Chương V: Thiết kế trong xây dựng

................... 5 Chi phí khác GK 5.1 Chi phí rà phá bom mìn, vật nổ 5.2 Chi phí bảo hiểm công trình ..... ........................................................ 6 Chi phí dự phòng (GDP1 + GDP2) GDP 6.1 Chi phí dự phòng cho yếu tố khối lượng phát sinh GDP1 6.2 Chi phí dự phòng cho yếu tố trượt giá GDP2 TỔNG CỘNG (1+2+3+4+5+6) GXDCT 5.4 TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC THIẾT KẾ, DỰ TOÁN 5.4.1 TỔ CHỨC CÔNG TÁC KHẢO SÁT THIẾT KẾ - Việc tiến hành công tác khảo sát và lập các tài liệu thiết kế, dự toán là nhiệm vụ trực tiếp của cả 1 hệ thống các cơ quan, các khâu khác nhau trong ngành xây dựng như: + Các công ty tư vấn khảo sát thiết kế xây dựng. + Viện khoa học kỹ thuật. + Các phòng thiết kế của các cơ quan chuyên ngành và các cơ quan chức năng như các Tổng công ty, Công ty... + Các trung tâm tư vấn của các trường Đại học... - Trong hệ thống các khâu thiết kế nguyên tắc bao trùm hoạt động của cả hệ thống là nguyên tắc chuyên môn hoá và hợp tác hoá. + Chuyên môn hoá: tức là mỗi khâu, mỗi cơ quan chịu trách nhiệm chuyên khảo sát thiết kế 1 hay 1 số loại công trình nhất định. Ví dụ như cơ quan chuyên thiết kế cầu, cơ quan thiết kế đường... + Hợp tác hoá: là yêu cầu tất yếu sau khi thực hiện chuyên môn hoá. Hợp tác hoá là thực hiện việc hợp tác giữa các khâu và giữa các cơ quan thiết kế để thực hiện thiết kế các công trình tổng hợp. Việc hợp tác hoá có thể thực hiện thông qua chế độ tổng nhận thầu thiết kế. Cơ quan tổng nhận thầu có thể khảo sát thiết kế toàn bộ đồ án công trình hay có thể giao nhận thầu lại 1 phần cho các cơ quan thiết kế chuyên ngành. Cơ quan tổng nhận thầu chịu trách nhiệm tổ chức phối hợp tiến độ và chất lượng của toàn bộ đồ án thiết kế. 5.4.2 ĐÁNH GIÁ CÁC GIẢI PHÁP THIẾT KẾ - Quá trình thiết kế là quá trình biến ý tưởng của dự án thành sản phẩm xd được thể hiện trên giấy. Trong quá trình thiết kế sẽ đưa ra các phương án thiết kế khác nhau do đó 1 tất yếu khách quan là phải so sánh lựa chọn phương án để chọn ra 1 phương án có hiệu quả nhất. - Ngoài các phương pháp tính hiệu quả vốn đầu tư, so sánh lựa chọn phương án thiết kế nêu ở chương trước, để đánh giá đúng các giải pháp thiết kế và có thể áp dụng được các phương pháp đã trình bày đó thì cần phải lập 1 hệ thống các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật. Hệ thống các chỉ tiêu so sánh phương án thiết kế được chia ra làm 2 nhóm: + Nhóm chỉ tiêu chung: dùng để đánh giá tổng hợp đặc tính kinh tế của công trình. Trong nhóm này gồm các chỉ tiêu chính sau: Vốn đầu tư để xây dựng công trình; Diện TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường tích xây dựng, diện tích chiếm dụng đất; Thời gian xây dựng; Giá thành 1 đơn vị sản phẩm. + Nhóm chỉ tiêu cá biệt: dùng để đánh giá từng phần của đồ án thiết kế. Trong nhóm này gồm các chỉ tiêu sau: Chiều dài công trình và hệ số kéo dài tuyến; Khối lượng chủ yếu (khối lượng đào đắp trên 1 Km, số mét cầu/1Km...) 5.4.3 PHƯƠNG HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THIẾT KẾ - Để nâng cao chất lượng công tác thiết kế cùng với việc thực hiện chuyên môn hoá, hợp tác hoá trong thiết kế, thực hiện chế độ tổng thầu thiết kế thì còn cần phải hoàn thiện hệ thống cơ quan thiết kế, tăng cường đội ngũ và nâng cao trình độ cán bộ làm công tác thiết kế, áp dụng rộng rãi những kinh nghiệm tiên tiến và tiến bộ kỹ thuật và công tác thiết kế phù hợp với hoàn cảnh nước ta. - Một trong những phương hướng quan trọng của tiến bộ kỹ thuật trong thiết kế các công trình xd cầu đường là thực hiện thống nhất hoá, tiêu chuẩn hoá, định hình hoá mà biểu hiện tập trung là thiết kế định hình. + Thiết kế định hình là những thiết kế có thể sử dụng nhiều lần trong việc xd 1 số lượng lớn các công trình cùng loại. Khi lập thiết kế định hình người thiết kế không xuất phát từ những điều kiện cá biệt của địa điểm xd nào đó mà phải xuất phát từ những điều thường gặp nhất, từ những đòi hỏi phổ biến nhất đối với loại công trình được thiết kế và từ những giải pháp kinh tế kỹ thuật hiện đại nhất. + Thiết kế định hình được phát triển theo 3 dạng chủ yếu đó là: Thiết kế định hình cho toàn bộ công trình; Thiết kế định hình cho từng bộ phận lặp lại của công trình và Thiết kế định hình cho từng yếu tố và kết cấu riêng biệt của công trình. + Thiết kế định hình có quan hệ mật thiết với công nghiệp hoá xd cầu đường, tạo điều kiện để thực hiện việc cơ giới hoá thi công, xây dựng theo phương pháp lắp ghép và phương pháp thi công dây chuyền, giảm thời gian và chi phí so với thiết kế đơn chiếc. 5.4.3 QUẢN LÝ GIÁ SẢN PHẨM XÂY DỰNG 1) Quản lý tổng mức đầu tư, tổng dự toán, dự toán công trình a) Quản lý tổng mức đầu tư - Khi lập dự án đầu tư xd công trình hay lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật đối với trường hợp không phải lập dự án, chủ đầu tư phải xác định tổng mức đầu để tính toán hiệu quả đầu tư xd. Thẩm quyền thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư thực hiện theo quy định tại Điều 6 Nghị định số 99/2007/NĐ-CP ngày 13/6/2007 của Chính phủ về Quản lý chi phí đầu tư xd công trình. - Đối với các công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước, trường hợp tổng mức đầu tư điều chỉnh không vượt tổng mức đầu tư đã được phê duyệt, kể cả thay đổi cơ cấu các khoản mục chi phí trong tổng mức đầu tư (bao gồm cả sử dụng chi phí dự phòng) thì chủ đầu tư tự điều chỉnh, sau đó báo cáo người quyết định đầu tư về kết quả điều chỉnh. Trường hợp tổng mức đầu tư điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư đã được phê duyệt thì chủ đầu tư phải báo cáo người quyết định đầu tư cho phép trước khi thực hiện việc điều chỉnh. - Đối với công trình sử dụng vốn tín dụng do nhà nước bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước và vốn đầu tư khác của nhà nước thì chủ đầu tư tự quyết định và chịu trách nhiệm về việc điều chỉnh tổng mức đầu tư. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường - Phần tổng mức đầu tư điều chỉnh thay đổi so với tổng mức đầu tư đã được phê duyệt phải được tổ chức thẩm định theo quy định tại Điều 6 Nghị định 99/2007/NĐ-CP. b) Quản lý dự toán công trình - Dự toán công trình trước khi phê duyệt phải được thẩm tra. Chủ đầu tư tổ chức thẩm tra dự toán công trình bao gồm các nội dung được quy định tại khoản 1 Điều 10 Nghị định 99/2007/NĐ-CP. - Trường hợp chủ đầu tư không đủ năng lực thẩm tra thì thuê các tổ chức, cá nhân có đủ năng lực, kinh nghiệm thẩm tra dự toán công trình. Chi phí thẩm tra dự toán công trình do chủ đầu tư quyết định. - Chủ đầu tư phê duyệt và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả phê duyệt dự toán công trình sau khi đã thẩm tra làm cơ sở xác định giá gói thầu, giá thành xd và là căn cứ để đàm phán ký kết hợp đồng, thanh toán với nhà thầu trong trường hợp chỉ định thầu. - Dự toán xd công trình được điều chỉnh trong các trường hợp sau: + Do người quyết định đầu tư hay chủ đầu tư thay đổi, điều chỉnh quy mô công trình khi thấy xuất hiện những yếu tố mới mang lại hiệu quả kinh tế – xã hội cao hơn. + Xuất hiện các yếu tố bất khả kháng như động đất, bão lũ, lốc, sóng thần, lở đất, chiến tranh... + Khi quy hoạch đã phê duyệt được điều chỉnh có ảnh hưởng trực tiếp tới dự toán công trình. + Các trường hợp được phép thay đổi, bổ sung thiết kế không trái với thiết kế cơ sở hoặc thay đổi cơ cấu chi phí trong dự toán nhưng không vượt dự toán công trình đã được phê duyệt, kể cả chi phí dự phòng. - Chủ đầu tư tổ chức thẩm tra, phê duyệt dự toán điều chỉnh. 2) Quản lý định mức dự toán và đơn giá xây dựng a) Quản lý định mức dự toán xây dựng - Định mức dự toán xd do Bộ Xây dựng ban hành và hướng dẫn áp dụng thống nhất trong cả nước. - Đối với công trình có các công tác xd và lắp đặt mới chưa có trong hệ thống định mức hiện hành của Nhà nước, chủ đầu tư căn cứ vào yêu cầu kỹ thuật, biện pháp thi công, điều kiện thi công và phương pháp xd định mức dự toán để tổ chức xd các định cho những công tác đó hoặc vận dụng các định mức tương tự đã sử dụng ở các công trình khác để quyết định áp dụng. - Trường hợp sử dụng các định mức dự toán xây dựng mới chưa có nêu trên làm cơ sở lập đơn giá để thanh toán đối với các gói thầu sử dụng vốn ngân sách nhà nước áp dụng hình thức chỉ định thầu thì chủ đầu tư báo cáo người quyết định đầu tư xem xét quyết định. Riêng công trình xây dựng thuộc dự án đầu tư do Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư thì Bộ trưởng Bộ quản lý chuyên ngành, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh xem xét quyết định. - Chủ đầu tư tự tổ chức hoặc thuê các tổ chức có năng lực, kinh nghiệm để hướng dẫn lập, điều chỉnh định mức dự toán xây dựng. Tổ chức tư vấn chịu trách nhiệm về tính hợp lý, chính xác của các định mức do mình xây dựng. - Chủ đầu tư quyết định việc áp dụng, vận dụng định mức dự toán xây dựng được công bố hoặc điều chỉnh để lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình. - Các Bộ, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh định kỳ hàng năm gửi những định mức dự toán xây dựng đã công bố trong năm về Bộ xây dựng để theo dõi, quản lý. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường b) Quản lý đơn giá xây dựng - Đơn giá xd được lập theo định mức dự toán do Bộ xây dựng ban hành và định mức cho các công tác xd chuyên ngành đã được Bộ xây dựng thoả thuận. - Đơn giá xây dựng khu vực tỉnh có thể xác định theo định mức dự toán xd cơ bản hoặc định mức tổng hợp từ định mức nêu trên để làm cơ sở xác định chi phí xd trong dự toán xây dựng công trình. - Đơn giá xd khu vực tỉnh được lập trên cơ sở: + Bảng giá vật liệu xây dựng đến hiện trường được tính toán theo hướng dẫn của Liên Bộ Tài chính và Bộ xây dựng về việc thông báo và kiểm soát giá vật liệu xd trong lĩnh vực đầu tư xây dựng. + Bảng giá nhân công xd được tính toán theo mức lương tối thiểu, cấp bậc công nhân xd, các loại phụ cấp tính trên tiền lương tối thiểu và tiền lương cấp bậc tại địa phương, các khoản phụ cấp và một số chi phí khác có thể khoán trực tiếp cho người lao động. + Bảng giá ca máy và thiết bị thi công được tính toán theo hướng dẫn của Bộ xây dựng. - Khi sử dụng các tập đơn giá xd để lập dự toán công trình, những loại công tác xd chưa có trong tập đơn giá nói trên Chủ đầu tư có thể sử dụng những định mức được lập hoặc điều chỉnh để xd đơn giá. - Quá trình lập dự toán công trình có những loại vật liệu xd chưa có trong thông báo giá vật liệu của Liên Sở Tài chính – Xây dựng thì Chủ đầu tư có thể căn cứ vào giá phổ biến tại thị trường hoặc báo giá của nhà sản xuất, nhà cung cấp hoặc giá mà công trình khác đã sử dụng để tính toán. - Đối với công trình xd quan trọng quốc gia, dự án nhóm A có quy mô xd lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, điều kiện cung ứng vật tư có nhiều khác biệt, thì Chủ đầu tư báo cáo với Bộ xd về việc thành lập Ban đơn giá xd công trình. Ban đơn giá xd công trình có trách nhiệm xd định mức, đơn giá và đề xuất các cơ chế quản lý chi phí của công trình để trình Bộ xây dựng ban hành áp dụng. - Đối với những công trình sử dụng vốn ODA có yêu cầu sử dụng lao động nước ngoài, vật liệu nhập ngoại, thiết bị thi công nhập khẩu và các yêu cầu đặc thù khác thì đơn giá xd được lập bổ sung các chi phí này theo điều kiện thực tế và đặc thù công trình. - Chủ đầu tư xd công trình được thuê các tổ chức, cá nhân tư vấn chuyên môn có năng lực, kinh nghiệm thực hiện các công việc có liên quan tới việc lập đơn giá xd công trình. Tổ chức, cá nhân tư vấn chịu trách nhiệm trước Chủ đầu tư và pháp luật trong việc đảm bảo tính hợp lý, chính xác của các đơn giá xd công trình do mình lập. 3) Quản lý thanh toán chi phí đầu tư xây dựng công trình - Việc thanh toán vốn đầu tư cho các công việc, nhóm công việc hoặc toàn bộ công việc lập dự án, khảo sát, thiết kế, thi công xd, giám sát và các loại hoạt động xd khác phải căn cứ vào giá trị khối lượng thực hiện theo giai đoạn và nội dung phương thức thanh toán trong hợp đồng đã ký kết. - Tuỳ theo thời gian thực hiện hợp đồng, tính chất hợp đồng, các bên tham gia thoả thuận áp dụng 1 phương thức hoặc kết hợp các phương thức thanh toán sau: + Thanh toán hợp đồng đối với giá hợp đồng trọn gói: Giá hợp đồng trọn gói là giá hợp đồng xd không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng đối với các công việc thuộc phạm vi hợp đồng đã ký kết, trừ các trường hợp được phép điều chỉnh có quy định trong hợp đồng (nếu có). Giá hợp đồng trọn gói được áp dụng cho các công trình TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường hoặc gói thầu đã xác định rõ về khối lượng, chất lượng, thời gian thực hiện hoặc trong 1 số trường hợp không xác định được khối lượng và bên nhận thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm, tài liệu để tính toán, xác định giá trọn gói và chấp nhận các rủi ro liên quan đến việc xác định giá trọn gói. Việc thanh toán được thực hiện theo tỷ lệ (%) giá hợp đồng hoặc giá công trình, HMCT, khối lượng công việc hoàn thành tương ứng với các giai đoạn thanh toán được ghi trong hợp đồng sau khi đã có hồ sơ thanh toán được kiểm tra, xác nhận của bên giao thầu. Bên nhận thầu được thanh toán toàn bộ giá hợp đồng đã ký với bên giao thầu sau khi hoàn thành hợp đồng và được nghiệm thu. + Thanh toán hợp đồng đối với giá hợp đồng theo đơn giá cố định: Giá hợp đồng theo đơn giá cố định là giá hợp đồng xd được xác định trên cơ sở khối lượng công việc tạm tính và đơn giá từng công việc trong hợp đồng là cố định và không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng, trừ các trường hợp được phép điều chỉnh quy định trong hợp đồng (nếu có). Giá hợp đồng theo đơn giá cố định áp dụng cho các công trình hoặc gói thầu không đủ điều kiện xác định chính xác về khối lượng nhưng đủ điều kiện xác định về các đơn giá thực hiện công việc và bên nhận thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm, tài liệu để tính toán, xác định đơn giá xd công trình cố định và các rủi ro liên quan đến việc xác định đơn giá. Đơn giá cố định có thể là đơn giá đầy đủ đối với các công việc thi công xd, đơn giá nhân công theo thời gian (tháng, tuần, ngày, giờ) đối với 1 số công việc tư vấn. Việc thanh toán được thực hiện trên cơ sở khối lượng các công việc hoàn thành kể cả khối lượng phát sinh (nếu có) được nghiệm thu trong giai đoạn thanh toán và đơn giá tương ứng với các công việc đó đã ghi trong hợp đồng hoặc phụ lục bổ sung trong hợp đồng. + Thanh toán hợp đồng đối với giá hợp đồng theo giá điều chỉnh: Giá hợp đồng theo giá điều chỉnh là giá hợp đồng xd mà khối lượng công việc và đơn giá cho công việc trong hợp đồng được phép điều chỉnh trong các trường hợp được quy định tại hợp đồng xd. Giá hợp đồng theo giá điều chỉnh áp dụng cho các công trình hoặc gói thầu mà ở thời điểm ký kết hợp đồng xd không đủ điều kiện xác định chính xác về khối lượng công việc cần thực hiện hoặc các yếu tố chi phí để xác định đơn giá thực hiện các công việc. Giá hợp đồng theo giá điều chỉnh (tại thời điểm ký kết chỉ là giá tạm tính) sẽ được điều chỉnh thay đổi khi có đủ điều kiện xác định khối lượng, đơn giá thực hiện theo quy định trong hợp đồng. Việc thanh toán được thực hiện trên cơ sở khối lượng các công việc hoàn thành kể cả khối lượng phát sinh (nếu có) được nghiệm thu trong giai đoạn thanh toán và đơn giá đã điều chỉnh theo quy định của hợp đồng. Trường hợp đến giai đoạn thanh toán chưa đủ điều kiện điều chỉnh đơn giá thì sử dụng đơn giá tạm tính khi ký kết hợp đồng để tạm thanh toán và điều chỉnh giá trị thanh toán khi có đơn giá điều chỉnh theo đúng quy định của hợp đồng. + Thanh toán hợp đồng đối với giá hợp đồng kết hợp: Giá hợp đồng kết hợp là giá hợp đồng được xác định theo các hình thức nêu trên. Giá hợp đồng kết hợp áp dụng cho các công trình hoặc gói thầu có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp và thời gian thực hiện kéo dài. Bên giao thầu và bên nhận thầu căn cứ vào các loại công việc trong hợp đồng để thoả thuận, xác định các loại công việc áp dụng theo giá hợp đồng trọn gói, giá hợp đồng theo đơn giá cố định hay giá hợp đồng theo giá điều chỉnh cho phù hợp. Việc thanh toán thực hiện tương ứng với các quy định thanh toán đối với các loại giá hợp đồng nêu trên. - Tuỳ theo quy mô, tính chất của gói thầu, công trình, HMCT, loại hợp đồng, giá hợp đồng mà các bên có thể thoả thuận thanh toán làm 1 lần hoặc nhiều lần. Trường hợp TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường thanh toán làm nhiều lần, thì trong hợp đồng phải có quy định cụ thể về tiến độ thanh toán (có thể theo thời gian, tỷ lệ (%) hoặc theo khối lượng hoàn thành) và các mức thanh toán cho các đợt thanh toán. Chủ đầu tư phải trả khoản lãi theo lãi suất ngân hàng do các bên thoả thuận ghi trong hợp đồng cho nhà thầu đối với khối lượng công việc hoàn thành mà Chủ đầu tư chậm thanh toán.