Chuyên đề Hạch toán nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ tại công ty cổ phần đầu tư DNC

MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Đất nước ta đang trong quá trình hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới, nền kinh tế nước ta đã có nhiều thay đổi. Tính mở của nền kinh tế đã tạo điều kiện cho việc ra đời của rất nhiều loại hình doanh nghiệp, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia ngày càng nhiều hơn trong các lĩnh vực. Không những mở kinh tế trong nước mà Việt Nam cũng đã chủ động ký kết các hiệp định thương mại với nhiều nước trên thế giới. Đối với doanh nghiệp sản xuất thì yếu tố quyết định cơ bản để đảm bảo cho quá trình sản xuất được tiến hành liên tục chính là Nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ. Đây là yếu tố tiền đề để tạo nên hình thái vật chất của sản phẩm. Nó không chỉ ảnh hưởng tới quá trình sản xuất mà còn là nhân tố quyết định tới giá thành sản phẩm và công tác tài chính của doanh nghiệp. Để có được điều đó thì doanh nghiệp phải có những biện pháp hợp lý trong việc xác định các yếu tố đầu vào sao cho thu được kết quả cao, chất lượng đảm bảo nhằm duy trì sự tồn tại, phát triển và thu lợi nhuận. Như vậy, quyết định kinh doanh một mặt hàng mục tiêu mỗi doanh nghiệp hướng tới là hiệu quả và lợi nhuận. Đặc biệt trong môi trường cạnh tranh gay gắt thì chất lượng đảm bảo với chi phí thấp nhất là yêu cầu của sán xuất. để đạt được hiệu quả cao buộc các doanh nghiệp trước hết phải kiểm soát đầu vào. Nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ là một trong những yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất, quyết định đến chất lượng, công dụng, hình thức, mẫu mã sản phẩm và là yếu tố chi phí chủ yếu trong giá thành sản xuất. Chỉ một sự biến động nhỏ về chi phí vật liệu cũng làm ảnh hưởng tới giá thành sản phẩm và từ đó ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp. Vì vậy, việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu,công cụ dụng cụ nhằm hạ thấp giá thành sản phẩm song vẫn phải đảm bảo chất lượng sản phẩm là một vấn đề các nhà quản lý doanh nghiệp đặc biệt quan tâm. Tổ kế toán nói chung và kế toán nguyên vật liệu,công cụ dụng cụ nói riêng là công cụ quan trọng giúp cho việc quản lý và sử dụng vật tư có hiệu quả. Thông qua các con số do kế toán cung cấp, doanh nghiệp có thể nắm vững tình hình biến động vật tư, tình hình quản lý, sử dụng tài sản của doanh nghiệp để từ đó rút ra các quyết định quản lý một cách đúng đắn 2.Mục tiêu nghiên cứu Công ty CP đầu tư DNC là doanh nghiệp đã tạo nền móng vững chắc phát triển NVL và CC,DC .Hiên nay,một trong những ưu tiên đó là phát triển mạnh mẽ và hiệu quả trên tất cả các ngành nghề,các lĩnh vực,các doanh nghiệp để có nhiều cơ hội đầu tư kinh doanh thu được mợi nhuận cao nhất.Vì vậy,muốn tồn tại và phát triển các doanh nghiệp cần có các chính sách phát triển phù hợp để sản phẩm của mình được các khách hàng chấp nhận cả về chất lượng cũng như giá cả.Trong lĩnh vực xây dựng cơ bản cũng vậy,các ndoanh nghiệp phải thực hiện việc thu mua và sử dụng NVL hợp lý và có hiệu quả.Thực hiện tốt được công việc này doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm được chi phí bỏ ra mà còn đạt được hiệu quả cao về mặt lợi nhuận cũng như việc sử dụng vốn.Điều đó không chỉ mang lại lợi ích về mặt vật chất mà nó còn đem lại uy tín và nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Với tầm quan trọng như thế,em đã quyết định chọn:Hạch toán nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ tại công ty cổ phần đầu tư DNC 3.Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là việc hạch toán NVL và CC,DC tại công ty Cổ phần đầu tư DNC trong tháng 4 năm 2010 4.Phương pháp nghiên cứu Phương pháp duy vật biện chứng Ch­¬ng 1 C¥ Së Lý LUËN CñA C¤NG T¸C KÕ TO¸N vÒ nguyªn vËt liÖu Vµ c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1.C¬ së lý luËn Kh¸i niÖm Nguyªn vËt, vËt liÖu lµ tµi s¶n l­u ®éng ®­îc mua s¾m, dù tr÷ ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b»ng tµi l­u ®éng. C«ng cô, dông cô lµ t­ liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ghi nhËn lµ tµi s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô, dông cô th­êng tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. §Æc ®iÓm Nguyªn liÖu, vËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc hµnh s¶n phÈm, nguyªn liÖu, vËt liÖu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c. + Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé, kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu vµ chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ 1 lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. + Nguyªn vËt liÖu th­êng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu tèt sÏ ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qña tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu nh»m hä thÊp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. + Nhµ qu¶n lý ph¶i qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c kh©u mua, b¶o qu¶n, sö dông vµ dù tr÷. C«ng cô, dông cô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ nhá hoÆc thêi gian sö dông ng¾n kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó trë thµnh tµi s¶n cè ®Þnh (thêi gian sö dông nhá h¬n 1 n¨m vµ cã gi¸ trÞ nhá h¬n 5 triÖu). + C«ng cô, dông cô th­êng tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh mµ vÉn gi÷ nguyªn ®­îc h×nh th¸i ban ®Çu. + Trong qu¸ tr×nh sö dông c«ng cô, dông cô bÞ hao mßn dÇn, phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®­îc chuyÓn dÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Do c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian sö dông ng¾n nªn ®­îc xÕp vµo tµi s¶n lu­ ®éng vµ th­êng ®­îc mua s¾m b»ng nguån vèn lu­ ®éng. Vai trß nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Vai trß cña nguyªn liÖu, vËt liÖu Nguyªn liÖu, vËt liÖu trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Òu thuéc ®èi t­îng lao ®éng, ®Òu cã ®Æc ®iÓm chØ tham gia vµo mét chu kú kinh doanh vµ ®Òu bÞ biÕn d¹ng hoÆc tiªu hao hoµn toµn vµ chuyÓn hÕt gi¸ trÞ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mét lÇn. Trong tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp th× nguyªn vËt liÖu ®Òu cã nh÷ng vµi trß riªng vµ gãp phÇn cÊu thµnh nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh tiªu thô hµng hãa mét c¸ch tèt h¬n. Ch¼ng h¹n: + Trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th× chøc n¨ng chñ yÕu cña doanh nghiÖp lµ tæ chøc l­u th«ng hµng hãa, ®­a hµng hãa tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng. Do ®ã, nguyªn vËt liÖu sö dông trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chØ lµ nh÷ng vËt liÖu, bao b× phôc vô cho qu¸ tr×nh tiÖu thô hµng hãa, c¸c lo¹i vËt liÖu nhiªn liÖu dïng cho b¶o qu¶n, bèc v¸c, vËn chuyÓn hµng hãa trong qu¸ tr×nh tiªu thô: vËt liÖu sö dông cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp nh­ giÊy, bót… vµ vËt liÖu sö dông cho viÖc söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô, dông cô… + Cßn nguyªn liÖu, vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× nã ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguyªn vËt liÖu lµ nh­ng t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó cÊu thµnh nªn mét s¶n phÈm kh¸c cã gi¸ trÞ sö dông ®èi víi ng­êi tiªu dïng. Nguyªn vËt liÖu kh«ng nh÷ng lµ t­ liÖu s¶n xuÊt mµ nã cßn cã mét vai trß ®ã lµ gióp cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc liªn tôc vµ nã gióp cho qu¸ tr×nh tiªu thô hµng hãa trªn thÞ tr­êng ngµy cµng tèt h¬n. Vai trß cña c«ng cô, dông cô - Kh¸c víi nguyªn vËt liÖu th× c«ng cô, dông cô lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông quy ®Þnh ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh. V× vËy, c«ng cô, dông cô ®­îc qu¶n lý nh­ ®èi víi nguyªn vËt liÖu. Theo quy ®Þnh, nh­ng t­ liÖu lao ®éng sau kh«ng ph©n biÖt tiªu chuÈn gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông vÉn ®­îc coi lµ c«ng cô, dông cô. + C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó ®ùng vËt liÖu, hµng hãa trong qu¸ tr×nh thu mua, b¶o qu¶n, tiªu thô. + C¸c lo¹i bao b× kÌm hµng hãa cã tÝnh gi¸ riªng nh­ng bá qua qu¸ tr×nh b¶o qu¶n hµng hãa vËn chuyÓn trªn ®­êng vµ dù tr÷ trong kho cã tÝnh gi¸ trÞ hao mßn ®Ó trõ dÇn vµo gi¸ trÞ cña bao b×. + Nh÷ng dông cô, ®å nghÒ b»ng thñy tinh, sµnh, sø… + QuÇn ¸o vµ dông cô b¶o hé lao ®éng. Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Vai trß cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp lµ ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh thu mua dù tr÷, nhËp xuÊt… nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. MÆt kh¸c th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n cßn biÕt ®­îc chÊt l­îng, chñng lo¹i cã ®¶m b¶o hay kh«ng, sè l­îng thiÕu hay thõa ®èi víi s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã ng­êi qu¶n lý ®Ò c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc ®èi víi s¶n xuÊt ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m kiÓm so¸t gi¸ c¶, chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cßn gióp cho viÖc kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông, cung cÊp, tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cho s¶n xuÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: Ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô c¶ vÒ gi¸ vµ hiÖn vËt. TÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ vèn (hoÆc gi¸ thµnh) thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhËp, xuÊt kho nh»m cung cÊp th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c phôc vô cho yªu cÇu lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, ph­¬ng ph¸p kü thuËt vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. §ång thêi h­íng dÉn c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu vÒ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Ph¶i h¹ch to¸n ®óng chÕ ®é, ®óng ph­¬ng ph¸p qui ®Þnh ®Ó ®¶m sù thèng nhÊt trong c«ng t¸c kÕ to¸n. KiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn v©t liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Tõ ®ã ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa vµ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p sö lý nguyªn vËt liÖu thõa thiÕu, ø ®äng, kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt. Gióp cho viÖc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè l­îng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ®­a vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm. Ph©n bæ chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu ®· tiªu vµo ®èi t­îng sö dông ®Ó tõ ®ã gióp cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chÝnh x¸c. Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho, cung cÊp th«ng tin cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh. Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh thu mua, vËn chuyÓn b¶o qu¶n, ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i t×nh h×nh nhËp xuÊt vµ b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Tõ ®ã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc còng nh­ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®· thu mua vµ nhËp kho ®ång thêi kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua vËt t­ vÒ sè l­îng chñng lo¹i, gi¸ c¶ vµ thêi h¹n cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi. Ph©n lo¹i vµ c¸c c¸ch ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp th× nguyªn vËt liÖu ®­îc chia lµm c¸c lo¹i sau: - Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi t­îng lao ®éng cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th× sö dông nguyªn vËt liÖu chÝnh kh«ng gièng nhau: ë doanh nghiÖp c¬ khÝ nguyªn vËt liÖu lµ s¾t, thÐp,…; doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ mÝa… Cã thÓ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nµy lµm nguyªn liÖu cho doanh nghiÖp kh¸c…§èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých ®Ó tiÕp tôc gia c«ng chÕ biÕn ®­îc coi lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh. VÝ dô: doanh nghiÖp dÖt mua sîi vÒ ®Ó dÖt v¶i. - VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi sö dông chØ cã t¸c dông phô cã thÓ lµm t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, hoµn chØnh s¶n phÈm hoÆc ®¶m b¶o cho c«ng cô dông cô ho¹t ®éng ®­îc b×nh th­êng nh­: thuèc nhuém, thuèc tÈy, ®Çu nhên, giÎ lau,... - Nhiªn liÖu: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gåm: X¨ng, dÇu, than, cñi, khÝ gas,… - Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c lo¹i phô tïng, chi tiÕt ®­îc sö dông ®Ó thay thÕ, söa ch÷a nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ,… - VËt liÖu vµ thiÕt bÞ xÊy dùng c¬ b¶n bao gåm nh÷ng vËt liÖu, thiÕt bÞ ( cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô trong doanh nghiÖp phôc vô môc ®Ých ®Çu t­ cho x©y dùng c¬ b¶n). - VËt liÖu kh¸c: Lµ toµn bé nguyªn vËt liÖu cßn l¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra s¶n phÈm hoÆc phÕ liÖu thu håi tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh. C¨n cø vµo nguån gèc h×nh thµnh: Nguyªn vËt liÖu ®­îc chia lµm hai nguån - Nguyªn vËt liÖu nhËp tõ bªn ngoµi - Nguyªn vËt liÖu tù chÕ · Ph©n lo¹i c«ng cô, dông cô C«ng cô, dông cô ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc t­¬ng tù nh­ ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Theo yªu cÇu qu¶n lý vµ yÒu cÇu ghi chÐp kÕ to¸n, c«ng cô dông cô gåm: - C«ng cô, dông cô - Bao b× lu©n chuyÓn - §å dïng cho thuª Theo môc ®Ých vµ n¬i sö dông c«ng cô dông cô gåm: - C«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh - C«ng cô dông cô dïng cho qu¶n lý - C«ng cô dông cô dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c Ph©n lo¹i theo c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n bæ ( Theo gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông), c«ng cô dông cô gåm: - Lo¹i ph©n bæ 1 lÇn - Lo¹i ph©n bæ 2 lÇn - Lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn Ph©n lo¹i theo môc ®Ých vµ néi dung cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cã thÓ chia nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô thµnh - Nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh - Nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu kh¸c phôc vô qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt, cho nhu cÇu b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô - Tæng hîp c¸c nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô kh¸c nhau ®Ó b¸o c¸o t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån kho vËt t­. - Gióp kÕ to¸n viªn thùc hiÖn chøc n¨ng ghi chÐp b»ng tiÒn c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. C¸c nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô §¸nh gi¸ vËt t­ lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña vËt t­ ë nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ theo nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh. Khi ®¸nh gi¸ vËt t­ ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau: - Nguyªn t¾c gi¸ gèc: (Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho) ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc hay ®­îc gäi lµ trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­; lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó cã ®­îc nh÷ng vËt t­ vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. - Nguyªn t¾c thËn träng VËt t­ ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc, nh­ng tr­êng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn. Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc lµ gi¸ b¸n ­íc tÝnh cña hµng tån kho trong kú s¶n xuÊt kinh doanh trõ ®× chi phÝ ­íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ ø¬c tÝnh cÇn thiÕt cho viÖc tiªu thô chóng. Thùc hiÖn nguyªn t¾c thËn träng b»ng c¸ch trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho; kÕ to¸n ®· ghi sæ theo gi¸ gèc vµ ph¶n ¸nh kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Do ®ã, trªn b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh bµy th«ng hai chØ tiªu: - TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t­ - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho (®iÓu chØnh gi¶m gi¸ · Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong ®¸nh gi¸ vËt t­, ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n. Tøc lµ kÕ to¸n ®· chän ph­¬ng ph¸p nµo th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®ã nhÊt qu¸n trong suèt niªn ®é kÕ to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi ph­¬ng ph¸p ®· chän, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o ph­¬ng ph¸p thay thÕ cho phÐp tr×nh bµy th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch trung thùc vµ hîp lý h¬n ®ång thêi ph¶i gi¶i thÝch ®­îc ¶nh h­ëng cña sù thay ®æi ®ã. C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu 1.3.3.1.TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhËp kho Gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ nhËp kho ®­îc x¸c ®Þnh theo tõng nguån nhËp: · NhËp kho do mua ngoµi: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm gi¸ mua, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®­îc hoµn l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua vËt t­, trõ ®i c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua do kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt. · Tr­êng hîp vËt t­ mua vµo ®­îc sö dông cho ®èi t­îng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng tÝnh theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ mua lµ gi¸ ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. · Tr­êng hîp vËt t­ mua vµo ®­îc sö dông cho c¸c ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ gia trÞ gia t¨ng tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng phap trùc tiÕp th× gi¸ mua bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (lµ tæng gi¸ thanh to¸n). · NhËp kho do tù s¶n xuÊt: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña vËt t­ tù gia c«ng chÕ biÕn. · NhËp do thuª ngoµi: - NhËp do thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn céng sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ng­êi nhËn gia c«ng chÕ biÕn céng c¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì khi giao nhËn. - NhËp vËt t­ do nhËn vèn gãp liªn doanh: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ nhËp kho lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh tháa thuËn céng c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh khi tiÕp nhËn vËt t­. - NhËp vËt t­ do ®­îc trî cÊp: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ nhËp kho lµ gi¸ ghi trªn biªn b¶n giao nhËn céng c¸c chi phÝ ph¸t sinh khi nhËn. - NhËp vËt t­ do ®­îc biÕu tÆng, ®­îc tµi trî: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ nhËp kho lµ gi¸ trÞ hîp lý céng c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô xuÊt kho VËt t­ ®­îc nhËp kho tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, ë nhiÒu thêi ®iÓm kh¸c nhau nªn cã nhiÒu gi¸ kh¸c nhau. Do ®ã, khi xuÊt kho vËt t­ tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu kiÖn trang bÞ ph­¬ng tiÖn kü thuËt tÝnh to¸n ë tõng doanh nghiÖp mµ lùa chän mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ xuÊt kho: · Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Theo ph­¬ng ph¸p nµy khi xuÊt kho vËt t­ th× c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho thuéc l« nµo vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« ®ã ®Ó rÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ xuÊt kho. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã chñng lo¹i vËt t­ Ýt. · Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ xuÊt kho ®­îc tÝnh c¨n cø vµo sè l­îng vËt t­ xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn, theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t­ xuÊt kho §¬n gi¸ b×nh qu©n gi¸ quyÒn Sè l­îng vËt t­ xuÊt kho = x - §¬n gi¸ b×nh qu©n th­êng ®­îc tÝnh cho tõng thø vËt t­. - §¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ x¸c ®Þnh cho c¶ kú ®Òu gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n cè ®Þnh. Theo c¸ch tÝnh nµy, khèi l­îng tÝnh to¸n gi¶m nh­ng chØ tÝnh ®­îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t­ vµo thêi ®iÓm cuèi kú nªn kh«ng thÓ cung cÊp th«ng tin kÞp thêi. - §¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp ®­îc gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n di ®éng; theo c¸ch tÝnh nµy x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t­ hµng ngµy cung cÊp th«ng tin ®­îc kÞp thêi. Tuy nhiªn, khèi l­îng c«ng viÖc tÝnh to¸n sÏ nhiÒu h¬n nªn ph­¬ng ph¸p nµy rÊt thÝch hîp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· lµm kÕ to¸n m¸y. · Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc: Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ ®Þnh hµng nµo nhËp tr­íc sÏ ®­îc xuÊt tr­íc vµ lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp sau cïng. · Ph­¬ng ph¸p sau- xuÊt tr­íc: Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng nµo nhËp sau ®­îc xuÊt tr­íc, lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt viÖc qu¶n lý vËt t­ mét c¸ch khoa häc vµ hiÖu qu¶ lµ sù ®ßi hái cÊp b¸ch. HiÖn nay, vËt t­ kh«ng cßn khan hiÕm vµ kh«ng cßn ph¶i dù tr÷ nhiÒu nh­ tr­íc nh­ng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn ®ång thêi sö dông vèn tiÕt kiÖm nhÊt kh«ng g©y ø ®äng vèn kinh doanh. ChÝnh v× lý do ®ã nªn ta cã thÓ xem xÐt viÖc qu¶n lý vËt t­ trªn c¸c khÝa c¹nh sau: - Qu¶n lý viÖc thu mua vËt t­ sao cho cã hiÖu qu¶ theo ®óng yªu cÇu sö dông víi gi¸ c¶ hîp lý, ®ång thêi ph¶i tæ chøc tèt kh©u vËn chuyÓn ®Ó tr¸nh thÊt tho¸t. - Thùc hiÖn b¶o qu¶n vËt t­ t¹i kho b·i theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cho tõng lo¹i trong tõng ®iÒu kiÖn phï hîp víi quy m« tæ chøc cña doanh nghiÖp ®Ó tr¸nh l·ng phÝ vËt t­. - Do ®Æc tÝnh cña vËt t­ chØ tham gia vµo mét chu lú s¶n xuÊt kinh doanh vµ bÞ tiªu hao toµn bé trong qu¸ tr×nh ®ã. H¬n n÷a, chóng th­êng xuyªn biÕn ®éng nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng ®Þnh møc tån kho ®Ó ®¶m b¶o tèt cho nhu cÇu s¶n xuÊt. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Chøng tõ kÕ to¸n sö dông Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc nhËp, xuÊt vËt t­ ®Òu ph¶i lËp chøng tõ ®Çy ®ñ kÞp thêi, ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. Theo chÕ ®ä chøng tõ kÕ to¸n ban hµnh theo Q§ 1141/TC/Q§/ C§KT ngµy 01/11/1995 vµ theo Q§ 885/ 198/Q§/BTC ngµy 16/7/1998 cña Bé tr­ëng Bé Tµi ChÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n vËt t­ bao gåm: PhiÕu nhËp kho (MÉu 01- VT) PhiÕu xuÊt kho (MÉu 02- VT) PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu 03- VT) Biªn b¶n kiÓm kª vËt t­, s¶n phÈm, hµng hãa (MÉu 08- VT) Hãa ®¬n (GTGT)- MS 01 GTKT- 2LN §èi víi c¸c chøng tõ nµy ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph­¬ng ph¸p lËp, ng­êi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh. Sè chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô Sæ kÕ to¸n dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ. Trªn c¬ së chøng tõ kÕ to¸n hîp lý, hîp ph¸p, sæ kÕ to¸n vËt t­ phôc vô cho viÖc thanh to¸n chi tiÕt c¸c nghiÖp vô kinh tÕ liªn quan ®Õn vËt t­, tïy thuéc vµo ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n vÒ viÖc ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ( ThÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sau: - Sæ (thÎ) kho - Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu - Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn - Sæ sè d­ Ngoµi ra kÕ to¸n cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng lòy kÕ tæng hîp nhËp- xuÊt- tån khi vËt liÖu phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt, ®¬n gi¶n, kÞp thêi C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô KÕ to¸n chi tiÕt vËt t­ ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi ë kho vµ ë phßng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o ®óng khíp sè liÖu sæ s¸ch vµ hiÖn vËt theo tõng lo¹i, tõng nhãm vËt t­ trªn chÝnh s¸ch chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ. Yªu cÇu cña h¹ch to¸n chi tiÕt lµ ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån cña tõng lo¹i vËt t­ c¶ vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ. HiÖn nay, ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kÕ to¸n chi tiÕt vËt t­ cã thÓ tiÕn hµnh mét trong ba c¸ch sau ®©y: - Ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song - Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn - Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­  Ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song Néi dung · ë kho: Thñ kho dïng “ThÎ kho” ®Ó ghi chÐp hµng ngµy t×nh h×nh nhËp xuÊt tån cña tõng thø vËt t­ theo chØ tiªu sè l­îng. Sơ đồ1.1: ThÎ kho PhiÕu nhËp kho PhiÕu xuÊt kho Sæ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng kª nhËp xuÊt tån Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu cuèi th¸ng Khi nhËn chøng tõ nhËp xuÊt vËt t­, Thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh h¬p lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËn, thùc xuÊt vµo chøng tõ vµ ThÎ kho; cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho ®Ó ghi vµo cét tån trªn ThÎ kho. §Þnh kú, Thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt ®· ph©n lo¹i theo tõng thø vËt t­ cho phßng kÕ to¸n. · ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ (ThÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt cho tõng thø vËt t­ theo c¶ hai chØ tiªu sè l­îng vµ gi¸ trÞ. KÕ to¸n khi nhËn ®­îc chøng tõ nhËp, xuÊt cña Thñ kho göi lªn, kÕ to¸n kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh chøng tõ; c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho ®Ó ghi vµo sæ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt t­, mçi chøng tõ ®­îc ghi mét dßng Cuèi th¸ng, kÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp- xuÊt- tån, sau ®ã, ®èi chiÕu - §èi chiÕu sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi thÎ kho cña thñ kho. - §èi chiÕu sè liÖu dßng tæng céng trªn b¶ng kª nhËp- xuÊt- tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp. - §èi chiÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi sæ liÖu kiÓm kª thùc tÕ. ¦u ®iÓm: Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu. Nh­îc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè l­îng, khèi l­îng ghi chÐp cßn nhiÒu. §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt t­, viÖc nhËp- xuÊt diÔn ra kh«ng th­êng xuyªn. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ®· lµm kÕ to¸n m¸y th× ph­¬ng ph¸p nµy vÉn ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t­ diÔn ra th­êng xuyªn. Do ®ã, xu h­íng ph­¬ng ph¸p nµy sÏ ®­îc ¸p dông ngµy cµng réng r·i.  Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Néi dung · ë kho: Thñ kho sö dông “ThÎ kho” ®Ó ghi chÐp gièng nh­ ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song. · ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông “Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn” ®Ó ghi chÐp cho tõng thø vËt t­ theo c¶ hai chØ tiªu sè l­îng vµ gi¸ trÞ. “Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn” ®­îc më cho c¶ n¨m vµ ®­îc ghi vµo cuèi th¸ng, mçi thø vËt t­ ®­îc ghi mét dßng trªn sæ. Hµng ngµy, khi nhËn ®­îc chøng tõ nhËp xuÊt kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra vµ hoµn chØnh chøng tõ. Sau ®ã tiÕn hµnh ph©n lo¹i chøng tõ theo tõng thø vËt t­, chøng tõ nhËp riªng, chøng tõ xuÊt riªng. HoÆc kÕ to¸n cã thÓ lËp b¶ng kª nhËp