Đánh giá tác động môi trường - Vấn đề môi trường liên quan đến dự án khai thác Boxit ở Tây Nguyên

BÀI THUYẾT TRÌNH ĐÁNH GIÁI TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG Chủ đề: VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG LIÊN QUAN ĐẾN DỰ ÁN KHAI THÁC BOXIT Ở TÂY NGUYÊN GVHD: VƯƠNG QUANG VIỆT Tháng 6 năm 2010 CÁC THÀNH VIÊN NHÓM Nguyễn Minh Huê Nguyễn Thị Thanh Trà Nguyễn Thị Diễm Lan Nguyễn Thị Thu Thảo Nguyễn Thị Kim Ngân Nội dung: PHẦN 2 XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT PHẦN 3 SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH PHẤN 1 GIỚI THIỆU CHUNG . Bối cảnh nghiên cứu - Nghiên cứu được thực hiện trong bối cảnh khai thác khoáng sản bauxit trong thời gian gần đây đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ. Tại quyết định số 55/2007/QĐ-TTg, công nghiệp bauxit - nhôm được coi là một trong các ngành công nghiệp ưu tiên giai đoạn 2007 – 2010 và tầm nhìn đến 2020. - Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 167/2007/QĐ- TTg ngày 1/11/2007 về việc “phê duyệt quy hoạch phân vùng, thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxit giai đoạn 2007 – 2015 có xét đến năm 2025” PHẦN 1: GIỚI THIỆU CHUNG Hai dự án khai thác bô-xít, sản xuất alumin Tân Rai (Lâm Đồng), Nhân Cơ (Đăk Nông) đang được xem là các dự án trọng điểm quốc gia trong việc khai thác bauxit ở nước ta. PHẦN 1: GIỚI THIỆU CHUNG Vấn đề quan tâm: Đứng về khía cạnh môi trường, đề tài nghiên cứu tập trung nghiên cứu đánh giá tác động của dự án đến môi trường xung quanh khu vực hai nhà máy Tân Rai và Nhân Cơ trong quá trình thi công, vận hành và phát triển nhà máy về lâu dài. Địa điểm, khu vực nghiên cứu: Khu vực nghiên cứu tập trung ở huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng của Tây Nguyên vùng đất có ý nghĩa đặc biệt về mặt chiến lược, an ninh, quốc phòng. PHẦN 1: GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tên Đề Tài Nghiên Cứu Vấn Đề Môi Trường Liên Quan Đến Dự Án Khai Thác Boxit ở Tây Nguyên 2. Tên Cơ Quan Quản Lý Trường Đại Học Dân Lập Văn Lang Địa Chỉ: 45 Nguyễn Khắc Nhu, Phường Cô Giang, Quận 1, Tp HCM Điện Thoại: 38367933 Thành lập theo quyết định số 71/TTg ngày 27/10/1995 của Thủ Tướng Chính Phủ PHẦN 2 XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT PHẦN 2 XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Tên Cơ Quan Phối Hợp Tập Đoàn Than Khoáng sản Việt Nam Địa Chỉ: Số 226 Lê Duẩn, Phường Trung Phụng, Quận Đống Đa, Hà Nội Điện thoại: (84)04.518014 4. Tình Hình Nghiên Cứu + Tình hình ngoài nước Trung Quốc Ngành công nghiệp sản xuất nhôm đã có hơn một nửa thế kỷ phát triển nhưng đến năm 1992, sản lượng nhôm mới đột phá mức 1 triệu tấn. Tuy nhiên từ năm 2000 trở lại đây , sản lượng nhôm của Trung Quốc đã pháttriển với tốc độ kinh người, năm 2005 đạt 7,8 triệu tấn, năm 2006 tăng lên tới 9,35 triệu tấn, năm 2007 đạt 12,56 triệu tấn. Đến năm 2006, sản lượng nhôm bằng điện phân của TQ liên tục 6 năm liền đứng đầu thế giới. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Trung Quốc trở thành một nước sản xuất và tiêu thụ nhôm lớn nhất thế giới và đang trở thành một con hổ đói bôxit để phục vụ ngành công nghiệp nhôn nội địa Bởi vì vậy mà hệ sinh thái xung quanh những nơi khai thác quặng mỏ, đặc biệt là bôxit, bị hủy hoại nghiêm trọng chất lượng môi trường cũng như sức khỏe của con người ở đây cũng phải gánh chịu những hậu quả nặng nề như: tình trạng nước, không khí, đất đai… bị ô nhiễm và ngày càng nghiêm trọng. PHẦN 2 XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Úc Gần bờ biển dưới chân các rặng núi thấp hay đồi cao đã bị xói mòn từ rất lâu có một lượng tài nguyên bôxit rất dồi dào. Úc có trữ lượng bôxit lớn thứ hai trên thế giới (7.9 tỉ tấn) sau Guinea (Việt Nam thứ ba với trữ lượng 5.4 tỉ tấn). Bôxit đã được khai thác,luyện thành alumina và nhôm từ những năm đầu thập niên 1960 và phát triển cho đến hiện nay. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Trong quá trình hoạt động của nhà máy luyện alumina Wagerup vì gần chân của rặng núi và ảnh hưởng khí tượng, đã có những lúc nồng độ bụi, các chất hóa học như (nitrogen oxides, arsenic, cadmium..) lên cao vượt tiêu chuẩn ảnh hưởng đến sức khoẻ của cư dân, như ho suyển, rát cổ, chảy máu mũi... Alcoa nhiều lần đã bị phạt khi có sự cố vượt tiêu chuẩn (năm 2004 bị ra toà phạt 0.5 triệu Aus) và các tai nạn để hóa chất kiềm chảy lan trong và gần nhà máy, mặc dầu trong nhiều năm đã cố gắng cải tiến kỹ thuật, xử lý và điều hành để phù hợp với luật môi trường và tiêu chuẩn chất thải. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Ấn Độ Trữ lượng bôxit lớn thứ sáu thế giới, cấp giấy phép cho 13 công ty đa quốc gia vào khai thác quặng bôxit tại bang Orissa. Các dự án khai khoáng đã ảnh hưởng tới 60.000 cư dân sinh sống trong vùng. Một diện tích đất nông nghiệp gần 1.000ha đã hoàn toàn bị hủy hoại. Theo Hiệp hội Bảo tồn sinh học nhiệt đới, những cảnh báo đã được đưa ra vào các năm 2006 và 2008 khi các công ty khai thác bôxit lăm le tấn công những vùng thiên nhiên được bảo tồn tại Surinam và Jamaica, lần lượt xếp thứ 5 và 10 trong số những nước có nguồn quặng bôxit dồi dào nhất. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Tình hình trong nước Trữ lượng bô xít của nước ta được đánh giá hàng thứ ba thế giới. Đây là thế mạnh của nước ta, việc khai thác bô xít là vấn đề của cả nước. Quặng bô xít ở Việt Nam thuộc 2 loại chính: + Bô xít nguồn gốc trầm tích (một số bị biến chất) tập trung ở các tỉnh phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang, Sơn La và Nghệ An + Bô xít nguồn gốc phong hoá laterit từ đá bazan tập trung ở các tỉnh phía Nam như Kon Tum, Đắk Nông, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Phú Yên và Quảng Ngãi. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỂ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Dự án khai thác boxit ở Tây Nguyên nước ta chỉ khai thác và bán sản phẩm thô cho Trung Quốc chứ chưa phải là sản phẩm tinh chế. Chúng ta khai thác bằng công nghệ Bayer và Bayer tiên tiến của Châu Mỹ vì nước ta chưa có công nghệ thích hợp để khai thác. Khó khăn lớn trong dự án này là về đường vận chuyển. Địa hình trên khu vực Tây Nguyên toàn đường đèo và dốc, hai đầu rất cao nhưng ở giữa lại bằng phẳng. Vận chuyển Alumina thì chỉ vận chuyển bằng container và xe đặc chủng nặng tới 40 tấn mà đường thì nhỏ, dốc, rất nguy hiểm. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Bên cạnh việc khai thác boxit để nâng cao kinh tế thì vấn đề môi trường cũng phải được quan tâm đúng mức. Trong đó cần xử lý tốt ba vấn đề: + chống xói mòn và hoàn thổ + nguồn nước + bùn đỏ. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT 5. Mục tiêu của đề tài Mục tiêu cụ thể - Giúp cho cơ quan thực hiện dự án có những thông tin thích hợp để hoạch định chiến lược, lựa chọn các phương pháp tối ưu và lựa chọn thiết bị kiểm soát ô nhiễm Xác định các hoạt động của dự án, đặc biệt là những hoạt độngcó ảnh hưởng đến chất lượng môi trường. - Dự đoán và đánh giá những hoạt động tích cực và tiêu cực đến môi trường. - Xác định các ảnh hưởng nhằm đề ra các biện pháp kỹ thuật và quản lý để giảm đến mức thấp nhất các ảnh hưởng xấu và phát huy cao nhất các ảnh hưởng tốt. PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT 6. Các nội dung nghiên cứu chính: Thu thập tài liệu, phân tích, tổng hợp số liệu về các thành phần môi trường Về điều kiện tự nhiên: Điều kiện khí hậu ( độ ẩm không khí, lượng mưa, gió, hướng gió ) Nguồn nước ( nước mặt và nước dưới đất ) Hệ sinh thái của khu vực ( cần trung bình 150ha/triệu tấn boxit) Về điều kiện kinh tế xã hội: Dân số và phân bố dân cư Tình hình kinh tế và xã hội Hiện trạng sử dụng đất ( phục vụ cho nông nghiệp và công nghiệp ) PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Khảo sát, thu mẫu phân tích về môi trường trong khu vực Khảo sát, phân tích chất lượng nước mặt và nước dưới đất Khảo sát chất lượng không khí theo các quy chuẩn đặc trưng ( theo QCVN môi trường không khí 2009 ) Các vấn đề khác như thiên tai, lũ lụt, lốc xoáy Khảo sát phân tích hệ sinh thái xung quanh Xác định nguồn gây ô nhiễm ( vật liệu xây dựng, bùn đỏ, quá trình khai thác…) và bị ô nhiễm ( đất, nước, không khí ) Trong quá trình khai thác: đào hầm mỏ, vận chuyển nguyên vật liệu để xây dựng, boxit đã khai thác được và sinh hoạt của công nhân PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Phân tích đánh giá tác động của dự án đến môi trường Đánh giá tác động do di dời, giải tỏa ảnh hưởng tới đời sống của người dân. Đánh giá, dự báo khả năng gây ô nhiễm nguồn nước từ khu vực dự án Đánh giá, dự báo khả năng lan truyền khí thải từ khu dự án tới môi trường xung quanh. Đánh giá ảnh hưởng đến hệ sinh thái cạn vùng dự án Đánh giá khả năng tác động như chất thải rắn, tiếng ồn, rung Đánh giá ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Về công nghệ Giảm thiểu các nguồn ô nhiễm nước: quá trình khai thác, sinh hoạt Giảm thiểu các nguồn gây ô nhiễm không khí: khí thải do khai thác hầm mỏ, do vận chuyển Giảm thiểu phát sinh chất thải rắn: sinh hoạt, công nghiệp Giảm thiểu các sự cố gây ra do sự cố môi trường : tự nhiên ( mưa, gió, bão…) và các hoạt động thu gom vận chuyển của con người PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT Về mặt quản lý Áp dụng các quy định luật lệ về môi trường Áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn Đào tạo bồi dưỡng và nâng cao nhận thức về quản lý chất thải Các biện pháp kinh tế Xây dựng báo cáo đề tài Theo các nôi dung chính vừa nêu trên và các văn bản pháp qui của Bộ Khoa Học và Công Nghệ, Bộ Tài Nguyên Môi Trường Bảo vệ nghiên cứu tại cơ quan quản lý môi trường cấp TW PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT 7. Phương pháp nghiên cứu Thu thập và phân tích tổng hợp số liệu - Tập hợp các số liệu đã có, liệt kê, sắp xế theo một dàn bài đã định sẵn Đánh giá tổng hợp - Sử dụng các phương pháp lập bảng kiểm tra, ma trận, sơ đồ lưới, và hệ thống lại các tác động đã liệt kê 8. Dự toán kinh phí: 119.550.000đồng 9. Tiến độ thực hiện Bắt đầu thực hiện từ ngày 7/1/2010 và kết thúc vào ngày 7/5/2010 PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT PHẦN 2XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT I.Giới Thiệu Tóm Tắt Về Địa Phương, Điều Kiện Tự Nhiên và Kinh Tế Xã Hội 1. Điều Kiện Tự Nhiên Vị trí địa lý - Bảo Lâm là 1 huyện thuộc cao nguyên Di Linh – Bảo Lộc,nằm giữa thị xã Bảo Lộc và huyện Di Linh. - Diện tích tự nhiên 146.344 ha - Phía Bắc giáp tỉnh Đắc Nông - Phía Nam giáp tỉnh Bình Thuận - Phía Đông giáp huyện Di Linh - Phía Tây giáp thị xã Bảo Lộc PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH Khí hậu - Lượng mưa hàng năm rất lớn, bình quân 2000 – 2500 mm/năm. - Khí hậu mát mẽ, nhiệt độ trung bình 18 – 250c - Độ ẩm 80 – 85 % Kinh tế xã hội + Cơ cấu dân số Đất rộng, người thưa, dân số toàn huyện 116.122 người, mật độ dân số 75 người/km2 + Kinh tế Cơ cấu kinh tế của huyện Nông Lâm Nghệp – Công nghiệp – Dịch Vụ. Đến năm 2015 cơ cấu kinh tế được xác định là Công Nghiệp – Dịch Vụ - Nông Lâm Nghiệp.Ngoài ra huyện còn có mỏ Boxit nhôm với trữ lượng lớn là điều kiện tốt cho công nghiệp khai khoàng của địa phương. PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH II.Vấn đề môi trường đang thách thức Việc khai thác bô-xít đặt ra những nguy cơ, thách thức về môi trường như: phá vỡ địa hình, xâm hại hệ sinh thái, chiếm dụng nhiều diện tích vàsẽ làm mất đi thảm phủ thực vật tự nhiên hiện có. Công nghệ khai thác cũng làm thải ra một khối lượng lớn bùn đỏ có tính kiềm cao mà nếu không quản lý chặt, không xử lý tốt sẽ ảnh hưởng đến chất lượng các nguồn nước mặt, nước ngầm và khu vực hạ du. Nguồn nước cho các dự án cũng là vấn đề gây quan ngại. Công đoạn tuyển quặng và sản xuất alumina cần sử dụng khoảng 30m2 nước/tấn alumina. Trong khi đó, Tây Nguyên là nơi có trữ lượng nước ngầm không lớn, mùa khô lại kéo dài 5 tháng. Vì vậy khai thác bô-xít sẽ làm xáo trộn đời sống, sinh hoạt, đặc biệt với các hộ dân bị mất đất ở, đất canh tác. III. Quy mô, phạm vi của vấn đề và ảnh hưởng đến mô itrường 1.Quy mô và phạm vi của vấn đề Tổng vốn đầu tư: 119.550.000 đồng. - Tổng diện tích đất thu hồi trong ba tháng đầu: 1.620ha - Các hạng mục chính: nhà máy chế biến alumin diện tích 77ha hồ bùn đỏdiện tích 209ha, hệ thống băng chuyền vận chuyển quặng từ nhà máy tuyển quặng về nhà máy chế biến dài 5,5km. - Công suất khai thác mỏ: 4,3 triệu tấn quặng nguyên khai/năm. - Công suất nhà máy tuyển quặng: 1,6 triệu tấn quặng tinh/năm. - Công suất nhà máy alumin: 600.000 tấn/năm. PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH BẢNG LIỆT KÊ CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA DỰ ÁN VÀ THÀNH PHẦN MÔI TRƯỜNG CÓ KHẢ NĂNG BỊ ẢNH HƯỞNG DO DỰ ÁN Chú thích + : Tác động tích cực - : Tác động tiêu cực 0 : Không ảnh hưởng Các tác động chính: Ảnh hưởng của bùn đỏ đến môi trường đất, nước, hệ sinh thái của khu vực - Việc giải tỏa di dân làm ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế của người dân trong vùng - Khó khăn trong việc hoàn thổ sau khai thác PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH IV, Giải pháp khắc phục đang thực hiện, và dự định sẽ thực hiện (nghiên cứu) 1. Đang thực hiện Đòi hỏi phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường bổ sung về việc liên quan đến tổng mặt bằng và công nghệ Thành lập tổ giám sát môi trường để tăng cường kiểm tra việc thực hiện các giải pháp bảo vệ trong quá trình thi công và trong hai tháng đầu vận hành dự án. Đưa ra các giải pháp kỹ thuật về hoàn thổ, xử lý đất đá thải và xử lý bùn đỏ và hồ chứa bùn đỏ phải được lựa chọn ở vị trí có điều kiện địa chất ổn định, không đứt gãy, nằm xa các nguồn cấp nước trong khu vực. Thiết kế đập chắn hồ bùn đỏ chống được động đất cấp 7, cao hơn động đất trong khu vực từ 1 - 2 cấp. PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH Thiết kế hệ thống rãnh ngăn nước mặt bao quanh hồ để không cho lượng nước mặt chảy vào hồ thải, chỉ có mưa rơi trực tiếp vào hồ. Hồ sẽ được thiết kế chống thấm gần như tuyệt đối và thải theo từng ô nhỏ với trình tự nối tiếp. Sau khi kết thúc 1 ô thải và làm khô, tiếp theo sẽ san ủi tạo mặt bằng, phủ một lớp đất màu lên trên và phủ xanh bằng các cây trồng thích hợp. 2. Dự định sẽ thực hiện Dự kiến ở đây sẽ xây một trung tâm quan trắc môi trường để kiểm soát vấn đề. Dự kiến sẽ hoàn thành khoanh vùng các diện tích có khoáng sản thuộc diện dự trữ quốc gia. PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH V. Kết Luận Và Kiến Nghị 1.Kết Luận: Dự án khai thác boxit đã mang lại nhiều tiềm năng kinh tế về khai khoáng nhưng bêncạnh đó cũng làm ảnh hưởng khá nhiều đến môi trường. Đặc biệt là bùn đỏ hiện tại chưa có cách nào xử lý ngoài việc chôn lấp. Nên ảnh hưởng rất lớn đến môi trường đất, hệ sinh thái và nguồn nước. 2.Kiến nghị Cần có những biện pháp để xử lý bùn đỏ và những chất thải trong quá trình khai thác và sản xuất Alumin để giảm thiểu tác động đến môi trường PHẦN 3SƠ BỘ TRÌNH BÀI CÁC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHÍNH The end!