Dạy trẻ mầm non (0-6 tuổi) phát triển trí thông minh sáng tạo

Dạy trẻ mầm non (0-6 tuổi) phát triển trí thông minh sáng tạo Lứa tuổi mầm non có vị trí rất quan trọng trong suốt quá trình phát triển cuộc đời của mỗi con người, nó được ví như “thời kỳ vàng của cuộc đời”. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học dưới góc độ sinh lý, tâm vận động, tâm lý xã hội và những kết quả nghiên cứu về sự phát triển đặc biệt của não bộ trong những năm đầu tiên của cuộc đời đã khẳng định sự phát triển của trẻ từ 0 – 6 tuổi là giai đoạn phát triển có tính quyết định để tạo nên thể lực, nhân cách, năng lực phát triển trí tuệ trong tương lai. Vì vậy trong giai đoạn mầm non các bậc cha mẹ nên đặc biệt chú tâm giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Vấn đề là các bậc cha mẹ giới doanh nhân thường rất bận rộn và không có nhiều thời gian dành cho gia đình, con cái. Với mỗi tuổi khác nhau, trẻ có đặc điểm tâm lý riêng. Nắm được đặc điểm này, cha mẹ sẽ có cách giáo dục phù hợp với quỹ thời gian hạn hẹp. Ở độ tuổi này bé chưa biết nói nhưng đã có khả năng hiểu ngôn ngữ. Lúc này, mọi thứ xung quanh đều rất mới mẻ với bé và bé thường sử dụng mồm, tay để khám phá. Ở tuổi này bé cần được nghe tiếng mẹ đẻ thật nhiều. Cách tác động vào trí não trẻ Giai đoạn này bố mẹ nên tận dụng mọi lúc khi bế, lúc tắm, thay đồ… để nói chuyện hay đơn giản chỉ là ê a với con. Điều này giúp bé phát huy khả năng hiểu ngôn ngữ và sẽ rất tốt cho việc phát triển trí tuệ của bé sau này. Trò chơi giúp trẻ 1-2 tuổi tăng khả năng quan sát ghi nhớ Bé 1-2 tuổi bắt đầu có nhu cầu chơi bên cạnh người khác, hình thành phản xạ quen lạ, tập nói. Phụ huynh nên thường xuyên trò chuyện cùng bé, cho bé chơi những đồ chơi có màu sắc, phát ra âm thanh để giúp bé hình thành các phản xạ, tăng khả năng quan sát ghi nhớ. Cách chơi với trẻ ở độ tuổi này • Cho trẻ phân biệt các màu sắc khác nhau, tìm các màu sắc giống nhau trên các đồ chơi và đồ vật xung quanh trẻ; hoặc chơi các đồ chơi xếp hình, tìm những chi tiết cần thiết trên một đồ chơi như tìm được mắt, mũi, tay, chân, tóc… của búp bê. …. Trẻ tuổi này thích được người lớn sai, ví dụ trẻ lấy hộ các đồ vật, để tạo xúc cảm tích cực và yêu cầu trẻ gọi tên và nhắc đi nhắc lại tên các đồ vật, con vật. • Ngoài ra, bố mẹ cũng cần theo dõi xem con có hiểu ngôn ngữ không bằng cách luôn đặt câu hỏi, nhờ bé tìm đồ, chỉ đồ vật….Bố mẹ nên tăng cường cho bé khả năng quan sát, chơi cùng bạn. Cho bé nghe và vận động nhiều (bò, lê la, tập di chuyển đồ chơi, lần tường…) để con nhanh biết nói. Bé 2-3 tuổi cần được hổ trợ để phát triển ngôn ngữ Đây là giai đoạn tối ưu cho sự phát triển ngôn ngữ. Từ 2- 3 tuổi cũng là lúc bé hay bắt chước nhất. Trẻ ở tuổi này hay dỗi, bắt đầu hình thành cái tôi bướng bỉnh, làm cho cha mẹ cảm thấy rất khó bảo. Các bé rất thích được khen ngợi và thừa nhận. Ở giai đoạn này tiếp tục khuyến khích bé nói. Phương pháp giúp bé phát triển ngôn ngữ: • Bố mẹ cần làm mọi cách làm cho ngôn ngữ bên trong bé được “tuôn trào”. Chẳng hạn, bạn có thể đặt câu hỏi, khơi gợi cho bé nói ra các nhu cầu, nếu trẻ nói được từ nào đó cần nhắc đi nhắc lại để con thành thục. • Bố mẹ nên thường xuyên đọc truyện cho con nghe. Các bé sẽ rất thích thú các mẫu chuyện tranh ngắn, nội dung đơn giản, có thể là do mẹ tự nghĩ ra. Trò chơi cắt dán, đóng vai, đóng kịch, những đồ chơi trực quan… cũng có sức hấp dẫn lớn với bé. • Bố mẹ cần chú ý cách ăn nói, hành vi của mình. Vì bé ở độ tuổi này sẽ bắt chước rất nhanh. • Khi con bước vào tuổi này, bạn có thể rèn cho bé kỹ năng đi vệ sinh (cầm bô, đổ bô…) và tự chăm sóc mình cũng như biết cách nhờ người khác giúp đỡ. Bố mẹ cũng nên dạy con vài thói quen tự phục vụ như tập gấp khăn mặt, cất đồ chơi… • Nên khuyến khích tính độc lập của trẻ và khen mỗi khi bé làm được điều tốt. Khi con không nghe lời, bạn cũng chớ tỏ ra quá lo lắng mà cứ kiên trì giải thích, tránh đánh, chửi, doạ dẫm. Giúp bé 3-5 tuổi phát huy khả năng sáng tạo Từ 3 tuổi trở đi cần phải chuyển dần sang giáo dục tư duy cho trẻ, tức là chuyển dần sang cách dạy khuyến khích trẻ phải tự suy nghĩ. Được 3 tuổi, não bộ đã có sự phát triển vượt bậc, đặc biệt não trước. Đây là vùng não phụ trách tư duy, nên khả năng suy nghĩ của trẻ đến 3 tuổi tiến bộ đáng kể. Càng cho trẻ 3 tuổi chơi trò chơi tư duy nhiều, càng khiến trẻ trở thành người có khả năng tư duy tốt hơn, chỉ số thông minh cũng cao hơn. Bằng những cách sau bố mẹ sẽ giúp trẻ sáng tạo hơn: • Vào thời kì này phải cho trẻ chơi những đồ chơi đòi hỏi sự vận dụng đầu óc suy nghĩ mới được. Thích hợp nhất những trò chơi để trẻ tự suy nghĩ, tự lắp ráp, sáng tạo ra những cách chơi, cách khám phá mới, tạo ra đồ vật mới. Ví dụ như bộ đồ chơi gồm các miếng gỗ dẹt hình tam giác, hình tròn, hình vuông bằng các màu khác nhau (xanh, đỏ, vàng…) là đồ chơi rất bổ ích. Trẻ thường thích bộ đồ chơi này, vì nó có thể xếp thành vô vàn những hình thù khác nhau… tạo ra “thế giới” theo cách suy nghĩ và kinh nghiệm của trẻ. Với những miếng gỗ này, có thể kích thích tư duy của trẻ, giúp trẻ rèn luyện khả năng quan sát, tập trung chú ý, suy nghĩ và tưởng tượng sáng tạo… Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ xếp thành tàu, xe, chim, vườn thú, công viên… thì đó là những trò chơi hết sức bổ ích. • Các trò chơi như đóng vai, phân biệt thuộc tính của sự vật sẽ giúp bé phát triển trí tuệ. Ví dụ, bạn có thể xếp một loạt các đồ vật như dao, thìa, bát, đũa, bông hoa… rồi bảo bé chỉ ra cái gì không thuộc cùng nhóm. • Ở tuổi này, bố mẹ cũng có thể kể chuyện sáng tạo cho bé nghe. Bạn hãy biến hóa nội dung chuyện hay cố tình kể sai để bé kể lại, điều chỉnh. • Trò chơi phát hiện mối quan hệ giữa sự vật, hiện tượng cũng rất hữu ích với các bé. Ví dụ, cho bé chơi xếp hình lego, xếp hình các con vật rồi đánh tráo, thêm bớt và bảo trẻ phát hiện, hay cho trẻ sắp xếp các vật theo cặp, ví dụ giày đi với tất, bát đi với thìa, quần và áo…. Những trò chơi này giúp bé học cách tư duy theo cấu trúc. • Bạn cũng có thể cho bé tập liên hệ giữa các bức tranh, chẳng hạn: Mẹ xếp 3 bức tranh: lửa cháy, hình ảnh em bé gọi điện và đoàn xe cứu hỏa tới rồi cho bé sắp xếp thứ tự và kể câu chuyện theo logic dựa trên các tình tiết đó. Rèn luyện tính tự tin và kỹ năng xã hội cho trẻ 5-6 tuổi Đây là thời điểm bé chuẩn bị đến trường nên quan trọng nhất là bạn cần rèn luyện cho con cách chú ý chủ định, khả năng quan sát và đáp ứng yêu cầu của môi trường bên ngoài. Trẻ cũng cần được học cách chia sẻ và quan tâm đến người khác. Các cách rèn luyện tính tự tin và kỹ năng xã hội cho trẻ: • Nguyên tắc quan trọng khi dạy trẻ 5-6 tuổi là “Khen là chính, trừng phạt hãn hữu”. Trong đó, khi khen cần tức thời, cụ thể, còn phạt có thể để sau, lúc trẻ đã bình tĩnh. Bố mẹ cũng đừng bắt bé hứa quá nhiều và tránh không bắt con học chữ trước khi đủ tuổi đến trường. Bạn nên tạo cho bé một góc riêng để trẻ tự bài trí theo ý thích của mình. • Để con tự tin đến trường, bạn hãy dạy bé khả năng chơi cùng bạn, giải quyết vấn đề , chẳng hạn: khi bị bạn đẩy, giằng sách vở… thì con phải làm thế nào (bằng cách đặt câu hỏi, giữ bình tĩnh, nhờ giúp đỡ…. ), thói quen lập kế hoạch và cách tạo lập quan hệ tốt với bạn bè. hãy kể cho con về những gì tốt đẹp ở nhà trường về những niềm vui về bạn bè, về cô giáo, về những đồ chơi, trò chơi … không được dọa trẻ nếu hư thì cho đến trường, thì sẽ bắt đi hoặc hôm nay ngoan thì sẽ cho ở nhà. Điều đó sẽ củng cố nỗi sợ hãi ở trẻ khi phải đi học. Nếu bé có khóc những ngày đầu đi học thì bố mẹ cố gắng vượt qua. Đừng vì thế mà lại để bé ở nhà. • Tính tự lập cũng rất cần luyện cho trẻ ở tuổi này. Bé rất thích được thể hiện, thích cảm thấy mình là người lớn vì thế bố mẹ có thể giao các “công việc đặc biệt” cho con như chăm sóc cây hoa, nuôi thú, dọn phòng… Lưu ý chung khi chọn trò chơi cho trẻ Khi chọn đồ chơi hay hình thức chơi cho trẻ cần chú ý đến tính độc hại và tính phù hợp của trò chơi với trẻ. Những lưu ý sau sẽ giúp các bậc cha mẹ giúp con mình vừa chơi vừa học hiệu quả và tránh được những yếu tố độc hại. Nguyên tắc chung khi chọn đồ chơi cho bé: • Đồ chơi phải đảm bảo vệ sinh, cấu tạo chắc chắn, an toàn, dễ rửa sạch. • Lựa chọn đồ chơi phải phù hợp với lứa tuổi và tính cách của bé thì mới giúp bé phát triển trí thông minh và sáng tạo tốt. • Nguyên liệu dùng làm đồ chơi không độc hại, hìng dạng không góc cạnh. • Đồ chơi không được phát ra âm thanh quá lớn sẽ ảnh hưởng đến thính giác của bé. • Đồ chơi treo trước mặt bé (đối với bé dưới 3 tháng tuổi) phải thường xuyên thay đổi vị trí, tránh để bé nhìn quá lâu vào một điểm hoặc một hướng. • Đồ chơi phải có tính thẩm mỹ, hình dạng sinh động, có thể tạo hứng thú say mê và phát triển trí tưởng tượng cho bé.