Đề cương chi tiết môn Triết học

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT MÔN HỌC Tên môn học: Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin-(Học phần 2) Bậc đào tạo: Đại học, Cao đẳng Hệ đào tạo: Chính quy. Thời lượng: 3 tín chỉ. Điều kiện tiên quyết: Học xong Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin học phần 1 (Thế giới quan và phương pháp luận Triết học của chủ nghĩa Mác-Lênin) Mô tả môn học: Phần 1: Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa Mác-Lênin về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa: Chương IV: Học thuyết giá trị. Chương V: Học thuyết giá trị thặng dư. Chương VI: Học thuyết kinh tế về chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước. Phần 2: Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về chủ nghĩa xã hội: Chương VII: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Chương VIII: Những vấn đề chính trị-xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa. Chương IX: Chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển vọng. Mục tiêu: Xác lập cơ sở lý luận để có thể tiếp cận nội dung môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh và môn học Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, hiểu biết nền tảng tư tưởng của Đảng. Từng bước xác lập thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận để tiếp cận các khoa học chuyên ngành. Xây dựng niềm tin và lý tưởng cách mạng cho sinh viên. Phương pháp giảng dạy: Trong một buổi giảng trên lớp có sự vận dụng linh hoạt các hình thức như : Giảng viên giảng, nêu vấn đề Thảo luận tại lớp. Làm bài tập tại lớp. Thuyết trình theo nhóm. Phương pháp đánh giá : Đánh giá quá trình: 30% Thảo luận Điểm kiểm tra giữa kỳ Điểm chuyên cần: điểm danh, phát biểu SV Thi cuối kỳ ( Tự luận +trắc nghiệm: được sử dụng tài liệu): 70% Tổng cộng: 100% Tài liệu đọc bắt buộc: Giáo trình chính: Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-lênin của bộ giáo dục và đào tạo. Tài liệu ôn tập môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin (học phần 2) của Bộ môn Nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác – Lênin, trường Đại học kinh tế TPHCM-Nxb Đại học Quốc gia Tp. HCM 2011 Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế chính trị Mác-Lênin; Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác-Lênin, tư tương Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, HN 2006. Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học; Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác-Lênin, tư tương Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, HN 2006. 11.NỘI DUNG MÔN HỌC Ngày (số tiết) Nội dung giảng dạy (Tên chương, phần, phương pháp giảng dạy) Tài liệu đọc ( chương, phần) Chuẩn bị sinh viên (bài tập, thuyết trình, giải quyết tình huống) Ghi chú Buổi 1 (5 tiết) Chương IV: Học thuyết giá trị I. Điều kiện ra đời, đặc trưng và ưu thế sản xuất hàng hóa: (GV giới thiệu: 0,5 tiết) 1. Điều kiện ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hóa: 2. Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa II. Hàng hóa: (GV giảng: 4 tiết) 1. Hàng hóa và hai thuộc tính của hàng hóa 2. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa 3. Lượng giá trị hàng hóa và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị hàng hóa III. Tiền tệ: (GV giới thiệu: 0,5 tiết) 1. Lịch sử ra đời và bản chất của tiền tệ 2. Các chức năng của tiền tệ GT Những NLCB của CN Mác – Lênin, Bộ GD-ĐT, Nxb CTQG HN 2009, Tr 191- 225 - SV chuẩn bị phần III chương IV để thảo luận vào buổi thứ 2 Buổi 2 (5 tiết) IV. Qui luật giá trị (GV giảng: 1 tiết) 1. Nội dung của qui luật giá trị 2. Tác động của qui luật giá trị Chương V: Học thuyết giá trị thặng dư I. Sự chuyển hóa của tiền thành tư bản 1. Công thức chung của tư bản (GV giới thiệu ) 2. Mâu thuẩn của công thức chung của tư bản (GV giới thiệu) 3. Hàng hóa sức lao động (GV giảng 1 tiết) II. Quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư trong xã hội tư bản 1. Sự thống nhất giữa quá trình sản xuất ra giá trị sử dụng và quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư (GV giới thiệu ) 2. Bản chất của tư bản. Sự phân chia tư bản thành tư bản bất biến và tư bản khả biến (GV giới thiệu ) 3. Tỷ suất giá trị thặng dư và khối lượng giá trị thặng dư. (GV giới thiệu ) 4. Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư và giá trị thặng dư siêu ngạch (GV giảng 1 tiết) THẢO LUẬN 2 TIẾT GT Những NLCB của CN Mác – Lênin, Bộ GD-ĐT, Nxb CTQG HN 2009, Tr, 226 - 315 - SV thảo luận trên lớp phần III chương IV (2 tiết) - SV chuẩn bị phần II chương V để thảo luận, trao đổi vào buổi thứ 3 Buổi 3 (5 tiết:) 5. Sản xuất giá trị thặng dư – qui luật kinh tế tuyệt đối của CNTB (GV giới thiệu ) III. Tiền công trong CNTB 1. Bản chất kinh tế của tiền công ( GV giảng 1,5 tiết ) 2. Hai hình thức cơ bản của tiền công trong CNTB (GV giới thiệu ) 3. Tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế (GV giới thiệu ) IV. Sự chuyển hóa của giá trị thặng dư thành tư bản- tích lũy tư bản 1. Thực chất và động cơ của tích lũy tư bản (GV giảng 1,5t) 2. Tích tụ tư bản và tập trung tư bản (GV giới thiệu ) 3. Cấu tạo hữu cơ của tư bản. (GV giới thiệu) THẢO LUẬN 2 TIẾT - SV thảo luận trên lớp phần II chương V (2 tiết) - SV chuẩn bị phần IV chương V để thảo luận, trao đổi vào buổi thứ 4 Buổi 4 (5 tiết) V. Quá trình lưu thông của tư bản và giá trị thặng dư 1. Tuần hoàn và chu chuyển của tư bản (GV giảng 2 tiết) 2. Tái sản xuất và lưu thông của TB XH(GV giới thiệu) 3. Khủng hoảng kinh tế trong CNTB (GV giới thiệu) VI. Các hình thái tư bản và các hình thức biểu hiện giá trị thặng dư ( GV giảng 2 tiết) 1. Chi phí sản xuất TBCN, lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận 2. Lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất 3. Sự chuyển hóa của giá trị hàng hóa thành giá cả SX THẢO LUẬN 1 TIẾT - SV trao đổi,thảo luận trên lớp phần IV chương V (1 tiết) - SV chuẩn bị phần V chương Vđể thảo luận, trao đổi vào buổi thứ 5 Làm bài kiểm tra trên lớp Buổi 5 (5 tiết) 4. Sự phân chia giá trị thặng dư giữa các giai cấp bóc lột trong CNTB a. Tư bản thương nghiệp và lợi nhuận thương nghiệp (GV giảng 1 tiết) b. Tư bản cho vay và lợi tức cho vay (GV giảng 1 tiết) c. Quan hệ tín dụng TBCN, ngân hàng và lợi nhuận ngân hàng (GV giới thiệu) d. Công ty cổ phần, tư bản giả và thị trường chứng khoán (GV giới thiệu) e. Quan hệ sản xuất TBCN trong nông nghiệp và địa tô TBCN.(GV giảng 1 tiết) THẢO LUẬN 2 TIẾT - SV trao đổi, thảo luận trên lớp phần V chương V (2 tiết) - SV chuẩn bị phần III chương VI để thảo luận, thuyết trình vào buổi thứ 6 Buổi 6 (5 tiết) Chương VI: Hoc thuyết kinh tế về CNTB độc quyền và CNTB độc quyền nhà nước I. Chủ nghĩa tư bản độc quyền 1. Nguyên nhân chuyển biến của CNTB từ cạnh tranh tự do sang độc quyền (GV giảng 0,5 tiết ) 2. Những đặc điểm kinh tế cơ bản của CNTB độc quyền (GV giảng 1 tiết) 3. Sự hoạt động của qui luật giá trị và qui luật giá trị thặng dư trong giai đoạn CNTB độc quyền (GV giới thiệu) II. Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước 1. Nguyên nhân hình thành và bản chất của CNTB độc quyền nhà nước (GV giảng 0,5 tiết) 2. Biểu hiện chủ yếu của CNTB độc quyền nhà nước (GV giới thiệu) III. Những nét mới trong sự phát triển của CNTB hiện đại (GV giới thiệu: 1 tiết) 1. Sự phát triển nhảy vọt về lực lượng sản xuất 2. Nền kinh tế đang có xu hướng chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức 3. Sự điều chỉnh về quan sản xuất và quan hệ giai cấp 4. Thể chế quản lý kinh doanh trong nội doanh nghiệp có những biến đổi lớn 5. Điều tiết vĩ mô của nhà nước ngày càng được tăng cường 6. Các công ty xuyên quốc gia có vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống kinh tế TBCN, là lực lượng chủ yếu thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế. 7. Điều tiết và phối hợp quốc tế được tăng cường IV. Vai trò hạn chế và xu hướng vận động của CNTB (GV giới thiệu 0,5 tiết) 1. Vai trò của CNTB đối với sự phát triển của nền sản xuất xã hội 2. Hạn chế của CNTB 3. Xu hướng vận động của CNTB THẢO LUẬN 1,5 TIẾT GT Những NLCB của CN Mác – Lênin, Bộ GD-ĐT, Nxb CTQG HN 2009, Tr, 316-357 - SV trao đổi,thảo luận trên lớp phần III chương VI (1,5 tiết) - SV chuẩn bị phần II chương VII để thảo luận, thuyết trình vào buổi thứ 7 Buổi 7 (5 tiết) Chương VII: Sứ mệnh lịch sử của Giai cấp công nhân và cách mạng XHCN I.Sứ mệnh lịch sử của Giai cấp công nhân (GV giảng 2,5t) 1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. 2. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân 3. Vai trò của Đảng Cộng sản trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của Giai cấp công nhân II. Cách mạng xã hội chủ nghĩa (GV giới thiệu 0,5t) 1. Cách mạng xã hội chủ nghĩa và nguyên nhân của nó. 2. Mục tiêu, động lực và nội dung của cách mạng xã hội chủ nghĩa 3. Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác trong cách mạng XHCN. THẢO LUẬN 2 TIẾT GT Những NLCB của CN Mác – Lênin, Bộ GD-ĐT, Nxb CTQG HN 2009, Tr, 361-357 - SV thảo luận, thuyết trình trên lớp phần II chương VII (2 tiết) - SV chuẩn bị phần I và II chương VIIIđể thảo luận, vào buổi thứ 8 Buổi 8 (5 tiết) III. Hình thái kinh tế -xã hội CSCN. (GV giảng 3 tiết) 1. Xu hướng tất yếu của sự xuất hiện hình thái kinh tế- xã hội CSCN 2. Các giai đoạn phát triển của hình thái KT-XH CSCN. Chương VIII: Nhũng vấn đề chính trị - xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng XHCN I. Xây dựng nền dân chủ XHCN và nhà nước XHCN 1. Xây dựng nền dân chủ XHCN 2. Xây dựng Nhà nước XHCN II. Xây dựng nền văn hóa XHCN. 1. Khái niệm nền văn hóa XHCN 2. Tính tất yếu của việc xây dựng nền văn hóa XHCN 3. Nội dung và phương thức xây dựng nền văn hóa XHCN III. Giải quyết vấn đề dân tộc và tôn giáo ( GV giảng 1 tiết) 1.Vấn đề dân tộc và những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác- lê nin trong việc giải quyết vấn đề dân tộc. 2. Tôn giáo và những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác- lê nin trong việc giải quyết vấn đề tôn giáo. THẢO LUẬN 1 TIẾT - SV thảo luận, thuyết trình trên lớp phần I và II chương VIII (1 tiết) - SV chuẩn bị phần I và III chương IX để thảo luận, vào buổi thứ 9 Làm bài kiểm tra trên lớp Buổi 9 (5 tiết) Chương IX: Chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển vọng (GV giới thiệu 2 tiết) I. Chủ nghĩa xã hội hiện thực 1. Cách mạng Tháng Mười Nga và mô hình CNXH hiện thực đầu tiên trên thế giới 2. Sự ra đời của hệ thống XHCN và những thành tựu của nó II. Sự khủng hoảng, sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội Xô Viết và nguyên nhân của nó. (GV giảng 3 tiết) 1. Sự khủng hoảng và sụp đổ của mô hình CNXH Xô Viết 2. Nguyên nhân dẫn đến sự khủng hoảng và sụp đổ của mô hình CNXH Xô Viết III. Triển vọng của CNXH (GV giới thiệu) 1. CNTB – Không phải là tương lai của xã hội loài người 2. CNXH – là tương lai của xã hội loài người. THẢO LUẬN 3 TIẾT (chương VIII) GT Những NLCB của CN Mác – Lênin, Bộ GD-ĐT, Nxb CTQG HN 2009, Tr, 467- 491 - SV thảo luận trên lớp phần I và III chương IX (2 tiết) Buổi 10 ( 5 tiết) GV hệ thống môn học, hướng dẫn SV ôn tập, giải đáp thắc mắc Tổng 50 tiết