Chính trị học - Chương 5: Chiến lược phát triển kinh tế biển

I. TỔNG QUAN VỀ BIỂN, ĐẢO VIỆT NAM Đường bờ biển dài: 3.260 km Diện tích khoảng trên 1 triệu km2 (28 tỉnh, thành phố giáp biển) Có khoảng 3.000 đảo lớn, nhỏ và 2 quần đảo xa bờ là Hoàng Sa và Trường Sa. Công ước Luật Biển năm 1982 nêu, mỗi quốc gia ven biển có 5 vùng biển bao gồm: Nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.1. Vùng biển Việt NamNội thủy: Nhà nước thực hiện chủ quyền hoàn toàn, tuyệt đối và đầy đủ đối với nội thủy như trên lãnh thổ đất liền.Lãnh hải: Nhà nước thực hiện chủ quyền đầy đủ và toàn vẹn đối với lãnh hải và vùng trời, đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của lãnh hải.Vùng tiếp giáp lãnh hải: Nhà nước thực hiện quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia và các quyền khác đối với vùng tiếp giáp lãnh hải.Vùng đặc quyền kinh tế: Nhà nước thực hiện:Quyền chủ quyền và quyền thăm dò, khai thác, quản lý và bảo tồn tài nguyên thuộc vùng nước bên trên đáy biển, đáy biển và lòng đất dưới đáy biểnQuyền tài phán quốc gia về lắp đặt và sử dụng đảo nhân tạo, thiết bị và công trình trên biển; nghiên cứu khoa học biển, bảo vệ và giữ gìn môi trường biển và lợi ích quốc gia trên biểnThềm lục địa: Nhà nước thực hiện quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia và lợi ích quốc gia trên biển đối với thềm lục địa về thăm dó, khai thác tài nguyên.Quần đảo Hoàng SaGồm 30 đảo, bãi đá, cồn san hô và bãi cạn, nằm trên vùng biển có diện tích khoảng 16.000 km2 (diện tích toàn bộ phần đất nổi khoảng 10 km2)Cách đảo Lý Sơn (Việt Nam) 120 hải lý, cách đảo Hải Nam (TQ) khoảng 140 hải lý2. Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa Quần đảo Trường SaGồm hơn 100 đảo, bãi đá, cồn san hô và bãi cạn, nằm trên vùng biển có diện tích khoảng 160.000 – 180.000 km2 (diện tích toàn bộ phần đất nổi khoảng 10 km2).Cách Cam Ranh (Khánh Hòa) 243 hải lý, cách đảo Phú Quý (Bình Thuận) 203 hải lý, cách đảo Hải Nam (TQ) 585 hải lý2. Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa Quần đảo Trường SaCó 5 nước 6 bên tranh chấp tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam:TQ chiếm giữ 7 đảo, đá; Philippine chiếm giữ 9 đảo; Malayxia chiếm giữ 7 đảo; Brunây nêu yêu sách chủ quyền nhưng không chiếm giữ đảo, bãi đá nào; Đài Loan (lãnh thổ-bên) chiếm giữ đảo Ba Đình và cắm mốc bãi cạn Bàn Than; Việt Nam thực hiện chủ quyền và đóng giữ 21 đảo (9 đảo nổi,12 đảo đá ngầm với 33 điểm đóng quân)2. Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa 3. Chủ trương giải quyết tranh chấp biển, đảo Trong xử lý vấn đề biển Đông, cần giữ vững độc lập, tự chủ, gắn bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia với giữ vững môi trường hòa bình để phát triển đất nước. Tranh thủ sự đồng tình ủng hộ rộng rãi của cộng đồng quốc tế. Tiếp tục khẳng định chủ quyền đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; kiên định bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo luật pháp quốc tế; tăng cường thực hiện và bảo vệ hoạt động kinh tế biển, nhất là hoạt động giàu khí và đánh bắt cá trong phạm vi 200 hải lý; bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc.3. Chủ trương giải quyết tranh chấp biển, đảo Duy trì nguyên trạng biển Đông; bảo vệ quyền đánh bắt cá và hoạt động đánh bắt cá chính đáng của ngư dân trên biển Đông. Ta chủ động, tích cực cùng các bên liên quan đàm phán tìm giải pháp cơ bản lâu dài mà các bên có thể chấp nhận được đối với các khu vực tranh chấp. Xử lý hài hóa mối quan hệ giữa bảo vệ chủ quyền lãnh thổ với giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, coi trọng quan hệ hữu nghị hợp tác Việt-Trung và các nước có liên quan, phấn đấu không để xảy ra xung đột quân sự ở biển Đông; tránh để các vấn đề tranh chấp làm đổ vỡ quan hệ giữa nước ta với Trung Quốc. ĐH X(2006)HNTW4 khóa X(2007)ĐH XI(2011)ĐH VII(1991)ĐH IX(2001)ĐH VIII(1996)Quá trìnhII. CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN1. Quá trình hình thành chiến lược kinh tế biển của Đảnga) Quan điểmThu hút nguồn lực để phát triển KT, XH, bảo vệ môi trường biển trên tinh thần chủ động, tích cực mở cửa Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KT, XH với bảo đảm quốc phòng, an ninh, hợp tác quốc tế và bảo vệ môi trườngNước ta phải trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển2. Quan điểm và mục tiêu phát triển KTBb) Mục tiêu Mục tiêu tổng quát:Đến năm 2020, phấn đấu đưa nước ta thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển, bảo đảm vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia trên biển, đảo góp phần quan trọng trong sự nghiệp CNH, HĐH, làm cho đất nước giàu mạnhb) Mục tiêu Mục tiêu cụ thể:Xây dựng và phát triển toàn diện các lĩnh vực KT, XH, khoa học-công nghệ, tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, làm cho đất nước giàu mạnh từ biển, bảo vệ môi trường.Phấn đấu đến năm 2020, kinh tế trên biển và ven biển đóng góp khoảng 53-55% tổng GDP của cả nước.Giải quyết tốt các vấn đề xã hội, cải thiện một bước đáng kể đời sống nhân dân vùng biển và ven biển.b) Mục tiêu Mục tiêu cụ thể:Xây dựng một số thương cảng quốc tế có tầm cỡ khu vực, hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh.Phát triển mạnh cả khai thác, chế biến sản phẩm từ biển và phát triển các ngành dịch vụ biển.Xây dựng một số khu kinh tế mạnh ở ven biển; xây dựng cơ quan quản lý nhà nước tổng hợp thống nhất về biển có hiệu lực, hiệu quả; mở rộng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực về biển.a) Định hướngPhát triển nhanh một số khu KT, công nghiệp ven biển với ưu tiên là các ngành năng lượng, đóng và sửa chữa tàu biểnPhát triển mạnh KTB tương xứng với vị thế và tiềm năng biển, gắn với quốc phòng, an ninh.1234Phát triển cảng biển, dịch vụ cảng và vận tải biển, phát triển kinh tế đảo.Đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa, tạo thành các trung tâm KTB mạnh, tạo thế tiến ra biển.3. Định hướng và giải pháp phát triển KTB3. Đẩy mạnh điều tra cơ bản và phát triểnkhoa học-công nghệ biển2. Xây dựng lực lượng mạnh để bảo vệ vững chắc chủ quyền và an ninh trên biển6. Xây dựng đẩy đủ, đồng bộ hệ thống pháp luật và cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư phát triển5. Quản lý nhà nước có hiệu lực và hiệu quả đối với các vấn đề có liên quan đến biển4. Triển khai mạnh mẽ và có hiệu quả công tác quy hoạch tổng thể phát triển KT, XH, đảm bảo quốc phòng, an ninhNâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của biển đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốcb) Nhiệm vụ và giải phápb) Nhiệm vụ và giải pháp7Phát triển nguồn nhân lực biển đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội vùng biển và ven biển8Tăng cường công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế về biển9Xây dựng một số tập đoàn kinh tế mạnh làm lực lượng nòng cốt trong phát triển KTB với sự tham gia của mọi thành phần kinh tế.*