Cuốn sách Những phát hiện về vạn vật và con người

Ngoại trừmột ít đảo như Síp, Crêta vàSicily, người ẢRập

không cần phải vượt biển đểđi từnơi này đến nơi khác trong đế

quốc của họ. Nếu những người ẢRập ởmiền bắc quen đi biển

giống như những người Rôma, chắc hẳn lịch sửsau này của châu

Âu đãphải khác đi rất nhiều.

Tuy nhiên, sống ởĐịa Trung Hải, người ẢRập bóbuộc phải

đi biển. Sau khi một hạm đội của Byzantin tái chiếm Alexandria

(645 C.N.), ĐếQuốc Hồi Giáo nhận thấy rõràng họphải cómột lực

lượng hải quân. Alexandira trởthành trung tâm hải quân của họ,

một căn cứđào tạo hải quân vàđóng tàu bằng gỗđưa từSyria về.

Vào năm 655, hải quân ẢRập ởDhat al-Sawanri đánh bại một lực

lượng năm trăm chiến thuyền của Byzantin.

ĐếQuốc Hồi Giáo ẢRập bành trướng trên đất liền xung

quanh Địa Trung Hải. Bán đảo Iberia, điểm giao nhau giữa đất

của châu Âu vàđất của châu Phi, đãlàmột phần phía tây châu

Âu thuộc quyền thống trị của Hồi giáo. Các sửgia vẫn còn tranh

luận xem cóthểgọi Địa Trung Hải làmột cái hồlớn của Hồi giáo

hay không. Chính sức mạnh của người ẢRập dựa trên các căn cứ

địa trên đất liền của họtrên khắp Địa Trung Hải làcái đãhình

thành tương lai của ngành hàng hải trên đất châu Âu vàtừchâu

Âu đến các nơi khác.

Ngoại trừmột ít đảo như Síp, Crêta vàSicily, người ẢRập

không cần phải vượt biển đểđi từnơi này đến nơi khác trong đế

quốc của họ. Nếu những người ẢRập ởmiền bắc quen đi biển

giống như những người Rôma, chắc hẳn lịch sửsau này của châu

Âu đãphải khác đi rất nhiều. Alexandria cóthểđãtrởthành một

Venice của Hồi giáo. Nhưng ngược lại, cái thành phốto lớn đãcó

thời hoàng kim của mình với con sốdân cư trên 600.000 người, đến

cuối thếkỷ9 chỉ còn 100.000 ngàn người. Các giáo chủcủa thếkỷ

9 và10 đãđểcho thành phốsuy tàn. Ngọn hải đăng Pharos nổi

Daniel J. Boorstin 4

tiếng ởAlexandria, từng làmột trong Bảy KỳQuan Thếgiới của

thời cổ, nay đãtrởthành một phếtích. Vàngay cảnhững phếtích

của nócũng đãbị hủy diệt bởi một trận động đất ởthếkỷ14. Tư

tưởng vàvăn học ẢRập hướng vềđất liền.

Nhưng ởĐịa Trung Hải, các đếquốc luân phiên được chinh

phục vàbị mất trên biển. Tàu bèlàvũkhí của những nhàxây

dựng các đếquốc. Trong những thếkỷmàđếquốc Hồi giáo đang

thua dần ởphương Tây, thì ởẤn ĐộDương, nóvẫn tiếp tục yên ổn

một cách kỳlạ. Chính tại đây sức mạnh hải quân ẢRập phát triển

tựdo. Sức mạnh đóđược thểhiện nhờIbn Majid, hậu duệcủa

những nhàhàng hải nổi tiếng ẢRập. Ông tựgọi mình là"Sư Tử

của Biển Thịnh Nộ", nổi tiếng vì được coi làngười hiểu biết nhiều

nhất vềngành hàng hải trên Biển Đỏđáng sợvàẤn ĐộDương.

Ông đãtrởthành vị thánh bổn mạng của những người đi biển Hồi

giáo. Làtác giảcủa ba mươi tám tác phẩm bằng văn vần vàvăn

xuôi, ông viết vềmọi đềtài hàng hải của thời mình. Tác phẩm hữu

dụng nhất cho các nhàhàng hải ẢRập làcuốn Kitab al-Fawa’id,

hay Cẩm Nang Hàng Hải (1490) của ông, một tổng luận vềmọi

kiến thức của thời đóvềngành hàng hải, gồm những thông tin để

hướng dẫn các người đi biển trên Biển ĐỏvàẤn ĐộDương. Cho tới

hôm nay, trong một sốlãnh vực, tác phẩm này của ông được coi là

không cóai qua mặt được.

Vasco da Gama đãcómột sựmay mắn to lớn trong chuyến

hành trình đầu tiên của mình. Một cách tình cờkỳlạ, khi ông đến

Malindi, ông đãnhờđược một người hoa tiêu ẢRập tài giỏi và

đáng tin lái tàu của ông qua được Ấn ĐộDương, viên hoa tiêu đó

chính làIbn Majid. Vị thuyền trưởng BồĐào Nha đãkhông ngờ

mình lại may mắn đến thế. Ngay cảIbn Majid cũng không ngờ

được rằng, khi họđưa tàu cập bến Calicut, họđãlàm một hành vi

vô cùng trớtrêu trong lịch sử. Vô tình bậc thầy hàng hải ẢRập

này đãdẫn người thuyền trưởng vĩ đại của châu Âu tới thành công

màsựthành công này lại cónghĩa làviệc đánh bại nền hàng hải Ả

Rập trên Ấn ĐộDương. Các sửgia ẢRập sau này đãphải giải

thích khác đi vai tròcủa Ibn Majid trong vụnày, bằng cách nói

rằng ông chắc hẳn đãởtrong tình trạng say rượu khi tiết lộcho

Vasco da Gama những thông tin giúp ông này đến được Ấn Độan

toàn.