Chuẩn đạo đức nghề nghiệp của điều dưỡng viên Việt Nam

1CHUẨN ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA ĐIỀU DƯỠNG VIÊN VIỆT NAM QĐ số: 20 /QĐ – HĐD của Chủ tịch Hội ĐDVN ngày 10/9/2012; Văn bản Hiệp y số 5747/BYT –TCCB của Bộ y tế; và Văn bản Hiệp y số 282 /CV-THYH của THYH Việt Nam) 11/23/2013 NỘI DUNG 1. Truyền thống đạo đức ngành Y 2. Sự cần thiết ban hành Chuẩn đạo đức ĐDV 3. Thách thức về đạo đức nghề nghiệp hiện nay 4. Nội dung Chuẩn đạo đức nghề nghiệp ĐDV 5. Áp dụng chuẩn đạo đức nghề nghiệp ĐDV 11/23/2013 Hypocrates (460 – 377 BC) 3 F.Nightingale 1860-1910 Hải Thượng Lãn Ông (1720-1791) 1. NGHỀ Y GIẦU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 1. NGHỀ Y GIÀU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC- Hypocrates 460-377 BC11/23/2013 1. NGHỀ Y GIÀU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC- Hải Thượng Lãn Ông 1724-179111/23/2013 1. NGHỀ Y GIÀU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC- Nightingale 1860-1910 11/23/2013 2VỚI NG.BỆNH: ..Tôi sẽ không làm tổn hại đến NB Tôi suốt đời hành nghề trong sự vô tư và thân thiết” VỚI BẬC THẦY: “Tôi sẽ coi các thày ngang hàng với các bậc thân sinh ra tôiTôi sẽ coi con của thầy như anh em ruột thịt của tôi..” Nếu làm trọn lời thề nàytôi sẽ được hưởng một cuộc sống sung sướng và Nếu tôi vi phạmthì tôi sẽ phải chịu một số phận khổ sở ngược lại. lời thề Hypocrates (460-377 BC) 1. NGHỀ Y GIẦU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 VỚI Đ.NGHIỆP: “ Với đồng nghiệp thì khiêm tốn hoà nhãNgười hơn tuổi thì kính trọng, người học giỏi thì coi như bậc thàyNgười kém thì dìu dắt họ”. Hải Thượng Lãn Ông (1720-1791) VỚI NG.BỆNH: “Thày thuốc là người bảo vệ tính mạng con người, sống chết một tay mình nắm, phúc họa một tay mình giữ, thế thì đâu có thể kiến thức không đầy đủ, đạo đức không trọn vẹn” 1. NGHỀ Y GIẦU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 Lời thề F. Nightingale VỚI NGƯỜI BỆNH:..tôi sẽ hành nghề một cách trung thực và sẽ giữ kín tất cả những bí mật riêng tư của người bệnh. VỚI ĐỒNG NGHIỆP: tôi sẽ nỗ lực giúp các thầy thuốc thực hiện công việc và sẽ cống hiến bản thân vì SK những người mà tôi CS. 1. NGHỀ Y GIẦU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 THƯ CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH GỬI CÁN BỘ Y TẾ (27.02.1955) ĐỐI VỚI NGƯỜI BỆNH: “Lương y phải như từ mẫu". ĐỐI VỚI ĐỒNG NGHIỆP: “..phải thật thà đoàn kết..” 1. NGHỀ Y GIẦU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC 11/23/2013  Y nghiệp (medical professionalism)  Y đức (medical ethics) Trách nhiệm kép của thầy thuốc - ĐDV: Mọi hệ thống Y tế đều quan tâm xây dựng Y đức & Y nghiệp. 1. NGHỀ Y GIẦU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 2. SỰ CẦN THIẾT 2.1 Cơ sở pháp lý Điều 41. Bộ trưởng ban hành quy tắc ứng xử của CB, CCVC. Điều 42. Tổ chức xã hội - nghề nghiệp ban hành Quy tắc đạo đức nghề nghiệp của hội viên. 11/23/2013 32. SỰ CẦN THIẾT  ĐD: ngành học đa khoa, nhiều chuyên khoa sau đại học, một nghề chuyên nghiệp (a Nurse # a Medical Doctor) Hành vi đạo đức có tính đặc thù. 2.2 Cơ sở khoa học (1) 11/23/2013  ĐD và nhân dân (Nurses & people)  ĐD và đồng nghiệp (Nurses & co-workers)  ĐD và nghề nghiêp (Nurses & the profession)  ĐD và hành nghề (Nurses & practices) Dựa trên Quy tắc đạo đức nghề nghiệp do Hiệp hội ĐD quốc tế - ICN khuyến cáo: 2. SỰ CẦN THIẾT 2.2 Cơ sở khoa học (2) 11/23/2013 2. SỰ CẦN THIẾT 2.3 Đáp ứng yêu cầu hội nhập  Thực hiện Thỏa thuận khung ASEAN về thừa nhận dịch vụ điều dưỡng. Thiếu ĐDV (shortage) Di cư ĐDV ( Nurse migration) Thừa nhận lẫn nhau (Mutual Recognition) 11/23/2013 2. SỰ CẦN THIẾT 2.4 Cơ sở thực tiễn (1)  ĐD nghề dịch vụ công cộng (public service): một trụ cột của hệ thống dịch vụ y tế (WHO); chiếm 60% NLBV, tiếp xúc đầu tiên và liên tục với NB, nếu giao tiếp ứng xử tốt sẽ tạo khác biệt về sự hài lòng của NB. 11/23/2013 2. SỰ CẦN THIẾT 2.4 Cơ sở thực tiễn (2)  Ảnh hưởng tư duy “ban ơn” thời bao cấp cần đổi mới theo phương châm Chăm sóc Lấy NB làm trung tâm “Patient Centered Care” nên chưa tạo được sự hài lòng và sự thông cảm của NB. 11/23/2013 CHUẨN ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP  ..là những nguyên tắc,  những giá trị,  những khuôn mẫu để ĐDV nghiên cứu áp dụng vào thực tế. 11/23/2013 4Y ĐỨC & Y NGHIỆP Đạo đức ĐD & tính chuyên nghiệp: là chuẩn mực thiết yếu của ĐDV.  Y đức là “ gốc” để duy trì & nuôi dưỡng y nghiệp.  Trách nhiệm nhà trường ( dạy người & dạy nghề) 11/23/2013 ĐẶC TÍNH NGHỀ ĐIỀU DƯỠNG.  nghề liên quan đến SK & tính mạng NB.  nghề phục vụ công cộng.  nghề khó kiểm soát chuyên môn.  nghề dễ gây bệnh cho NB.  nghề biết nhiều bí mật của NB.  nghề chăm sóc mọi giai đoạn của cuộc đời. 11/23/2013 Y đức trong bối cảnh mới về phương thức vận hành BV:  Bao cấp  NB không phải trả tiền  Chữa bệnh là hàng đầu.  BV tự chủ Phải lo nguồn thu  Phải lo đời sống  Phải thu tiền NB 3. NHỮNG THÁCH THỨC VỀ Y ĐỨC 11/23/2013 Xuất hiện các mâu thuẫn cần giải quyết hài hòa:  NB / NB  NB / CBYT  CBYT / BV  BV / BV  BV/ NHÀ ĐẦU TƯ 3. NHỮNG THÁCH THỨC VỀ Y ĐỨC 11/23/2013 1. ĐDV học tập và áp dụng 2. Giúp ĐDV đưa ra các quyết định phù hợp với đạo đức nghề nghiệp 3. Công khai với NB, đồng nghiệp để giám sát; 4. Công bố với ASEAN và các nước. 4. MỤC ĐÍCH 11/23/2013 5. NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 1. An toàn cho người bệnh 2. Tôn trọng người bệnh và người nhà NB 3. Thân thiện với NB và người nhà NB 4. Trung thực trong khi hành nghề 5. Năng lực chuyên môn 6. Tự tôn nghề nghiệp 7. Đoàn kết với đồng nghiệp 8. Cam kết với cộng đồng và xã hội 11/23/2013 55. NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 1. An toàn cho người bệnh 2. Tôn trọng người bệnh và người nhà NB 3. Thân thiện với NB và người nhà NB 4. Trung thực trong khi hành nghề 6. Tự tôn nghề nghiệp 5. Năng lực chuyên môn 7. Đoàn kết với đồng nghiệp 8. Cam kết với cộng đồng và xã hội 11/23/2013 6. NỘI DUNG ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP Người bệnh Đồng nghiệp Cộng đồng Nghề nghiệp 11/23/2013 11/23/2013 NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 1. Duy trì chuẩn mực thực hành tốt nhất có thể... 2. Chịu trách nhiệm cá nhân về mọi quyết định và hành vi chuyên môn 3. Can thiệp kịp thời và báo cáo ND 1: Bảo đảm an toàn người bệnh 11/23/2013 ND2: Tôn trọng người bệnh và người nhà NB 4. Tôn trọng tuổi 5. Tôn trọng quyền tự quyết 6. Tôn trọng danh dự, nhân phẩm 7. Cung cấp đầy đủ các thông tin 8. Giữ gìn những bí mật 9. Đối xử công bằng NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 10. Giới thiệu tên 11. Lắng nghe 12. Dịch vụ kèm theo nụ cười 13. Giúp NB giảm nhẹ đau đớn NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC ND3:Thân thiện với NB và người nhà NB 11/23/2013 6ND4: Trung thực trong khi hành nghề 14.Trung thực trong việc quản lý, sử dụng thuốc 15.Trung thực trong việc thực hiện các hoạt động chuyên môn 16.Trung thực trong việc ghi các thông tin trong hồ sơ bệnh án NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 ND 5: Duy trì và nâng cao năng lực chuyên môn 17. Thực hiện đầy đủ chức năng nghề nghiệp... 18. Tuân thủ các quy trình kỹ thuật 19. Học tập liên tục 20. Tham gia nghiên cứu NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 ND 6: Tự tôn nghề nghiệp 21. Giữ gìn và bảo vệ uy tín 22. Tận tụy chăm sóc người bệnh 23. Từ chối nhận tiền hoặc lợi ích khác vì mục đích được ưu tiên trong KB-CB. 21. Tôn trọng Điều lệ Hội NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 ND 7: Thật thà đoàn kết với đồng nghiệp 25.Hợp tác 26.Tôn trọng 27.Truyền thụ NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 ND 8: Cam kết với cộng đồng và xã hội 28.Thực hiện sự điều động 29.Tham gia các hoạt động từ thiện 30.Tôn trọng và chấp hành pháp luật NỘI DUNG CHUẨN ĐẠO ĐỨC 11/23/2013 4. Công khai Chuẩn đạo đức nghề nghiệp ĐDV để NB, đồng nghiệp, nhà quản lý giám sát. 7. TỔ CHỨC THỰC HIỆN (4) 11/23/2013 7 Chuẩn đạo đức nghề nghiệp của ĐDV: đã được xây dựng kế thừa truyền thống đạo đức nghề Y, tiếp cận với các quy tắc đạo đức điều dưỡng quốc tế, mang tính văn hóa, tính nhân văn và đặc thù nghề nghiệp của ĐDV. KẾT LUẬN  Việc thực hiện Chuẩn đạo đức ĐDV chắc chắn sẽ mang lại uy tín cho Ngành Y tế, khẳng định hình ảnh người ĐDV trong xã hội và sự hài lòng của NB đối với ngành Y tế. 11/23/2013 NGHỀ Y GIÀU TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC- LỜI THỀ HYPOCRATES • Tôi xin thề trước Apollon thần chữa bệnh, trước Æsculapius thần y học, trước thần Hygieia và Panacea, và trước sự chứng giám của tất cả các nam nữ thiên thần, là tôi sẽ đem hết sức lực và khả năng để làm trọn lời thề và lời cam kết sau đây: 11/23/2013 Lời thề Hypocrates  Tôi sẽ coi các thầy học của tôi ngang hàng với các bậc thân sinh ra tôi. Tôi sẽ chia sẻ với các vị đó của cải của tôi, và khi cần tôi sẽ đáp ứng những nhu cầu của các vị đó. Tôi sẽ coi con của thầy như anh em ruột thịt của tôi, và nếu họ muốn học nghề y thì tôi sẽ dạy cho họ không lấy tiền công mà cũng không giấu nghề. Tôi sẽ truyền đạt cho họ những nguyên lý, những bài học truyền miệng và tất cả vốn hiểu biết của tôi cho các con tôi, các con của các thầy dạy tôi và cho tất cả các môn đệ cùng gắn bó bởi một lời cam kết và một lời thề đúng với Y luật mà không truyền cho một ai khác. 11/23/2013 Lời thề Hypocrates  Tôi sẽ chỉ dẫn mọi chế độ có lợi cho người bệnh tùy theo khả năng và sự phán đoán của tôi, tôi sẽ tránh mọi điều xấu và bất công.  Tôi sẽ không trao thuốc độc cho bất kỳ ai, kể cả khi họ yêu cầu và cũng không tự mình gợi ý cho họ; cũng như vậy, tôi cũng sẽ không trao cho bất cứ người phụ nữ nào những thuốc gây sẩy thai. Tôi suốt đời hành nghề trong sự vô tư và thân thiết. 11/23/2013 Lời thề Hypocrates  Tôi sẽ không thực hiện những phẫu thuật mở bàng quang mà dành công việc đó cho những người chuyên. Dù vào bất cứ nhà nào, tôi cũng chỉ vì lợi ích của người bệnh, tránh mọi hành vi xấu xa, cố ý và đồi bại nhất là tránh cám dỗ phụ nữ và thiếu niên tự do hay nô lệ. 11/23/2013 Lời thề Hypocrates Dù tôi có nhìn hoặc nghe thấy gì trong xã hội, trong và cả ngoài lúc hành nghề của tôi, tôi sẽ xin im lặng trước những điều không bao giờ cần để lộ ra và coi sự kín đáo trong trường hợp đó như một nghĩa vụ. Nếu tôi làm trọn lời thề này và không có gì vi phạm tôi sẽ được hưởng một cuộc sống sung sướng và sẽ được hành nghề trong sự quý trọng mãi mãi của mọi người. Nếu tôi vi phạm lời thề này hay tôi tự phản bội, thì tôi sẽ phải chịu một số phận khổ sở ngược lại. 11/23/2013 8HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  1.Phàm người học thuốc, tất phải hiểu thấu lý luận đạo Nho, có thông lý luận đạo Nho thì học thuốc mới dễ. Khi có thời giờ nhàn rỗi, nên luôn luôn nghiên cứu các sách thuốc xưa nay. Luôn luôn phát huy biến hóa, thu nhập được vào Tâm, thấy rõ được ở mắt thì tự nhiên ứng vào việc làm mà không phạm sai lầm. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  2- Được mời đi thăm bệnh : nên tùy bệnh cần kíp hay không mà sắp đặt đi thăm trước hay sau. Chớ nên vì giàu sang hoặc nghèo hèn mà nơi đến trước chỗ tới sau hoặc bốc thuốc lại phân biệt hơn kém khi lòng mình có chỗ không thành thật, thì khó mong thu được kết quả. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  3- Khi xem bệnh cho phụ nữ, góa phụ, ni cô... cần phải có người nhà bên cạnh mới bước vào phòng để thăm bệnh để tránh hết sự nghi ngờ. Dù cho đến con hát, nhà thổ cũng vậy, phải đứng đắn coi họ như con nhà tử tế, không nên đùa cợt mà mang tiếng bất chính, sẽ bị hậu quả về tà dâm. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  4- Phàm thầy thuốc nên nghĩ đến việc giúp đỡ người, không nên tự ý cầu vui như mang rượu lên núi, chơi bời ngắm cảnh, vắng nhà chốc lát, lỡ có bệnh cấp cứu làm cho người ta sốt ruột mong chờ, nguy hại đến tính mạng con người. Vậy cần biết nhiệm vụ mình là quan trọng như thế nào" 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  5- Phàm gặp phải chứng bệnh nguy cấp, muốn hết sức mình để cứu chữa, tuy đó là lòng tốt, nhưng phải nói rõ cho gia đình người bệnh biết trước rồi mới cho thuốc. Lại có khi phải cho không cả thuốc, như thế thì người ta sẽ biết cảm phục mình. Nếu không khỏi bệnh cũng không có sự oán trách và tự mình cũng không hổ thẹn. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  6- Phàm chuẩn bị thuốc thì nên mua giá cao để được loại tốt. Theo sách Lôi Công để bào chế và bảo quản thuốc cho cẩn Thận. Hoặc theo đúng từng phương mà bào chế, hoặc tùy bệnh mà gia giảm. Khi lập ra phương mới, phải phỏng theo ý nghĩa của người xưa, không nên tự lập ra những phương bữa bãi để thử bệnh. Thuốc sắc và thuốc tán nên có đủ. Thuốc hoàn và thuốc đơn nên chế sẳn. Có như thế mới ứng dụng được kịp thời, khi gặp bệnh khỏi phải bó tay. 11/23/2013 9HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  7- Khi gặp bạn đồng nghiệp, cần khiêm tốn, hòa nhã, giữ gìn thái độ kính cẩn, không nên khinh nhờn. Người lớn tuổi hơn mình thì kính trọng; người học giỏi thì coi như bậc thầy, người kiêu ngạo thì mình nhân nhượng; người kém mình thì dìu dắt họ. Giữ được lòng đức hậu như thế, sẽ đem lại nhiều hạnh phúc cho mình. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  8- Khi đến xem bệnh ở những nhà nghèo túng hoặc những người mồ côi, góa bụa, hiếm hoi, càng nên chăm sóc đặc biệt. Vì những người giàu sang không lo không có người chữa, còn người nghèo hèn thì không đủ sức đón được thầy giỏi, vậy ta để tâm 1 chút họ sẽ được sống 1 đời. Còn như những người con thảo, vợ hiền, nghèo mà mắc bệnh, ngoài việc cho thuốc, lại còn tùy sức mình chu cấp cho họ nữa. Vì có thuốc mà không có ăn thì cũng vẫn đi đến chỗ chết. Cần phải cho họ được sống toàn diện mới đáng gọi là nhân thuật. Còn những kẻ vì chơi bời phóng đãng mà nghèo và mắc bệnh thì không đáng thương tiếc lắm.  HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  9-Khi chữa cho ai khỏi bệnh rồi, chớ có mưu cầu quà cáp vì những người nhận của người khác cho thường hay sinh ra nể nang, huống chi đối với những kẻ giàu sang, tính khí bất thường mà mình cầu cạnh, thường hay bị khinh rẻ. Còn việc tâng bốc cho người ta để cầu lợi thường hay sinh chuyện. Cho nên nghề thuốc là thanh cao, ta càng giữ khí tiết cho trong sạch. Tôi xét lời dạy bảo của các bậc tiên hiền về lòng tử tế và đức hàm dục, rèn luyện cho mình rất chặt chẽ và đầy đủ  11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  9-Khi chữa cho ai khỏi bệnh rồi, chớ có mưu cầu quà cáp vì những người nhận của người khác cho thường hay sinh ra nể nang, huống chi đối với những kẻ giàu sang, tính khí bất thường mà mình cầu cạnh, thường hay bị khinh rẻ. Còn việc tâng bốc cho người ta để cầu lợi thường hay sinh chuyện. Cho nên nghề thuốc là thanh cao, ta càng giữ khí tiết cho trong sạch. Tôi xét lời dạy bảo của các bậc tiên hiền về lòng tử tế và đức hàm dục, rèn luyện cho mình rất chặt chẽ và đầy đủ.  11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC  Đạo làm thuốc là 1 nhân thuật chuyên bảo vệ sinh mạng con người, phải lo cái lo của người và vui cái vui của người, chỉ lấy việc cứu sống mạng người làm nhiệm vụ của mình, không nên cầu lợi, kể công. Tuy không có sự báo ứng ngay nhưng để lại âm đức về sau. Phương ngôn có câu : "Ba đời làm thuốc có đức thì đời sau con cháu tất có người làm nên khanh tướng" đó phải chăng là do có công vun trồng từ trước chăng" Thường thấy người làm thuốc, hoặc nhân bệnh cha mẹ người ta ngặt nghèo hoặc bắt bí người ta lúc đêm tối, trời mưa, có bệnh nguy cấp : bệnh dễ chữa bảo là khó chữa, bệnh khó bảo là không trị được, giở lối quỷ quyệt đó để thỏa mãn yêu cầu, rắp tâm như thế là bất lương. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 9 ĐiỀU KHI HỌC NGÀNH THUỐC Chữa cho nhà giàu thì tỏ tình sốt sắng, mong được lợi nhiều, chữa cho nhà nghèo thì ra ý lạnh nhạt, sống chết mặc bay. Than ôi! Đem nhân thuật làm chước dối lừa, đem lòng nhân đổi ra lòng mua bán, như thế thì người sống trách móc, người chết oán hờn không thể tha thứ được!". (Hải Thượng Lãn Ông )  11/23/2013 10 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 8 TỘI NGƯỜI THẦY THUỐC CẦN TRÁNH. Có bệnh xem xét đã rồi mới cho thuốc, vì ngại đêm mưa vất vả không chịu thăm mà đã cho phương, đó là tội lười. - Có bệnh cần dùng thứ thuốc nào đó mới cứu được nhưng sợ con bệnh nghèo túng không trả được vốn nên chỉ cho thuốc rẻ tiền, đó là tội bủn xỉn. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 8 TỘI NGƯỜI THẦY THUỐC CẦN TRÁNH.  Khi thấy bệnh chết đã rõ, không bảo thực lại nói lơ mơ để làm tiền, đó là tội tham lam. - Thấy bệnh dễ chữa nói dối là khó chữa, dọa người ta sợ để lấy nhiều tiền, đó là tội lừa dối. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 8 TỘI NGƯỜI THẦY THUỐC CẦN TRÁNH.  Thấy bệnh khó đáng lẽ nói thực rồi hết lòng cứu chữa nhưng lại sợ mang tiếng không biết thuốc, vả lại chưa chắc chắn đã thành công, không được hậu lời nên không chịu chữa đến nỗi người ta bó tay chịu chết, đó là tội bất nhân. - Có trường hợp người bệnh ngày thường có bất bình với mình khi mắc bệnh phải nhờ đến mình liền nghĩ ra ý nghĩ oán thù không chịu chữa hết lòng, đó là tội hẹp hòi. 11/23/2013 HẢI THƯỢNG LÃN ÔNG- 8 TỘI NGƯỜI THẦY THUỐC CẦN TRÁNH.  Thấy kẻ mồ côi goá bụa, người hiền, con hiếm mà nghèo đói ốm đau cho là chữa mất công vô ích không chịu hết lòng, đó là tội thất đức. - Lại như xét bệnh còn lơ mơ, sức học còn non đã cho thuốc chữa bệnh, đó là tội dốt nát. 11/23/2013 NGƯỜI BỆNH  Tính mạng lâm nguy, ở ranh giới giữa sống và chết.  Khủng hoảng tinh thần, thường kèm theo khủng hoảng cả kinh tế Nỗi sợ nhất lúc sắp chết là cô quạnh.  Không có kiến thức về cách chữa bệnh.  “Có bệnh thì vái tứ phương”Nghe thầy thuốc một cách tuyệt đối. Người bệnh nhìn người thầy thuốc với con mắt là vị cứu tinh. 11/23/2013 NGƯỜI BỆNH & THẦY THUỐC Người bệnh cần gì?  Cần được cứu tính mạng để sống.  Cần được khỏi bệnh nhanh chóng.  Cần thuốc tốt và rẻ  Cần được công bằng. Cần được đối xử tốt  Cần tiền để trang trải Người thầy thuốc cần gì?  Cần điều kiện làm việc.  Cần đổi mới kiến thức  Cần tiền để tái tạo sức lao động và cải thiện cuộc sống..  Các nhà doanh nghiệp cần lợi nhuận 11/23/2013 11 TRÂN TRỌNG CÁM ƠN ! 11/23/2013