êi h­ëng lîi sè tiÒn cña th­ tÝn dông) hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ng­êi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi ng­êi nµy xuÊt tr×nh cho ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Ó nhËp khÈu trong th­ tÝn dông. * Gi¸ c¶ vµ tiÒn tÖ ¸p dông trong xuÊt nhËp khÈu. Trong c¸c hiÖp ®Þnh vµ hîp ®ång ph¶i cã qui ®Þnh ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ dïng ®Ó thanh to¸n. §iÒu kiÖn tiÒn tÖ cho biÕt viÖc sö dông c¸c lo¹i tiÒn nµo ®Ó tÝnh to¸n vµ thanh to¸n trong c¸c hîp ®ång ngo¹i th­¬ng, ®ång thêi qui ®Þnh c¸ch xö lý trong gi¸ trÞ ®ång tiÒn ®ã biÕn ®éng. Gi¸ c¶ trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng sÏ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm giao hµng trong hîp ®ång. §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm giao hµng chÝnh lµ sù ph©n chia tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua vÒ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ rñi ro, ®­îc quy ®Þnh trong luËt bu«n b¸n quèc tÕ (Incoterms- 2000). Nh­ vËy, c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm giao hµng, gi¸ trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng cã thÓ cã 4 nhãm C, D, E, F. - Nhãm C: ng­êi b¸n tr¶ c­íc phÝ vËn chuyÓn quèc tÕ (CER, CIF, CPT, CIP) - Nhãm D: Ng­êi b¸n chÞu mäi phÝ tæn vµ rñi ro cho ®Õn khi giao hµng t¹i ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn (DAF, DES, DEQ, DDU, DDP). - Nhãm E: Hµng hãa thuéc quyÒn cña ng­êi mua t¹i ®Þa ®iÓm hoÆc nhµ m¸y cña ng­êi b¸n (EXW) - Nhãm F: Ng­êi mua chÞu mäi chi phÝ vµ rñi ro vÒ vËn chuyÓn quèc tÕ (FCA, FAS, FOB). C¸c ®iÒu kiÖn giao hµng theo Incoterms bao gåm: + Giao hµng t¹i x­ëng (EX works - EXW) + Giao hµng cho ng­êi vËn chuyÓn (Free carrier - FCA) + Giao hµng däc m¹n tµu (Free alongside ship - FAS) + Giao hµng lªn tµu (Free on broad - FOB) +TiÒn hµng vµ c­íc phÝ (Cost and freight -CFR) + TiÒn hµng, phÝ b¶o hiÓm vµ phÝ vËn chuyÓn (Cost, insurance and freight - CIF) + C­íc phÝ tr¶ tíi (Carriage paid to - CPT) + C­íc vµ b¶o hiÓm ®· tr¶ tíi (Carriage and Insurance paid to - CIP) + Giao t¹i biªn giíi (Delivered at frontier - DAF) + Giao t¹i tµu (Delivered exship - DES) + Giao t¹i cÇu c¶ng (Delivered ex quay - DEQ) + Giao t¹i ®Ých ch­a nép thuÕ (Delivered duty unpaid - DDU) + Giao t¹i ®Ých ®· nép thuÕ (Delivered duty unpaid - DDU) 2.Vai trò và ý nghĩa của xuất nhập khẩu uỷ thác. C¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÓ tiÕn hµnh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa theo ph­¬ng thøc trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc kinh doanh mµ trong ®ã ®¬n vÞ tham gia ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÓ trùc tiÕp ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång víi n­íc ngoµi, trùc tiÕp giao, nhËn hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng hoÆc tiÕn hµnh xuÊt nhËp khÈu theo ph­¬ng thøc uû th¸c lµ ph­¬ng thøc kinh doanh mµ trong ®ã ®¬n vÞ tham gia ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng ®øng ra trùc tiÕp ®µm ph¸n víi n­íc ngoµi mµ ph¶i nhê qua mét ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu cã uy tÝn thùc hiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu cho m×nh. Doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp hoÆc xuÊt nhËp khÈu uû th¸c hoÆc kÕt hîp c¶ trùc tiÕp vµ ñy th¸c. Th«ng th­êng, ph­¬ng thøc trùc tiÕp ®­îc sö dông khi doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng tæ chøc ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, am hiÓu ®èi t¸c vµ am hiÓu thÞ tr­êng còng nh­ mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu. Ng­îc l¹i nÕu ch­a thËt sù am hiÓu thÞ tr­êng hay b¹n hµng míi víi nh÷ng mÆt hµng míi hoÆc ch­a ®ñ kh¶ n¨ng tæ chøc ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa theo ph­¬ng thøc ñy th¸c. Nh­ vËy, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu uû th¸c lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng vµ chñ yÕu trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ñy th¸c lµ cã hai bªn tham gia trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. + Bªn giao ñy th¸c xuÊt nhËp khÈu (bªn uû th¸c): lµ bªn cã ®ñ ®iÒu kiÖn mua hoÆc b¸n hµng xuÊt nhËp khÈu. + Bªn nhËn ñy th¸c xuÊt nhËp khÈu (bªn nhËn uû th¸c): lµ bªn ®øng ra thay mÆt bªn ñy th¸c ký kÕt hîp ®ång víi bªn n­íc ngoµi. Hîp ®ång nµy ®­îc thùc hiÖn th«ng qua hîp ®ång uû th¸c vµ chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt kinh doanh trong n­íc. Bªn nhËn uû th¸c sau khi ký kÕt hîp ®ång ñy th¸c xuÊt nhËp khÈu sÏ ®ãng vai trß lµ mét bªn cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng. Do vËy bªn nhËn ñy th¸c sÏ ph¶i chÞu sù ®iÒu chØnh vÒ mÆt ph¸p lý cña luËt kinh doanh trong n­íc, luËt kinh doanh cña bªn ®èi t¸c vµ luËt bu«n b¸n quèc tÕ. Theo ph­¬ng thøc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu uû th¸c, doanh nghiÖp giao ñy th¸c gi÷ vai trß lµ ng­êi sö dông dÞch vô, cßn doanh nghiÖp nhËn ñy th¸c l¹i gi÷ vai trß lµ ng­êi cung cÊp dÞch vô, h­ëng hoa hång theo sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn ký trong hîp ®ång uû th¸c. II. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n 1. H¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp khÈu uû th¸c hµng ho¸. 1.1.Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nhËp khÈu uû th¸c. §Ó thùc hiÖn nhËp khÈu hµng hãa uû th¸c, ph¶i thùc hiÖn 2 hîp ®ång: - Hîp ®ång uû th¸c nhËp khÈu ®­îc ký kÕt gi÷a bªn giao nhËp khÈu, trong ®ã cã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n cã liªn quan , nghÜa vô cu¶ mçi bªn tham gia hîp ®ång. Hîp ®ång nµy chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt kinh doanh trong n­íc. - Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng ®­îc thùc hiÖn gi÷a bªn nhËn nhËp khÈu ñy th¸c vµ bªn n­íc ngoµi, trong ®ã cã ®iÒu kho¶n qui ®Þnh vÒ nhËp khÈu hµng hãa. Hîp ®ång nµy chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt kinh doanh trong n­íc, luËt kinh doanh quèc tÕ vµ luËt cña n­íc xuÊt khÈu. Bªn giao uû th¸c nhËp khÈu (bªn ñy th¸c) cã tr¸ch nhiÖm: + C¨n cø hîp ®ång uû th¸c nhËp khÈu ®Ó chuyÓn vèn cho bªn nhËn uû th¸c nhËp khÈu. +Qu¶n lý sè tiÒn giao cho bªn nhËn ñy th¸c nhËp khÈu ®Ó nhËp khÈu hµng hãa vµ nép c¸c kho¶n thuÕ liªn quan hµng nhËp khÈu. +Tæ chøc nhËn hµng nhËp khÈu khi bªn nhËn nhËp b¸o hµng ®· vÒ ®Õn c¶ng. + Thanh to¸n hoa hång uû th¸c nhËp khÈu c¨n cø vµo tØ lÖ % hoa hång ®· quy ®Þnh trong ®iÒu kho¶n hîp ®ång cïng c¸c chi phÝ kh¸c (nÕu cã) Bªn nhËn ñy th¸c (bªn nhËn uû th¸c cã tr¸ch nhiÖm): +§øng ra ký kÕt hîp ®ång mua - b¸n ngo¹i th­¬ng. + NhËn tiÒn cña bªn giao nhËp khÈu ®Ó thanh to¸n víi ng­êi xuÊt khÈu hµng hãa vµ nép c¸c kho¶n thuÕ liªn quan ®Õn nhËp khÈu. + §øng ra nhËp khÈu hµng ho¸, thanh to¸n vµ tham gia c¸c khiÕu n¹i tranh chÊp nÕu x¶y ra. + Ph¶i tr¶ tiÒn chi phÝ nÕu trong kho¶n môc hîp ®ång quy ®Þnh ng­êi nhËn uû th¸c nhËp khÈu ph¶i chÞu. + ChÞu tr¸ch nhiÖm kª khai vµ nép thuÕ nhËp khÈu hµng hãa, thuÕ GTGT hay thuÕ TT§B cña hµng hãa nhËp khÈu theo tõng lÇn nhËp khÈu víi c¬ quan h¶i quan. + §­îc h­ëng hoa hång theo tØ lÖ % quy ®Þnh trong ®iÒu kho¶n hîp ®ång ñy th¸c. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, bªn uû th¸c nhËp khÈu giao quyÒn nhËp khÈu hµng hãa cho bªn nhËn ñy th¸c trªn c¬ së hîp ®ång ñy th¸c nhËp khÈu hµng hãa. Bªn nhËn ñy th¸c nhËp khÈu thùc hiÖn dÞch vô nhËn ñy th¸c nhËp khÈu hµng hãa, chÞu tr¸ch nhiÖm kª khai vµ nép cña lo¹i thuÕ cña hµng nhËp khÈu vµ l­u gi÷ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn l« hµng nhËp khÈu nh­ hîp ®ång uû th¸c nhËp khÈu, hîp ®ång nhËp khÈu hµng hãa kÝ víi n­íc ngoµi, hãa ®¬n th­¬ng m¹i (invoice) do ng­êi b¸n (n­íc ngoµi) xuÊt, tê khai h¶i quan hµng nhËp khÈu vµ biªn lai thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu. Khi xuÊt tr¶ hµng nhËp khÈu cho chñ hµng, bªn nhËn uû th¸c nhËp khÈu ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT (ngoµi ho¸ ®¬n GTGT ®èi víi hoa hång uû th¸c) trong ®ã ghi râ tæng gi¸ trÞ thanh to¸n ph¶i thu ë bªn uû th¸c, bao gåm gi¸ mua (theo ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i), sè thuÕ nhËp khÈu, thuÕ TT§B vµ thuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu (theo th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan h¶i quan). Ho¸ ®¬n nµy lµm c¬ së tÝnh thuÕ ®Çu vµo cña bªn giao uû th¸c. Tr­êng hîp bªn nhËn ñy th¸c ch­a nép thuÕ GTGT ë kh©u nhËp khÈu, khi xuÊt tr¶ hµng nhËp khÈu uû th¸c, bªn nhËn uû th¸c nhËp khÈu ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé kÌm theo lÖnh ®iÒu ®éng néi bé lµm chøng tõ l­u th«ng hµng hãa trªn thÞ tr­êng. Sau khi ®· nép thuÕ GTGT ë kh©u nhËp khÈu, bªn nhËn uû th¸c míi lËp ho¸ ®¬n GTGT giao cho bªn uû th¸c. 1.2 H¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp khÈu hµng hãa t¹i bªn nhËn ñy th¸c nhËp khÈu. - Khi nhËn tr­íc tiÒn cña bªn giao uû th¸c nhËp khÈu, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112 Cã TK 131 - Ph¶i thu cña kh¸ch hµng.( chi tiÕt ®/v giao ñy th¸c nhËp khÈu) NÕu nhËn b»ng ngo¹i tÖ, ph¶i ®ång thêi ghi nî TK 007- Ngo¹i tÖ c¸c lo¹i. - Khi dïng tiÒn ký quü t¹i ng©n hµng ®Ó më L/c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 144 - cÇm cè, ký c­îc, ký quü ng¾n h¹n Cã TK 111, 112. NÕu tiÒn ký quü b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ghi cã TK 007. - Khi hµng nhËp khÈu uû th¸c ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®· nhËp khÈu hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan, kÕ to¸n ghi: Nî TK 151 - Hµng mua ®i ®­êng Nî TK 156 - hµng hãa (nÕu nhËp kho) Nî TK 331 - ph¶i tr¶ ng­êi b¸n (nÕu chuyÓn th¼ng cho bªn giao uû th¸c nhËp khÈu) (chi tiÕt ®¬n vÞ giao uû th¸c) Cã TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n ( chi tiÕt cho tõng ng­êi b¸n n­íc ngoµi). - ThuÕ nhËp khÈu ph¶i nép hé cho bªn giao uû th¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 151 - Hµng mua ®ang ®i trªn ®­êng Nî TK 156 -Hµng hãa Nî TK 331 - Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n (chi tiÕt ®¬n vÞ giao ñy th¸c) Cã TK 333 - thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ n­íc (3333) ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép hé bªn giao ñy th¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 151 - Hµng mua ®ang ®i ®­êng Nî TK 156 - hµng hãa Nî TK 331 - Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n (chi tiÕt ®¬n vÞ giao uû th¸c). - Khi nhËn tiÒn cña bªn giao uû th¸c ®Ó nhËp khÈu hµng hãa, kÕ to¸n ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· nhËn theo tØ gi¸ h¹ch to¸n. Nî TK 1112, 1122... Cã TK 131 (chi tiÕt ®¬n vÞ giao uû th¸c) 1.3. H¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp khÈu hµng hãa t¹i bªn giao uû th¸c nhËp khÈu. - Khi øng tiÒn cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c nhËp khÈu ®Ó ®¬n vÞ nµy më L/c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 331- Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n (chi tiÕt cho tõng ®¬n vÞ nhËn ñy th¸c) Cã TK 111, 112. NÕu øng tiÒn b»ng ngo¹i tÖ th× ®ång thêi ghi cã TK 007 - ngo¹i tÖ c¸c lo¹i. Khi nhËp kho hµng nhËp khÈu do bªn nhËn ñy th¸c bµn giao l¹i kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: (a) + NÕu ®¬n vÞ nhËn uû th¸c nhËp khÈu nép hé c¸c kho¶n thuÕ (thuÕ nhËp khÈu, thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu, thuÕ TT§B...) kÕ to¸n ghi: Nî TK 156 - hµng ho¸ Nî TK 331 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n(chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) (b) + NÕu ®¬n vÞ nhËn uû th¸c nhËp khÈu lµm thñ tôc kª khai thuÕ nh­ng ®¬n vÞ giao uû th¸c tù nép thuÕ vµo NSNN th× nghiÖp vô nhËp hµng gh nh­ trªn (a). Khi nép thuÕ, kÕ to¸n ghi: Nî TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n ( chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) Cã TK 111, 112 - C¸c kho¶n phÝ nhËp khÈu uû th¸c nh­ hoa hång nhËp khÈu uû th¸c, c¸c kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ kh¸c ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK - 156 hµng hãa Nî TK liªn quan (133, 138...) Cã TK 331- ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n.(chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) Khi thanh to¸n víi ®¬n vÞ nhËn uû th¸c vÒ c¸c kho¶n tiÒn kÕ to¸n ghi: Nî TK 331-ph¶i tr¶ ng­êi b¸n (chi tiÕt ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) Cã TK 111, 112 -Trong tr­êng hîp ®¬n vÞ giao ñy th¸c nhËn hµng hãa nhËp khÈu do ®¬n vÞ nhËn ñy th¸c chuyÓn tr¶ ch­a nép thuÕ GTGT, kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé cña ®¬n vÞ nhËn uû th¸c ®Ó ghi trÞ gi¸ hµng nhËp kho (gåm c¶ c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép: thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ GTGT...): Nî TK 156 - hµng hãa Cã TK 331- ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n(chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c). - Khi nhËn ho¸ ®¬n GTGT cña ®¬n vÞ nhËn uû th¸c, kÕ to¸n ghi gi¶m sè tiÒn thuÕ GTGT ®Çu vµo cho hµng hãa hiÖn thêi: Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®Çu vµo Cã TK 156 - Hµng ho¸, 157 - hµng göi b¸n ra: nÕu hµng hãa cßn ®ang tån kho. Cã TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n: nÕu hµng hãa ®· tiªu thô. Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô b»ng ngo¹i tÖ kÕ to¸n ghi sæ theo tû gi¸ thùc tÕ mua b¸n b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô, kho¶n chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ ghi sæ vµ tû gi¸ ph¸t sinh ®­îc ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 515- Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh hoÆc 635- chi phÝ tµi chÝnh. 2. H¹ch to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu uû th¸c hµng hãa. 2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ xuÊt khÈu uû th¸c hµng hãa. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, bªn uû th¸c xuÊt khÈu khi giao hµng cho bªn nhËn ñy th¸c ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé kÌm theo lÖnh ®iÒu ®éng néi bé. Khi hµng hãa ®· thùc xuÊt khÈu cã x¸c nhËn cña h¶i quan. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®èi chiÕu, x¸c nhËn vÒ sè l­îng, gi¸ trÞ hµng hãa thùc tÕ xuÊt khÈu cña c¬ së nhËn uû th¸c xuÊt khÈu, bªn uû th¸c xuÊt khÈu lËp ho¸ ®¬n GTGT víi thuÕ suÊt 0% giao cho bªn nhËn ñy th¸c. Bªn nhËn uû th¸c xuÊt khÈu ph¶i suÊt ho¸ ®¬n GTGT víi hoa hång uû th¸c xuÊt khÈu víi thuÕ suÊt 10%. Bªn uû th¸c ®­îc ghi nhËn sè thuÕ tÝnh trªn hoa hång uû th¸c vµo sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ, cßn bªn nhËn ñy th¸c sÏ ghi vµo sè thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. Gi¸ tÝnh thuÕ GTGT cña dÞch vô uû th¸c lµ toµn bé tiÒn hoa hång uû th¸c vµ c¸c kho¶n chi hé (nÕu cã trõ kho¶n nép thuÕ hé) ch­a cã thuÕ GTGT.C¸c chøng tõ chi hé nÕu cã thuÕ GTGT th× bªn nhËn ñy th¸c ®­îc khÊu trõ ë ®Çu vµo.Tr­êng hîp c¸c chøng tõ chi hé cã ghi râ hä tªn, ®Þa chØ, m· sè thuÕ cña bªn uû th¸c th× bªn nhËn uû th¸c kh«ng ph¶i tÝnh doanh thu cña m×nh. Trong tr­êng hîp hîp ®ång quy ®Þnh theo gi¸ dÞch vô cã thuÕ GTGT th× ph¶i quy ng­îc l¹i ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT: =  Theo quy ®Þnh, sè thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vÒ hµng xuÊt khÈu do bªn nhËn uû th¸c chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho ng©n s¸ch. Khi thùc hiÖn xong dÞch vô xuÊt khÈu bªn nhËn uû th¸c ph¶i chuyÓn cho bªn uû th¸c c¸c chøng tõ sau: - B¶n thanh lý hîp ®ång - Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i (Invoice) xuÊt cho n­íc ngoµi (1 b¶n sao) - Tê khai hµng ho¸ xuÊt khÈu cã x¸c nhËn thùc xuÊt vµ ®ãng dÊu cña c¬ quan h¶i quan cöa khÈu (1 b¶n sao) - Ho¸ ®¬n GTGT vÒ hoa hång uû th¸c. C¸c b¶n sao ph¶i ®­îc bªn nhËn uû th¸c sao vµ ký, ®ãng dÊu. Tr­êng hîp bªn nhËn ñy th¸c cïng l lóc xuÊt khÈu hµng hãa uû th¸c cho nhiÒu ®¬n vÞ, kh«ng cã ho¸ ®¬n xuÊt khÈu hµng vµ tê khai h¶i quan riªng cho tõng ®¬n vÞ th× vÉn göi b¶n sao cho c¸c ®¬n vÞ uû th¸c nh­ng ph¶i kÌm theo b¶ng kª chi tiÕt hµng ho¸, sè l­îng, ®¬n gi¸ vµ doanh thu hµng ®· xuÊt cho tõng ®¬n vÞ. 2.2. T¹i ®¬n vÞ uû th¸c xuÊt khÈu. §¬n vÞ giao uû th¸c xuÊt khÈu lµ ®¬n vÞ cã hµng hãa nh­ng ch­a ®­îc nhµ n­íc cÊp phÐp xuÊt khÈu trùc tiÕp nªn ph¶i nhê ®¬n vÞ xuÊt khÈu trùc tiÕp xuÊt khÈu hé vµ ph¶i tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ nµy mét kho¶n tiÒn hoa hång xuÊt khÈu uû th¸c theo tho¶ thuËn. Tr×nh tù kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu uû th¸c: - Khi xuÊt kho hµng hãa göi ®i nhê xuÊt khÈu hé, kÕ to¸n ghi: Nî TK 157 - hµng hãa göi ®i b¸n. Cã TK 156 - Hµng hãa - Chi phÝ vËn chuyÓn liªn quan ®Õn vËn chuyÓn hµng xuÊt khÈu uû th¸c tõ kho cña doanh nghiÖp ®Õn c¶ng, ga, s©n bay, kÕ to¸n ghi: Nî TK 641 - chi phÝ b¸n hµng Cã TK 111, 112... - Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o hµng xuÊt khÈu ®· hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan, ®­îc tÝnh lµ hµng xuÊt khÈu, kÕ to¸n ghi doanh thu b¸n hµng ®ång thêi víi sè tiÒn ph¶i thu cña ng­êi nhËn xuÊt khÈu uû th¸c : Nî TK 131 - ph¶i thu cña kh¸ch hµng(chi tiÕt tõng ng­êi nhËn uû th¸c) Cã TK 511 - doanh thu b¸n hµng - §ång thêi x¸c ®inh trÞ gi¸ vèn hµng ®· xuÊt khÈu, kÕ to¸n ghi: Nî TK 632 - gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157 - Hµng göi ®i b¸n - ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép do bªn nhËn ñy th¸c xuÊt khÈu nép hé, kÕ to¸n ghi: Nî TK 511 - doanh thu b¸n hµng Cã TK 333 - thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ n­íc (3332 vµ 3333) - Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o vÒ sè thuÕ XK, thuÕ TT§B do bªn nhËn uû th¸c ®· nép hé, kÕ to¸n ghi: Nî TK 333 - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép NN (3332, 3333) Cã TK 338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3388)(chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) - Kho¶n phÝ uû th¸c xuÊt khÈu (hoa hång uû th¸c, phÝ kh¸c ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 641 - chi phÝ b¸n hµng Nî TK 133 -ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3388)(chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) - Khi thanh to¸n c¸c kho¶n víi bªn nhËn uû th¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 338- ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3388) (chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn ñy th¸c) Nî TK 111, 112 (ghi sè tiÒn cßn ®­îc nhËn). Cã TK 131 - ph¶i thu cña kh¸ch hµng( chi tiÕt tõng ®¬n vÞ nhËn uû th¸c) Tr­êng hîp nhËn tiÒn b»ng ngo¹i tÖ, ph¶i quy ®æi theo tû gi¸ thùc tÕ giao dÞch b×nh qu©n liªn ng©n hµng ®Ó ghi: 2.3. T¹i ®¬n vÞ nhËn uû th¸c xuÊt khÈu. V× hµng hãa kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña bªn nhËn ñy th¸c xuÊt khÈu nªn nÕu hµng hãa do bªn giao xuÊt khÈu chuyÓn ®Õn hoÆc bªn giao xuÊt khÈu nhê mua hµng vµ xuÊt khÈu hé th× sè hµng nµy ®Òu ®­îc ghi Nî TK 003 - Hµng hãa nhËn b¸n hé, nhËn ký göi. Sau khi hîp ®ång giao nhËn xuÊt khÈu uû th¸c ®­îc ký kÕt, bªn nhËn uû th¸c ph¶i ký hîp ®ång víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Ó tho¶ thuËn ph­¬ng thøc vËn chuyÓn vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n cïng c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c. Khi nhËn ®­îc c¸c chøng tõ hîp ph¸p vµ L/C, kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra kü tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång vµ tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng göi ®i. - Khi xuÊt khÈu hµng göi ®i, kÕ to¸n ghi: Cã TK 003 - hµng hãa nhËn b¸n hé, nhËn ký göi. - Khi hµng xuÊt khÈu hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan, ®­îc tÝnh lµ hµng xuÊt khÈu, kÕ to¸n ghi: Nî TK 131 - ph¶i thu cña kh¸ch hµng.( chi tiÕt cho tõng ng­êi nhËp khÈu) Cã TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n(chi tiÕt cho tõng ®¬n vÞ giao uû th¸c) -ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép hé vµo ng©n s¸ch, kÕ to¸n ghi: Nî TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n Cã TK 338 - ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (TK 3388) - Sè tiÒn hoa hång XK ®­îc tÝnh doanh thu cho doanh nghiÖp nhËn ñy th¸c, nÕu trõ vµo sè tiÒn ph¶i tr¶, kÕ to¸n ghi vµo bªn nî TK 331, nÕu ph¶i thu cña bªn giao uû th¸c, kÕ to¸n ghi vµo bªn nî TK 131 nÕu thu ngay ®­îc tiÒn kÕ to¸n ghi vµo TK 111, 112. Nî TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n (nÕu trõ vµo tiÒn hµng) Nî TK 131 - ph¶i thu cña kh¸ch hµng (nÕu ph¶i thu) Nî TK 111, 112 (nÕu thu tiÒn mÆt) Cã TK 511 (5113)- doanh thu b¸n hµng (tiÒn hoa hång) Cã TK 3331 -thuÕ GTGT ph¶i nép (sè tiÒn thuÕ GTGT tÝnh trªn hoa hång uû th¸c). -C¸c kho¶n chi hé cho bªn giao uû th¸c, kÕ to¸n ghi ph¶n ¸nh vµo TK 138 - ph¶i thu kh¸c bao gåm phÝ ng©n hµng, phÝ gi¸m ®Þnh h¶i quan, chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp: Nî TK 138 - ph¶i thu kh¸c (1388) Cã TK 111, 112 Khi thu tiÒn cña ng­êi nhËp khÈu Nî TK 112 - tiÒn göi ng©n hµng Cã TK 131 - ph¶i thu cña kh¸ch hµng (chi tiÕt tõng ng­êi nhËp khÈu) - Khi thanh to¸n víi bªn giao xuÊt khÈu, kÕ to¸n ghi: Nî TK 331 - ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n Cã TK 131 - ph¶i thu cña kh¸ch hµng (nÕu cã) Cã TK 138 - ph¶i thu kh¸c Cã TK 111, 112 - chi b»ng tiÒn Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô b»ng ngo¹i tÖ kÕ to¸n ghi sæ theo tû gi¸ thùc tÕ mua b¸n b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô, kho¶n chªnh lÖch gi÷a tû gi¸ ghi sæ vµ tû gi¸ ph¸t sinh ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 515 - doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh hoÆc 635 - chi phÝ tµi chÝnh. III.Hoàn thiện hạch toán hoạt động xuất nhập khẩu uỷ thác. Xuất nhập khẩu uỷ thác là một trong hai hình thức cơ bản để thực hiện hoạt động xuất nhập khẩu. Đó là một hoạt động dịch vụ thương mại dưới hình thức thuê và nhận làm dịch vụ xuất khẩu hoặc nhập khẩu. Hoạt động này được thực hiện trên cơ sở hợp đồng uỷ thác xuất khẩu hoặc nhập khẩu giữa các doanh nghiệp, phù hợp với những quy định của pháp lệnh hợp đồng kinh tế. Trong hoạt động uỷ thác xuất nhập khẩu, quan hệ giữa đơn vị uỷ thác và đơn vị nhận uỷ thác có thể được hiểu như sau: _Đối với hoạt động uỷ thác nhập khẩu(UTNK): với hoạt động này, đơn vị uỷ thác nhập khẩu không trực tiếp mua hàng từ bên xuất khẩu mà nhập hàng nhập khẩu thông qua đơn vị UTNK. Đơn vị UTNK trực tiếp đàm phán, kí kết hợp đồng và nhận hàng nhập khẩu, sau đó chuyển lại cho đơn vị uỷ thác nhập khẩu. Như vậy trong quan hệ này, đơn vị uỷ thác nhập khẩu được xem là người mua, còn đơn vị nhận UTNK được xem là người cung cấp. _Đối với hoạt động uỷ thác xuất khẩu(UTXK): tương tự như hoạt động UTNK, trong trơừng hợp này, đơn vị UTXK không trực tiếp xuất khẩu hàng mà chỉ chuyển hàng cho đơn vị UTXK để đơn vị này thực hiện nghiệp vụ xuất khẩu. Như vậy trong quan hệ này, đơn vị UTXK có thể được xem là người cung cấp, còn đơn vị nhận uỷ thác UTNK được xem là người mua.Vì đơn vị nhận UTXK chỉ thực hiện nghiệp vụ xuất khẩu hộ nên đối với đơn vị UTXK thời điểm ghi nhận doanh thu đúng đắn nhất là lúc đơn vị nhận UTXK hoàn thành ngiệp vụ xuất khẩu. điều này phù hợp vời qui đinh ghi nhận doanh thu được đề cập trong chuẩn mực kế toán Việt Nam về doanh thu và thu nhập khác.(Chuẩn