Chuyên đề Giải pháp nhằm hoàn thiện và mở rộng dịch vụ thanh toán thẻ Ngân hàng

LỜI MỞ ĐẦU Thẻ Ngân hàng là một sản phẩm dịch vụ Ngân hàng độc đáo, hiện đại ra đời và phát triển trên cơ sở của khoa học kỹ thuật. Thanh toán thẻ đã làm tăng lượng tiền nằm trong hệ thống Ngân hàng, giảm khối lượng tiền mặt trong nền kinh tế, góp phần tăng tốc độ luân chuyển vốn của xã hội, thúc đẩy sản xuất hàng hoá và lưu chuyển tiền tệ, đồng thời cũng mang đến cho Ngân hàng một nguồn thu nhập đáng kể. Không những thế,với tính bảo mật cao và những tiện ích đem lại cho khách hàng sử dụng, thẻ Ngân hàng đã tạo ra cuộc cách mạng trong thanh toán của hệ thống Ngân hàng và được xem là phương tiện thanh toán hàng đầu thay thế cho tiền mặt trong giao dịch tiêu dùng của nền kinh tế. Mặc dù đòi hỏi phải đầu tư lớn song phát triển và mở rộng nghiệp vụ thẻ là yêu cầu tất yếu trong quá trình hội nhập của Ngân hàng. Là NHTM đầu tiên của Việt Nam tham gia hoạt động thanh toán thẻ, NHNT Việt Nam đã phải đối mặt với không ít khó khăn và thách thức. Trong điều kiện hội nhập kinh tế, nhất là khi Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), NHNT Việt Nam không những phải cạnh tranh gay gắt với các NHTM trong nước mà còn phải cạnh tranh với các NHTM nước ngoài. Nhận thức được vấn đề này và sau quá trình thực tập tại Chi nhánh NHNT Thành Công em đã chọn đề tài “Giải pháp nhằm hoàn thiện và mở rộng dịch vụ thanh toán thẻ Ngân hàng” làm chuyên đề khoá luận tốt nghiệp với mong muốn được đóng góp một phần nhỏ vào việc phát triển và nâng cao hiệu quả thanh toán thẻ tại Chi nhánh. Nội dung của chuyên đề ngoài phần mở đầu và kết luận gôm 3 chương: - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về thanh toán thẻ ngân hàng. - Chương 2: Thực trạng hoạt động thanh toán thẻ tại Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thương Thành Công. - Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện và mở rộng dịch vụ thanh toán thẻ tại Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thưong Thành Công. CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGHIỆP VỤ THANH TOÁN THẺ NGÂN HÀNG 1.1. Tổng quan về thẻ Ngân hàng. 1.1.1. Sự hình thành và phát triển của thẻ ngân hàng: ThÎ Ng©n hµng ®­îc h×nh thµnh ®Çu tiªn ë Mü, xuÊt ph¸t tõ thãi quen cho kh¸ch hµng mua chÞu cña c¸c chñ tiÖm b¸n lÎ dùa trªn uy tÝn cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c tiÖm nµy. Vµo n¨m 1914, tæ chøc chuyÓn tiÒn cña Mü Western Union l©n ®Çu tiªn cung cÊp cho kh¸ch hµng ®Æc biÖt cña m×nh dÞch vô thanh to¸n tr¶ chËm. C«ng ty nµy ph¸t hµnh nh÷ng tÊm kim lo¹i kh¸c lo¹i cã chøa c¸c th«ng tin in næi thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nh­: gióp nhËn diÖn kh¸ch hµng vµ cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ tµi kho¶n, c¸c giao dÞch mµ kh¸ch hµng thùc hiÖn. Năm 1949, từ một lý do hết sức tình cờ là quên mang theo tiền khi đi ăn tối tại một nhà hàng, ông Fank McNamara - một doanh nhân người Mỹ đã nảy ra ý tưởng về một phương tiện thanh toán thay thế cho tiền mặt, có thể được sử dụng mọi lúc, mọi nơi. Năm 1950, Fank McNamara cùng với một doanh nhân người Mỹ khác là Ralph Schneider đồng sáng lập ra thẻ tín dụng đầu tiên mang tên là Dines Club. Với lệ phí 5 USD những người mang thẻ này có thể ghi nợ khi đi ăn, nghỉ tại những khách sạn ở New York và thanh toán số tiền này định kỳ hàng tháng mà không giới hạn số tiền được phép chi tiêu. Đến năm 1951, doanh số thanh toán thẻ này ở Mỹ là hơn 1 triệu USD. Sau Diner Club, vào năm 1958, công ty American Express cũng tham gia vào thị trường thẻ ngân hàng và hiện nay đang là tổ chức thẻ du lịch và giải trí lớn nhất thế giới. Khác với thẻ khác, American Express tự phát hành cho mình và trực tiếp quản lý chủ thẻ nhờ đó mà họ có thể nắm bắt nhu cầu thực tế của khách hàng, từ đó có chương trình phát triển như phân loại khách hàng để khách hàng được cung cấp dịch vụ tốt nhất. Năm 1987, American Express cho ra đời loại thẻ tín dụng mới có khả năng cung cấp tín dụng tuần hoàn cho khách hàng là Optima Card để cạnh tranh với Master và Visa Card. Năm 1966, Ngân hàng Bank of America chính thức trao quyền phát hành thẻ Bank Americard của mình cho các Ngân hàng khác thông qua việc ký các hợp đồng đại lý, chính thức bắt đầu giai đoạn phát triển. Nếu như trước đây thẻ tín dụng chỉ dành cho các đối tượng giàu có thì nay dần trở thành phương tiện thanh toán thông dụng. Tới năm 1977, thẻ của ngân hàng Bank of America thật sự được chấp nhận trên toàn cầu và thay vì tên Bank AmeriCard tên thẻ VISA ra đời. Cũng vào năm 1966, để cạnh tranh với Bank of America, 14 ngân hàng phía đông nước Mỹ liên kết thành Hiệp hội thẻ ngân hàng gọi tắt là ICA (Interbank Card Association) và cho ra đời thẻ Master Charge. Năm 1979, Master Charge đổi tên thành Master Card và trở thành tổ chức thẻ lớn thứ hai sau VISA. Cùng với sự phát triển của 2 tổ chức thẻ quốc tế VISA và Master Card còn có hàng loạt các tổ chức thẻ khác mang tính khu vực và quốc tế như: JCB Card, Air Plus, Mondex,… Đến nay, dịch vụ thẻ ngân hàng đã phát triển ở hầu hết các quốc gia tiên tiến trên thế giới, ước tính có khoảng 6 tỷ thẻ các loại đang lưu hành, hơn 76 triệu đơn vị cung ứng hàng hoá và dịch vụ chấp nhận thẻ làm phương tiện thanh toán và hơn 3,5 triệu máy giao dịch tự động ATM với doanh số thanh toán thẻ hàng năm lên tới 7,5 tỷ USD. Thẻ ngân hàng du nhập vào Việt Nam tương đối muộn, từ năm 1990 khi NHNT Việt Nam được phép tổ chức cung cấp dịch vụ thanh toán thẻ quốc tế tại Việt Nam với tư cách là thành viên của BFCE. Và tính đến cuối tháng 6/2007 đã có hơn 20 NHTMVN tham gia phát hành thẻ thanh toán với 6,2 triệu thẻ , khoảng 3.820 máy ATM và hơn 20.000 đơn vị chấp nhận thẻ. 1.1.2.Những vấn đề chung về thẻ ngân hàng 1.1.2.1.Khái niệm thẻ ngân hàng và một số khái niệm có liên quan Theo điều 24 thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt ban hành theo Quyết định 22-QĐ/NH1 ra ngày 21/02/1994 thì thẻ ngân hàng là một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt do Ngân hàng phát hành cho khách hàng, theo đó người sử dụng thẻ có thể dùng để thanh toán tiền hàng hoá, dịch vụ tại các ĐVCVT hay rút tiền mặt tại các ngân hàng đại lý thanh toán thẻ hoặc tại các máy rút tiền tự động ATM. Và sau đây là một số khái niệm thường thấy của hoạt động phát hành và thanh toán thẻ nhằm phục vụ sự an toàn và hiệu quả trong giao dịch thẻ. - PIN: mã số mật mã cá nhân do NHPH ấn định cho mỗi thẻ và được sử dụng trong một số loại hình giao dịch thẻ. - Warning bulletin: Danh sách những thẻ không được thanh toán do lộ số PIN, thẻ giả, thẻ bị mất cắp hoặc bị thất lạc...v..v... - Máy rút tiền tự động ATM: là thiết bị mà chủ thẻ có thể sử dụng để rút tiền mặt hoặc tiếp nhận một số dịch vụ khác do ngân hàng cung cấp. 1.1.2.2. Đặc điểm cấu tạo thẻ Kể từ khi ra đời cho đến nay, thẻ ngân hàng đã có sự thay đổi khá lớn về nội dung và hình thức nhằm tăng độ an toàn và tính tiện dụng cho khách hàng. Nguyên tắc của việc chế tạo và sử dụng thẻ dựa trên một loạt những thành tựu của ngành công nghệ thông tin, đặc biệt là kỹ thuật mã hoá từ tính và hiện đại nhất là công nghệ sử dụng các vi mạch điện tử. Hầu hết các loại thẻ hiện nay đều được làm bằng Plastic với 3 lớp ép sát, lõi thẻ được làm bằng nhựa trắng cứng nằm giữa hai lớp tráng mỏng. Màu sắc của thay đổi tuỳ theo ngân hàng phát hành và tuỳ theo quy định thống nhất của mỗi tổ chức thẻ. Thẻ có kích thước chung theo tiêu chuẩn quốc tế là 85mm x 55mm x 0,76mm, có 4 góc tròn. Thẻ bao gồm hai mặt, mỗi mặt của thẻ chứa đựng những thông tin và ký hiệu khác nhau, cụ thể là: Mặt trước của thẻ có các yếu tố sau: - Số thẻ: Được in rõ ràng cách đều nhau, chia thành các nhóm cách biệt, không mờ nhạt hoặc có dấu vết của thẻ bị in nổi lại - Họ tên của chủ thẻ được dập nổi - Tên ngân hàng phát hành thẻ - Biểu tượng và thương hiệu của thẻ: Dùng để phân biệt với các thẻ khác và chống giả mạo - Ngày hiệu lực: là thời hạn thẻ được lưu hành Mặt sau của thẻ có - Dải băng từ chứa đựng các yếu tố bảo mật như số thẻ, tên chủ thẻ, thời hạn hiệu lực, mã số bí mật, hạn mức tín dụng..v..v.. Dải băng từ này có 2 hoặc 3 rãnh được đọc bởi các thiết bị chuyên dùng như POS, Veri phone...rãnh thứ ba được sử dụng cho máy ATM để khách hàng rút tiền mặt qua PIN. - Trên thẻ còn có số điện thoại dịch vụ giải đáp thắc mắc của khách hàng và băng chữ kí trên đó có tên loại thẻ được in nghiêng trái 450 trên nền trắng. Băng chữ kí được làm từ một chất liệu đặc biệt nếu cố tình cạo, sửa đổi phần ô chữ kí hoặc chữ kí gốc thì trên ô chữ kí sẽ xuất hiện ra chữ “VOID”. 1.1.2.3. Phân loại thẻ Theo các cách tiếp cận và nhìn nhận khác nhau về thẻ người ta có các cách phân loại khác nhau, tựu chung lại là có các cách sau. Theo chủ thể phát hành -Thẻ do ngân hàng phát hành (BankCard): là loại thẻ mà ngân hàng phát hành cho khách hàng của mình để họ có thể sử dụng linh hoạt số tiền sẵn có trong tài khoản của họ tại Ngân hàng hoặc sử dụng một số tiền do ngân hàng cấp tín dụng. -Thẻ do tổ chức phi ngân hàng phát hành (Non – BankCard): thẻ được các tổ chức phi ngân hàng phát hành với qui trình và phạm vi thanh toán tương tự như thẻ do ngân hàng phát hành. Theo hạn mức tín dụng: -Thẻ vàng: thẻ phát hành cho những khách hàng có uy tín, có khả năng tài chính lành mạnh, có nhu cầu chi tiêu lớn. Ở Việt Nam hạn mức này từ 50 triệu đến 100 triệu đồng. -Thẻ chuẩn: Hạn mức thẻ thấp hơn so với thẻ vàng, ở Việt Nam hạn mức từ 10 triệu đến dưới 50 triệu đồng. Theo phạm vi sử dụng: -Thẻ nội địa: thẻ do ngân hàng phát hành thẻ trong nước phát hành và được sử dụng thanh toán ở trong nước, giao dịch bằng đồng nội tệ. -Thẻ quốc tế: Thẻ do NHPH thẻ trong nước phát hành, được sử dụng thanh toán trong và ngoài lãnh thổ nước đó hoặc thẻ được phát hành ở nước ngoài nhưng sử dụng thanh toán trong nước. Thẻ được thanh toán bằng đồng ngoại tệ mạnh. Theo công nghệ làm thẻ: -Thẻ khắc chữ nổi: Thẻ được làm dựa trên kĩ thuật khắc chữ nổi, các thông tin cần thiết đều được khắc nổi trên thẻ, lưu giữ được ít thông tin và thẻ dễ bị làm giả. Hiện nay, những thẻ loại này không còn được sử dụng nữa. -Thẻ băng từ (Magnetic Stripe): Thẻ có băng từ lưu giữ thông tin. Nhược điểm của nó là chứa đựng ít thông tin, chỉ mang được những thông tin cố định, thông tin chưa được mã hoá do vậy kém an toàn và dễ làm giả. -Thẻ thông minh (Smart Card): Thẻ có gắn chíp điện tử để lưu giữ thông tin, có thể lưu giữ chi tiết tối đa 200 giao dịch gần nhất. Thẻ có nhiều ưu điểm nổi trội hơn hẳn các thẻ trên như chứa đựng nhiều thông tin hơn, thông tin được mã hóa do vậy độ an toàn cao hơn khó làm giả. Theo tính chất thanh toán : -Thẻ tín dụng (credit card): còn gọi là thẻ ghi nợ chậm trả trong đó chủ thẻ sử dụng thẻ để thanh toán tiền hàng hoá dịch vụ, rút tiền mặt trong hạn mức tín dụng được ngân hàng phát hành thẻ chấp nhận theo hợp đồng. -Thẻ ghi nợ (debit card): thẻ này có quan hệ trực tiếp và gắn liền với tài khoản tiền gửi hoặc tài khoản check. Khi sử dụng thẻ để mua hàng hóa dịch vụ, giá trị giao dịch sẽ được nợ vào ngay tài khoản của chủ thẻ, ghi có cho tài khoản ĐVCNT. Khách hàng có thể thoả thuận với ngân hàng để được thấu chi. Thẻ ghi nợ gồm hai loại: + Thẻ online: giá trị giao dịch được khấu trừ ngay vào TK chủ thẻ + Thẻ offline: giá trị giao dịch được khấu trừ vào tài khoản chủ thẻ sau ngày giao dịch vài ngày -Thẻ rút tiền mặt tự động (ATM card ): thẻ ghi nợ cho phép chủ thẻ sử dụng thẻ rút tiền mặt từ tài khoản của chủ thẻ tại các máy rút tiền tự động ATM hoặc sử dụng các dịch vụ khác do máy ATM cung ứng. Theo đối tượng chịu trách nhiệm thanh toán: -Thẻ cá nhân: thẻ phát hành cho cá nhân có nhu cầu và đáp ứng đủ điều kiện phát hành. Chủ thẻ thẻ cá nhân có thể phát hành thêm thẻ phụ. Hạn mức thẻ phụ cũng giống như thẻ chính chỉ khác là mọi giao dịch trên thẻ phụ do chủ thẻ chính thanh toán và chủ thẻ chính mới có thể thay đổi hạn mức, ngừng sử dụng thẻ... -Thẻ cá nhân do công ty ủy quyền sử dụng: Thẻ phát hành cho cá nhân thuộc tổ chức, công ty đứng tên xin phát hành thẻ và uỷ quyền cho cá nhân đó sử dụng thẻ. Tổ chức, công ty xin phát hành chịu trách nhiệm thanh toán các khoản chi tiêu trên thẻ bằng nguồn tiền của tổ chức, công ty đó. Và dù theo cách phân loại nào thì thẻ vẫn mang những chức năng và tiện ích vốn có của thẻ ngân hàng mà khách hàng cần. 1.2.Quy trình dịch vụ thanh toán thẻ ngân hàng 1.2.1. Các chủ thể tham gia quy trình thanh toán thẻ Hoạt động phát hành, sử dụng và thanh toán thẻ ngân hàng có sự tham gia chặt chẽ của 4 chủ thể là: ngân hàng phát hành thẻ, ngân hàng thanh toán thẻ, chủ thẻ và đơn vị chấp nhận thẻ. - Ngân hàng phát hành thẻ(NHPH): là ngân hàng thực hiện nhiệm vụ phát hành cấp thẻ cho các chủ thẻ sử dụng, chịu trách nhiệm thanh toán và cung cấp các dịch vụ liên quan đến thẻ đó. - Ngân hàng thanh toán thẻ: là ngân hàng được NHPH thẻ uỷ quyền thanh toán dịch vụ thanh toán thẻ theo hợp đồng hoặc là thành viên chính thức hoặc là thành viên liên kết với tổ chức thẻ quốc tế thực hiện dịch vụ thanh toán theo thoả ước kí kết với tổ chức thẻ quốc tế đó.. - Chủ thẻ: là là cá nhân hoặc người được uỷ quyền (nếu là thẻ do công ty uỷ quyền sử dụng) được ngân hàng phát hành thẻ, có tên in nổi trên thẻ và sử dụng thẻ theo những điều khoản trong hợp đồng đã kí kết với NHPH Chủ thẻ bao gồm chủ thẻ chính và chủ thẻ phụ Chủ thẻ chính là người đứng tên xin được cấp thẻ để sử dụng, có tên trên thẻ. Mỗi chủ thẻ chính chỉ được cấp tối đa hai thẻ phụ. Chủ thẻ phụ là người được cấp thẻ theo đề nghị của chủ thẻ chính. - Đơn vị chấp nhận thẻ (ĐVCNT): tổ chức, cá nhân chấp nhận thanh toán hàng hoá,dịch vụ bằng thẻ theo hợp đồng ký kết với ngân hàng thanh toán thẻ. Ngoài ra để phát hành thẻ thẻ thanh toán quốc tế, thì Ngân hàng phải tham gia vào Tổ chức thẻ quốc tế: là tổ chức đứng ra liên kết các thành viên, đưa ra quy định buộc các thành viên phải áp dụng và tuân theo thống nhất thành một hệ thống toàn cầu. Tổ chức này chỉ là trung tâm xử lý cung cấp thông tin phục vụ cho quá trình phát hành và thanh toán thẻ ở các ngân hàng thành viên không có quan hệ trực tiếp với chủ thẻ hay ĐVCNT. 1.2.2. Quy trình dịch vụ thanh toán thẻ ngân hàng Nhìn chung, hoạt động phát hành và thanh toán thẻ của bất kì ngân hàng nào cũng thường tuân theo lần lượt các bước của một quy trình cụ thể như sau: (1) Khách hàng nộp hồ sơ yêu cầu phát hành thẻ bao gồm đơn yêu cầu phát hành thẻ, các giấy tờ tuỳ thân như chứng minh thư hoặc hộ chiếu, tình hình tài chính thu nhập...nếu là khách hàng cá nhân hoặc giấy phép thành lập, giấy phép đăng kí kinh doanh, báo cáo tài chính, chữ kí giám đốc và kế toán trưởng... nếu là khách hàng doanh nghiệp. Sau đó NHPH thẩm định hồ sơ, phân loại khách hàng rồi gửi hồ sơ về trung tâm phát hành thẻ. Tại trung tâm, các thông tin về khách hàng sẽ được cá nhân hoá, sau đó gửi thẻ kèm theo số PIN cho chủ thẻ thông qua NHPH. (2) NHPH giao thẻ và số PIN cho khách hàng. Sau đó NHPH phải thông báo, kết nối thẻ này với tổ chức thẻ quốc tế (đối với thẻ quốc tế) và với ĐVCNT. Việc này được thực hiện nhanh chóng qua hệ thống kết nối trực tuyến. (3) Chủ thẻ dùng thẻ thanh toán hàng hoá, dịch vụ hoặc rút tiền mặt. (4) ĐVCNT kiểm tra xác định tính chân thực của thẻ, xin cấp phép với những giao dịch vượt quá hạn mức. ĐVCNT lập hoá đơn thanh toán và yêu cầu khách hàng kí. Hoá đơn được lập thành 3 liên rồi giao dịch vụ cho chủ thẻ kèm 1 liên hoá đơn, ĐVCNT giữ 1 liên, 1liên nộp cho NHTT. (5) ĐVCNT lập bảng kê theo từng loại thẻ gửi kèm hoá đơn đến NHTT (6) NHTT kiểm tra hoá đơn rồi thanh toán tạm ứng cho ĐVCNT. Nếu ĐVCNT và NHTT không có quan hệ đại lí với nhau thì qui trình (5),(6) phải thực hiện thông qua ngân hàng đại lí. (7) NHTT tổng hợp dữ liệu, gửi giấy báo nợ tới trung tâm thẻ. (8) Trung tâm thẻ báo có cho NHTT (9) Trung tâm thẻ báo nợ cho NHPH (10) NHPH báo có cho trung tâm thẻ (11) Hàng tháng ngay sau ngày sao kê, NHPH sẽ gửi bảng sao kê tới chủ thẻ để làm căn cứ trả nợ. Sao kê là bảng chi tiết các khoản chi tiêu và trả nợ của chủ thẻ cùng lãi và phí phát sinh trong một chu kì sử dụng thẻ . (12) Định kì khách hàng thanh toán sao kê cho ngân hàng. Các bước của qui trình phát hành và thanh toán thẻ có thể được khái quát rõ ở sơ đồ dưới đây : Sơ đồ 1: Qui trình thanh toán thẻ KHÁCH HÀNG NHPH TTT ĐVCNT NHTT (1) , (12) (3) (5) (2) , (11) (6) (4) (7) (8) (10) (9) Trên đây là qui trình phát hành và thanh toán thẻ chung của ngân hàng. Tuy nhiên, đây chỉ là những bước khái quát và thực tế thì các ngân hàng cũng có thể có những điều chỉnh riêng phù hợp với điều kiện riêng. 1.3. Những tiện ích và rủi ro trong dịch vụ thanh toán thẻ 1.3.1.Những tiện ích của thẻ 1.3.1.1.Đối với ngân hàng Trước hết, đây là một kênh huy động vốn giá rẻ. Ngân hàng luôn có một nguồn tiền gửi rất lớn từ tài khoản giao dịch của khách hàng mà phải trả lãi rất thấp. Tài khoản giao dịch phát triển cho phép mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt và là điều kiện để tạo tiền ghi sổ, chức năng tạo tiền của ngân hàng được thực hiện. Cũng qua tài khoản này, ngân hàng có thể cấp tín dụng cho khách hàng dưới hình thức thấu chi dựa trên cầm cố tài sản, thế chấp hoặc tín chấp. Những khách hàng sử dụng thẻ tín dụng được ngân hàng cấp cho một khoản tín dụng theo đó khách hàng được chi tiêu, thanh toán hàng hóa dịch vụ trong hạn mức dụng được cấp. Hạn mức tín dụng là hạn mức tuần hoàn do đó khách hàng đã thanh toán thì hạn mức tín dụng sẽ tự động tăng lên, điều này đồng nghĩa với việc khách hàng được ngân hàng cấp một khoản vay mới. Phương thức này vừa đơn giản vừa an toàn, giúp ngân hàng mở rộng tín dụng, mở rộng thị trường. Bằng việc gia tăng các tiện ích của thẻ nói riêng và nâng cao chất lượng các dịch vụ ngân hàng nói chung, ngân hàng không chỉ duy trì mối quan hệ với khách hàng cũ mà còn thu hút thêm khách hàng mới. Điều này góp phần giúp ngân hàng phân tán rủi ro, tăng tính cạnh tranh và tăng lợi nhuận. Thu nhập có được từ việc cung cấp các dịch vụ hiện tại chưa chiếm tỉ trọng lớn trong tổng thu nhập nhưng trong tương lai đây là nguồn thu nhập đáng kể của ngân hàng. Thêm vào đó phát triển loại hình dịch vụ này còn tạo cơ hội để ngân hàng mở rộng quan hệ với các ngân hàng, các tổ chức tài chính trên thế giới học hỏi kinh nghiệm và tiếp thu những thành tựu khoa học kĩ thuật, cải thiện vị thế của ngân hàng trên thị trường. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong điều kiện kinh tế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế như hiện nay. 1.3.1.2.Đối với các khách hàng Thứ nhất, dịch vụ thẻ này đem lại sự thuận tiện. Vì khách hàng có thể dễ dàng mua hàng hóa và dịch vụ thông qua mạng lưới rộng khắp các ĐVCNT, thông qua điện thoại hoặc internet.... Bên cạnh đó, với thẻ tín dụng chủ thẻ còn có một khoản tín dụng tuần hoàn mà không phải đến ngân hàng xin vay với thủ tục phức tạp do đó tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí, và với những khoản thanh toán vượt quá số dư của mình họ vẫn có thể thực hiện được mà không phải lo lắng vì không đủ tiền. Đây chính là đặc điểm chi tiêu trước trả tiền sau, chủ thẻ tín dụng vẫn có thể mở rộng các giao dịch tài chính trong điều kiện nguồn tài chính hạn hẹp mà không phải trả lãi (trong khoảng thời gian nhất định theo qui định của ngân hàng). Hơn nữa, những khách hàng có năng lực tài chính lành mạnh và uy tín có thể được ngân hàng xem xét một hạn mức thấu chi. Bằng dịch vụ này khách hàng còn có thể dùng thẻ để thanh toán tiền điện, nước, điện thoại, internet, phí bảo hiểm hoặc nhận lương hàng tháng... Ngoài ra, thông qua các dịch vụ sao kê, vấn tin, xem số dư tài khoản chủ thẻ sẽ kiểm soát được chi tiêu hàng tháng từ đó lên kế hoạch chi tiêu hợp lí. Thứ hai, thanh toán thẻ là phương thức thanh toán không dùng tiền mặt tương đối an toàn và hiệu quả. Khách hàng không cần phải mang bên mình một lượng tiền mặt lớn bên mình hay cất trữ tại nhà... Điều này giúp họ tránh được tối đa nguy cơ mất cắp hay tiền giả. Trong trường hợp bị mất thẻ hoặc bị lộ mã số cá nhân thì chủ thẻ vẫn có thể không bị mất tiền nếu kịp thời thông báo cho ngân hàng để khoá thẻ. Thêm vào đó với kĩ thuật làm thẻ ngày càng tinh vi, hiện đại, hệ thống bảo mật tốt và sự liên kết giữa các ngân hàng tính an toàn của thẻ sẽ được nâng cao hơn nữa. Thứ ba, với việc sử dụng thẻ của mình khách hàng dễ dàng tiếp cận với nhiều loại dịch vụ khác của ngân hàng và được cung cấp một dịch cụ khác như dịch vụ khách hàng 24/24, dịch vụ tư vấn, bảo hiểm y tế, bảo hiểm mất hàng hóa... Với thẻ quốc tế chủ thẻ có thể chi tiêu ở bất cứ quốc gia nào, không bị trở ngại về mặt thời gian hay loại tiền tệ. Hơn nữa khách hàng luôn giữ thế chủ động chọn cách thức thanh toán như ghi nợ trực tiếp vào tài khoản hay rút tiền mặt để thanh toán. Ngoài ra, chủ thẻ còn được hưởng lãi trên tài khoản vãng lai mặc dù lãi không cao. Trường hợp chủ thẻ cầm cố sổ tiết kiệm để phát hành thẻ tín dụng thì sổ tiết kiệm vẫn được hưởng lãi như bình thường. 1.3.1.3.Đối với các đơn vị chấp nhận thẻ Trước hết thanh toán thẻ giúp các ĐVCNT giảm được chi phí kiểm đếm vận chuyển, bảo quản tiền mặt, giảm rủi ro do tiền giả và tình trạng thanh toán chậm của khách hàng. Đồng thời việc đa dạng hoá các phương thức thanh toán các điểm cung ứng hàng hóa dịch vụ sẽ có thể tăng tính cạnh tranh, thu hút được nhiều khách hàng nhờ đó tăng doanh số bán hàng, mở rộng thị trường. Thẻ là phương thức thanh toán hiện đại, xoá nhoà giới hạn về không gian và thời gian. Chính lợi thế này tạo cho các ĐVCNT có thể tiếp cận với nhiều hình thức bán hàng hiện đại như bán hàng qua thư, qua điện thoại, internet... thu hút khách trong và ngoài nước, mở rộng thị trường mà chi phí thấp. Các ĐVCNT cũng thu được lợi do việc giảm chi phí nhân công, trụ sở trong khi vẫn đảm bảo thu đủ nhanh chóng, an toàn. Hiệu quả kinh tế đồng vốn tăng, lợi nhuận tăng. Thêm vào đó các đơn vị này còn được hưởng lợi từ chính sách khách hàng của ngân hàng, có cơ hội được giới thiệu với công chúng bằng hình thức quảng cáo mới trên máy ATM... Ngoài ra các ĐVCNT còn được ngân hàng trang bị cho các thiết bị hiện đại, đào tạo nhân viên phục vụ cho hoạt động thanh toán thẻ. 1.3.1.4. Đối với xã hội Việc sử dụng và phát triển các loại thẻ giảm một khối lượng tiền mặt đáng kể trong lưu thông do đó giảm được chi phí xã hội như chi phí bảo quản, in ấn tiền, chi phí nhân công, chi phí quản lí... hạn chế rủi ro do mất cắp, tiền giả, tiền xấu, thiệt hại do cháy... Ngân hàng là một kênh dẫn vốn của nền kinh tế. Do đó khi khối lượng giao dịch qua ngân hàng tăng dẫn đến luồng vốn được khơi thông, tốc độ chu chuyển vốn tăng sẽ làm tăng hiệu quả đồng vốn. Khi đó nền kinh tế sẽ vận động thuận lợi và tăng trưởng tốt. Ngoài ra thanh toán thẻ giúp kiểm soát khối lượng giao dịch của dân cư cũng như toàn nền kinh tế, hạn chế những hoạt động kinh tế ngầm, tăng cường sự quản lí của nhà nước, chống thất thu thuế. Kiểm soát được lượng tiền giao dịch cũng có nghĩa là kiểm soát được lượng tiền cung ứng và đảm bảo thực thi có hiệu quả chính sách tiền tệ quốc gia. Thanh toán thẻ cũng thể hiện lối sống văn minh hiện đại, phù hợp với sự phát triển và tiến bộ xã hội. Ngày nay, khi khoa học kĩ thuật phát triển thì thực hiện thanh toán thẻ không chỉ đơn thuần là phục vụ nhu cầu của khách hàng trong một phạm vi địa lí giới hạn mà còn là một sản phẩm cần thiết cho quá trình hội nhập quốc tế. 1.3.2. Những rủi ro trong dịch vụ thanh toán thẻ 1.3.2.1. Rủi ro trong hoạt động phát hành Đơn phát hành thẻ với các thông tin giả mạo: đơn xin phát hành thẻ của khách hàng có các thông tin giả mạo hoặc không đầy đủ, khi thẩm định ngân hàng không phát hiện ra dẫn đến rủi ro tín dụng cho ngân hàng. Thẻ giả: Những thẻ này được làm căn cứ vào các thông tin có được từ các chứng từ giao dịch thẻ, từ thẻ bị mất cắp thất lạc. Đây là loại rủi ro nguy hiểm nhất, gây tổn thất cho NHPH thẻ vì theo tổ chức thẻ quốc tế NHPH thẻ phải chịu trách nhiệm với mọi giao dịch mang mã số NHPH thẻ. Chủ thẻ không nhận được thẻ do NHPH thẻ gửi: Ngân hàng thẻ đã gửi thẻ cho chủ thẻ qua đường bưu điện nhưng thẻ bị đánh cắp trên đường đi. Rủi ro tín dụng: là rủi ro xảy ra khi chủ thẻ không có khả năng thanh toán hoặc không thanh toán đầy đủ các khoản chi tiêu bằng thẻ tín dụng. 1.3.2.2.Rủi ro trong hoạt động thanh toán Tài khoản của chủ thẻ bị lợi dụng: NHPH thẻ nhận được thông báo thay đổi địa chỉ của chủ thẻ và được yêu cầu gửi thẻ mới về địa chỉ này. Rủi ro xảy ra khi thẻ bị sử dụng trong khi chủ thẻ đích thực không biết. Thanh toán hàng hóa dịch vụ bằng thẻ qua thư, điện thoại: Rủi ro xảy ra khi ĐVCNT cung cấp hàng hoá dịch vụ theo yêu cầu qua thư điện thoại, internet, fax... dựa trên các thông tin giả mạo khi đó NHTT sẽ từ chối thanh toán cho những giao dịch giả mạo. Nhân viên ĐVCNT in nhiều hoá đơn thanh toán của một thẻ: Giao dịch nhân viên ĐVCNT cố tình in nhiều hoá đơn thanh toán nhưng chỉ giao một hoá đơn cho chủ thẻ kí. Sau đó, nhân viên này giả mạo chữ kí của chủ thẻ và nộp những hoá đơn đó cho NHTT để đòi tiền. Sao chép, tạo băng từ giả: các tổ chức tội phạm lấy cắp thông tin trên băng từ của thẻ thật được sử dụng tại các ĐVCNT và mã hóa tạo ra các thẻ giả. Hình thức này khó phát hiện và gây nên tổn thất lớn cho NHPH. Ngoài những rủi ro trên còn có rủi ro do PIN, sử dụng thẻ đã báo mất cắp, hệ thống máy móc thiết bị trục trặc, ĐVCNT vô tình hay cố tình chấp nhận thẻ giả, ĐVCNT thanh toán vượt hạn mức giao dịch mà không xin cấp phép, không cun