Đánh giá tác động môi trường - Nghiên cứu hiện trạng ô nhiễm ở kênh Ba Bò và các giải pháp

ĐẠI HỌC DÂN LẬP VĂN LANGKHOA CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNGBÀI TẬP VỀ NHÀ MÔN ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG Chủ đề NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM Ở KÊNH BA BÒ VÀ CÁC GIẢI PHÁP Lớp K13M01 Nhóm 10: Trần Thị Ngọc Phương Dương Thị Lan Oanh Lê Thương Minh Ngọc Lý Thị Phương Thảo Lê Thị Long Vân   TP. HỒ CHÍ MINH – THÁNG 6 NĂM 2010 NỘI DUNG GIỚI THIỆU CHUNG. Nhiều năm trở lại đây tình hình dân số tăng lên song song với việc mở rộng nông nghiệp cũng như các hoạt động công nghiệp đã gây nên các vấn đề môi trường nghiêm trọng, trong đó ô nhiễm nước vẫn đáng quan tâm hơn khi hàng triệu người dân nước ta lấy nước để sinh hoạt từ rạch, suối, ao có nhiễm chất thải của con người. Loại ô nhiễm đã được ước tính gây ra hơn ba triệu người chết hàng năm. Mục tiêu của nghiên cứu này là báo cáo tình trạng ô nhiễm kênh rạch hiện nay đưa ra hướng giải quyết mới để giảm thiểu các tác động từ thực trạng này cũng như sự cần thiết trong việc xây dựng hệ thống xử lí và kiểm soát chặt chẽ hơn nữa để bảo đảm cuộc sống người dân và đem lại vẻ đẹp đô thị xanh - sạch - đẹp. Tình Hình Nghiên Cứu. Mục Tiêu Của Đề Tài. Các Nội Dung Nghiên Cứu. NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM Ở KÊNH BA BÒ VÀ CÁC GIẢI PHÁP Đề tài nghiên cứu được thực hiện dưới sự theo dõi và hướng dẫn của thầy Vương Quang Việt. Các thầy cô trong khoa Công nghệ và Quản lý Môi Trường Trường Đại học Dân lập Văn Lang. Sở Tài nguyên và Môi trường. Ban Quản Lý Các Khu Công Nghiệp Trung tâm Y Tế Quận Thủ Đức ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Bộ Xây dựng – Hội đồng KHKT chuyên ngành Bộ Xây dựng đã tiến hành nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu đề xuất cơ chế quản lý đầu tư và vận hành hệ thống thoát nước và xử lý nước thải các cụm và khu công nghiệp tập trung đảm bảo các yêu cầu bảo vệ môi trường” do Công ty CP Tư vấn Xây dựng công nghiệp và Đô thị Việt Nam (VCC) thực hiện. TS. Nguyễn Văn Hùng – Chủ nhiệm đề tài đã thay mặt Ban chủ nhiệm đề tài trình bày tóm tắt báo cáo nghiên cứu trước Hội đồng KHKT. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Mục tiêu của đề tài là Điều tra khảo sát và đánh giá hiện trạng quản lý thoát nước và xử lý nước thải tại các khu công nghiệp tập trung; Nghiên cứu đề xuất các giải pháp về thiết kế, cơ chế quản lý đầu tư và vận hành hệ thống thoát nước và các công trình xử lý nước thải đảm bảo các yêu cầu bảo vệ môi trường và phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội hiện nay nhằm phục vụ cho việc lập chính sách quản lý, vận hành hệ thống thoát nước và các công trình xử lý nước thải nói riêng và hệ thống hạ tầng kỹ thuật nói chung tại các khu công nghiệp tập trung trong phạm vi cả nước. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Đề tài nghiên cứu đưa ra 4 sản phẩm sau khi hoàn thành bao gồm: Báo cáo đánh giá hiện trạng công tác quản lý hệ thống thoát nước và xử lý nước thải tại các khu công nghiệp khảo sát; Kiến nghị về công tác tư vấn, thiết kế thoát nước và xử lý nước thải cho các khu công nghiệp tập trung đảm bảo các yêu cầu bảo vệ môi trường; Đề xuất các sơ đồ công nghệ xử lý nước thải áp dụng thích hợp cho các KCN; Đề xuất cơ chế chính sách quản lý đầu tư và vận hành hệ thống thoát nước và xử lý nước thải cho các KCN. Với kết quả thu được, đề tài “Nghiên cứu đề xuất cơ chế quản lý đầu tư và vận hành hệ thống thoát nước và xử lý nước thải các cụm và khu công nghiệp tập trung đảm bảo các yêu cầu bảo vệ môi trường” được Hội đồng nhất trí nghiệm thu và đánh giá xếp loại khá . ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Khi nền kinh tế bùng nổ của Trung Quốc, các tác động về môi trường của nó ngày càng trở nên hiển nhiên. Trung Quốc là một trong số 20 thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới. Nhưng đến nay vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất mà người Trung Quốc khẩn trương cần phải giải quyết là nước. Các quốc gia đang đối mặt với ngày càng thường xuyên và tuyệt vọng tình trạng thiếu nước, lũ lụt tai hại ở một số vùng, và mức độ nguy hiểm của ô nhiễm. Một cuộc khảo sát gần đây trên toàn quốc cho thấy, khoảng 90% các thành phố của Trung Quốc có nước ngầm bị ô nhiễm, trong khi hàng triệu nông thôn Trung Quốc phải đối mặt với rủi ro từ tự nhiên như chất gây ô nhiễm asen và flo quá mức. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Dự án nước chuyển hướng có triển vọng, nhưng cần phải là một phần của chính sách quản lý rộng hơn nước thúc đẩy phát triển sử dụng hiệu quả hơn của nước trong ngành công nghiệp, nông nghiệp và để sử dụng trong nước tại các thành phố. Trung Quốc cũng cần để giải quyết ô nhiễm, với hệ thống xử lý hiện đại hóa đối với nước thải và hệ thống đô thị được cải thiện cung cấp nước. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. Mục Tiêu Của Đề Tài. 2 ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Thu thập, xử lý và phân tích số liệu về các yếu tố tự nhiên, xã hội Khảo sát hiện trạng, thu thập thông tin và số liệu Thu thập ý kiến của người dân Nghiên cứu về tác động của kênh đến môi trường Đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động Xây dựng báo cáo nghiên cứu ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 1/- Thu thập, xử lý và phân tích số liệu về các yếu tố tự nhiên, xã hội Điều kiện tự nhiên Vị trí địa lý (địa hình, khu vực…) Điều kiện khí hâu, thủy văn (nhiệt độ, lượng mưa, hướng gió…) Bản đồ khu vực. Điều kiện kinh tế xã hội Dân số, lao động, thu nhập. Y tế, giáo dục. Những thuận lợi và khó khăn trong việc đầu tư và phát triển khu vực. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 2/- Khảo sát hiện trạng, thu thập thông tin và số liệu Khảo sát đánh giá tình trạng hiện nay của kênh Ba Bò. Khảo sát tình trạng vệ sinh môi trường khu dân cư dọc hai bờ kênh. Khảo sát tình hình sức khỏe cộng đồng xung quanh. 3/- Nghiên cứu về tác động của kênh đến môi trường Ô nhiễm nước Mất mỹ quan và tắc nghẽn kênh. Ô nhiễm không khí Lây truyền dịch bệnh ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 4/- Đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động Biện pháp về mỹ quan đô thị, chống tắc nghẽn, ngập lụt Biện pháp về giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm Biện pháp về giảm thiểu ô nhiễm không khí, lây lan dịch bệnh 5/- Xây dựng báo cáo nghiên cứu ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Khảo sát thực tế, lấy ý kiến của những người dân xung quanh khu vực kênh Ba Bò, thu thập số liệu từ các cơ quan quản lý trực thuộc, tham khảo thêm thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng. Hỏi ý kiến của các thầy cô trong khoa và bạn bè… Khảo sát phân tích các thành phần của môi trường nước theo phương pháp tiêu chuẩn đã được công nhận (tiêu chuẩn). Đánh giá tác động tổng hợp bằng các phương pháp đã học như: sơ đồ lưới, bảng liệt kê, ma trận…. Tổng hợp lại các số liệu. Sau đó tổng hợp lại để viết thành đề cương nghiên cứu chi tiết. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ QUẬN THỦ ĐỨC (TPHCM) Quận Thủ Đức là một quận cửa ngõ phía đông bắc Thành phố Hồ Chí Minh. Quận Thủ Đức thuộc khu vực cửa ngõ Đông Bắc Thành phố có các mặt tiếp giáp như sau: phía Đông giáp quận 9 (qua Xa lộ Hà Nội), phía Tây giáp quận 12 và Bình Thạnh (qua sông Sài Gòn),  phía Nam giáp quận Bình Thạnh và quận 2 (qua sông Sài Gòn), phía Bắc giáp huyện Thuận An (tỉnh Bình Dương). Với tổng diện tích 4.764,89 ha, tăng 38,89 ha so với diện tích đất quy hoạch được phê duyệt trước đây. Dân số hiện trạng quận Thủ Đức đến 1/4/2009 là 442.110 người, dự kiến năm 2010 là 400.000 – 410.000 người, năm 2015 là 480.000 -520.000 người, năm 2020 là 550.000 người. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG ĐANG THÁCH THỨC Dù là khu vực đất cao 15 – 19 m so với mực nước biển, nhưng vào mùa mưa cả khu vực rộng lớn bị ngập gây khốn khổ cho bao người. Đó là tình trạng ô nhiễm ở kênh Ba Bò, quận Thủ Đức (thành phố Hồ Chí Minh). Mặc dù có nhiều chính sách ban hành kiểm soát và xử phạt nhưng chất lượng nước trên kênh vẫn chưa được cải thiện (Ngọc Hạnh, 2010). Qua thực tế giám sát, tình hình nước kênh Ba Bò vẫn không đạt như mong muốn. Các chỉ tiêu cơ bản như COD, BOD… đều cao hơn tiêu chuẩn cho phép gấp nhiều lần. Đứng trên bờ kênh quan sát dòng nước đen ngòm đang chảy mạnh, dù cách xa đến 2 m, vẫn bị dội ngược vì mùi thối và khí hăng bốc lên từ dòng nước làm cho cay mắt. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG ĐANG THÁCH THỨC Rác thải từ các hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người trên kênh rất nhiều, đến nỗi gây ùn tắc dòng chảy. Chính vì thế nay dòng kênh này còn bị gọi bằng nhiều tên khác: kênh thối, kênh chết... Dòng nước ô nhiễm khủng khiếp ở đây chảy miệt mài quanh năm suốt tháng và nơi tiếp nhận cuối cùng là sông Sài Gòn. Tại cống Ba Bò (phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức), tồn tại một khối bọt trắng xóa, cao cỡ 2 – 3 m sủi trên miệng cống gây mất mỹ quan cả khu vực ( Thu Sương, 2010). Tảng bọt ấy sinh ra từ dòng nước đen hôi thối. Những người dân sinh sống quanh cống thối này than vắn thở dài chịu đựng. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG ĐANG THÁCH THỨC Nguy hiểm hơn là phần lớn người dân sống quanh khu vực kênh Ba Bò đều chưa có nước máy, phải dùng nước giếng khoan, nhưng thời gian này, chất lượng nước thay đổi đang làm mọi người hết sức lo lắng. Nước máy nổi đầy bọt trắng xóa, mùi hôi tanh từa tựa mùi hôi của nước kênh, để một hồi lâu thấy chiếc ca nhựa đựng nước đóng nhớt vàng, sàn và tường chỗ vòi nước nhuộm một màu vàng như gỉ sắt. Nhiều nơi giếng khoan sâu hơn 60 m, nước vẫn trong nhưng vị lại chua, không lâu bắt đầu có mùi hôi tanh không ai dám dùng Một số người dân trong khu vực đã bị mắc một số bệnh về đường hô hấp,ung thư,nhiều đứa trẻ mới lên mười lại gầy còm, xanh xao mà không khỏi xót xa. Hơi nước ô nhiễm từ kênh bốc lên ngấm vào da làm ngứa ngáy, khó chịu gây ra các bệnh nấm, lở loét. Hiện trạng ô nhiễm trầm trọng của kênh Ba Bò đã gây ra nhiều bức xúc cho người dân bởi khả năng nguy hại của nó. Ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, môi trường nước mặt, nước ngầm, không khí xung quanh, khả năng lây tryền dịch bệnh và do đó ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG ĐANG THÁCH THỨC ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Chất lượng nước ngầm tại khu vực kênh Ba Bò có sự ô nhiễm nguồn nước ngầm với chỉ số kim loại cao. Ở khu vực đầu nguồn kênh Ba Bò, nước ngầm hầu như bị nhiễm bẩn hết. Giếng sâu tầm 30 – 35 m là nước không còn xài được, phải khoan cỡ 70 m trở lên. Ở khu vực này hầu hết các hộ dân chưa có nước sạch để dùng, nguồn nước sinh hoạt là nước ngầm, nhưng nguồn nước ngầm ở tầng nông bị ô nhiễm hoàn toàn . Chỉ cần nhìn bằng mắt thường, mỗi người trong chúng ta đều có thể đoán được mức độ ô nhiễm của các con kênh, rạch trên địa bàn thành phố đang ngày một giảm thê thảm. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 Bùn đen đặc sánh gây mất mỹ quan đô thị và tạo mùi tanh hôi gây nguy cơ nhiễm các bệnh về đường hô hấp và tiêu hóa ngày càng cao. Một số người dân trong khu vực đã bị mắc một số bệnh về đường hô hấp,ung thư,nhiều đứa trẻ mới lên mười lại gầy còm, xanh xao mà không khỏi xót xa. Hơi nước ô nhiễm từ kênh bốc lên ngấm vào da làm ngứa ngáy, khó chịu gây ra các bệnh nấm, lở loét. Mùi hôi thối từ kênh bốc lên nồng nặc không những gây khó chịu cho người dân, mà còn phá hoại cơ sở vật chất của các hộ dân sống gần đó.Tôn lợp nhà của người dân bị oxi hóa nhanh sử dụng được độ hai năm là phải thay do bị mục, thủng lỗ. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG Xây dựng bờ kè bao bọc hai bên bờ kênh ngăn chặn thói quen xả rác của người dân, chặn những đường cống xả của nhà dân. Đồng thời chống sạt lở hai bên bờ. Đẩy nhanh thực hiện các dự án cải tạo, nạo vét kênh, rạch, kết hợp đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng, từng bước làm sạch hệ thống kênh, rạch. Lắp đặt thêm các thùng rác công cộng. Thu hồi rác thải hữu cơ, chất rắn cho vào thùng rác để xử lý riêng. Không thải thức ăn thừa vào nguồn thải thì mức độ ô nhiễm sẽ giảm, tiết kiệm kinh phí trong khâu xử lý. Tuyên truyền nâng cao ý thức người dân trong việc bảo vệ môi trường. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG Xây dựng hệ thống thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt tập trung trước khi đổ ra các nguồn tiếp nhận. Thiết kế các trạm xử lý cục bộ dọc các tuyến đường, các hố ga để đảm bảo xử lý triệt để nước thải sinh hoạt trong dân. Đối với các khu công nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh nằm trên địa bàn nói chung, và các quận huyện nói riêng cần cấp tốc xây dựng, đầu tư, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải riêng hoàn chỉnh, thay thế đổi mới trang bị máy móc, thiết bị sản xuất không gây ô nhiễm môi trường. ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU CHI TIẾT. 2 BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG Vận động các doanh nghiệp đầu tư sản xuất sạch, quản lý chất lượng đầu vào, khuyến khích DN tái sử dụng chất thải như nhớt, nhựa, nước thải… bằng cách giảm thuế, khen thưởng để DN tự làm sạch mình, tự ý thức được vấn đề bảo vệ môi trường Bên cạnh đó người dân sống gần kênh cần có ý thức hơn nữa trong việc tự giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng như cộng đồng. Các cơ quan có chức năng và liên quan cần có những giải quyết đền bù thích đáng đối với những hộ dân chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi ô nhiễm kênh gây nên. Tuyên truyền nâng cao ý người dân trong việc bảo vệ kênh rạch.