Đề tài Công trường thủ công tư bản chủ nghĩa và vai trò của nó trong việc đưa sản xuất hàng hoá nhỏ lên sản xuất lớn tư bản chủ nghĩa

Tr­êng ®¹i häc qu¶n lý vµ kinh doanh Hµ Néi Khoa kinh tÕ ------ tiÓu luËn M«n Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c Lªnin §Ò tµi : c«ng tr­êng thñ c«ng t­ b¶n chñ nghÜa vµ vai trß cña nã trong viÖc ®­a s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá lªn s¶n xuÊt lín t­ b¶n chñ nghÜa I. Lêi nãi ®Çu Khi míi ra ®êi, Chñ nghÜa T­ b¶n (CNTB) tiÕp nhËn vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së nÒn s¶n xuÊt s½n cã, nÒn s¶n xuÊt víi kü thuËt l¹c hËu cña kinh tÕ thñ c«ng vµ kinh tÕ tiÓu n«ng. ChØ sau nµy, ®Õn giai ®o¹n ph¸t triÓn cao h¬n cña nã míi c¶i t¹o nÒn s¶n xuÊt Êy trªn c¬ së nÒn s¶n xuÊt vµ kü thuËt míi. S¶n xuÊt T­ b¶n Chñ nghÜa (TBCN) ®­îc b¾t ®Çu khi c¸c nhµ t­ b¶n cã trong t­ liÖu s¶n xuÊt, cßn c«ng nh©n mÊt hÕt t­ liÖu s¶n xuÊt, buéc ph¶i b¸n søc lao ®éng cña m×nh nh­ hµng ho¸. Trong s¶n xuÊt thñ c«ng vµ nghÒ phô cña n«ng d©n ®· h×nh thµnh nh÷ng x­ëng thñ c«ng t­¬ng ®èi lín cña nhµ t­ b¶n. Nhµ t­ b¶n më réng qui m« s¶n xuÊt nh­ng l¹i kh«ng thay ®æi c«ng cô lao ®éng vµ ph­¬ng ph¸p lao ®éng. §©y lµ s¶n xuÊt hîp t¸c gi¶n ®¬n (TBCN). Nh­ng nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c x­ëng thñ c«ng víi lao ®éng hîp t¸c gi¶n ®¬n chuyÓn lªn c«ng tr­êng thñ c«ng dùa trªn hîp t¸c cã ph©n c«ng lao ®éng vµ kü thuËt thñ c«ng. C«ng tr­êng thñ c«ng ®· chiÕm ®­îc ®Þa vÞ thèng trÞ ë méy sè n­íc vµo kho¶ng gi÷a thÕ kû XVI ®Õn kho¶ng cuèi thÕ kû XVIII. Bµi viÕt nµy, t«i xin tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò “C«ng tr­êng thñ c«ng T­ b¶n chñ nghÜa” vµ vai trß cña nã trong viÖc ®­a s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá lªn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ thÞ tr­êng TBCN. II. Lý luËn Tõ hîp t¸c gi¶n ®¬n t­ b¶n chñ nghÜa sang c«ng trõ¬ng thñ c«ng, thùc hiÖn b»ng hai con ®­êng kh¸c nhau. §ã lµ nhµ t­ b¶n liªn hîp nh÷ng ng­êi thî thñ c«ng cã chuyªn m«n kh¸c nhau l¹i trong mét x­ëng vµ nhµ t­ b¶n liªn hîp nh­ng ng­êi thî thñ c«ng cã chuyªn m«n gièng nhau trong mét x­ëng. Mçi ng­êi chØ lµm mét c«ng ®o¹n. C«ng tr­êng thñ c«ng cã nhiÒu lao ®éng phøc t¹p, thêi gian lao ®éng trong mçi kh©u cña qui tr×nh l¹i dµi ng¾n kh¸c nhau. Muèn s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc, ®Òu ®Æn th× ph¶i ph©n bæ lao ®éng thµnh tõng nhãm theo tû lÖ nhÊt ®Þnh. Sao cho phï hîp víi nh÷ng kh©u cña qu¸ tr×nh lao ®éng ®ã. Nh÷ng ng­êi lao ®éng bé phËn, nh÷ng nhãm lao ®éng trªn hîp thµnh ng­êi lao ®éng tËp thÓ. §©y lµ mét c¬ cÊu sèng cña c«ng tr­êng thñ c«ng. Khi cÇn më réng qui m« s¶n xuÊt, chØ cÇn ph¸t triÓn sè l­îng t­¬ng øng gi÷a cung víi cÇu. C¸ch tæ chøc ph©n c«ng nh­ vËy lµm cho c«ng tr­êng thñ c«ng cã ­u thÕ h¬n h¼n so víi hîp t¸c gi¶n ®¬n t­ b¶n chñ nghÜa. III. Vai trß cña c«ng tr­êng thñ c«ng trong viÖc ®­a s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá lªn s¶n xuÊt lín t­ b¶n chñ nghÜa ¦u thÕ. Mçi ng­êi lao ®éng ®­îc chuyªn m«n ho¸ tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn ®· rót ng¾n ®­îc thêi gian ngõng viÖc, gi¶m giê chÕt do thay ®æi thao t¸c, dông cô vµ chç lµm viÖc. Tay nghÒ ng­êi lao ®éng nhanh chãng ®­îc n©ng cao. Mçi c«ng nh©n chØ lµm mét kh©u trong nhiÒu kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn ®· tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm. N©ng cao tr×nh ®é thµnh th¹o, c¶i tiÕn ®­îc thao t¸c, gi¶m nh÷ng t¸c ®éng thõa. V× vËy hao phÝ lao ®éng Ýt mµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Mçi ng­êi lao ®éng bé phËn ph¸t huy ®­îc n¨ng khiÕu cña m×nh lµm ra s¶n phÈm tèt h¬n trong qu¸ tr×nh lao ®éng. ë mçi kh©u s¶n xuÊt mét c¸i t¹o thµnh lao ®éng tËp thÓ cã n¨ng khiÕu toµn diÖn ngang nhau. Nhê cã chuyªn m«n ho¸ tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c«ng cô ®· ®­îc c¶i tiÕn, lµm c¬ së cho m¸y mãc sau nµy ra ®êi.Theo yªu cÇu cña c«ng tr­êng thñ c«ng ngµy cµng më réng, ta ph¶i t¨ng c«ng nhiÒu c«ng nh©n kh¸c nhau trong c«ng tr­êng. Søc s¶n xuÊt cña lao ®éng cµng ph¸t triÓn th× mét sè l­îng lao ®éng nhÊt ®Þnh l¹i cµng tiªu dïng nhiÒu nguyªn liÖu trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Cho nªn, ph¶i ph¸t triÓn nhanh t­ b¶n bÊt biÕn vµ t­ b¶n kh¶ biÕn. TÝnh chÊt vµ h¹n chÕ cña c«ng tr­êng thñ c«ng. Sù ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng t­ b¶n chñ nghÜa lµ s¶n phÈm riªng cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã. Sù ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng ®ßi hái ph¶i t¨ng phÇn t­ b¶n kh¶ biÕn vµ t­ b¶n bÊt biÕn. Theo c«ng tr­êng thñ c«ng ngµy cµng më réng ng­êi ta ph¶i t¨ng thªm gÊp béi sè c«ng nh©n, nh÷ng to¸n c«ng nh©n kh¸c nhau trong c«ng tr­êng.søc s¶n xuÊt cña lao ®éng ngµy cµng ph¸t triÓn th× mét sè l­îng lao ®éng cµng ph¶i tiªu dïng nhiÒu nguyªn liÖu mét thêi gian nhÊt ®Þnh . Cho nªn c«ng tr­êng thñ c«ng do sù ph©n c«ng ®ßi hái ph¶i t¨ng nhanh t­ b¶n bÊt biÕn vµ t­ b¶n kh¶ biÕn. §ã lµ mét ®Þnh luËt do tÝnh chÊt kü thuËt cña c«ng tr­êng thñ c«ng sinh ra. Sù ph©n c«ng cña c«ng tr­êng thñ c«ng lµm cho ng­êi c«ng nh©n bÞ quÌ quÆt vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn. C«ng tr­êng thñ c«ng lµm cho ng­êi lao ®éng chØ lµm ®­îc mét c«ng viÖc bé phËn cña s¶n phÈm, biÕn ng­êi lao ®éng chØ ph¸t triÓn ®­îc mét chiÒu. Ng­êi c«ng nh©n t¸ch khái nhµ t­ b¶n th× c«ng nh©n kh«ng cã viÖc lµm v× c«ng viÖc bé phËn cña hä chØ ®­îc thùc hiÖn, tiÕn hµnh trong c«ng tr­êng thñ c«ng. Sù ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng cßn x¸c lËp mét tæ chøc ®¼ng cÊp gi÷a c«ng nh©n víi nhau. Bªn c¹nh sù ph©n c«ng vµo chøc n¨ng bé phËn cña s¶n xuÊt, c«ng tr­êng thñ c«ng cßn ph©n chia nh÷ng ng­êi lao ®éng thµnh cÊp bËc. Sù ph©n chia ®¬n gi¶n nh÷ng c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ kh«ng lµnh nghÒ. Sù ph©n chia ®ã lµm gi¶m bít chi phÝ ®µo t¹o c«ng nh©n cña nhµ t­ b¶n. M¸c ®· ®¸nh gi¸ c¸ch tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt trong thêi kú c«ng tr­êng thñ c«ng t­ b¶n chñ nghÜa nh­ sau: “Do ph©n tÝch vµ ph©n ho¸ nghÒ thñ c«ng, do chuyªn ho¸ c¸c c«ng cô, do ®µo t¹o c«ng nh©n bé phËn vµ do tËp hîp hä vµo c¬ cÊu toµn bé, sù ph©n c«ng trong c«ng tr­êng thñ c«ng t¹o ra mét bËc thang vÒ chÊt l­îng vµ mét tû lÖ vÒ sè l­îng trong nh÷ng qu¸ tr×nh x· héi cña nÒn s¶n xuÊt. Tæ chøc lao ®äng mét cach dÆc biÖt nh­ vËy lµm cho søc s¶n xuÊt cña x· héi ngµy cµng t¨ng thªm lªn”. Sù ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng lµ ph­¬ng ph¸p ®Æc biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi cho nhµ t­ b¶n. Gièng nh­ hiÖp t¸c gi¶n ®¬n, lao ®éng tËp thÓ thñ c«ng trong c«ng tr­êng thñ c«ng t¹o nªn søc s¶n xuÊt míi, søc s¶n xuÊt nµy thuéc vÒ nhµ t­ b¶n, nãi c¸ch kh¸c, nã ®¶m b¶o cho giai cÇp nhµ bãc lét ®­îc gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi cao h¬n h¼n thêi kú hiÖp t¸c gi¶n ®¬n. M¸c ®· v¹ch ra r»ng, sù ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng: “ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt tËp thÓ cña lao ®éng lµm lîi cho nhµ t­ b¶n, mµ h¹i cho ng­êi lao ®éng. Nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn míi ®¶m b¶o cho t­ b¶n thèng trÞ l©o ®éng. Vëi nã võa lµ sù tiÕn bé lÞch sö, mét giai ®o¹n tÊt yÕu trong h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, vµ võa lµ mét thñ ®o¹n bãc lét mét c¸ch v¨n mminh vµ tinh vi”. Tuy vËy, c«ng tr­êng thñ c«ng vÉn ch­a chiÕm ®­îc ­u thÕ tuyÖt ®èi trong nÒn s¶n xuÊt x· héi. C«ng tr­êng thñ c«ng vÉn duy tr× c¬ së kü thuËt thñ c«ng. Nhµ t­ b¶n ch­a thÓ thiÕt lËp kû luËt lao ®éng chÆt chÏ ®èi víi ng­êi lao ®éng nhÊt lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng lµnh nghÒ. Nh÷ng ng­êi nµy vÉn t×m c¸ch duy tr× nghÒ nghiÖp cña m×nh, vÉn t×m c¸ch tho¸t khái sù bãc lét cña nhµ t­ b¶n. Nh×n chung, c«ng tr­êng thñ c«ng cã mét vai trß lÞch sö ®èi víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n: Nã lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn tÊt yÕu chuyÓn lao déng thñ c«ng lªn lao ®éng c¬ giíi; nã t¹o ra ®­îc nh÷ng c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ nh÷ng c«ng cô ®éc chuyªn. Dùa trªn c¬ së ®ã mµ x­ëng chÕ t¹o c«ng cô h×nh thµnh, nÒn s¶n xuÊt c¬ khÝ ra ®êi. Sù ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng vµ ph©n c«ng trong x· héi. Ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng lµ sù ph©n c«ng lao ®éng mét c¸ch hîp lý vµo tõng kh©u cña qóa tr×nh s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm vµ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng tõng kh©u ®ã. Nã ph¶n ¸nh sù tæ chøc lao ®éng trong ph¹m vi mét c¬ së s¶n xuÊt cña nhµ t­ b¶n trong thêi kú c«ng tr­êng thñ c«ng. Ph©n c«ng x· héi lµ sù ph©n bè lao ®éng trong x· héi vµo c¸c nghµnh vµ vïng kinh tÕ kh¸c nhau, vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt tõng ngµnh tõg vïng ®ã, t¹o ra nhiÒu gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau- nhiÒu hµng ho¸ kh¸c nhau, ®ång thêi t¹o ra mèi liªn hÖ phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt. M¸c ®· nãi vÒ ph©n c«ng x· héi nh­ sau: “T­¬ng øng víi toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ sö dông ®ñ c¸c thø kh¸c nhau, th× cã toµn bé nh÷ng lao ®éng cã Ých còng kh¸c nhau, chia thµnh ngµnh, thµnh lo¹i, thµnh thø kh¸c nhau- mét sù ph©n c«ng x· héi”. M¸c cßn chia sù ph©n c«ng x· héi thµnh ph©n c«ng chung vµ ph©n c«ng ®Æc thï vµ gäi sù ph©n c«ng trong x­ëng thî lµ ph©n c«ng c¸ bÞªt. M¸c viÕt: “nÕu ng­êi ta chØ xÐt rieeng b¶n th©n lao ®éng th«i, th× ng­êi ta cã thÓ gäi sù ph©n c«ng nÒn s¶n xuÊt xÉ héi thµnh nh÷ng ngµnh lín: C«ng nghiÖp, n«ng nghiªp... lµ sù ph©n c«ng chung; gäi sù ph©n chia h÷ng ngµnh s¶n xuÊt Êy thµnh lo¹i vµ thø lµ ph©n c«ng ®Æc thï, vµ cuèi cïng gäi sù ph©n c«ng trong x­ëng thî lµ ph©n c«ng c¸ biÖt”. Ph©n c«ng x· héi vµ ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau. Bªn c¹nh sù gièng nhau, ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng vµ ph©n c«ng x· héi cã sù kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt. TiÒn ®Ò cña ph©n c«ng x· héi lµ t­ liÖu s¶n xu¸t x· héi ph©n t¸n vµo tay nhiÒu ng­êi s¶n xuÊt ®éc lËp thuéc c¸c ngµnh, c¸c vïng s¶n xuÊt kh¸c nhau trong x· héi, tiÒn ®Ò cña ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng lµ t­ lÖu s¶n xuÊt tËp trung trong tay mét nhµ t­ b¶n. Sù ph©n c«ng x· héi dùa trªn c¬ së chÕ ®é t­ h÷u ph¸t sinh mét c¸ch tù ph¸t do quy luËt gi¸ trÞ chi phèi qua phong vò biÓu cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng, cßn ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng lµ do quyÒn lùc tuyÖt ®èi cña nhµ t­ b¶n chi phèi. Sù chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt tõng ngµnh tõng vïng cña ph©n c«ng x· héi n»m t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông nh÷ng hµng ho¸ kh¸c nhau do ®ã t¹o ra mèi quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ trong x· héi. Cßn sù chuyªn m«n ho¸, hiÖp t¸c ho¸ tõng kh©u cña ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng chØ t¹o ra nh÷ng bé phËn cña s¶n phÈm, chØ cã ng­êi lao ®éng tËp thÓ trong c«ng tr­êng thñ c«ng míi t¹o s¶n phÈm hoµn chØnh, do ®ã mèi quan hÖ gi÷a hä lµ mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng lao ®éng bé phËn gãp hÇn s¶n xuÊt ra hµng ho¸. MÆc dï ph©n c«ng x· héi vµ ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt, nh­ng gi÷a chóng cã mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ mËt thiÕt víi nhau vµ thóc ®Èy nhau ph¸t triÓn. Ph©n c«ng x· héi cã tr­íc vµ lµ tiÒn ®Ò cña ph©n c«ng tr­êng thñ c«ng. M¸c ®· nãi: “Ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng chØ b¾t nguån ë chç nµo mµ sù ph©n c«ng x· héi ®· ®¹t ®ªn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nµo ®ã”. Khi ph©n c«ng c«ng tr­êng ®· h×nh thµnh, nã l¹i thóc ®Èy ph©n c«ng x· héi ph¸t triÓn m¹nh mÏ... Do chuyªn m«n ho¸ tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n s¶n xuÊt s¶n phÈm, mµ nã ®ßi hái ph¶i chuyªn m«n ho¸ c«ng cô, lao ®éng cµng ph©n ho¸ th× sù chÕ t¹o ra c«ng cô ®ã l¹i chia ra thµnh nhiÒu nghÒ kh¸c nhau, tøc lµ sù ph©n c«ng x· héi ph¸t triÓn. Tr¸i l¹i khi ph©n c«ng x· héi cµng ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ míi h×nh thµnh l¹i thóc ®Èy sù ph©n c«ng c«ng tr­êng thñ c«ng më réng thªm. Sù t¸c ®éng qua l¹i giøu 2 ph©n c«ng trªn gãp phÇn lµm cho nÒn s¶n xuÊt TBCN ph¸t triÓn nhanh chãng... C«ng nghiÖp ngµy cang t¸ch rêi n«ng nghiÖp. KÕt qu¶ cña sù ph©n c«ng ph¸t triÓn lµ kh«ng nh÷ng lµm cho c«ng nghÖ s¶n phÈm hµng ho¸, mµ cßn lµm cho n«ng phÈm còng trë thµnh hµng ho¸. Trong n«ng nghiÖp, do cã chuyªn m«n ho¸ nªn c¸c vïng n«ng nghiÖp cã tÝnh chÊt th­¬ng nghiÖp xuÊt hiÖn: vïng trång c©y gai, c©y c¶i ®­êng, c©y b«ng, c©y thuèc l¸... Nh­ vËy, kh«ng nh÷ng trao ®æi gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ph¸t triÓn mµ trao ®æi gi÷a nh÷ng nghanh n«ng nghiÖp còng ph¸t triÓn. S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn trong n«ng nghiÖp th× sù c¹nh tranh gi÷a n«ng d©n víi nhau ngµy cµng kÞch liÖt. N«ng d©n ngµy cµng lÖ thuéc vµo thÞ tr­êng. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ më réng, th× qu¸ tr×nh n«ng d©n ph©n ho¸ x¶y ra. Hä chia thµnh 2 giai cÊp x· héi t­ b¶n vµ giai cÊp t­ s¶n n«ng th«n vµ giai cÊp v« s¶n n«ng nghiÖp. Giai cÊp t­ s¶n n«ng th«n hay phó n«ng kinh doanh kinh tÕ hµng ho¸ b»ng c¸ch dïng lao ®éng lµm thuª, bãc lét lao ®éng lµm thuª. Giai cÊp v« s¶n n«ng nghiÖp lµ quÇn chóng cè n«ng kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt, bÞ ®Þa chñ vµ giai cÊp t­ s¶n n«ng th«n bãc lét. GÇn s¸t víi giai cÊp v« s¶n n«ng nghiÖp lµ bÇn n«ng. BÇn n«ng cã Ýt ruéng ®Êt vµ Ýt sóc vËt. L­¬ng thùc mµ hä s¶n xuÊt ra kh«ng ®ñ nép thuÕ, hä buéc ph¶i kiÕm lÊy chñ yÕu lµ nhê lµm thuª mµ cã. Hä kh«ng cßn hoÆc hÇu nh­ kh«ng cßn tù m×nh lµm chñ n÷a vµ trë thµnh ng­êi nöa v« s¶n n«ng th«n. Møc sèng cña bÇn n«ng còng nh­ ng­êi v« s¶n n«ng th«n rÊt thÊp, thËm chÝ kh«ng b»ng møc sèng cña c«ng nh©n c«ng nghiÖp. Trung n«ng kinh doanh miÕng ®Êt cña hä trªn c¬ së t­ liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng c¸ nh©n cña m×nh. ChØ cã trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi th× lao ®éng cña trung n«ng míi cã thÓ nu«i sèng c¶ nhµ. V× vÇy ®Þa chØ cña trung n«ng kh«ng ch¾c ch¾n. Kinh tÕ phong kiÕn ho¹t ®éng trªn c¬ së bãc lét nh©n d©n kü thuËt l¹c hËu. Sù ph©n ho¸ cña n«ng d©n ph¸ huû c¬ së cña nÒn kinh tÕ ®ã. Ng­êi d©n kh¸ gi¶ cã thÓ dïng tiÒn ®Ó thuª ruéng. V× vËy, kh«ng cÇn ®Õn chÕ ®é kinh doanh n« dÞch ®Ó ch¸nh khái c«ng dÞch. IV. VËn dông Ngay trong thêi kú c«ng tr­êng thñ c«ng, mét lo¹t ngµnh míi cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· xuÊt hiÖn. Nh÷ng nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng nghiÖp kÕ tiÕp nhau t¸ch khái n«ng nghiÖp. Song song víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp , nhu cÇu vÒ n«ng phÈm t¨ng lªn. ThÕ lµ thÞ tr­êng cña n­íc ta ngµy cµng më r«ng, c¸c vïng chuyªn s¶n xuÊt b«ng gai, ®­êng,... cïng c¸c vïng chyªn nu«i sóc vËt ¨n thÞt ®Òu cã lu¬ng thùc. N«ng nghiÖp ®ßi hái c¸c lo¹i céng nghÖ phÈm nhiÒu h¬n. ViÖc x©y dùng thÞ tr­êng trong n­íc cã tÝnh chÊt 2 mÆt. Mét mÆt giai cÊp t­ s¶n thµnh thÞ vµ n«ng th«n ®ßi hái t­ liÖu s¶n xuÊt : c«ng cô lao ®éng c¶i tiÕn, m¸y mãc nguyªn liÖu...cÇn thiÕt ®Ó më réng nh­ng xÝ nghiÖp t­ b¶n chö nghÜa hiÖn cã. Nhu cÇu vÒ s¶n s¶n phÈm tiªu dïng cña giai cÊp t­ s¶n còng t¨ng lªn. MÆt kh¸c, viÖc t¨ng thªm v« s¶n c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp g¾n liÒn víi sù ph©n ho¸ n«ng d©n, khiÕn cho nhu cÇu vÒ hµng ho¸ t­ liÖu tiªu dïng cña c«ng nh©n còng t¨ng lªn. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nhÑ nhÊt lµ dÖt, may, da giÇy, c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ, n©ng chÊt l­îng vµ søc cµnh tranh cña s¶n phÈm. ChuyÓn dÇn dÇn viÖc gia c«ng dÖt may, ®å da sang mua nguyªn liÖu vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu coi trong n©ng cao n¨ng lùc tiÕp thÞ ®Ó më réng thÞ tr­êng. Kh¾c phôc sù l¹c hËu cña ngµnh sîi, dÖt. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2000 s¶n xuÊt 8000 triÖu mÐt v¶i, lôa g¾n víi ph¸t triÓn b«ng. ®Çu t­ chiÒu s©u c¸c nhµ m¸y hiÖn cã vµ x©y dùng mét sè nhµ m¸y g¾n víi sù ph¸t triÓn cña vïng nguyªn liÖu ®Ó ®­a s¶n xuÊt l­îng giÊy n¨m 2000 lªn 30 v¹n tÊn. S¶n xuÊt ®å dïng, kim khÝ ®å dïng b»ng nhùa, chÊt tÈy röa, mü phÈm ®¸p øng nh­ cÇu trong n­íc vµ gãp phÇn xuÊt khÈu. C«ng nh©n gia c«ng cho c¸c chñ doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp lµ chÕ biÕn nguyªn liÖu cho xÝ nghiÖp ®Ó lÜnh tiÒn l­¬ng theo sè hµng gia c«ng. H×nh thøc bãc lét nµy ®· cã trong thêi kú hiÖp t¸c gi¶n ®¬n. Trong thêi kú ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ nã vÉn cßn, nh­ng nã lµ ®Æc diÓm cña c«ng tr­êng thñ c«ng. Lao ®éng gia c«ng cho c¸c nhµ t­ b¶n chö nghÜa ë ®©y xuÊt hiÖn nh­ lµ vËt phô thuéc cña c«ng tr­êng thñ c«ng . Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn cao h¬n vÒ nhiÒu mÆt. ®æi míi thiÕt bÞ, t¨ng s¶n l­îng, tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n t¨ng lªn, cã sù phan c«ng lao ®éng trong s¶n xuÊt. HiÖn nay, cã kho¶ng 312 xÝ nghiÖp (72 xÝ nghiÖp dÖt, 115 xÝ nghiÖp may) trong ®ã 20% thuéc quèc doanh 10% thuéc 100% vèn n­íc ngoµi, cßn l¹i lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Mét trong nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc em ®Ò cËp tíi lµ ( c«ng ty ®Öt 8-3) thuéc tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam, bé c«ng nghiÖp. Ngµy 8/3/1965 nhµ m¸y ®­îc lÊy tªn lµ (nhµ m¸y liªn hiÖp dÖt 8-3) vµ ®Õn ngµy26/7/1994 ®­îc lÊy tªn lµ (c«ng ty dÖt 8-3). HiÖn nay c«ng ty cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n lµnh nghÒ c«ng nh©n d­îc ®µo t¹o nghÒ chuyªn m«n gièng vµ kh¸c nhau mçi nhãm c«ng nh©n lµm mét c«ng ®o¹n. Nh­: kÐo sîi, ®¸nh bãng, m¾c sîi, hå däc, dÖt, may...TÊt c¶ nh÷ng nhãm lao ®éng nµy®· t¹o thµnh lao ®éng tËp thÓ. S¶n phÈm cña c«ng ty ®· cã mÆt trªn mét sè thÞ tr­êng lín cu¶ thÕ giíi: Trung Quèc, NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ mét sè n­íc §«ng ¢u. Qua c¸c ý kiÕn ë trªn ta th¸y r»ng c«ng tr­êng thñ c«ng rÊt quan träng tõ hiÖp th­¬ng gi¶n ®¬n ®· ph¸t triÓn lªn c«ng tr­êng thñ c«ng vµ tõ c«ng tr­êng thñ c«ng sÏ lµ c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña t­ b¶n. V. Mét sè kiÕn nghÞ T«i xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ vÒ ph¸t triÓn giai ®o¹n c«ng tr­êng thñ c«ng ë n­íc ta: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ n¨m 1997, 1998 ch÷ng l¹i, t×nh tr¹ng thõa thiÕu lao ®éng gi¶ t¹o ®· lµm gia t¨ng tû lÖ thÊt nghiÖp, buéc chóng ta ph¶i thËn träng h¬n ®Ó t×m ra lèi tho¸t cho sù thiÕu hôt lao ®éng qua tay nghÒ. Ch¨m lo sù nghiÖp gi¸o dôc ®µo t¹o, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch d¹yvµ häc nghÒ ®èi víi ng­êi lao ®éng theo ph­¬ng ch©m x· héi ho¸ ®Çu tiªn ®èi víi thanh niªn nhÊt lµ thanh niªn n«ng th«n, phô n÷, lao ®éng r«i ra do sù s¾p xÕp l¹i cac doanh nghiÖp. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c tr­êng d¹y nghÒ nh»m t¹o ra mét c¬ cÊu hîp gi÷a lùc l­îng lao ®éng, c©n ®èi l¹i tû lÖ lao ®éng lµnh nghÒ vµ tû lÖ lao ®éng cã tr×nh ®é cao nh­: §¹i häc, Cao ®¼ng, ... Khuýªn khÝch vµ ®éng viªn sù ®ãng gãp tµi chÝnh cña toµn d©n, cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc ®µo t¹o, d¹y nghÒ. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi cã quy m« lín cÇn tæ chøc c¸c tr­êng líp, c¸c tæ chøc d¹y nghÒ cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp m×nh, kÓ c¶ cho x· héi. T¨ng dÇn tû lÖ ®Çu t­ cho gi¸o dôc, cÇn th­êng xuyªn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng d¹y nghÒ t¹i c¸c trung t©m, tr¸nh t×nh tr¹ng häc nghÒ nhiÒu nh­ng l¹i kh«ng giái mét nghÒ nµo c¶, lµm cho tay nghÒ lao ®éng v÷ng ®· thiÕu l¹i cµng thªm thiÕu. VI. PhÇn kÕt TÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi muèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Òu ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n c«ng tr­êng thñ c«ng. Ph©n c«ng cña c«ng tr­êng thñ c«ng t¹o ®iÒu kiÖn míi cho t­ b¶n chñ nghÜa thèng trÞ lao déng v× vËy c«ng tr­êng thñ c«ng võa lµ tiÕn bé lÞch sö võa lµ thêi kú tÊt yÕu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, mÆt kh¸c nã lµ c«ng cô bãc lét v¨n minh vµ tinh x¶o. C¸c chñ doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp muèn thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn th× ph¶i më réng s¶n xuÊt, tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín. T«i xin kÕt thóc bµi tiÓu luËn cña t«i t¹i ®©y. Do thêi gian nghiªn cøu ch­a dµi, t«i ch­a biÕt ®­îc nhiÒu thùc tÕ t¹i ViÖt Nam. Do vËy, tiÓu luËn t«i lµm kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ qua ®©y em xin c¶m ¬n ThÇy gi¸o h­íng dÉn ®· gióp ®ì em viÕt tiÓu luËn nµy. S¸ch tham kh¶o : Nghiªn cøu kinh tÕ. ViÖt Nam 2000. Mét sè t­ liÖu ë th­ viÖn tr­êng §¹i häc Qu¶n lý kinh doanh Hµ Néi. MôC LôC