Chuyên đề Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện

Lời mở đầu Với điều kiện nền kinh tế hội nhập như hiện nay thì các doanh nghiệp trong nước luôn gặp phải sự cạnh tranh gay gắt từ phía các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Do đó các doanh nghiệp luôn phải tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm,tiếp thu khoa học kĩ thuật để có thể tạo ra sản phẩm có chất lượng cao với giá cả cạnh tranh. Để là được như thế thì việc sử dụng có hiệu quả TSCĐ luôn là vấn đề quan trọng Có thể nói rằng TSCĐ là vô cùng quan trọng, nó là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất xã hội. Trong điều kiện hiện nay, dưới sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường, để tồn tại và phát triển được thì doanh nghiệp luôn phải tìm tòi cho mình những bước đi vững chắc hơn. Khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển thì việc đổi mới TSCĐ ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn bởi vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất lao động và nó cũng quyết định đến sự thành công hay thất bại đối với mỗi doanh nghiệp Nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng hiệu quả TSCĐ trong các doanh nghiệp.Qua thời gian thực tập tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện,với kiến thức đã học, em mạnh dạn nghiên cứu đề tài “Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ tại Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện ” Chuyên đề của em gồm 3 chương: Chương I: Lý luận về TSCĐ và hiệu quả sử dụng TSCĐ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Chương II: Thực trạng hiệu quả sử dụng TSCĐ tai Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện Chương III: Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ tai Công ty cổ phần vật liệu xây dựng Bưu điện Chương I : Lý luận về TSCĐ và hiệu quả sử dụng TSCĐ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp I. TSCĐ và đặc điểm TSCĐ 1. Khái niệm TSCĐ. TSCĐ trong các doanh nghiệp là những tư liệu lao động chủ yếu và các tài sản khác có giá trị hơn, tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh và giá trị của nó được chuyển dịch dần dần, từng phần vào giá trị sản phẩm, dịch vụ được sản suất ra trong các kỳ sản xuất. 2. Đặc điểm của TSCĐ. Trong các doanh nghiệp TSCĐ có nhiều loại khác nhau vời tính chất và đặc điểm khác nhau nhưng nhìn chung thì chúng đều có các đặc điểm sau: Tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh nhưng vẫn giữ được hình thái vật chất ban đầu cho đến khi hư hỏng phải loại bỏ. Tài sản cố định bị hao mòn dần và đối với những TSCĐ dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh giá trị của chúng chuyển dịch dần dần, từng phần vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Những tài sản dùng cho hoạt động khác như: Hoạt động phúc lợi, sự nghiệp, dự án, giá trị của TSCĐ bị tiêu dùng dần dần trong quá trình sử dụng. 3. Yêu cầu quản lý TSCĐ. Từ những đặc điểm của TSCĐ cho thấy TSCĐ phải được quản lý chặt chẽ cả về mặt giá trị lẫn hiện vật. Cụ thể việc quản lý cần phải có những yêu cầu sau: - Phải quản lý TSCĐ như là một yều tố cơ bản của sản xuất kinh doanh, góp phần tạo ra năng lực sản xuất cho đơn vị. Do đó kế toán phải cung cấp thông tin về số lượng và giá trị hiện có tại đơn vị, tình hình biến động TSCĐ trong đơn vị Phải quản lý TSCĐ như là một bộ phận vốn cơ bản đầu tư dài hạn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, có tốc độ chu chuyển chậm tính bằng nhiều năm tài chính, độ rủi ro cao. Vì vậy kế toán phải cung cấp những thông tin về tỷ trọng vốn đã đầu tư và nhu cầu vốn là bao nhiêu để đầu tư mới TSCĐ sửa chữa hoặc là thuê TSCĐ. Phải quản lý phần TSCĐ đã sử dụng như là một bộ phận của chi phí sản xuất kinh doanh. Do đó kế toán phải tính đúng, tính đủ mức khấu hao trích tuỳ từng kỳ kinh doanh, làm sao phải thu hồi được vốn đầu tư hợp lý mà vẫn đảm bảo được khả năng bù đắp được chi phí. Quản lý TSCĐ là sử dụng và bảo vệ TSCĐ cho doanh nghiệp, làm sao để những TSCĐ sống mà sống có ích cho doanh nghiệp và đảm bảo khả năng tái đầu tư khi cần thiết. Do TSCĐ là cơ sở vật chất kỹ thuật của nền sản xuất, là điều kiện quan trọng để tăng năng suất lao động xã hội và phát triển nền kinh tế quốc dân. Cho nên cần có sự đổi mới không ngừng. Điều đó có tác dụng quyết định đến yêu cầu và nhiệm vụ của công tác quản lý và sử dụng TSCĐ. Mỗi ngành, mỗi địa phương cũng như từng doanh nghiệp phải đề cao trách nhiệm làm chủ nguồn vốn, bảo toàn và phát triển nó, sử dụng an toàn triệt để TSCĐ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành sản phẩm, góp phần giữ vững và mở rộng thị trường, có chỗ đứng vững chắc trong nền kinh tế. Hơn nữa, vì nhiệm vụ nhiều, quy mô lớn và thời gian phát sinh dài nên kế toán TSCĐ cũng rất phức tạp. Thêm vào đó yêu cầu về TSCĐ cũng rất cao. Do vậy, kế toán phải đảm bảo ghi chép kịp thời chính xác nghiệp vụ kinh tế phát sinh, cung cấp thông tin hữu hiệu nhất cho quản lý. Muốn vậy phải tổ chức hạch toán TSCĐ một cách khoa học, tạo mối liên hệ chặt chẽ với các yếu tố cấu thành nên bản chất của kế toán. TSCĐ trong doanh nghiệp gồm nhiêù loại và nhiều thứ, có đặc điểm và yêu cầu quản lý rất khác nhau. Vì vậy, để thuận tiện cho công tác quản lý TSCĐ, cần phải phân loại TSCĐ. 4. Phân loại TSCĐ. Phân loại TSCĐ là việc phân chia TSCĐ hiện có trong doanh nghiệp theo những tiêu thức nhất định nhằm phục vụ cho yêu cầu quảm lý TSCĐ. Phân loại chính xác giúp cung cấp thông tin để lập kế hoạch sản xuất, kế hoạch sửa chữa lớn, hiện đại hoá TSCĐ tạo điều kiện phát huy hết tác dụng của TSCĐ trong quá trình sản xuất, đồng thời phục vụ tốt trong công tác thống kê, kế toán TSCĐ thành từng loại theo những đặc trưng nhất định của mình. Vì vậy, công tác phân loại là hết sức cần thiết. Tuỳ theo công dụng và đặc trưng nhất định của TSCĐ người ta có những cách phân loại TSCĐ khác nhau: • Phân loại TSCĐ theo hình thái biểu hiện: Theo cách này TSCĐ được chia làm hai loại TSCĐ khác nhau: TSCĐ hữu hình: là những TSCĐ có hình thái vật chất cụ thể do doanh nghiệp nắm giữ để sử dụng cho hoạt động sản xuất kinh phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ. TSCĐ gồm có + Nhà cửa, vật kiến trúc: là TSCĐ được hình thành sau quá trình thi công xây dựng : như nhà cửa, vật kiến trúc hàng rào, bể tháp nước, các công trình cơ sở hạ tầng như đường xá, cầu cống đường sắt, cầu tầu.v.v. . . phục vụ cho hạch toán sản xuất kinh doanh + Máy móc, thiết bị: Dây truyền công nghệ, máy móc chuyên dùng, thiết bị công tác. + Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn, các phương tiện vận tải, hệ thống điện .v.v. . . + Thiết bị dụng cụ quản lý: máy vi tính, thiết bị điện tử dụng cụ đo lường. + Vườn cây lâu năm, xúc vật làm việc và cho sản phẩm. TSCĐ vô hình:là những TSCĐ không có hình thái vật chất nhưng xác định được giá trị thoả mãn các tiêu cuẩn của tài sản cố đinh vô hình . + Quền sử dụng đất : Là giá trị của quền sử dụng một mặt bằng diện tích (mặt đất,mặt nước,mặt biển ) nhất định thuộc vốn nhà nước cấp cho doanh nghiệp sử dụng vào kinh doanh trong thời gian qui định + Chi phí thành lập và chuẩn bị sản xuất: Là các chi phí phát sinh lúc doanh nghiệp mới thành lập như chi phí công tác nghiên cứu thăm dò lập dự án đầu tư,chi phí cho sử dụng vốn ban đầu, chi phí cho đi lại, hội họp, khai trương, quảng cáo v.v.. Các chi phí này chấm dứt khi doanh nghiệp đi vao hoạt động chính thức + Bằng phát minh sáng chế: Giá trị của nó là các chi phí doanh nghiệp phải trả để mua bản quyền bằng phát minh của các nhà nghiên cứu, hoặc phải trả cho các công trình nghiên cưú thử nghiệm được nhà nước cấp bằng phát minh sáng chế. + Chi phí nghiên cứu phát triển: Là các chi phí vê thực hiện các công trình quy mô lớn về nghiên cứu, lập kế hoạch dự án dài hạn để đầu tư nhằm đem lại lợi ích cho doanh nghiệp . Phương pháp phân loại theo hình thái vật chất sẽ giúp cho các nhà quản lý có một nhãn quan tổng thể về cơ cấu đầu tư của doanh nghiệp. Là căn cứ quan trọng để xây dựng các quyết định đầu tư cho phù hợp với tình hình thực tế, từ đó có biện pháp quản lý vốn, tài sản và tính toán khấu hao hợp lý hơn nữa. • Phân loại TSCĐ theo quyền sở hữu: TSCĐ được phân thành TSCĐ tự có và TSCĐ thuê ngoài. TSCĐ tự có: là những TSCĐ được xây dựng, mua sắm, hình thành từ các nguồn vốn ngân sách cấp, nguồn vốn vay, nguồn vốn liên doanh, các quỹ của doanh nghiệp… và TSCĐ doanh nghiệp được biếu tặng. Đây là những TSCĐ thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp và được phản ánh trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp. TSCĐ đi thuê: Do yêu cầu sử dụng mà doanh nghiệp cần có một số TSCĐ, hoặc là khi xét thấy việc đi thuê TSCĐ có lợi thế hơn trong việc giảm bớt chi phí kinh doanh hoặc chi phí cần thiết trong khoảng thời gian nhất định, mà không đủ khả năng tài chính hoặc không cần thiết phải mua, doanh nghiệp sẽ đi thuê TSCĐ dưới hai hình thức thuê tài chính và thuê ngoài hoạt động . + Thuê tài chính: Là các TSCĐ đi thuê mà bên tcho thuê có sự chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản cho bên đi thuê.Dấu hiệu của hợp đồng thuê tài chính: Bên cho thuê chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho bên đi thuê khi hết thời hạn cho thuê. Tại thời điểm khởi hành thuê tài sản bên thuê có quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê với giá ước tính thấp hơn giá trị hợp lý vào cuối thời hạn thuê. Thời hạn cho thuê theo hợp đồng chiếm phần lớn thời gian sử dụng kinh tế của tài sản cho dù không có sự chuyển giao quyền sở hữu. Tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu chiếm phần lớn giá trị hợp lý của tài sản thuê Tài sản thuê thuộc loại chuyên dùng mà chỉ có bên thuê có khả năng sử dụng không cần có sự thay đổi sửa chữa lớn. TSCĐ thuê hoạt động: Là TSCĐ thuê nhưng không thoả mãn bất cứ điều khoản nào của hợp đồng thuê tài chính. Bên đi thuê có quyền quản lý và sử dụng trong thời gian hợp đồng và phải hoàn trả khi kết thúc hợp đồng . Cách phân loại này giúp ta thấy rõ cơ cấu TSCĐ của doanh nghiệp góp phần cho việc quản lý TSCĐ của doanh nghiệp nhưng chưa phản ánh rõ tình hình sử dụng TSCĐ của doanh nghiệp. • Phân loại theo nguồn hình thành TSCĐ : Theo cách phân loại này TSCĐ bao gồm: TSCĐ được mua sắm đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước cấp, bằng nguồn vốn liên doanh, bằng nguồn vốn tự bổ sung của đơn vị. • Phân loại theo công dụng và tình hình sử dụng: TSCĐ bao gồm. TSCĐ dùng trong sản xuất kinh doanh: Đây là TSCĐ đang thực tế sử dụng trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị. Những TSCĐ này bắt buộc phải trích khấu hao tính vào chi phí sản xuất kinh doanh. TSCĐ hành chính sự nghiệp: là TSCĐ của các đơn vị hành chính sự nghiệp( như đoàn thể quần chúng, tổ chức y tế, văn hoá, thể thao. . .) TSCĐ phúc lợi: là những TSCĐ của đơn vị dùng cho nhu cầu phúc lợi công cộng như nhà văn hoá, nhà trẻ, câu lạc bộ, nhà nghĩ mát . . . TSCĐ chờ xử lý: Bao gồm những TSCĐ không cần dùng, chưa cần dùng vì thừa so với nhu cầu sử dụng hoặc vì không thích hợp với sự đổi mới qui trình công nghệ, bị hư hỏng chờ thanh lý, TSCĐ tranh chấp chờ giải quyết. Những TSCĐ này cần xử lý nhanh chóng để thu hồi vốn sử dụng cho việc đầu tư đổi mới TSCĐ. Cách phân loại này giúp nhà quản lý phân bổ TSCĐ hợp lý giúp nhà quản lý và sử dụng, phát huy tối đa tính năng của mỗi loại TSCĐ đồng thời kịp thời xử lý các TSCĐ chờ thanh lý giúp thu hồi vốn nhanh hơn để quay vòng vốn một cách có hiệu quả. Mỗi cách phân loại trên đây cho phép đánh giá xem xét kết cấu TSCĐ của doanh nghiệp theo những tiêu thức khác nhau. Điều này giúp nhà quản lý xem xét sự biến động của TSCĐ hiện có của doanh nghiệp từ đó nhận thức rõ về hiện trạng TSCĐ hiện có của doanh nghiệp và có thông tin chính xác để trả lời câu hỏi: kết cấu TSCĐ của doanh nghiệp có hợp lý không? Phương hướng đầu tư trọng điểm quản lý TSCĐ của doanh nghiệp là gì? Dựa vào qui mô sản xuất của mình, khă năng thu hút vốn đầu tư cũng như khả năng tiêu thụ sản phẩm trên thị trường, trình độ ứng dụng khoa học kỹ thuật . . . Để đưa ra phương hướng đầu tư TSCĐ và lựa chọn dự án đầu tư có lợi nhất, phù hợp nhất cho doanh nghiệp theo từng thời kỳ khác nhau. Vì vậy, phân loại TSCĐ góp phần quan trọng trong việc quản lý TSCĐ cũng như việc tổ chức hạch toán TSCĐ làm sao để nhanh chóng, chính xác, kịp thời cho nhà quản lý nhằm cải tiến TSCĐ theo kịp nhịp độ phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, của nền kinh tế đất nước, cũng như toàn cầu giúp doanh nghiệp luôn giữ thế chủ động nhạy bén và phát triển một cách vững chắc. II. Khấu hao tài sản cố định 1. Khái niệm Cũng như TSCĐ cũng được chia làm 2 loại xuất phát từ hai loại nguyên nhân: hao mòn vô hình và hao mòn hữu hình. *Hao mòn hữu hình: Là sự giảm dần về mặt giá trị và giá trị sử dụng do quá trình tham gia vào sản xuất hoặc do tác động của các yếu tố tự nhiên mà biểu hiện cụ thể là hiệu xuất giảm dần của TSCĐ đến khi hư hỏng và bị loại ra khỏi quá trình sản xuất kinh doanh. Mức độ hao mòn tỷ lệ thuận với thời gian sử dụng TSCĐ, mức độ này cao hay thấp phụ thuộc vào các yếu tố như: cường độ sử dụng, chế độ bảo quản bảo dưỡng, điều kiện môi trường, khí hậu trình độ quản lý. Vì vậy để giảm bớt hao mòn hữu hình người ta phải làm sao để giảm bớt sự tác động của các yếu tố trên. * Hao mòn vô hình: Là sự thuần tuý về mặt giá trị do không kịp tiến bộ khoa học, kỹ thuật, cạnh tranh v.v. khoa học phát triển càng nhanh thì khả năng hao mòn vô hình càng lớn. Sự hao mòn này không phụ thuộc vào việc TSCĐ sử dụng ít hay nhiều mà phụ thuộc vào việc TSCĐ được tôí tân hoá đến đâu. Xu thế hiện nay, để giảm bớt hao mòn vô hình, người ta thường rút ngắn thời gian thu hồi vối đầu tư ở TSCĐ. Khấu hao TSCĐ. Một TSCĐ được mua khi nó thoả mãn nhu cầu sản xuất hàng hoá dịch vụ của doanh nghiệp, nghĩa là nó hữu dụng. Và khi mua một TSCĐ cũng đồng nghĩa với việc đầu tư dài hạn ở hiện tại cho tương lai. . .Hay nói cách khác, doanh nghiệp đã ứng trước một khoản chi phí ở hiện tại để hy vọng nhận được một khối lượng giá trị trong tương lai khi sử dụng TSCĐ này. Dó đó phải tính toán phân bổ dần chi phí TSCĐ để thu hồi vốn kịp thời, quá trình phân bổ này được gọi là khấu hao TSCĐ. * Mối quan hệ giữa hao mòn và khấu hao TSCĐ. Hao mòn là một hiện tượng khách quan làm giảm giá trị và giá trị sử dụng của TSCĐ. Còn khấu hao là một biện pháp mang tính chủ quan của nhà quản lý, nó ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm doanh thu, lợi nhuận thu được của doanh nghiệp, từ đó nó ảnh hưởng đến thuế và các khoản phải nộp nhà nước. Vì TSCĐ không chỉ hao mòn hữu hình mà còn cả hao mòn vô hình nên việc xác định mức độ hao mòn của TSCĐ để phân bổ vào chi phí kinh doanh là hết sức phức tạp 2. Cơ sở tính khấu hao. Thông thường, để tính khấu hao TSCĐ, người ta dựa vào các yếu tố cơ bản sau: Bước 1. Nguyên gía TSCĐ: Nguyên giá TSCĐ được hiểu là toàn bộ các chi phí thực tế doanh nghiệp bỏ ra để có được TSCĐ tính đến thời điểm đưa TSCĐ đó vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. Nói cách khác nguyên giá TSCĐ là toàn bộ giá trị đầu tư ban đầu vào TSCĐ. Theo cơ chế quản lý tài chính doanh nghiệp hiện hành, nguyên giá TSCĐ được xác định đối với từng loại TSCĐ như sau: * Đối với TSCĐ hữu hình: ở thời điểm đầu tư ban đầu nguyên giá TSCĐ phụ thuộc vào phương thức đầu tư và được xác định cụ thể như sau: TSCĐ hữu hành được hình thành theo phương thức mua sắm (kể cả mua mới và cũ), nguyên giá bao gồm: giá mua thực tế phải trả cộng (+) các khoản thuế (không bao gồm các khoản thuế được khấu trừ, được hoàn lại) (+) các chi phí liên quan trực tiếp, chia ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ và trạng thái sẵn sàng sử dụng như: lãi tiền vay đầu tư cho TSCĐ, chi phí vận chuyển, bốc dỡ, chi phí nâng cấp, chi phí lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ, .. . Trường hợp mua TSCĐ hữu hành theo phương thức trả chậm, trả góp, thì nguyên giá tài sản này bao gồm: Giá mua trả tiền ngay tại thời điểm mua, các khoản thuế (không bao gômg các khoản thuế được khấu trừ, được hoàn lại), các chi phí có liên quan trực tiếp mà doanh nghiệp phải chi ra tính đến thời điểm mua TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng như: chi phí vận chuyển bốc rỡ, chi phí nâng cấp, chi phí lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ, khoản chênh lệch giữa gía mua trả chậm và giá mua trả tiền ngay được hạch toán vào chi phí tài chính theo kỳ hạn thanh toán, trừ khi số thanh toán được tính vào số nguyên giá của TSCĐ hữu hình theo qui định vốn hoá chi phí lãi vay. TSCĐ hữu hình được mua dưới hình thức chao đổi: Khi doanh nghiệp đem tài sản của mình để chao đổi lấy một TSCĐ hữu hình không tương tự huặc lấy một tài sản khác nguyên giá TSCĐ nhận về được xác định là giá trị hợp của TSCĐ hữu hình nhận về, hoặc giá trị hợp lý của tài sản đem chao đổi (sau khi công thêm các khảon trả thêm hoặc trừ đi các khoản phải thu về) cộng (+) các khoản thuế (không bao gồm các khoản thuế được khấu trừ, được hoàn lại) cộng (+) các chi phí liên quan trực tiếp phải chia ra tính đến thời điểm đua TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sư dụng như: chi phí vận chuyển, bốc rỡ, chi phí nâng cấp, chi phí lắp đăt, chạy thử, lệ phí trước bạ . . . ở đấy, TSCĐ tương tự được hiểu là TSCĐ có công dụng tương tự, trong cùng một lĩnh vực kinh doanh và có giá trị tương đương. Giá trị hợp lý của TSCĐ được hiểu là giá trị tài sản có thể trao đổi giữa các bên có đầy đủ hiểu biết trong sự trao đổi ngang giá. Nếu doanh nghiệp mua TSCĐ hữu hình dưới hình thức trao đổi trao đổi với một TSCĐ hữu hình tươg tư, hoặc có thể hình thành do được bán để đổi lấy quyền sở hữu một TSCĐ hữu hình tương tụ thì nguyên giá của TSCĐ nhận về là giá trị còn lại của giá trị hữu hình đem trao đổi. TSCĐ hữu hình được hình thành theo phương thức doanh nghiệp tự xây dựng hoặc tự sản xuất: Nguyên giá TSCĐ loại này được cấu thành bởi các bộ phận: Giá thành thực tế của TSCĐ, các chi phí lắp đặt chạy thử, các chi phí khác trực tiếp liên quan phải chi ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng (trừ các khoản lãi nội bộ, các chi phí không hợp lý như vật liệu lãng phí, lao động hoặc các khoản chi phí khác vượt quá mức qui định trong xây dựng hoặc tự sản xuất). Đối với TSCĐ là con súc vật làm việc và (hoăc) cho sản phẩm, vườn cây lâu năm được cấu thành bởi hai bộ phận: Toàn bộ các chi phí thực tế đã chia ra cho con súc vật, vườn cậy đó từ lúc hình thành tính đến thời điểm đưa vào khai thác, sử dụng theo qui định tại qui chế quản lý đầu tư và xây dựng hiện hành; các chi phí khác co liên quan. TSCĐ hữu hình do đầu tư xây dựng cơ bản hình thành theo phưong thức giao thầu, nguyên giá tài sản này là giá quyết toán công trình theo qui định tại qui chế quản lý đầu tư và xây dựng hiện hành cộng (+) lệ phí trước bạ và những chi phí liên quan trực tiếp khác. TSCĐ hữu hình loại được cấp, được điều chuyển đến: Nguyên giá TSCĐ này là giá trị còn lại trên sổ kế toán của TSCĐ ở các đơn vị cấp, đơn vị điều chuyển hoặc giá trị theo đánh giá của hội đồng giao nhận cộng (cộng) các chi phí mà bên nhận tài sản phải chia ra tính tới thời điểm đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng như: Chi phí vận chuyển, bốc rỡ, chạy thử, lắp đặt, lệ phí trước bạ (nếu có). . . Trường hợp điều chuyển TSCĐ giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc trong doanh nghiệp, nguyên giá TSCĐ nhận về là nguyên giá phản ánh ở đơn vị bị điều chuyển phù hợp với bộ hồ sơ của TSCĐ đó. Đơn vị nhận TSCĐ căn cứ vào nguyên giá, số khấu hao luỹ kế, giá trị còn lại trên sổ kế toán và bộ hồ sơ của TSCĐ đó để phản ánh vào sổ kế toán. Các chi phí liên quan tới việc điều chuyển TSCĐ giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc không hạch toán tăng nguyên giá TSCĐ mà hạch toán vào chi phí kinh doanh trong kỳ. TSCĐ hữu hình loại được cho, được biếu, được tặng . . . nhận vốn góp liên doanh, nhận lại vốn góp do phát hiện thừa . . . Nguyên giá TSCĐ hữu hình loại này là giá trị theo đánh giá thực tế của hội đồng giao nhận cộng (+) các chi phí mà bên nhận phải chi ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng như: chi phí vận chuyển, bốc rỡ, nâng cấp, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ . . . * Đối với TSCĐ vô hình: Cách thức xác định nguyên giá của TSCĐ vô hình phụ thuộc vào từng loại tài sản, phương thức hình thành nên chúng và được xác định cụ thể như sau: TSCĐ vô hình loại mua sắm: Việc xác định nguyên giá của TSCĐ này tương tự như các thức xác định nguyên giá TSCĐ hữu hình loại mua sắm. TSCĐ vô hình loại được mua dưới hình thức trao đổi: Việc xác đinh nguyên giá của TSCĐ này tương tự như cách thức xác định nguyên giá TSCĐ hữu hình loại được mua dưới hình thức trao đổi. TSCĐ vô hình được tạo ra từ nội bộ doanh nghiệp: Trong trương hợp này, nguyên giá TSCĐ cố định là các chi phí lên quan trực tiếp đến khâu thiết kế, xây dựng, sản xuất thử nghiệm phải chi ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ đó vào sử dụng theo dự tính. Riêng các chi phí phát sinh trong nội bộ để doanh nghiệp co nhãn hiệu hàng hoá, quyền phát hành, danh sách khách hàng, chi phí phát sinh trong giai đoạn nghiên cứu và các khoản mục tương tự không được coi là bộ phận cấu thành nguyên giá TSCĐ vô hình mà hạch toán vào chi phí kinh doanh trong kỳ. TSCĐ vô hình được cấp, được biếu, được tặng: Nguyên giá tài sản này là giá trị đánh giá thực tế của hội đồng giao nhận cộng (+) các chi phí liên quan trực tiếp phải đưa ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ đó vào sử dụng theo dự tính. Đối với một số TSCĐ vô hình đặc thù, cách thức xác định nguyên giá như sau: + Quyền sử dụng đất: NGuyên giá của TSCĐ là quyền sử dụng đất (gồm quyền sử dụng đất có thời hạn và quyền sử dụng đất lâu dài): Là tiền chi ra để có quyền sử dụng đất hợp pháp cộng (+) chi phí cho đền bù giải phóng mặt bằng, lệ phí trước bạ . . . (không bao gồm các chi phí chi ra để xây dựng các công trình trên đất); hoặc là giá trị quyền sử dụng đất nhận góp vốn. Riêng đối với trường hợp doanh nghiệp thuê đất thì tiền thuê đất được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh, không ghi nhận là TSCĐ vô hình. + Quyền phát hành, bản quyền, bằng sáng chế: Nguyên giá của tài này là toàn bộ những chi phí thực tế doanh nghiệp đã chi ra để có quyền phát hành, bản quyền, bằng sáng chế. + Nhãn hiệu hàng hoá: Nguyên giá của tài sản này được xác định là các chi phí thực tế liên quan trực tiếp tới việc mua nhãn hiệu hàng hoá. + Phần mềm máy vi tính: Nguyên giá của TSCĐ là phần mềm máy vi tính (trong trường hợp phần mềm là một bọ phận có thể tách rời các phần cứng có liên quan): Là toàn bộ các chi phí thực tế doanh nghiệp đã chi ra để có phần mềm máy vi tính. * Đối với TSCĐ thuê tài chính: Nguyên giá TSCĐ thêu tài chính phản ánh ở đơn vị thuê là giá trị hợp lý của giá trị thuê tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản. Nếu giá trị hợp lý của tài sản thuê cao hơn giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tài sản tối thiểu, thì nguyên giá được ghi theo giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu. Chi phí phát sinh ban đầu liên quan trực tiếp đến hoạt động thêu tài chính cũng được tính vào nguyên giá vào TSCĐ đi thuê. Trong qua trình sử dụng TSCĐ, nguyên giá TSCĐ có thể bị thay đổi và cần xác định lại khi có các nghiệp vụ nâng cấp, tháo rỡ bộ phận hay đánh giá lại giá trị TSCĐ. Khi đó, doanh nghiệp vụ phải biên bản ghi rõ các căn cứ thay đổi và gnuyên giá TSCĐ được xác đinh như sau: NG mới = NG cũ + chi phí nâng cấp – Giá trị tháo rỡ các bộ phận Bước 2. Thời gian sử dụng TSCĐ Đây là thời gian doanh nghiệp dự kiến sử dụng TSCĐ vào hoạt đọng kinh doanh hoặc xác định theo số lượng, khối lượng sản phẩm dự kiến sản xuất được từ việc sử dụng TSCĐ theo qui định hiện hành, ở điều kiền bình thường, phù hợp với các thông số kinh tế – kỹ thuất của TSCĐ và các yếu các có liên quan tới hoạt động của TSCĐ. Theo chế độ quản lý tài chính doanh nghiệp hiện hành, thời gian sử dụng các loại TSCĐ được xác đinh như sau: * Thời gian sử dụng TSCĐ hữu hình: Đối với TSCĐ còn mới (Chưa qua sử dụng), doanh nghiệp phải căn cứ vào qui định hiện hành của nhà nước về khung thời gian sử dụng TSCĐ để xác định thời gian sử dụng của từng TSCĐ. Đối với TSCĐ đã qua sử dụng (TSCĐ cũ), thời gian sử dụng của tài sản này được xác định như sau: Để lập được kế hoạch khấu hao TSCĐ doanh nghiệp thường tiến hành theo trình tự như sau: Thời gian sử dụng của TSCĐ Giá trị hợp lý của TSCĐ cũ Thời gian sử dụng TSCĐ mới cùng loại = x Giá bán của TSCĐ mới cùng loại Trong đó: Giá trị hợp lý của TSCĐ cũ là gía tgrị mua hoặc trao đổi thực tế hoặc giá trị còn lại của TSCĐ hoặc giá trị theo đánh giá của hội đồng giao nhận. Trong truờng hợp doanh nghiệp muốn xác đinh thời gian sử dụng của TSCĐ khác với khung thời gian sử dụng do nhà nước qui định, doanh nghiệp phải giải trình rõ các căn cứ để xác định thời gian sử dụng của TSCĐ đó để bộ tài chính xem xét, quyết định theo ba tiêu chuyển sau: Tuổi thọ kỹ thuật của TSCĐ theo thiết kế; Hiện trạng TSCĐ Tuổi thọ kinh tế của TSCĐ. Nếu phát sinh các hoat động nhằm kéo dài hoặ rút ngắn thời gian sử dụng đã xác đinh trước đó của TSCĐ, doan nghiệp phải tiến hành xác định lại thời gian sử dụng của TSCĐ theo ba tiêu chuẩn qui định nêu trên tại thời điểm hoàn thành nghiệp vụ phát sinh, đồng thời phải lập biên bản nêu rõ các căn cứ làm thay đổi thời gian sử dụng. * Thời gian sử dụng TSCĐ vô hình: Doanh nghiệp tự xác định thời gian sử dụng của từng TSCĐ vô hình nhưng tối đa không qua 20 năm. Riêng đối với TSCĐ vô hình là quyền sử dụng đất có thời hạn thì thời gian sử dụng của tài sản này là thời hạn được phép sử dụng đất theo qui định. * Thời gian sử dụng TSCĐ thuê tài chính: Nếu nay tại thời điểm khởi đầu thu