Phát triển kinh tế là vấn đề quan trọng nhất từ trước tới nay của xã hội loai người. Kể từ khi con người xuất hiện , xã hội loài người đã trải qua và hình thành xã hội : cuộc sống nguyên thuỷ , chiếm hữu nô lệ , phong kiến , tư bản chủ nghĩa và đỉnh cao đang huớng tới xã hội chủ nghĩa . Tương ứng với mỗi tình thái xã hội trong một hình thái kinh tế mang nét đặc trưng riêng . Tư bản chủ nghĩa cũng vậy , đây là một giai đoạn mà của cải vật chất của xã hội được sản xuất ra nhiều hơn tất cả các giai đoạn trước cộng lại . Một giai đoạn chứng kiến bao sự biến đổi cả về mặt chất lẫn về mặt lượng của xã hội loài người : kinh tế , khoa học kĩ thuật , chính trị , văn hoá . Tuy nhiên trong giai đoạn này cũng là một giai đoạn phát triển còn nhiều thiếu sót như phân biệt giàu nghèo , khủng hoảng king tế , chiến tranh bất công bằng trong xã hội . Từ những khuyết tật đó , con người muốn hướng tới một xã hội ở đó con người có quyền bình đẳng , không còn đói nghèo và áp bức bóc lột , vật chất sản xuất ra có thể đáp ứng mọi nhu cầu của con người. đó chính là chế độ xã hội chủ nghĩa.
Nhưng liệu xã hội tiến lên cộng sản chủ nghĩa bằng con đường nào và trong bao lâu , đây là một bài toán nan giải đã đang và sẽ đặt ra với tất cả nhân loại. Để tiến lên xã hội chủ nghĩa thì cần phải trải qua hai giai đoạn : đó là giai đoạn chủ nghĩa xã hội và giai đoạn chủ nghĩa cộng sản. Hiện nay nước ta đang ở trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội ; một thời kì mang tính chất quá độ , cái mới thì chưa thành cái cũ thì chư hoàn toàn dứt bỏ , thời kí này có sự giao nhập của nhiều tư tưởng . Dưới ngọn cờ của Đảng là kim chỉ nam la Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh chúng ta cúng khong thể đốt cháy giai đoạn hay phủ nhận hoàn toàn những thành tựu mà chủ nghĩa tư bản đạt được , nhất là c3 chủ nghĩa tư bản nhà nước . Theo Lênin thì trong giai đoạn quá độ lên xã hội chủ nghĩa , chúng ta không thể vuứt bỏ hoàn toàn chủ nghĩa tư bản nhà nước mà phải thấy được những điểm mạnh của nó dể phát huy.
Sau sự sụp đổ của Liên xô và các nước Đông Âu , hệ thống các nước theo chủ nghĩa xã hội bị ảnh hưởng rất lớn . Tuy nhiên Đảng và nhân đân Việt Nam vẫn kiên định đi theo con đường đã chọn và bảo vệ thành quả Cách mạng . Để tiến lên Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam phải trải qua rất nhiều khó khăn do xuất phát điểm rất thấp , nền kinh tế lạc hậu , khoa học kĩ thuật thấp , trình độ quản lí còn yếu kém .Vì vậy muốn phát triển xã hội chúng ta phải áp dụng mô hình kinh tế nhà nước tư bản vào sản xuất và quản lý . Đây là một vấn đề cần giải quyết làm sao cho phù hợp với nền kinh tế nước ta , tình hình phát triển kinh tế khu vực và thé giới trong sự chuyển hoá mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu , chúng ta phải đuổi kịp được guồng quay của toàn cầu hoákinh tế . Cũng vì thế nên đề án kinh tế chính trị : ((Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam )) là một đề án rất cấp bách không chỉ đặt ra cho các nhà kinh tế và quản lý mà còn là một vấn đề đặt ra cho chúng ta , những cử nhân kinh tế tương lai một kết luận nhận thức và thực tế của nền kinh tế nước ta hiện nay đó là phát triển nền kinh tế TT theo định hường Xã hội chủ nghĩa .
48 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1226 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang nội dung tài liệu Đề tài Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lời nói đầu
Phát triển kinh tế là vấn đề quan trọng nhất từ trước tới nay của xã hội loai người. Kể từ khi con người xuất hiện , xã hội loài người đã trải qua và hình thành xã hội : cuộc sống nguyên thuỷ , chiếm hữu nô lệ , phong kiến , tư bản chủ nghĩa và đỉnh cao đang huớng tới xã hội chủ nghĩa . Tương ứng với mỗi tình thái xã hội trong một hình thái kinh tế mang nét đặc trưng riêng . Tư bản chủ nghĩa cũng vậy , đây là một giai đoạn mà của cải vật chất của xã hội được sản xuất ra nhiều hơn tất cả các giai đoạn trước cộng lại . Một giai đoạn chứng kiến bao sự biến đổi cả về mặt chất lẫn về mặt lượng của xã hội loài người : kinh tế , khoa học kĩ thuật , chính trị , văn hoá ... Tuy nhiên trong giai đoạn này cũng là một giai đoạn phát triển còn nhiều thiếu sót như phân biệt giàu nghèo , khủng hoảng king tế , chiến tranh bất công bằng trong xã hội ... Từ những khuyết tật đó , con người muốn hướng tới một xã hội ở đó con người có quyền bình đẳng , không còn đói nghèo và áp bức bóc lột , vật chất sản xuất ra có thể đáp ứng mọi nhu cầu của con người... đó chính là chế độ xã hội chủ nghĩa.
Nhưng liệu xã hội tiến lên cộng sản chủ nghĩa bằng con đường nào và trong bao lâu , đây là một bài toán nan giải đã đang và sẽ đặt ra với tất cả nhân loại. Để tiến lên xã hội chủ nghĩa thì cần phải trải qua hai giai đoạn : đó là giai đoạn chủ nghĩa xã hội và giai đoạn chủ nghĩa cộng sản. Hiện nay nước ta đang ở trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội ; một thời kì mang tính chất quá độ , cái mới thì chưa thành cái cũ thì chư hoàn toàn dứt bỏ , thời kí này có sự giao nhập của nhiều tư tưởng . Dưới ngọn cờ của Đảng là kim chỉ nam la Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh chúng ta cúng khong thể đốt cháy giai đoạn hay phủ nhận hoàn toàn những thành tựu mà chủ nghĩa tư bản đạt được , nhất là c3 chủ nghĩa tư bản nhà nước . Theo Lênin thì trong giai đoạn quá độ lên xã hội chủ nghĩa , chúng ta không thể vuứt bỏ hoàn toàn chủ nghĩa tư bản nhà nước mà phải thấy được những điểm mạnh của nó dể phát huy.
Sau sự sụp đổ của Liên xô và các nước Đông Âu , hệ thống các nước theo chủ nghĩa xã hội bị ảnh hưởng rất lớn . Tuy nhiên Đảng và nhân đân Việt Nam vẫn kiên định đi theo con đường đã chọn và bảo vệ thành quả Cách mạng . Để tiến lên Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam phải trải qua rất nhiều khó khăn do xuất phát điểm rất thấp , nền kinh tế lạc hậu , khoa học kĩ thuật thấp , trình độ quản lí còn yếu kém ...Vì vậy muốn phát triển xã hội chúng ta phải áp dụng mô hình kinh tế nhà nước tư bản vào sản xuất và quản lý . Đây là một vấn đề cần giải quyết làm sao cho phù hợp với nền kinh tế nước ta , tình hình phát triển kinh tế khu vực và thé giới trong sự chuyển hoá mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu , chúng ta phải đuổi kịp được guồng quay của toàn cầu hoákinh tế . Cũng vì thế nên đề án kinh tế chính trị : ((Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam )) là một đề án rất cấp bách không chỉ đặt ra cho các nhà kinh tế và quản lý mà còn là một vấn đề đặt ra cho chúng ta , những cử nhân kinh tế tương lai một kết luận nhận thức và thực tế của nền kinh tế nước ta hiện nay đó là phát triển nền kinh tế TT theo định hường Xã hội chủ nghĩa .
Phần nội dung
A. Lý luận của V.I.Lê Nin về c CNTB nhà nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH
I- Chính sách kinh tế mới và sự cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa Tư bản Nhà nước .
1. Chính sách kinh tế mới và sự cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa Tư bản Nhà nước .
Sau khi giành được chính quyền từ tay phong kiến lại bước vào cuộc chiến nhằm lật đổ chế độ thành quả cách mạng vừa đạt được . Một nước nga vừa bước ra khỏi cuộc nội chiến với nền kinh tế lâm vào tình trang khủng hoảng trầm trọng : Thiếu lương thực , thiếu năng lượng , sản xuất đình đốn , nông dân nghèo đói , khối liên minh công nông có nguy cơ tan vỡ ... thì chỉ sau một thời gian ngắn hầu hết các ngành đều đã đạt và vượt mức trước chiến tranh , nền kinh tế được phục hồi dần , nhân dân hăng hái thi đua lao động sản xuất . Nước Nga như được thổi một luồng sinh lực mới kể từ khi chính sách kinh tế mới ra đời . Thực tiễn đó đã bác bỏ những kể thù của Nhà nước Xô viết và những bọn hoài nghi khách coi chính sách kinh tế mới như là một chính sách quay về chủ nghĩa tư bản .
Khi kế thừa những lý luận của Mác- Anghen , Lê Nin đã nói đến một thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đặc điểm nổi bật của thời kỳ này là những nhân tố của xã hội mới và những tàn tích của xã hội cũ tồn tại đan xen lẫn nhau , đấu tranh với nhau trên mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội , tư tưởng , tập quán trong xã hội ... trong giai đoạn này, chưa có một lực lượng nào thắng thé tuyệt đối , có nghĩa là việc tiếp tục áp dụng phương thức sản xuất và phân phối cộng sản chủ nghĩa là một sai lầm đáng tiếc và ngay giai đoạn thấp của Chủ nghĩa cộng sản chúng ta cũng không thể đạt tới được .
Sự thiên tài của Lê Nin được thểhiện ở việc người đã nhận ra sự ấu trĩ ấy và đã phát triển ngay lý luận của Mác khi cách mạng Xã hội Chủ nghĩa mới giành được thắng lợi chỉ trong một thời gian rất ngắn . Lênin nhấn mạnh việc cần phải xác định xem mình đang ở giai đoạn nào của quá trình phát triển. Những xí nghiệp nhỏ trước đây bị Quốc hữu hoá nay cho tư nhân thuê hay mua lại đẻ kinh doanh tự do , chủ yếu là xí nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng . Cho phép mở rộng trao đổi hàng hoá giữa thành thị và nông thôn , giữa công nghiệp và nông nghiệp cho thương nhân được tự do hoạt động ( chủ yếu là bán lẻ ) để góp phần khôi phục kinh tế thay thế chính sách trưng thu lương thực bằng chính sách thuế lương thực . Theo chính sách này người nông dân phải nộp thuế lương thực với một mức cố định trong nhiều năm . Mức thuế này căn cứ vào điều kiện tự nhiên của đất đai canh tác . Nói cách khác thuế nông nghiệp chính là địa tô mà người nông dân canh tác trên ruộng đất thuộc sỏ hữu toàn dân phải trả cho nhà nước . Số lượng lương thực còn lại người nông dân được tự do trao đổi , mua bán trên thị trường . Tổ chức thị trường , thương nghiệp , thiết lập quan hệ hàng hóa - tiền tệ giữa nhà nước và nông dân , giữa thành thị và nông thôn , giữa công nghiệp và nông nghiệp . Sử dụng sức mạnh kinh tế nhiều thành phần , các hình thức kinh tế quá đọ như khuyến khích phát triển sản xuất nhỏ của nông dân , thợ thủ công , khuyến khích kinh tế tư bản tư nhân , sử dụng chủ nghĩa Tư bản Nhà nước, củng cố lại các doanh nghiệp nhà nước , chuyển sang chế độ hạch toán kinh tế. Đồng thời, V.I.Lênin chủ trương phát triển mạnh mẽ quan hệ hợp tác kinh tế với các nước tư bản phương tây để tranh thủ kỹ thuật , vốn và khuyến khích kinh tế phát triển . Danh từ nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xôviết có nghĩa là chính quyền Xôviết quyết tâm thực hiện bước chuyển lên chủ nghĩa xã hội, chứ hoàn toàn không có nghĩa là đã thừa nhận chế độ kinh tế hiện nay là chế độ xã hội chủ nghĩa (( điều này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng , nhất là sau thất bại nặng nề của chính sách cộng sản thời chiến hồi mùa xuân năm 1921 . Nó chỉ là một chính sách tạm thời trong thời chiến còn khi đất nước đã giành lại thắng lợi thì chẳng người dân nào còn muốn thực hiện nó nữa . Còn lúc này Nga là một nước trung nông chú không phải là một nước tư bản phát triênt như Đức hay Anh , Pháp để mà có thể chuyển lên ngay chủ nghĩa xã hội . Muốn duy trì đượ chủ ngihã xã hội thì phải có những cơ sở kinh tế , xã hội nhất định . Sai lầm ở đây là những người cộng sản tưởng rằng chỉ cần thiết lập chế độ sản xuất quốc doanh và chế đọ nhà nước phân phối là đã bắt đầu một chế độ kihn tế mới khác với chế độ trước .
Như vậy đến thời kỳ hoà bình xây dựng chủ nghĩa xã hội thì chính sách kinh tế công sản thời chiến không còn thích hợp là một điều tất yếu và cần phải được thay thế bằng một chính sách khác phù hợp hơn với quy luật của sự phát triển
Theo Lênin , nền kinh tế xã hội chủ nghĩa vẫn cần phải được tổ chức theo kiểu sản xuất hàng hoá và vận động theo các quy luật kinh tế hoàng hoá , kinh tế thị trượng . Giai cấp vô sản lãnh đạo cần thiết phải biết sử dụng tốt các quan hệ hàng - tiền , các phạm trù kinh tế của sản xuất hàng hoá để thực hiện được mục đích của mình . chính sách kinh tế mới ( NEP ) ra đời . Vậy thực chất của chính sách này là như thê nào và nó có ưu điểm gì hơn so với chính sáchsách cộng sản thời chiến.
Có thể khái quát toàn bộ nội dung của chính sách kinh tế mới thành chính sách phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất , đặc biệt đối với một nước tiểu nông quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đây được coi là nhiệm vụ cơ bản và bức thiết nhất , phù hợp với cương lĩnh mà Đảng đã đề ra .
Chúng ta biết rằng bất cứ một lí luận nào đưa ra đều phải dựa trên những cơ sở thực tế khách quan . Nước Nga lúc bấy giờ là một nước trung nông , nông dân chiếm đại đa số nhưng sau chiến tranh nó lại rơi vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng , nạn đầu cơ tích trữ lúa mì gia tăng khiến cho chính phủ không thể kiểm soát được tình hình . Các hoạt động sản xuất đều bị đình trệ , toàn bbộ nền đại công nghiệp bị phá huỷ toàn bbộ sau chiến tranh , công nhân thiếu việc làm , thiếu lương thực , đời sống hết sức khó khăn . Kể cả đối với một nước giàu nhất và phát triển nhất thì sau cuộc chiến tranh đế quốc tàn phá cũng chỉ có thể khôi phục được nền đại sản xuất công nghiệp sau nhiều năm . Vậy với một nước tiểu nông , giải pháp tối ưu để khôi phục nền kinh tế phải chăng là cải thiện đời sống của người nông dân và nâng cao lực lượng sản xuất của họ , đồng thời trong một chừng mực nào đó có thể khôi phục nền tiểu công nghiệp để giúp đỡ ngay một phần nào đó cho nền king tế nông dân ?
Lênin khẳng định (( phải bắt đầu đầu tư nông dân , người nào không hiểu điều đó , người nào có ý đưa vấn đề nông đân lên hàng đầu như thế là một sự từ bỏ hoặc tương tự như sự từ bỏ chuyên chính vô sản , thì chẳng qua là vì người đó không chịu suy nghĩ kĩ càng vấn đề đó và bị loèi nói chống rỗng chi phối )) . Tuy giai cấp vô sản nắm chính quyền nhưng một sự liên kết chặt chẽ giữa giai cấp nông dân trong một nước tiểu nông sẽ là điều kiện cần để thực hiện được chủ nghĩa xã hội . Giai cấp tư sản với tư cách là giai cấp lãnh đạo cần thiết phải biết hướng chính sách vào việc giải quyết trước tiên những vấn đề cấp thiết nhất , mấu chốt nhất . Mà (( vấn đề cấp thiết nhất hiện nay là dùng các biện pháp có thể khôi phục ngay lực lượng sản xuất cuả kinh tế nông dân )) . Chính sách thuế lương thực và tự do trao đổi ra đời chính là sự biểu hiện quan điểm đó của Lênin . Đối với những người tiểu nông thì chế độ xã hội chủ nghĩa hay chế độ tư bản không quan trọng , điều mà họ quan tâm là họ sẽ được lợi như thế nào . Việc tự do trao đổi hàng hoá và lương thực thừa đẫ tạo ra một động lực thúc đẩy tinh thần hăng say lao động của người nông dân . Đối với nước Nga lúc bấy giờ , nông nghiệp phát triển tất sẽ kéo theo các ngành khác phát triển . Chính điều đó đã củng cố thêm mối liên minh công nông và vô sản được sự ủng hộ của những nông dân nghèo khổ . Tuy nhiên nói đến tự do trao đổi là tự do buôn bán , mà tự do buôn bán theo quan điểm của Lênin thời đó - tức là lùi lại chủ nghĩa tư bản. Lênin chỉ rõ , tự do buôn bán là khôi phục chủ nghĩa tư bản trên một mức độ lớn , là tự do của chủ nghĩa tư bản . Điều đó có phải là một thất bại nặng nề của giai cấp vô sản hay không hay chỉ là một bước lùi mang tính chiến lược mà chính quyền Xô Viết thi hành nhằm đạt được cái mà mình muốn .
Cần thấy ngay rằng với chính sách tự do trao đổi , từng lớp sản xuất nhỏ đã phát triển nhanh chóng và chủ nghĩa tư bản là cần cho đông đảo quần chúng nông dân và cho tư bản tư nhân là người phải buôn bán để thoã mãn nhu cầu nông dân . Để vừa khuyến khích sản xuất phát triển mà vẫn giữ được bản chất chuyên chính của mình , giai cấp vô sản chỉ có thể thừa nhận cho chủ nghĩa tư được phát triển ở một chừng mực nào đó . Tư bản tư nhân cần phải được phát triển theo sự điều tiết của Nhà nước , và điều đó tất dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản Nhà nước .
Một nguyên nhân nữa dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản nhà nước là ở ngay tình trạng sản xuất của nước Nga lúc bấy giờ . Mác và Anghen dự báo rằng : Cách mạng vô sản và do đó chủ nghĩa xã hội và Chủ nghĩa cộng sản sẽ nổ ra và thắng lợi cùng một lúc , hoặc trong phần lớn các nước tư bản tiên tiến ở tây âu . Thế nhưng nước Nga là một nước tư bản trung bình - theo cách đánh giá của Lênin - đang muốn tiến lên con đường chủ nghĩa xã hội . Nó không phải là nước Anh xã hội chủ nghĩa hay nước Đức xã hội chủ nghĩa . Vì vậy nếu chỉ muốn không thôi mà không có nền tảng kinh tế vững chắc thì con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội đột phá vào tương lai là một điều không tưởng . Lênin nói rõ thêm không có kĩ thuật tư bản chủ nghĩa đựoc xây dựng trên những trên những phát minh mới nhất của khoa học hiện đại thì không thể nói đến chủ nghĩa xã hội được . Nhiệm vụ của chính quyền vô sản Nga là hết sức nặng nề . Làm sao để nước Nga vốn lạc hậu về khoa học kĩ thuật , trình độ dân chí thấp lên một nước có trình độ khoa học kĩ thuật phát triển , khoa học kĩ thuật tiến tiến khi mà đại đa số nhân dân là nông dân nghèo chỉ có biết sản xuất nông nghiệp . Mối quan hệ giữa công nghiệp và nông nghiệp , nông dân với công nhân không chỉ mang tính chất một chiều mà người nông dân cũng cần những sản phẩm , hàng hoá của công nghiệp và thủ công nghiệp, điều đó sẽ kích thích cả công nghiệp và nông nghiệp phát triển . Thế nhưng sau chiến tranh nước Nga còn lại gì ?
Chỉ như " một người bị đánh gần chết ... và may mà nó vẫn có thể chống nạng mà đi được " . Không có bất kỳ sự ủng hộ của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở một nước hay một số nước nào, nuớc Nga phải dựa vào nỗ lực của mình là chính nhưng điều đó vẫn chua đủ . Dân tộc Nga cần phải dựa vào thời đại để tồn tại , để xây dựng lý tưởng của mình . Trong khi chủ nghĩa tư bảnvẫn mạnh thì tại sao ta không dựa vào nó để sống ? Lênin nói rõ điều đó chúng ta không thể tự mình làm được nếu không có sự giúp đỡ của tư bản nước ngơài . Người nào không chìm đắm trong ảo tưởng mà nhìn vào thực tế , thì phải hiểu rõ điều đó . Theo Lênin cần phải du nhập chủ nghĩa tư bản từ bên ngoài bằng những hợp đồng buôn bán với các nước tư bản lón bằng chính sách tônhượng . Tóm lại bằng những hình thức khác nhau của chủ nghĩa tư bản nhà nước , chủ nghĩa tư bản nhà nước sẽ làm một bước tiến so với tình hình hiện nay trong nước cộng hoà Xô Viết của chúng ta . Nếu chẳng hạn trong nửa năm nữa chúng ta thiết lập được chủ nghĩa tư bản nhà nước thì đó sẽ là thắng lợi to lớn và sẽ đảm bảo chắc chắn rằng qua một năm sau chủ nghĩa xã hội sẽ được củng cố hoần toàn và trở nên vững chắc .
Tại sao một nước xã hội chủ nghĩa lại có thể tồn tại một hình thứccủa chủ nghĩa tư bản nhưng đó lại là nhận xét của V.I.Lênin , người đã sáng lập ra Đảng cộng sản Xô Viết đưa dân Nga đi theo con đường chủ nghĩa tư bản . Bằng những chính sách tiến bộ và những thành quả đạt được sau một thời gian ngắn thực hiện chính sách kinh tế mới ( NEP ) mà nội dung chủ yếu của chính sách này là việc thực hiện chủ nghĩa tư bản nhà nước. Lênin đã chứng minh được rằng nhận định trên là hoàn toàn đúng đắn với một nước Nga có chính quyền mới non trẻ và một nền kinh tế đi lên từ lạc hậu .
2/ Thành tựu của chính sách kinh tế ( NEP ) .
Chính sách kinh tế mới đã tạo điều kiện phát triển lực lượng sản xuất ở cả thành thị lẫn nông thôn , vì nó đắp ứng được nhu cầu của qui luật kinh tế của nền sản xuất xã hội chủ nghĩa còn mang tính chất hàng hoá và có nhiều thành phần . Nhờ đó , trong một thời gian ngắn , Nhà nước Xô Viết đã khôi phục được nền kinh tế quốc dân bị chiến tranh tàn phá , ã tiến được một bứoc dài trong việc củng cố khối liên minh công nông ; một Nhà nước công nông nhiều dân tộc đầu tiên trên thế giới đã được thành lập , đó là liên bang cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô Viết .
Chính sách kinh tế mới còn có ý nghĩa quốc tế của nó . Đối với các nước tiên tiến lên chủ nghĩa xã hội đều cần thiết vận dụng tinh thần cơ bản của chính sách đó bchẳng hạn như vấn đề quan hệ hàng hoá - tiền tệ , nguyên tắc liên minh công nông , sử dụng nền kinh tế nhiều thành phần .
Chính sách kinh tế mới được quán triệt trong các ngành kinh tế và lấy việc khôi phục nông nghiệp làm nhiệm vụ hàng đầu , là vấn đề cấp bách trước mắt . Đến cuối xuân năm 1922 , Liên Xô đã vượt qua được nạn đói và đếnnăm 1925 , nông nghiệp Liên Xô đã vượt mức trước chién tranh .
Tổng sản lượng công nghiệp năm 1925 so với năm 1913 mới đặt 75.5%. tuy nhiên ngành iện và cơ khí chế tạo vượt mức trước chiến tranh , nhiều xí nghiệp công nghiệp nhẹ và công nghiệp thực phẩm đã đặt và vượt mứ trước chiến tranh . Trong việc thực hiện chính sách kinh tế mới , Lênin coi thương nghiệp là mắt xíchtrong chuỗi dây xích các sự biến lịch sử mà Nhà nước phải đem toàn lực ra mà nắm lấy nó . Do đó thương nghiệp đã được tăng cường mạnh mẽ .
II-Chủ nghĩa tư bản nhà nước
1.Khaựi nieọm:
Chuỷ Nghúa Tử Baỷn laứ moọt hỡnh thaựi kinh teỏ xaừ hoọi lụựn cuỷa xaừ hoọi loaứi ngửụứi vụựi caực giai ủoaùn phaựt trieồn khaực nhau.Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực laứ moọt trong nhửừng giai ủoaùn lũch sửỷ quan troùng cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn .Khoõng moọt ai coự theồ phuỷ nhaọn thaứnh quaỷ cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ự ủaừ ủaùt ủửụùc ,ủoự laứ moọt bửựục ngoaởt cuỷa lũch sửỷ.
C.Mac ủaừ coự nhaọn xeựt xaực ủaựng raống trong voứng chửa ủaày moọt theỏ kyỷ thoỏng trũ cuỷa mỡnh Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủaừ taùo ra moọt mửực saỷn xuaỏt khoồng loà baống taỏt caực theỏ heọ loaứi ngửụứi trửụực ủoự ủaừ taùo ra .Tửứ luực xuaỏt hieọn loaứi ngửụứi ,hoù ủaừ soỏnng laõu daứi trong neàn saỷn xuaỏt nhoỷ laùc haọu,phaõn taựn ,naờng xuaỏt voõ cuứng thaỏp keựm, khoõng baỷo ủaỷm taựi saỷn suaỏt giaỷn ủụn.Tửứ ủaàu theỏ kyỷ XVI ủeỏn nay,laàn ủaàu tieõn trong lũch sửỷ ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủaừ chuyeồn neàn saỷn xuaỏt nhoỷ leõn neàn saỷn xuaỏt lụựn vụựi ủaởc trửng veà chaỏt so vụựi saỷn xuaỏt nhoỷ.Sửù thaộng lụùi naứy dieón ra ủaàu tieõn ụỷ nửụực Anh roài laàn lửụùt sang caực nửụực Phaựp ,ẹửực,…vaứ caực nửụực khaực . Cuứng vụựi ủaứ phaựt trieồn cuỷa lửùc lửụùng saỷn xuaỏt ,quaự trỡnh xaừ hoọi hoaự saỷn xuaỏt cuừng ủaùt ủửụùcnhửụừng bửụực tieỏn lụựn , vụựi trỡnh ủoọ cao . Hieọp taực ủụn giaỷn , coõng trửụứng thuỷ coõng neàn ủaùi coõng nghieọp cụ khớ laứ nhửừng giai ủoaùn phaựt trieồn xaừ hoọi hoaự saỷn xuaỏt Tử Baỷn Chuỷ Nghúa .
Maàm moỏng ủaàu tieõn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn chớnh laứ sửù tớch luyừ tử baỷn nguyeõn thuyỷ, vụựi sửù buoõn baựn noõ leọ ,trao ủoồi buoõn baựn caực loaùi haứng hoaự vụựi nửụực ngoaứi do neàn saỷn xuaỏt thuỷ coõng phaựt trieồn vaứ do boực loọt thuoọc ủũa caực nửụực ủaừ tớch luyừ ủửụùc moọt khoỏi lửụùng khoồng loà tử baỷn cho neàn saỷn xuaỏt tử baỷn sau naứy .Tieỏp tuùc phaựt trieồn kinh teỏ vụựi sửù trụù giuựp ủaộc lửùc cuỷa khoa hoùc kú thuaọt caực nửụực Tử baỷn tieỏp tuùc phaựt trieồn vửụùt baọc veà kinh teỏ , sửù caùnh tranh cuỷa caực nửụực veà thi trửụứng tieõu thuù haứng hoaự ,thuoọc ủũa…ủaừ daón ủeỏn caực cuoọc chieỏn tranh lụựn maứ ủieồn hỡnh laứ hai cuoọc chieỏn tranh theỏ giụựi thửự nhaỏt vaứ thửự hai voõ cuứng aực lieọt vaứ thaỷm khoỏc.
Hỡnh thửực xaừ hoọi hoaự cao hụn khi Chuỷ Nghúa Tử Baỷn chuyeồn leõn giai ủoaùn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn va ủổnh cao laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực . Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn Nhaứ Nửụực laứ hỡnh thửực thoỏng trũ cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn dửùa treõn cụ sụỷ tớch tuù vaứ taọp trung tử baỷn ra ủụứi tửứ sau chieỏn tranh theỏ giụựi thửự nhaỏt ,noự xuaỏt hieọn ủaàu tieõn ụỷ ẹửực .Do caùnh tranh quaự khoỏc lieọt neõn caực nhaứ saỷn xuaỏt tử baỷn coự xu hửụựng lieõn keỏt vụựi nhau hay quy luaọt caự lụựn nhuoỏt caự beự hỡmh thaứnh neõn caực taọp ủoaứn ủoọc quyeàn quoỏc gia ủeỏn caực taọp ủoaứn xuyeõn quoỏc gia cac- ten, xanh-di-ca,congglomera .Trong giai ủoaùn naứy vai troứ cuỷa nhaứ nửụực con chửa thửùc sửù quan troùng laộm nhửng sau naứy thỡ noự caứng theồ hieọn vai troứ cuỷa mỡnh nhử trong giai ủoaùn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn Nhaứ Nửụõc coọng saỷn theồ noựi tử baỷn daó taùo ra phaàn moọt neàn taỷng kinh teỏ vửừng chaộc vụựi cụ sụỷ khoa hoùc kú thuaọt tieõn tieỏn,neàn saỷn xuaỏt cụ khớ ,tửù ủoọng hoaự taùo ra moọt khoỏi lửụùng vaọt chaỏt khoồng loà.
Leõnin ủaừ tửứng so saựnh nửụực nga vụựi nửụực ẹửực luực baỏy giụứ vaứ cho raống neỏu nửụực Nga coự ủaày ủuỷ vaọt chaỏt kyừ thuaọt nhử nửụực ẹửực thỡ coự theồ chuyeồn tieỏp leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi maứ khoõng phaỷi traỷi qua baỏt kỡ moọt giai ủoaùn trung gian naứo. Ngửụứi nhaọn ủũnh raống “Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoùc quyeàn Nhaứ nửụực laứ sửù chuaồn bũ vaọt chaỏt ủaày ủuỷ nhaỏt cho Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,laứ phoứng chụứ ủi vaứo Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi maứ giửừa naỏc thang ủoự vụựi naỏc thang Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi khoõng coứn moọt naỏc thang naứo nửừa caỷ” .Nhử vaọy xaừ hoọi coọng saỷn chổ coự theồ xuaỏt hieọn moọt caựch tửù nhieõn khi nhửừng tieàn ủeà vaọt chaỏt vaứ tieàn ủeà xaừ hoọi ủửụùc chuaồn bũ ủaày ủuỷnhaỏt , moọt “phoứng chụứ” lyự tửụỷng cho Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ủaừ saỹn saứng.
Nhửng thaộng lụùi cuỷa Caựch Maùng Thaựng 10 Nga khoõng xuaỏt phaựt tửứ tieàn ủeứ noựi treõn.Laứ moọt nửụực tử baỷn phaựt trieồn trung bỡnh vaứ coứn nhieàu maởt haùn che ỏ, nửụực Ngak coự cụ sụỷ vaọt chaỏt kú thuaọt , khoõng coự lửùc lửụùng saỷn xuaỏt phaứt trieồn nhaốm taùo tieàn ủeà vaọt chaỏt cho Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ra ủụứi .Chớnh vỡ vaọy noự khoõng theồ quaự ủoọ trửùc tieỏp leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi maứ phaỷi laỏy moõ hỡnh giaựn tieỏp ủi leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi .ngửụứi noựi trong boỏi caỷnh ủoự ,phaỷi bieỏt baộc chieỏc caàu nhoỷ xuyeõn qua Chuỷ Nghúa Tử Baỷn leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,ủoự laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ ỉ nửụực _moọt sửù trụỷ laùi con ủửụứng phaựt trieồn hụùp quy luaọt kinh teỏ.
Khi LEÂ_NIN ủaừ ủửa quan nieọm veà Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực ,ủaừ coự raựt nhieàu ngửụứi hoang mang giao ủoọng .ngay caỷ baỷn thaõn LEÂ_NIN cuừng baỏt ngụứ veà “thửự Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ nửụực” khoõng ai dửù kieỏn naứy .Moùi ngửụứi cho raống” Chuỷ Nghúa Tử BaỷnNhaứ nửụực laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn “,vaứ ta coự theồ caàn hieồu nhử theỏ thoõi .LEÂ-nin ủaừ thuyeỏt phuùc moùi ngửụứi raống ủoự laứ caựch hieồu kinh vieọn ,sai laàm vi rụi vaứo caựi beọnh trớ thửực vaứ chuỷ nghúa tửù do .baõy giụứ muoỏn xaõy dửùng thaứnh coõng Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi thỡ chuựng ta phaỷi thaỳng thaộn thửứa nhaọn raống “toaứn boọ quan ủieồm cuỷa chuựng ta veà Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ủaừ thay ủoồi veà cụ baỷn”.Theo LEÂN_NiN,Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi Nhaứ nửụực laứ saỷn phaồm cuỷa sửù can thieọp tớch cửùc cuỷa nhaứ nửụực vaứ hoaùt ủoọng cuỷa caực xớ nghieọp tử baỷn .Neỏu laứ nhaứ nửụực tử saỷn thỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ nửụực phucv vuù lụùi ớch giai caỏp tử saỷn,neỏu laứ nhaứ nửụực Xaừ hoọi chuỷ nghúa thỡ phuùc vuù cho lụùi ớch giai caỏp coõng nhaõn vaứ nhaõn daõn lao ủoọng.
Trong thụứi kỡ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ nửụực mang tớnh chaỏt ủaởc bieọt ủoự laứ tớnh chaỏt chớnh trũ nhaứ nửụực thay ủoồi ,nhaứ nửụực Xaừ hoọi chuỷ nghúa –Nhaứ nửụực cuỷa daõn do daõn ,vỡ daõn .Nhaứ nửụực naứy coự trong tay moọt thửùc lửùc kinh teỏ dửùa treõn hỡnh thửực sụỷ hửừu xaừ hoọi maứ nhaứ nửụực laứ ủaùi bieồu naộm giửừ nhửừng vũ trớ then choỏt troùng yeỏu cuỷa neàn kinh teỏ ,giửừ vai troứ chuỷ ủaùo cuỷa caực thaứnh phaàn kinh teỏ khaực .
Sửù phaựt trieồn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực trong thụứi kỡ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi khoõng coự muùc ủớch tửù thaõn ,maứ laứ phửụng tieọn ,con ủửụứng ủeồ taờng saỷn xuaỏt ,laứ bieọn phaựp bieỏn caực xớ nghieọp Tử baỷn chuỷ nghúa thaứnh Xaừ hoọi chuỷ nghúa .LEÂ-NIN noựi “thửụứng chuựng ta vaón coứn laọp laùi caựi lyự luaọn cho raống Chuỷ Nghúa Tử Baỷn laứ xaỏu, Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi laứ toỏt “Cuừng nhử quan ủieồm trửụực ủaõy cho raống “maởt traờng Trung Hoa troứn hụn maởt traờng Hoa Kè “.Nhửng caựi lớ luaọn aỏy laứ sai vỡ noự khoõng ủeỏm xổa ủeỏn toaứn boọ keỏt caỏu kinh teỏ xaừ hoọi hieọn coự ,maứ chổ nhỡn thaỏy coự hai keỏt caỏu trong soỏ ủoự thoõi .Chuỷ Nghúa Tử Baỷn la xaỏu so vụựi Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi nhửng laứ toỏt so vụựi neàn tieồu saỷn xuaỏt .Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực veà kinh teỏ cao hụn raỏt nhieàu so vụựi neàn kinh teỏ luực ủoự cuỷa nửục Nga vỡ vaọy nửụực Nga phaỷi bieỏt lụùi duùng noự laứm maột xớch trung gian giửừa neàn tieồu saỷn xuaỏt vaứ Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,laứm phửụng tieọn ,laứm con ủửụứng ,phửụng phaựp,phửụng thửực ủeồ ỷ taờng lửùc lửụùng saỷn xuaỏt leõn .Vaứ ủieàu ủoự seừ ủửa nửụực Nga ủeỏn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi baống con ủửụứng chaộc chaộn nhaỏt.
Vụựi ủieàu kieọn ủaởc bieọt ủoự ,vụựi sửù kieồm keõ, kieồm soaựt vaứ sửù thoón hụùp cuỷa voỏn cuỷa nhaứ nửụực vaứo caực doanh nghieọp coõng nghieọp,noõng nghieọp vaứ dũch vuù seừ hửụựng sửù hoaùt ủoọng cuỷa caực doanh nghieọp theo tay laựi cuỷa nhaứ nửụực xaừ hoọi chuỷ nghúa .Bụỷi vaọy Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực theo caựch noựi cuỷa Leõ-nin “laứ caựi khoõng ủaựng sụù “laứ saỷn phaồm taỏt yeỏu “laứ moọt “bửụực tieỏn trong sửù phaựt trieồn cuỷa lũch sửỷ ủoỏi vụựi caực nửụực quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi tử moọt neàn kinh teỏ laùc haọu
Coự theồ noựi noọi dung cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực qua caực maởt sau :
-Sửù kieồm keõ ,kieồm soaựt ủoỏi vụựi caực thaứnh phaàn kinh teỏ .
_Caực hỡnh thửực kinh teỏ quaự ủoõù d
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 92.doc